no. 1BZ73.
ImSIMBGM 'BACrB1iA^5 Vrijdag 2 H©©©mf>er. Tweed® STatt.
Aimo 1010,
Buitenlandseh Overzieht.
FEUILLETON.
Hun roeping getrouw.
l
De mededeeling van Balfour, hoofd
van de parlementaire oppositie in Enge
land, dat hij bereid was de kwestie van de-
Tariefhervorming aan een referendum te
onderwerpen, is nog steeds Kot onderwerp
van de Engelsche pers. In de verslagen van
de vergadering in Albert Hall trekt vooral
de aandacht de reusachtige geestdrift, waar
mede Balfour werd ontvangen, die ten top
steeg bij zijn bovengenoemde verklaring.
De Londensche correspondent van het
„Hbld." beschrijft dit oogenblik als volgt:
Enkele dagen geleden slechts", dus ver
volgde Balfour, ,,had men in de meetingza-
Jen door liberale ministers hooren vragen
of de Unionistische regeering, kwam zij aan
Ket bewind, dan bereid zou gevonden wor
den een belangrijken maatregel als een
tariefwet aan een referendum des volks te
onderwerpen."
Toen Balfour deze woorden sprak, werd
net doodstil in de zaal. De menschen spits
ten de ooren, bogen ziok vooruit, om geen
woord van hetgeen volgen zou te missen,
ieder voelde, dat nu een belangrijke uit
spraak van den leider der Partij moest
volgen.
1 Balfour, 6taande geleund tegen zijn
spreek-lessenaar, de lange beenen over
elkaar, de rechterhand geleund op den ka
theder, vervolgde langzaam: ,,Ik erken vol
mondig, dat Tariefhervorming een groote
verandering bedoelt. Ik geef tóe, dat deze
verkiezing misschien elke verkiezing
niet gaat over Tariefshervorming alleen, en
ik heb niet 't minste bezwaar om de beginse
len van Tariefliervorming aan 'n referendum
to doen onderwerpen. Inderdaad, afgeschei
den van de technische moeilijkheden waarop
ïk wees, welke reden zou ik kunnen hebben,
er tegen te zijn? Is Tariefhervorming een
vorm van belasting in het belang van indi
viduen of klassen? Neen, Tariefher vorming
is een zaak van belangrijke nationale en
imperiale politiek. Zoo althans beschouw ik
het en ik ben volkomen bereid deze zaak te
onderwerpen aan het oordeel mijner land-
genooten".
Toen dit gezegd was, was de geestdrift
onbeschrijfelijk de menschen waren opge
sprongen; wuifden den spreker toe, daver
den hem hun hoera's tegen, telkens en tel
kens weer, er scheen geen bedaren aan.
„Beloof Eet 1" dus klonk het van een der
gaanderijen door het gejoel heen.
„Hij heeft het beloofd 1" dus schreeuwde
de menigte, en toen nog meer gejuich en
nog meer gejuich. Eindelijk kon dc heer
Balfour zijn rede vervolgen.
Overigens is er uit Engeland vandaag wei
nig nieuws. De verkiezings-oampagne is in
vollen gang en verliest zich in allerlei klei
nigheden en bijzaken, die voor een buiten
lander niet van belang zijn.
Uit P a r ij s komt nader bericht ovër de
'Stoohette-zaak. De commissie waarvan Jau-
tfo voorzitter was, heeft eenige conclusies
opgesteld en die in een ontwerp-besluit aan
de Kamer voorgelegd. Vooreerst wenscht
«dj de publieke spaargelden beter gewaar
borgd te zien en noodigt den minister van
financiën uit, een lijst op te maken van de
effecten, die sedert 20 jaren in Frankrijk
zijn uitgegeven en waarop de schommelin
gen staan aangegeven, waaraan zij onder
hevig zijn geweest, welke lijst jaarlijks ver
volledigd zal worden en ter beschikking van
het parlement gesteld zal worden.
