E.
BRANDSMA,
Coelingh's
Oevenlerkoek,
fMMIMMDERHEYDEl
THEE
JESSE en FONTEIN,
Prima St.-Nicolaas,
Bater-SUicolaas,
„De Gouden Kroon",
WAAROM CHRISTELIiK-HISTORISCH
Oprechte Haarlemmer Olie
v/h. G. DE KONING TILLY.
WERELDBEROEMDE
No. 15S64. LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 16 November. Derde Blad. Anno 191©.
De Maatschap
is ontbonden.
K. JONKHEID,
Haarl.straat 73 B.
Te Koop of
te Huura
Hoest en
Kortademigheid.
De aid. Leiden der Chr.-Hist. Unie zal
D.V. op Donderdag 17 Nov. te 8 uren in „De
Graanbeurs" een Publieke Vergadering
houden, waarin Mr. Dr. J. ANKER MAN, lid der
Tweede Kamer, zal spreken over de vraag:
Bovenstaand Handelsmerk
Dr. NANNING's 4228 20
Kinadrugspels
Hoofdsoorten:
Ifl de Kofliebaal
zuivere Preanger-Koffie
Openbare
Bij de soliedste winkeliers voorradig,
in de navolgende soorten:
Eenmaal proef genomen met deze
Koeksoorten, mag deze niet meer op
Uw ontb^j fctafel ontbreken. 5239 100
Eenig adres voor Winkeliers!
PERSOVERZICHT.
Architecten,
H. J. JESSE
6497 9 W. FONTEIN.
SO, »5, 30 «n 35 Oti. p»r pond.
40 en SO Ct«. per pond.
Telefoonn. 787.
4900 17
het Huis ,,'t Scheepje''. Vlech-
markt. QemakkelUke koopfoor*
waerden en blliyk» huur. Te be-
Tragen: Lage Ryndyic 10, b|J de
Spanjaardebrug, Leiderdorp en Haren
No. 16, Leiden. 6440 10
Het bests middel ie Sanitaa' Teer»
Cnpanlee 60 Cta. per dooe.
SANITAS, Steenschuup I.
6662 7
Wil zooweel
'mogelijk de
Zondagpost
van uw naasten eerbie
digen. Koop niet op
Zondag wat gij op andere
dagen kunt bekomen.
Entrée 10 cents. Voor werklieden 5 cents.
Gelegenheid tot het stellen ran vragen.
6668 26 HET BESTUUR.
vindt men op de verpakking van onae met
GOUD BE&ROOHDE
in flesohjes en capsules.
Oni» Oprechte Haarlemmer Olie is bssllat hst gsnsesmlddt'
tagin Verkoudheid, Influenza, Bronchitis cm Tsrdtrs storingen
der organen, en ie verkrijgbaar btl allo Voorname Drogisten.
Probeert onze Oprechte Haarlemmer Olie Capsules
gtsn rsuk, geen emaak, geen kracht gaat er verloren
en komt derhalve beter tot xtJn recht.
BENIGE FABRIKANTEN:
N.V. Oprechte Haarlemmer Olie Fabriek
Achterstraat 8b, Haarlem.
In Capsnles per doosje 35 Cts., In Flesohjes a 30 Cts.
Verkrijgbaar by 3. A. BROERSE, Drogieterjj Boerhaf e", Haarlem
merstraat 70, GtEBR. OBRISTIAANSE, Hoogewoerd 3, E. H. GERRITSEN,
Haarlemmerstraat 6 en anderen. 6672 80
Bestrydlng van Bloedarmoede, Bleekzucht, Ma
laria (Binnenkoorts), Algemeene zwakte, voort
durende Hoofdpijn en Gebrek aan eetlust
(O- zijn alleen echt met den naam H. NANNING buiten op do'
rood© doos en nevenstaand fabrieksmerk. Prijs ƒ0.75.
NANNING's Pbarm. Chemische Fabriek, Den Haag.
AMSTERDAM.
S18S 60
TBAOE MAIK
/le— «n I.30 p. 5 ons.
GEDEPONEERD
80 Cents p. 5 Ons.
Verkrijgbiar in alle buurten der stad.
6619 114
brandt men dagelijks op
Duitsche wijze 389 12
uitmuntende door goor en smaak.
I'rljs per 5 ons 63| Cent.
