He
Agenda van de week:
Kunst, letteren, enz.
Uit Portugal.
Dekoninklijke familie.
Omtrent het aan-land-gaan van den ge
wezen Koning en van zijn moeder te Gi
braltar wordt nog gemeld:
Om halftvraalf Zondagmorgen zijn de Ko
ning cn de Koningin-Moeder, vergezeld
door markies Fayal en hertog Sahugosa, te
Gibraltar geland on liet eerst naar de kerk
gegaan, om er de twaalf-uurs-mis te hooren.
De gouverneur van Gibraltar was de vorste
lijke personen aan boord van het jacht
•gaan afhalen en geleidde hen naar deJierk.
Een zèéf talrijke menigte wachtte op de
kade de komst van den Koning en ook in
de omgéving der kerk stond het zwart van
de merisfehen.
Koniffg Manuel en koningin Amelia wer
den, waar zij langs kwamen, hartelijk toe
gejuicht. Beiden waren diep ontroerd.
Aan den ingang der kerk werden zij ont
vangen door mgr. Mannioosta, de adjudan
ten van den gouverneur en den bevelvoe
renden admiraal van de stelling Gibraltar.
Toen de Koning en zijn moeder uit do
kerk kwamen, werden zij nog hartelijker
begroet. Per rijtuig hebben zij zich toen
naar het paleis van den gouverneur bege
ven. Men verwachtte, dat zij Bpoedig naar
de moeder van koningin Amelia zouden
vertrekken, de gravin van Parijs, die te
Villa Manrique, bij Sevilla, woont.
Alvorens zijn land te verlaten heeft Ko
ning Manuel een eigenhandig schrijven tot
den eersten minister gericht, waarin hij
zegt, dat hij, waar hij door de omstandighe
den gedwongen was te vertrekken, aan zijn
volk wilde verklaren, dat hij zich niets te
verwijten had, altijd ais goed Portugees ge
handeld had, altijd zijn plicht had gedaan en
altijd Portugees zou blijven. Hij hoopte
van geheeler harte, dat het land zich recht
vaardig tegenover hem zou bet-oonen en zijn
gevoelens zou begrijpen. Zijn vertrek bctee-
knnt geenszins, dat hij afstand wil doen.
Do Matin" meldt, dat de persoonlijke
inkomsten van koning Manuel zeer onhetee-
kenend zijn. De hertog van Oporto heeft
hoegenaamd geen middelen. Toen hij zich
inscheepte, toonde hij den matrozen twee
biljetten van 100 franken en zeide, dat dit
alios was wat hij uit Portugal meenam.
Koningin Maria Pia moet in het geheel
geen vermogen bezitten en vele schulden
hebben. Koningin Amelia zou als geboren
prinses van Orleans njk zijn.
Koningin Maria Pia zal zich, volgens den
Temps", in Zuid-Italc, wellicht bij Paler
mo, vestigen. Men heeft voor haar aan het
parlement een jaargeld willen vragen van
600,000 lire, maar koning Victor Emanuel
heeft doen weten, dat hij zeJf in de nogal
bijzonder hooge geldelijke behoefte zijner
tante zal voorzien.
De hertog van Orleans heeft aan een be
richtgever verklaard, dat hij niets wist van
een bezoek te Woodnorton van zijn zuster
koningin Amelia on zijn neef koning Ma
nuel. Wanneer zij inderdaad zouden komen
zou liet nu niet zijn.
Uit Algeciras wordt gemeld, dat Portu-
geesch'e ambtenaren van het paleis van Gi
braltar op weg zijn naar Sevilla of naar
Lissabon. Dit bericht schijnt te hebben bij
gedragen tot de geruchten over het vertrek
van koning Manuel.
Van Engelsche zijde heet het, dat eT niets
met zekerheid bekend is over de plannen
van koning Manuel. Wanneer deze echter
eenigen tijd te Gibraltar blijft, zal dit niet
zijn om deze plaats middelpunt te maken
van eenig politiek streven.