Verder constateert zij dat in Maart 1908 de
minister van binnenlandsche zaken in een
rechtbank ingreep zonder den minister van
justitie om inlichtingen te hebben ver
zocht, en
dat do prefectuur van politie met een fic
tieven klager bij het parket is aangekomen,
die door een Roohett© vijandig gezinden fi
nancier was betaald.
Zij is van oordeel, dat er dringende nood
zakelijkheid bestaat aan ongeregelde prak
tijken en misbruiken een einde te maken, en
dat het verdeelen van de judiciaire politie
over do administratieve en de rechterlijke
macht tusschen deze twee* instellingen een
betreurenswaardige rivaliteit doet ontstaan^
die nadeeligen invloed heeft op de werking
der justitie en de meest willekeurige bande-
„Dus Uwe Hoogheid beveelt zijn eischen
voor de lessen hier in te willigen en het
onderricht aan uw dochter morgen te be
ginnen."
„Zoo is het. En sluit nu je portefeuille
maar en laat Herthcr zijn. beschermeling
brengen."
De particuliere secretaris maakte een bui
ging en zweeg. In het voorvertrek vond hij
Herther en Erich. De Jonge architect had
moeite gehad zich in een passend toilet te
■vertoonen, want nog gistermorgen had hij
aan alles eer gedacht jan hier aan zijn Vorst
voorgesteld te zullen wérden. Hij maakte op
Lorberg een zeer goesfen indruk en deze
geloofde, dat het eerlijke gezicht
den Hertog wel bevaljf^zbu. Beleefd' zeide
hij, dat de Hertog zajn onderdanen reeds
wachtte en dat hij er zich over verheugde
do beide hoeren aan tafel te zullen zien.
De kamerdienaar, dio den heer von Her
ther eenige uren geleden op Isola Madre
ontmoet had, maakte een zeer diepe bui-
gmg; in zijn oogen was von Herther oen
*©er belangrijk persoon geworden. Hij open
de niet de deuren naar het privé-vertrek
van den Hertog, maar die naar een groot
salon, dat aan den zijkant van het huis
jas gelegen. Nauw waren zij binnengetre-
®n, toen de Hertog verscheen. Hij gaf von
ei fcher de hand en liet zich Erich Fraüoken
voorstellen.
»»Hct verheugt mij u te leeren kennen.
lingen toelaat en door het scheiden der ver
antwoordelijkheden deze opheft.
In verband hiermede stelt do Commissie
voor alle judiciaire politie voortaan te ver
eenigen en te organiseeren onder uitslui
tende leiding en toezicht van een ressort,
waarvan de verantwoordelijkheid nauwkeu
rig is omschreven.
De kwestie der internationale ontwape
ning duikt telkens op. Nu weer in de 11 a-
liaansch© Kamer. Bij de debatten
over de begrooting van buitenlandsche za
ken heeft de socialist Bissolati een motie
ingediend, waarin de regcering verzocht
wordt zich met Oostenrijk te verstaan om
een. internationale conferentie ter beperking
van de bewapeningen bijeen te roepen.
Bossolati gelooft, dat een stap in deze
richting met goed succes bekroond zal wor
den eendeels omdat Oostenrijk zwaar ge
drukt wordt door de militaire uitgaven, an
derdeels omdat men particuliere beweeg
redenen, die eensgezindheid in den weg
staan, zou kunnen ter zijde stellen. Spr.
wijst op het belang, dat het initiatief der
mogendheden van het Drievoudig Verbond
voor den vrede zon hebben. Een mogelijke
weigering van Oostenrijk zou geen daad van
openlijke vijandigheid zijn en Italic zou
door dit voorstel zijn gehcele plicht hebben
gedaan.
Evenals in Engeland schijnt ook Rus-
Pa n d zijn parlementaire kwestie te hebben
of te krijgen. De Rijksraad en de Doema
kunnen niet met elkaar overweg. De Rijks
raad is wat men in Engeland het Hoogerhuis
en bij ons de Eerste Kamer zou noemen.