VEHK0UW&ST01UIU YZliN,
NIEUWE RIJN 47.
in het kofOehuie „het Blesse
Paard" te Stompwjjk, ten over
staan van den te Voorsohoten gevea-
tigden Notaris D. K. J. SCHOOR,
by opbod en afslag op Donderda
gen 34 November en 1 Decem
ber 19IO, telkens des morgens te
ÏO uren. van eenlge perceelen zeer
vruchtbaar en wal toegemaakt
Wei- ot Hooiland met djjk-
grond, uitmuntend voor warmoe-
L aiersland' - geschikt, met— daarop-
staande twee arbeiderswoningen,
groots schuur, waarin -veé;' en
paardenetalling en een 5 roeden
hooiberg; een en ander zeer gun
stig gelegen te 8tompwjjk,
aan de Stompwjjkache Vaart in den
Kleinen Westeindsclien Pol
der, te zamen ter grootte van
6.29.11 H.A. en eenige perceelen
WEI- ot HOOILAND, gelegen
te Stoinpwjjk in den Blankaard-
polder, to samen groot 2.67.90 H.A.
Te veilen in verschillende perceelen
en breeder biljetten omschre
ven. 6400 38
Aanvaarding met 24 December a.a.
Betaling der kooppenningen met 16
Maart 1911, terwyi minstens h
4 pCt. als le hypotheek op bet ver
kochte kan gevestigd blyven.
Echte Deventer Kruidkoekf 0.45
.Reclame Succade Koek, zeer fijne honigkoek 0.30
Honig Ontbytkoek, Delicaies--e0.25
Reuzen Koek, flinke groote koek, zeer aoed
van kwaliteit 0.25
Tafel Ontbijtkoek, id. 0.20
Ringkoeken0.15
Lekkéfbekies/met succade en kandij 0.15
Lékkerbekjes, met gember. O.I5
Konig Ontbijtkoek, zeer fiin van smaak O.IO
Sociaaltjes, zeer goed koekje O.IO
Grossiers, GOUDA.
Over eed ©n belofte schrijft rnr.
/A.(alberse) in het ,,K a t. h o 1 i e k So
ciaal W e k b 1 a d"
Nu door d© indiening van het wetsont
werp „tot voorziening in de behoefte aan
vaststelling van een eedsformule van de ge^
vallen waarin de eed van getuigen in bur
gerlijke en strafgedingen kan worden ver-
ivangen door een belofte", het eed.svraag-
stuk weer meer op den voorgrond ia getre
den, hoort men weer als argument vóór de
gelijkstelling van belofte en eed aanvoeren:
dat toch de straf op een valsche verklaring,
hetzij onder eede hetzij na belofte afgelegd,
volkomen dezelfde is.
Indien men daarmee wil betoogen, dat
een eed en belofte denzelfden waarborg van
betrouwbaarheid geven, moet deze meening
bestreden worden, als voldoende weerlegd!
door de ervaring.
Neen, het is niet waar, dat men onder
eede alleen maar de waarheid spreekt uit
.vrees voor straf hier op aarde. Daar zijn
«r velen, die er geen been in zien om een
valsche verklaring bijv, voor een rechter
van instructie af te leggen, maar di©>
later ter openbare zitting van die Recht-,
bank onder eede gehoord, heel wat minder
boud durven spreken.
Bovendien, hoe vaak .komt het niet voor,
dat een onwaarheid wel nooit als onwaar
heid zal kunnen bewezen worden"? Wie tegen
een leugentje om bestwil of om een vriend
te helpen, of een vijand te schaden niet
opziet, zal hij zich hier door vrees voor den
strafrechter laten weerhouden? Geheel an
ders bij den eed, waar men Hem aanroept,
Die de geheimste gedachten kent, Wien
men niet bedriegen kan.
Doch ook al ware dit anders, ook al
verviel dit practisch bezwaar prinoipieel
valt toch eigenlijk de strafrechterlijke ge-
i] stelling van een valsche verklaring, on
der eed of belofte afgelegd niet wel te ver
dedigen.
Wie een valsehen eed zweert en wie een
valsche verklaring aflegt, zondigen beiden)
tegen den plioht van waarachtigheid. In
zooverre is de gelijkstelling der straf juist.
Maar wie een valsehen eed aflegt, zondigt
bovendien zeer zwaar tegen God, Dien hij
valschelijk tot getuige aanroept, dat hij, on
waarheid sprekende, waarheid zegt.
Hier is dus een tweede element van straf
waardigheid.
Moet deze openbare Godsbeleediging ook
niet door de Overheid worden bestraft?