Een bijzondere correspondent van het
„Berl. Tagebl." geeft als het oordeel over
de koninklijke familie te Lissabon„De oude
koningin was niet onpopulair, koning Ma
nuel was te jong en te onbeteekenend om
meer dan onverschilligheid te wekken, ko
ningin Amelia werd zeer gehaat."
In hetzelfde blacl lezen wij, dat te Gi
braltar gevestigde Engelsche bankiershuizen
de leden der koninklijke familie geholpen
hebben aan groot© sommen gelds.
Koning Manuel houdt zich bedaard en
flink, hoewel de gebeurtenissen een diepen
indruk op hem schijnen gemaakt te hob-
bcn. Do beide Vorstinnen gingen Zaterdag
middag aan land, om do noodigo inkoopen
")o doon, waarna zij langen tijd in de groote
kerk vertoefden.
Zondag te Lissabon.
Do bijzondere vertegenwoordiger van den
•„Matin" te Lissabon geeft deze schets:
Don eersten Zondag na de omwenteling
wandelt de geheel© bevolking der hoofdstad
in do straten, de tuinen en over de groote
pleinen.
Do republiketnsche kleuren ziet men
overalop do japonnen der vrouwen, op
do klodding der mannen, op de hoeden der
kinderen, op alle rijtuigen. Het is het
ideaal van vroolijkheid. Vreugde woont in
allo harten; de muziek speelt op de open
bare pleinen, het nieuwe volkslied, dat voort
durend wordt toegejuicht.
Hot is oen ware nationale feestdag. De
personen, die oen hoofdrol hebben gespeeld
in do dagen van strijd, worden overal ge
huldigd on in triomf rondgedragen.
Nu eons is het de vaandrig Macliado, die
do revolutionaire troepen aanvoerde, die om
ringd en,, gevolgd wordt door duizenden,
dan weer,©en jong meisje met een sabel,
©on soort, Tliéroign© de Méricourt dat
den dag ^van don strijd d© baricado niot
verliet; een volgend oogenblik zijn het do
Irevolutioiiaire leiders, de Portugeesche Ho
bos pier ras, Maxats en Camille Dasmoulins,
dio jn triomf worden rondgedragen. Als
Bernardino Mach ado do Portugeesche Mi-
ra beau voorbijgaat, begeleid van aai der©
ministers, houdt do menigte liet rijtuig staan
de om den mannen van den dag de hand ta
idrukken.
Het is het toppunt van patriot is che
dronkenschap.
Maar naast dezen opborrelden overmóed,
ziet men de just on do zekerheid van do
burgers, kooplieden en industrieden, die mot
hun gezinnen rondwandelen en do huizen en
monumenten beschouwen, die nog de sporen
dragen van do kogels en granaten
Geen blijde klanken!
De nieuw© regeering weet blijkbaar door
de censuur naar buiten een indruk te wek
ken, dio met de waarheid in strijd is. Zij
heeft eenige berichtgevers, bijv. van de
Matin" en de „Kölnische Zcitung'' het
voorrecht verleend, haar lof te seinen, en
zorgt, dat anderen niets andere kunnen
dan berichten overzenden, dê-o nooit ongun
stig voor den nieuwen stand van zaken
luiden.
Een correspondent van den „Lokal Anzei-
gor" is hieraan echter ontkomen door zijn
telegram eerst naar Vigo, op Spaansch
grondgebied, te laten brengen en het van
daar verder te laten tclegrafeeren. Wij ge
ven dit telegram, waaruit blijkt, dat de
toestand te Lissabon nog lang niet zoo
ideaal is, als men wil laten gelooven, hier
weer:
Te Liss-abon is een militair bewind inge
voerd, dat uitgeoefend wordt door soldaten
met en zonder strepen op de mouw, maar
niet door de weinig te voorschijn komende
on hoogst zelden door de soldaten gesalueer
de officieren, die, voor zco ver zij ontbreken,
overigens uit den troep worden aangevuld.