Er wordt thans uit Petersburg gemeld, dat
de partij der Octobristen, in een geheime
zitting den president, der Docma Goetsjkof
hebben opgedragen, den Tsaar in de eerst
volgende audiëntie mededeeling t.e doen
van de obstructie, die de Rijksraad toont,
door verwerping of vertraging van de be
handeling der wetsvoorstellen, die in de
Doema zijn aangenomen. Zoo daartegen
geen ander middel kon worden aangewend,
moet Goetsjkof den keizer voorstellen, de
derde Doema te ontbinden.
Ten slotte nog iets over Zuid-Afrika, waar
de hertog van Connaught de vertegenwoor
diger des Konings, zijn rondreis maakt.
Hij is thans te Johannesburg en de goud
stad zet haar beste beentje voor, om den
koninklijken gast alle eer te bewijzen. Gis
teren zou de inwijding plaats hebben van
een gedenkteeken ter eere van de Imperial
Light Horse on andere troepen, dio in don
oorlog tegen de Boeren een rol speelden.
Dat Johannesburg nog geen dergelijk monu
ment had, was tot dusver, zoo zegt de cor
respondent van de „Times", een schande
voor Johannesburg. Natuurlijk, dc goudmag
naten van den Rand hadden hun dankbaar
heid wel wat eerder mogen toonem
Wij zouden meenen dat men dergelijke ge-
denkteekenen maar niet moest oprichten.
Dat kan toch niet zijn in hot belang van de
vreedzame samenleving der beide rassen in
Zuid-Afrika.
Uit Amerika weinig nieuwa De revo
lutie in Mexioo schijnt te luwen.
Een nieuwe II. IS. 8. voor jongens.
Reeds den 28sten Maart 1908 bereikte B.
en Wb. een schrijven van de Commissie van
Toezicht op het Middelbaar Onderwijs,
waarbij verschillende gebreken, aan bet
tegenwoordig gebouw van de Hoogere Bur
gerschool voor Jongens klevende, onder hun
aandacht werden gebracht en op verbete
ring dier gebreken en tevens uitbreiding
van het aantal lokalen werd aangedrongen.
Inzonderheid in de aan de Schoolsteeg
grenzende lokaliteit liet de toestand naar
het oordeel der commissie alles te wenschen
over. In dit gedeelte van het gebouw, dat
indertijd bij de overbrenging van het Gym
nasium naar h'et gebouw in het Van der
Werffpark bij de Hoogere Burgerschool
was getrokken, waren alle lokalen laag, be
dompt en kein. De verlichting was er slecht
en de ventilatie onvoldoende. Eindelijk
werd er veel last ondervonden van straat
geluiden uit de aangrenzende nauw© steeg.
Bovendien was de aan die lokalen grenzen-
Men heeft mij veel goeds van uw talenten
verteld en vooral was uw plan voor een
nieuwen schouwburg verstandig. Ik ben wel
niet uw meening toegedaan, dat theaters,
die om de 25 jaar toch afbranden, monu
mentale gebouwen moeten zijnmaar daar
van afgezien heeft het mij verheugd, dat
u het geheel met zekeren voornamen een
voud ontworpen hebt, vooral wat de inwen
dige decoratie betreft."
„Uwe Hoggheid is zeer vriendelijk. Ik zal
alle moeite doen bij de uitvoering aan het
plan vast te houden. Uwe Hoogheid zelf
weet op welke moeilijkheden een jong kun
stenaar stuit; hoeveel moeite het hem kost,
zijn plannen door te voeren, en ik neem de
vrijheid Uwe Hoogheid daarbij om steun
en voorlichting te vragen."
„In dergelijke zaken is mijn advies van
weinig waarde", zeide de Hertog, terwijl de
strenge uitdrukking van zijn gelaat een bij
na ironische werd. „Ik ben bang, dat u
spoedig erkennen zoudt mijn macht over
schat te hebben, en dat u beter gedaan
zoudt hebben u met den opperbouwmeester
te verstaan. Intussehen, wat ik kan, wil ik
gaarne voor u doen. U bent de zoon van
den fabrikant Karl Francken, uit Schwer-
fen, bij Forstenburg, en hebt op de Ber-
lijnsche Academie gestudeerd?"