Wie den Tsaar van Rusland of den Sultan
van Turkije openlijk beleedigt is tot vier
jaren gevangenis strafbaar, volgens artikel
117 van ons Wetboek van Strafrecht.
Zou hij, die den Koning der Koningen
Openlijk door een meineed zwaar beleed'gt,
niet ook op dien grond strafwaardig zijn?
Men zegge niet, dat onze Staat feitelijk
atheïstisch is.
Vooreerst is dit onjuist, waar de Staat
«den eed, dus de aanroeping Gods, nog voor
schrijft.
Vervolgens, wordt de verstoring van een
openbare vergadering in de artikelen 1-13 en
134, met resp. ten hoogste 9 maanden en 2
weken strafbaar gesteld, terwijl het versto
ren van een godsdienstige bijeenkomst veel
zwaarder, nl. met resp. ten hoogste 12 en 1
maand, wordt gestraft.
En stelt ons Wetboek van Strafrecht m
artikel 14 de bespotting van een bedienaar
van den godsdienst in de geoorloofde waar
neming zijner bediening, en het beschimpen
van voorwerpen, aan den eeredienst gewijd,
niet strafbaar met ten hoogste 3 maanden
gevangenisstraf
En wie openlijk God zelf beschimpt, de
meineedige doet erger 1 hij zou daarom
niet strafbaar zijn?
Het moet daarom bevreemden, dat men
het zoo natuurlijk en vanzelf sprekend
schijnt te vinden, dat een meineed niet
zwaarder wordt gestraft dan een valsche
verklaring, buiten eede afgelegd.
De heer J. S. M.(euwsen) zet in ,,D e
Middenstandsbond" uiteen, hoe
de moderne tentoonstellingen
moéten zijn ingericht, willen zij van econo
mische beteekenis zijn.
Hij wijst in de eerste plaats op de noodza
kelijkheid van de Regeeringa-bemoeiing, en
stelt het Engelsohe systeem ten voorbeeid,
waarbij de Regeering de zalen, waarin de
exposities van hun land worden onderge
bracht, geheel en al inricht, met inbegrip
der vitrines, enz.
Hij wijst ook op het practisclie voorbeeld
van soberheid en goeden smaak, dat Canada
gaf ter Brusselsohe tentoonstelling.
Wat de Staatsbemoeiing met het tentoon-
stellingswezen aanbelangt., zegt de schrijver
dan o.a. nog:
Het is onze innige overtuiging, dat het
particulier initiatief voor liet tentoonstel
lingswezen geen voldoende kracht en waar
borg bezit, om in de tegenwoordige ver
houdingen, zonder deze directe Staats
bemoeiing, de belangen der exposanten, in
verband met de economische eisohen van
het land, te kunnen behartigen.
Doch dit geldt niet alleen voor groote
tentoonstellingen, of voor de toekomstige
wereldtentoonstellingen, doch niet minder
voor de tentoonstellingen, waarbij alleen
de middenstand betrokken is.
Wij wijzen slechts terloops op de
vele zwendeltentoonstellingen, welke ge
woonlijk in steden, waar serieuze exposities
gehouden worden, gelijktijdig met deze,
door slinksche ondernemers worden geor
ganiseerd. Zonder behoorlijke Staatstus-
schenkomst zal het niet mogelijk zijn deze
parasietische. tentoonstellingen onmogelijk
te maken. En hoevele volkomen te goeder
trouw zijnde exposanten worden slachtof
fers van deze zwendeltentoonstellingen?
Zij betalen groote sommen voor plaats-
ruimte en vertegenwoordiging. en ont
vangen daarvoor volkomen waardelooze
medailles en diploma's.
Aan het slot van zijn artikel wijst de neer
Meuwsen op het nut van vaktentoonstei-
lingen, waarbij hij doet uitkomen, hoeveel
nut het bakkersbedrijf reeds van goede
vaktentoonstellingen heeft gehad.
Dé polemiek tusschen „De Stand
aar d" en „H et Centrum" over de
vraag, of de verantwoordelijk
heid van het geheele kabinet dan
wel in 't bijionder van de militaire
ministers bij het lot van het k u fc-
ver dedigingsontwerp betrokken
is, edndigt van de zijde van „De Stand-
aard" met de volgende aanteekening
Onze opmerking had eeniglijk de strek
king, om aan de rechtsche groepen te doen
gevoelen, dat zij voorzichtig met haar op-
posiitie behoorden te zijn, om de gevolgen,
die zulk een oppositie zou kunnen hebben,
gevolgen, die de redactie van „Het G e n-
t r u m" blijkt zeer goed in te zien.