Tot dusver heeft het onder zulk© omstan
digheden mach tel oo zo ministerie met de
soldateska kunnen samenwerken en deeo
heeft Vrijdagavond rust en orde met scher
pe patronen kunnen handhaven. Maar al
spoedig heeft zich de, door heb rondslente
ren ontstane, demoralisatie van den troop
doen gevoelen, zoodat hier nog wel rampen
te verwachten zijn. Een soldateska maakt
zioh noa't meester van de macht, zonder ten
slotte belooning te vragen in den vorm van
buit en slachtoffers.
Hier zijn de priesters tot
slachtoffers uitverkoren. Zij
kregen Vrijdag bevel hun kloosters op het
signaal van drio kanonschoten t© verlaten.
Toen de monniken en nonnon om
8 uren 's avonds, nadat <üt signaal gegeven
was, in hun kloosters bleven, begon eerst
in de straten een jachtopdegeeste-
1 ij k e n. Met beu is ook een Amerikaanech
correspondent, wiens gebrek aan haar
voor een tonsuur werd aangezien, in hech
tenis genomen. De gegrepen g e e s t e 1 ij-
k e n zijn onder mishandelingen
en scheldwoorden naar het arsenaal
gesleurd. Tegelijkertijd is het gepeupel bij
eengekomen bij een Jezuïetenschool, op een
heuvel voor de stad gelegen. Niet de Je
zuïeten, zooals de republikeinsohe pers be
weert, maar het gepeupel begon den strijd
door een hagelregen van steenen naar de
ramen te smijten. En eerst toen^het gepeu
pel de poorten begon te rameïen, boden de
Jezuïeten tegenstand. Daarna werd storm
geloopen, eenpaterwerdgodood en
twee hunneT vielen den aanvallers gewond
in handen.
Het gepeupel had intusschen do toege
schoten soldaten opgehitst en spoedig knet
terde liet geweervuur, waarvan de gevolgen
nog duidelijk to zien zijn.
De Jezuïeten namen hun andere gewon
den mee, tóen zij in de onderaardsche gang
vluchtten, die hun kloosters met twee, bui
ten de stad gelegen, eveneens belegerde,
kloosters verbindt. De monniken houden
zich in dezen on deraar dschen gang verbor
gen en de soldaten, met het gepeupel sa
men, trachtten hen door rook te doen stik
ken 1
De monniken, die men te pakken kon
krijgen, zijn, voor een deel niet dan zeer
onvoldoende gekleed, als gevangenen naar
het arsenaal gebracht. De weenende nonnen
zijn op wagens geladen, het plunderend ge
peupel en de plunderende soldaten drongen
echter de kloosters binnen. Men ziet er ver
nielde gebedenboeken, waaraan het janhagel
zijn wood© heeft gekoeld. De muren zijn
met revolutionaire opschriften bezoedeld
en van alle versierselen beroofd.
De Regeering verzekert aan deze moord
partij geen schuld te hebben en bekent
daardoor, dat zij de macht over de troepen
verloren heeft. Sommige ministers beweren
zelfs, dat de Jezuïeten begonnen zijn met
bommen te gooien. Maar er zijn nergens
bommen gevonden en getuigen van verschil
lende nationaliteiten beweren, dat het ge
peupel den strijd begonnen is. Men tracht
op het oogenblik de soldaten van verdere
moordpartijen af te houden.
Het gepeupel verkoopt in de buurt van
de kloosters soutanes en met goud gebor
duurde priestergewaden, eeuwenoude boe
ken van onschatbare waarde, liggen behuild
op den vloer van de bibliotheek. 400 non
nen zijn op goed geluk over de grens gezet.
De „Mes&agero", een anti-clericaal ge
zind Italiaansch blad, uit den wensoh, dat
de Rogeering .maatregelen zal treffen om
een dreigende invasie van monniken en
nonnen uit Portugal tegen te gaan.