„Om u te dienen. Ik was eerst voor inge
nieur bestemd, en heb daarvoor ook gestu
deerd, maar ben later architect geworden,''
„Dan wensch ik u veel geluk met uw eer
ste zelfstandige werk. Men zal het u bij ons
niet gemakkelijk, makendat kan ik u wel
vooruit zeggen. Maar wie waagt, die wint
dikwijls.
Hoe is het, president, heeft uw dochter
de bovengang veel te nauw, wat vooral in
een school, die zoowel door meisjes als door
jongens bezocht werd, bezwaren moest op
leveren. En wanneer men dan nog bij dit
alles in aanmerking nam, dat niet minder
dan acht lokalen der school aan de School
steeg uitkwamen, dan meende de commissie
niet te veel te zeggen, wanneer zij dezen
toestand op den duur onhoudbaar noemde.
Maar er was meer. De schoolbevolking
was langzamerhand tpt een hoogte gestegen,
dat aan toelating van nog meer leerlingen
niet te denken viel. De Directeur had zich'
dan ook reeds genoodzaakt gezien leerlin
gen wegens plaatsgebrek af te wijzen. Alle
vijf klassen waren in twee parallelklassen
verdeeld en behalve in de "beide afdeelingen
der 4de klasse, die destijds resp. 15 en 16
leerlingen telden, wisselde het aantal leer
lingen in alle andere afdeelingen der school
af tusschen 20 en 25. Noch de eischen, aan
behoorlijk onderwijs te stellen, noch trou
wens de beschikbare ruimte zelf, lieten dan
ook de toelating van meer leerlingen toe.
Behalve de verbetering van het aan de
Schoolsteeg gelegen gedeelte der school,
was dus ook uitbreiding van. de school met
althans een drietal lokalen dringend nood
zakelijk.
Eindelijk moest ook in een grootere berg
ruimte voor scheikundige toestellen en prae-
paraten noodwendig worden voorzien.
Voorziening in al deze behoeften door ge
bruik te maken van lokalen, welke thans
uitslnitend bij het genootschap „Mathesis
Scientiarum Genitrix" in gebruik waren,
kon als uitgesloten worden beschouwd. Im
mers de daarvoor in aanmerking komende
lokalen hadden öf een bijzondere bestem
ming en waren dus voor h'et onderwijs iu
andere vakken ongeschikt öf wel zij ver
toonden dezelfde gebreken, als aan de afge
keurde lokalen van de" Hoogere Burger
school zelf eigen waren. Alleen dus door
een verbouwing van de school, waarbij dan
tevens van de aan de gemeente toebehoo-
rende perceelen aan de Lokhorststaat zou
worden gebruik gemaakt en ten gevolge
waarvan voor den concierge elders een
woning zou moeten worden gezocht, zou,
zoo meende de oommissie, aan de bestaande
bezwaren kunnen worden te gemoet geko
men.
Zij verzocht B. en Ws. daarom een onder
zoek in te stellen naar de mogelijkheid van
zoodanige verbouwing, dat daardoor 3 k 4
lokalen voor de Hoogere Burgerschool meer
zouden worden verkregen, en eindigde ten
slotte haar rapport met deze zinsnede
„Mocht bij dat onderzoek blijken, dat op
deze wijze geen behoorlijk resultaat te ver
krijgen is, dan is er, naar onze meening
alleszins aanleiding om den bouw eener ge
heel nieuwe school, op een andere plaats,
in ernstige overweging té nemen."
Tot zoover de Commissie van Toezicht.