Ook wij hopen daarom, dat eeu akkoord
mogelijk zal zijn, en zien er niet de minste
bedenking in, dat het Kabinet in zekere
wijzigingen bewilligt. Alleen blijft het ons
een raadsel, hoe het ooit zou kunnen bewil
ligen in een wijziging, die naar- zijn over
tuiging het land weerloos liet.
„De Rotterdammer" zegt in een
driestar over huisrecht:
Men kent de vïaag, die zich bij de Bak
kerswet heeft voorgedaan, of de Overheid
het recht heeft, een patroon, die zonder
knechts arbeidt, te verbieden zelf in zjjn
werkplaats bij nacht arbeid te verrichten.
Benerzijds achtte men dit een aantasting
van de vrijheid van do woning, anderzijds
van de vrijheid om te arbeiden.
Toch gaat het eigenlijk om geen van beide
als zoodanig.
Niemand zal er bezwaar tegen hebben,
dat, om numaar eens iets te noemen, de
al leen werken de patroon 's nachts zijn werk
plaats gaat schoonmaken, verven, herstellen,
of iets dergelijks. Ook het ontwerp-Talma
staat op dit standpunt. Tooh wordt in dat
geval in de werkplaats bödrijfsarbeid ver
richt. Tegen een verbod van dezen arbeid zou
ieder zich verzetten.
Evenmin zal iemand er over denken, den
alleen werkenden patroon te gaan verbieden,
's nachts in zijn huiskamer zijn boeken bij
ta houden, of ook berekeningen te maken,
ten einde zijn bedrijf meer te doen rendee-
tren. Men moge bet niet wenschelijk vin
den, dat een patroon zijn boeken bijhoudt
in de uren, die voor de nachtrust bestemd
zijn, geen macht ter wereld mag zulks ver
bieden. Hijzelf, niet de Overheid, he^ft t©
bepalen wat goed voor bem ia.
Het beginsel, dat hier geldt, kan men al
dus formulierenStrafbare handelingen daar
gelaten, heeft de Overheid geuiszins bt.'J
recht, om, enkel op grond, dat ik toaar lntaT
oordeel niet in mijn eigen belang handel,
in mijn machtssfoar in te grijpen.
Maar dat is hier het geval niet.
De nachtarbeid van den alleen wonenden
patroon wordt niet verboden, omdat de Over
heid beter vindt* dat hij dan slaapt.
Da Overheid wil het juiste beginsel hand
haven, dat de bodrijfsgemeenschaD in het
belang dier gemeenschap meebrengt, dat dis
morgens geen versch brood worde ver
kocht. Geschiedt dit toch, dan zal nacht
arbeid het go volg zijn voor hen, die aid
economisch zwakken de gezellen te
gen hun wil daartoe worden gedwongen.
En om nn de gelijkheid van bodrijfsvoa'-
waarden te handhaven, verbiedt ze ook hom',
die geen gezellen heeft, zelf 's naclits bi.
werken zóó, dat hij 's"morgens versch brood
kan leveren.
Nu wenschen wij zoowel het recht op
zijn huis als bet recht tot arbeiden grifweg
en voluit te erkennen.
Maar men zij voorzichtig.
Van elk recht kan misbruik worden ge
maakt.
Dit misbruik is volstrekt niet altijd dan
léeds aanwezig, als een ander door de uit
oefening van dat recht schade lijdt. Als ik
een winkel open, heeft mijn vakgenoot daar
door allicht schade. Toch zal niemand dit
misbruik van de vrijheid van bedrijf noe
men.
Maar zoodanig misbruik treedt wèl in, als
de algemeeno levensvoorwaarden van. de ge
meenschap, waartoe ik als hoofd van het
bedrijf behoor, ernstig worden geschaad-
Als de bestaansvoorwaarden dier volksge
meenschap, d. i. do vrijheid van het va
derland, worden bedreigd, moet de indivi
dueel e persoon zelfs het recht op zijn Iovan|
prijsgeven, door zioh in den krijg te be
geven.
Hier ook, in liet bedrijf, heb ik een bel-
drij fsgémeensckap. Die gemeenschap hee*ft
voorwaarden voor haar bestaan als zooda-i
nig.
Eén dier voorwaarden is werkzaamheid
van gezellen.
Een tweede voor waaide is, dat die ge
zellen niet mogen worden gedwongen,
'g nachts tja agbeicLen. Een, bedrijfagemeen^