Een correspondent van de „Times" her ft
een onderhoud gehad met C anale jas, Span-
je's eersten minister. „Ik heb", zeide ctezo,
genoeg te doen met onze eigen geestelijke
orden, en dio uit Frankrijk en die uit de
Philippijnen, om nog iets met die uit Port-a-
gal te maken te willen hebben. Ik heb den
prefecten aanwijzingen in dezen zin gege
ven."
Ook het opperbestuur van de Jezuïeten
orde te Rome heeft ©en telegr&m uit Lissa
bon ontvangen, berichtend dat de congre
gaties verdreven zijn en een aantal monni
ken gevangengenomen.
Omtrent den pater provinciaal is nog niets
bekend.
Kardinaal Netto, oud-patriarch van Lis
sabon, is Zondag aan het station t© Caeem
in hechtenis genomen. De prelaat protes
teerde en beriep zich op de parlementair©
immuniteit, daar hij pair van het koninkrijk
was. Maar zijn protest baatte met.
Zoodra de minister van justitie de inhech
tenisneming vernam, spoedde hij zich naar
het hoofdkwartier, waarheen de kardinaal
was gebracht en gaf hij onmiddellijk bevel
hem in vrijheid te stellen.
Bij een meeting in do Soho-wjjk door de
Portugeesche anarchisten belegd, verklaar
den de sprekers, dat, hoewel d© anarchis
ten verheugd zijn over den val der monar
chie, hun vrienden in Portugal aan deze
revolutie, die het werk was der bourgeoisie,
geen doel namen. De anarchisten zullen wel
dra gelegenheid vinden, om de nieuwe be
windvoerders, die de vroegere roovers ver
vangen hebben, te terroriseeren.
De financiën der Republi c k.
De industrieel Francisco Grandella heeft
zijn geheele vermogen, f 1,500,000 bedra
gende, ter beschikking van de Regeering ge
stcld tot eventueele borgstelling voor een
leening.
Gezanten.
De gezanten in de voornaamst© hoofd
steden van Europa zullen teruggeroepen
worden, daar men vreest, dat velen hunner
misschien zouden samenspannen met de
monarchisten.
In de koloniën.
De verandering in regecringsvorm heeft
in. de koloniën niet den minsten tegenstand
ondervonden. D'Andrade, de gouverneur-
generaal van Mozambique, die aanvanke
lijk aan aftreden dacht, is op verzoek der
Regeering voorloopig op zijn post geble
ven.- En op Madeira, op de Azoren, op St.-
V ine ent en te Goa is het bericht zelfs zon
der noemenswaardige belangstelling bij de
bevolking opgenomen.
De erkenning der Republiek.
Volgens verschillende bladen heeft de
Braziliaansche regeering laten weten, dat
zij de Republiek Portugal erkent
Te Lissabon wordt beweerd, dat Enge
land en de andere mogendheden dit voor
beeld spoedig zullen volgen.
Welke belangende E.-K. Kerk
in Portugal heeft.
De weleerw. heer Paul Goulmy gaat in
„De Tijd" na, welke belangen de Kerk in
Portugal heeft en legt uit, waarom Pius X
bij het hoor en der ontzettende gebeurtenis
sen diep ontroerd was en in zijn privé-ka-
pel bidden ging.
Portugal is in rang de derde katholieke
mogendheidOostenrijk-Hongarije, Spanje
en Portugal. De Portugeesche gezant te
Rome bij den H. Stoel is een van de drie
ambassadeurs, bij het Vaticaan geaccredi
teerd, thans graaf Tovai'.
De nuntiatuur te Lissabon is een der
eerste klasse, \an welk soort gezantschap
pen or slechts 3 zijn: Weenen, Madrid en
Lissabon.
De monarchie telde: 4 aartsbisdommen, 17
bisdommen, 1 prélat-uur „nulLus," 1 vicari
aat, 1 prefectuur. Twee aartsbisschoppen
waren patriarch en eveneens twee primaat.
Eén bisschop was titulair-aartsbisschop.