Maar bij een eventueel© verbouwing zou
natuurlijk ook met bezwaren van het ge
nootschap „Mathesis" tegen den bestaan-
den toestand rekening moeten worden ge
houden. Vandaar dan ook dat de Directeur
van Gemeentewerken, aan wicn door de
commissie van fabricage een onderzoek
werd opgedragen, op welke wijze in de door
de Commissie van Toezicht opgesomde ge
breken zou kunnen worden voorzien, zich
terecht vooraf op de hoogte stelde of bij de
noodig geachte verbouwing niet tevens aan
bij „Mathesis" bestaande bezwaren zou moe
ten worden te gemoet gekomen. En toen
bleek dat inderdaad ook dat genootschap
op tal van noodzakelijke verbeteringen
meende te moeten aandringen.
De Directeur van Gemeentewerken, aldus
behoorlijk ingelicht, heeft daarop een plan
tot verbouwing ontworpen, waardoor met
gebruikmaking van de huizen in de Lok
horststraat, naar zijn meening, nagenoeg
alle bestaande gebreken zouden worden weg
genomen en aan bijna alle wenschen, zoo
van do Commissie van Toezicht, als van
het Bestuur van „Mathesis", zou worden
voldaan. Bovendien zou meende hij het ge
bouw, na die verbouwing, ook nog in een
vrij verre toekomst voldoende aan zijn doel
kunnen beantwoorden. En ook de Commis
sie van fabricage was van meening, dat de
Directeur bij het ontwerpen van dit plan
nog al gelukkig in de oplossing van de geop
perde bezwaren was geslaagd.
de Prinses haar opwachting al gemaakt?"
,Mijn dochter heeft een uur geleden, zoo
dra wij van het eiland terug waren, zich
bij de Prinses laten aandienen,"
„Uitstekend. Dan hoop ik mejuffrouw
Felicitas met de heeren aan tafel te ont
moeten", zeide de Hertog, een teeken ge
vende, dat de audiëntie was afgeloopen. Hij
ging naar de deur van zijn kabinet, maar
plotseling, alsof hem eensklaps iets t.e bin
nen schoot, riep hij tegen den president:
„Nog een enkel woord over zaken. De
heer Francken zal u wel in de voorkamer
willen wachten."
Erioh verdween en de president, dio zoo
tegen, zijn wil in het vertrouwen van den
Hertog werd genomen, was met de
zen alleen. Het officieel© was bij den Her
tog verdwenen; hij toonde nu weer hetzelf
de bedrukte gezicht van gisteren.
„Ik was zoo vrij en u was zoo vriende
lijk aan mijn verzoek te voldoen."
„Ik vrees. Uwe Hoogheid, dat ik weinig
bevredigend nieuws voor u meebreng. De
oude tuinman op Isola Madre beroemt er
zich op een oom van Nina Peretbi te zijn;
ook spj*eekt hij van een zuster der jonge
dame, eveneens danseres r
5,Ja, Bianca"t viel de Hertog don ander
kortaf in de rede. „Nu en verder?"
„Beide zusters hebben een engagement
naar St.-Petersburg aangenomen; volgens
het verhaal van den ouden Gregorio i9
Nina daar getrouwd en verkeerde voor een
paar jaren, toen zij haar oom voor het
laatst bezocht, in rijke omstandigheden.
„Naar St.-Petersburg dus. En ge
trouwd I" zeide de Hertog en ging voor het
venster staan^ om den president zijn ge-
De kosten, aan dezo verbouwing verbon
den, werden globaal op 'n f 30,000, a f 35,000
geraamd.
Minder met die oplossing ingonomen wa
ren echter de onmiddellijk daarbij betrok
kenen, de Commissie van Toezicht en hot
Bestuur van „Mathesis."
Inmiddels was echter het vraagstuk der
verbouwing van de Hoogere Burgerschool
in een nieuw stadium getreden. De gemeen
te was namelijk door aankoop eigenares ge
worden van bet aan het gebouw der Hoo
gere Burgerschool grenzende huis, vroeger
bewoond door Prof. v. Leeuwen, en voor
een vergrooting van de school zou dus ook
eventueel van dit pand kunnen worden ge
bruik gemaakt. En waar nu ook de Direc
teur van Gemeentewerken de gegrondheid
van de door de Commissie van Toezicht ge
opperde bezwaren tegen de verlichting van
de nieuw ontworpen lokalen niet kon ont
kennen en deze commissie, zoo min als het
Bestuur van „Mathesis", over het verbou-
wingsplan tevreden was, was er alleszins
aanleiding den Directeur op te dragen een
nieuw plan tot uitbreiding van de school
te ontwerpen, waarbij dan óf alleen van het
nieuw aangekochte pand öf zoowel van dit
pand als van de huizen in de Lokhorststraat
zou wordon gebruik gemaakt.
Volgens den Directeur van Gemeentewer
ken werd in dit plan niet alleen aan alle ge
opperde wenschen tegemoet gekomen, maar
zelfs in menig opzioht meer gegeven, dan
gevraagd was. Zoo zou o.a. de gelegenheid
geopend worden om alle klassen van de
Hoogere Burgerschool in d r i e afdeelin
gen te splitsen, terwijl nog in tal van ge
breken van het bestaande gebouw zou wor
den voorzien.
De kosten van uitvoering van dil plan
werden zeer globaal geraamd op f70,000 a
f 80,000.
Ook thans. echter kon het plan nog niet do
algomeene goedkeuring wegdragen. De
Commissie van fabricage ha-d, behoudens een
enkele opmerking, uit technisch oogpunt
geen bezwaren tegen het plan. En ook liet
oordeel van de meerderheid der Commissi
van Toezicht was gunstig, omdat de toe
stand inderdaad aanmerkelijk zou verbete
ren, al bleven dan ook enkele minderwaar
dige leerlokalen over. Maar do minder
heid dier commissie meende, dat gelet al
thans op de belangrijke kosten, die de ver
bouwing zou meebrengen, ook zoo nog slechts
half werk zou worden verkregen. Niet ten
onrechte toch had de Directeur der school
er op gewezen, dat door deze verbouwing
niet een regelmatig ondoelma
tig schoolgebouw, dochoenver-
7. amelingvanminofmeor bruik
bare lokalen zou worden verkregen,
„die op grillige wijze naast elkaar liggen."
Het toezicht zou dan ook nog moeilijker
worden, dan thans reeds het geval was, en
wat dit zeggen wil in een gebouw, waar fik
uur do grootste helft der leerlingen, d.i.
ruim honderd jongens en meisjes van lokaal
moeten verwisselen, behoeft wel niet te wor
den aangetoond. Daarbij bleven nog tal van
andere bezwaren, betreffende de ligging en
do verlichting der lokalen, de grootte van
de bergplaats voor rijwielen en de ligging
dor W. G.'s voor jongens en meisjes, over.
Alleen door de stichting van een geheel
nieuw gebouw zou, naar de minderheid
met den Directeur van meening was, in den
toestand afdoende verbetering kunnen wor
den gebracht.
En ook het college van B. en Ws. was
huiverig om den Raad tot een uitgave van,
globaal geraamd, f 70,000 a f 80,000 (maar
dio in werkelijkheid wel eens zou kunnen
blijken een flOO,OCO te bedragen) te advi-
seeren, wanneer daarvoor slechts een toe
stand zou worden verkregen, dio nu ja wel
is waar belangrijke verbeteringen, bij den
tegonwoordigen vergeleken, zou aanwijzen,
maar die toch nog alles behalve een ideale
toestand zou mogen worden genoemd, en
dio nog niet eens de noodigo zekerheid zou
geven, dat èn voor de Hoogere Burgerschool
èn voor „Mathesis" voor althans vrij gerui-
men tijd in do behoeft© aan plaatsruimte
zou zijn voorzien.
Intussehen, ook de bouw van een geheel
zicht niet te laten zien. „Wanneer de oude
de waarheid heeft gesproken, en welke
reden zou er voor hem zijn om te liegen?
dan zijn onze nasporingen hier ten eicde.
Hij noemde geen namen?"
„Het scheen hem voldoende te zijn, dat
zijn nichtjes voorname dames zijn gewor
den. Wellicht doet Uw© Hoogheid verdere
nasporingen in Milaan; maar in ieder ge
val kunt u gerust zijn over het lot van
iemand, die u vroeger dierbaar was.'"
„Gerustgesteld?" vroeg de Hertog pn
weer trof een duistere blik den heer von
Herther en opnieuw moest een barsche
toon de innerlijke ontroering van den Her
tog verbergen. „Wie trouwt dan met een
dergelijk arm schepsel? In het beste geval
een oude hee^ die nog wat zonneschijn wil
hebben. Ik dank u zeer, dat u mij persoon
lijk deze mededeelingen gedaan hebt. Ik
zal uw raad opvolgen en overmorgen naar
Milaan gaan. U gaat- met mij mee?"
De president maakte een buiging ten tee
ken van instemming. De Hertog liep een
paar maal met groote stappen het vertrek
op en neer, hij scheen nog wat te willen
zeggen, maar nam afscheid met de korte
woorden
„Tot aan tafel dus."
De heer von Herther maakte een buiging
en ging.
Een uur later was in de beide salons, die
tegenover de kamers van den Hertog gele
gen waren en die signor Luigi in een voor
kamer en eetzaal gemetamorphoseerd had,
het kledno gezelschap bijeen, dat voor he
den aan het diner was genoodigd. Het was
bijna doaker geworden; do zware gordij
nen sloten &1 het buitenlicht af en de tal-
nieuwe school op dezelfde plaats was uitge*
sloten. Immers do Directeur van Gemeen-»
tewerken had er in een van zijn rapporten:
reeds op gewezen dat zulk een nieitwe'
school wel veel meer geld zou kosten, maar
dat liet gebouw, dat men daarvoor krijgen
zou niet zoo heel veel beter zou zijn, dan
het tegenwoordige na de voorgestelde ver-*
bouwing. De directeur laat zich in dat
rapport aldus uit. JrDe ongunstige ligging
van het gebouw, ten gevolge waarvan slecht^
aan één buitengevel, n.l. aan de zijde van
de Pieterskerkgracht, leerlokalen mogen
voorkomen, noopt tot het maken van bin-
nenplaatsen, zooals ook thans het geval is„
Worden deze, ten einde de verlichting te1
verbeteren, ruimer aangelegd dan de tegen
woordige, dan wordt de Yoor bouw beschikt
bare oppervlakte natuurlijk kleiner en
daar de gangbreedte (2) voor geen vermin
dering vatbaar is, moet dus óf het aantal
óf de grootte der leerlokalen afnemen. Er
ontstaat derhalve een zeer ko&tbaaor gebouw,
hetwelk minder ruimt© aanbiedt dan heb
voorgestelde en nog geenszins een ideaal
schoolgebouw mag heeten." Ook de Direc-
tour meent dus, dat wanneer niet tot de
door hem voorgestelde uitbreiding wordt
besloten, slechts deze oplossing overblijft, 1
dat tot den bouw van een geheel nieuwe
school oP een andere plaats moet
worden overgegaan.
B. en Ws. verzochten daarom den Direc
teur van Gemeentewerken een onderzoek te
willen instellen naar do bouwkosten van do
in de laatste jaren in andere gemeenten
nieuw opgerichte Hoogere Burgerscholen,
en een opgave to verstrekken van de glo
bale kosten, welke naar zijn r* mening aan do
stichting van zulk een gebouw in deze ge
meente zouden verbonden zijn. En de Di
recteur trekt uit de door hem verkregen cij
fers de conclusie, dat een nieuwe Hoogere
Burgerschool voor Leiden, waarbij er op
wordt gerekend dat iedere klasse in drie
afdeelingen kan worden gesplitst, een uit
gave zou vorderen zonder de kosten van het
terrein, van ten minsts f 200,000.
B. en Ws. stonden dus nu ten slotte voor
de keuze om den Raad óf een bedrag van.
f 100,000 aan t© vragen voor een uitbreiding
van het bestaande gebouw, waarbij zeer ze
ker tal van verbeteringen zouden worden
aangebracht, maar de gedieele inrichting
niettemin gebrekkig zou blijven, óf wel voor
te stellen f 200,000 beschikbaar te stellen
voor de stichting van een geheel nieuw ge
bouw, dat aan alle eischen van den tegon
woordigen tijd zou voldoen en zeker in do
eerste 25 jaren voldoende in de behoefte aan
.plaatsruimte zou voorzien.
Van aarzeling in de keuze kan eigenlijk
geen sprake meer zijn. De vraag kan alleen
nog zijn: Waar moet het gebouw van de.
nieuwe Hoogere Burgerschool komen? En
dan komt het B. en Ws. voor dat het Raum-
land aan den Hoogen Rijndijk daarvoor do
aangewezen plaats is. De gemeente beschikt
daar over een voldoend ruim terrein en op
den hoek van den Hoogen Rijndijk en van.
den op het Uitbreidingsplan ontworpen p
nieuwen boulevarl, ter breedte van 40 Meter,-
zal dat nieuwe schoolgebouw een schitterend'
figuur maken. En ook overigens kan de lig
ging daar zeer gunstig worden geacht, waar
immers reeds thans tal van leerlingen per
fiets naar school gaan, maar bovendien, na
de ingebruikneming van de eleetrische tram,
de school daar zoowel voor leerlingen uit'
deze gemeente als vooral ook voor leerlin
gen uit Katwijk, Noordwijk, Oegstgeest,
Sassenheim, enz. cn later ook uit de Rijn
streek zeer gemakkelijk te bereiken zal zijn.
De school zal een oppervlakte moeten
beslaan van plm. 3000 viërk. M.en waar do
gemeente reeds eigenaresse van het land :"s,
zal zij dus, wat de verkrijging van heb be-
noodigde terrein betreft, zich geen andere -
geldelijke opoffering behoeven te getroos-
ten, dan het luttele verlies van de thans ge
noten pachtsom.
Zoodra door den Raad in beginsel is uit-,
gemaakt, dat en waar de nieuwe Hoogcr*
Burgerschool zal worden gebouwd, kan tot)
de nadere uitwerking der plannen woriiert4
overgegaan.
Het tegenwoordig gebouw van de H. B.» j.
S. zal dan uitsluitend voor „Mathesis" kuil-
nen worden bestemd.
rijke kaarsen, die in de kronen brandden,
verlichtten het vertrek en do smaakvol ver-
sierde tafel. De personen in de voorkamer
vormden een paar streng geseheiden groe-
pen, tusschen welk© Lorberg als bemidde
laar optrad. Dc president von Herther met
zijn dochter bij wie Erich zich had aan ge-
sloten, stonden dicht bij den ingang; daar-
op volgden twee zwijgende oudo heeren, 'r
baronnen van Treuegg, voormalige vrienden
uit den diensttijd van don Hertog, die nu
op een villa, bij Palanza woonden; nog een
paar passen verder gravin (Platoff met
Arsakoff en de gravin von Ottepijef, die
vroeger meermalen aan het hof te Forsten-
burg was geweest.
Geheel afgezonderd van alle 'anderen
stond Edith Blake, die bij uitzondering cn
omdat men op reis was, aan de vorstelijke
tafel genoodigd was. De afzondering van
het jonge meisje was zóó pijnlijk, dat Felici
tas, na een toestemmend knikje van haar
vader gekregen te hebben, naar haar toe
ging en een gesprek met haar aanknoopte.
Het Engelsche meisje antwoordde in den
beginne met éénlettergrepige woorden en 'n
duidelijk getoond wantrouwen. Toch waar-
deerdo zij Felicitas' vriendelijkheid en'
toen zij eenige minuten met elkaar gepraat
hadden, fluisterde zij haar in:
„Wees als u het kunt tooh voorzichtig
mefc gravin Playoff. Zij is *u niet gene
gen cn haar scherpe tong spaart niemand.**
(Wordt vervolgd.)