De patriarch van Lissabon wordt in het
eerste consistorie na zijn preconisatie kar
dinaal. De geheele bevolking behoort nage
noeg tot den Staatsgodsdienst, het katho
licisme. Bedehuizen van andersdenkenden
mogen geen uiterlijke kpnteekenen dragen,
evenals weleer in Spanje.
De patriarch van Lissabon en de nuntius
werden als prinsen van den bloede, de
aartsbisschoppen als markiezen, de bis
schoppen als graven beschouwd. 13 bisschop
pen waren pairs des Rijks.
Er bestond een begrooting van Eeredienst
Koning Manuel II had:
"ïo. Den titel van Allergetrouwsten
Majesteit."
2o. Het recht om Portugeeschen kardina
len de baret op to zetten (kroon-kardina-
len").
3o. Het recht om aartsbisschoppen en bi&
schoppen te benoemen („nominatie").
Nu rijzen de volgende vragen:
lo. Wat zal de nieuwe republiek doen?
Zal zij christelijk of anti-clerioaal zijn? Zal
zij in den beginne, om wortel te schieten,
zich niet christelijk voordoen, om spoedig
in anti-clerieaïisme te vervallen? Van repu-
bliken heeft de Kerk doorgaans weinig
pleizier.
2o. Zullen de reohten, in het concordaat
den Koning geschonken, evenals weleer in
Frankrijk, op den president overgaan En
wat zal er van de twee concordaten gewor
den?
3o. Zal hetzelfde gehaspel als in Frankrijk
niet ontstaan en zullen er niet tal van ka
tholieken gevonden worden, die weigeren
de republiek te aanvaarden?"
Telegrafisch weerbericht,
naar waarnemingen in den morgen van 11 Ook.
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteor. Instituut
te De Bilt.
Hoogste barometerstand 765.7 te Memel;
laagste 744.6 te Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 12 Oct.:
Meest matige zuidelijke tot zuidwestelij-
ken wind Toenemende bewolking. Mogelijk
regenbuien Kouder temperatuur.
Dinsdag
Gebouw St-JozefgezelleQ-vereeniging, Rapen
burg 52, Bui'eugew. Vergadering Veroeniging
Geloof en Wetenschap". Spreker: Hago Verliest.
8 u u r.
Woensdag;:
Bioseope Theater. 2 e n 8 u u r.
Donderdag;:
Kleine zaal Stadszaal. Voordracht van Hugo
Yeiriest (van Ingoyghem). 8 uur.
Noorlwijk-Binneo. Ned.-Berv. Kerk. Nederl.
Jongel.-Verbond Afd. „O. R. is Llir." Spreker: Ds.
J. D. J. ldsnburg (Amsterdam). 7 uur.
Vrijdag;:
Boiel „7omerlust", Ahem. Vergadering BVee-
fonds Leiden". 'sMorg. h a 1 f e l f.
Zaterdag;:
Bioscope Theater. 2 en 8 uur.
Zondag:
Grannbcurs. Suirée Dansante Dansclub „Mignon".
8 uur.
MeHceslon. Stat onsweg 19 Feestavond Alg.
Nod. Geh.-Onth.-Uond. Spreker: de heer G
Middelburg. 8 u u r.
Bioscope Theater. 8 aar.
BECLA31ES,
A 40 Cent» per regel.
Gestreepte
Gekartelde
Shantang-
Armare-
on ,Henneberg
Zyde" Inallopry-
zen. Franco en
vr(J van invoer-
rechten thuis. Mon
sters omgaand.
Zydenfahrlkant HENSEBEBft, Sürlch
(K. u. K. Hofl.). 3791 8
Uitlotingcn. Loten Antwerpen a
2 pCt. van 1903. Trekking 10 October 1910.
Betaalbaar 1 Mei 1911.
18 Serieëa
3304 4635 8868 11935 15431 15637 16429
17824 18249 18941 19679 23768 24578 27517
27922 28127 30068 39315
Serie 2376S No. 25 fr. 20,000; Serie 15637
No. 17 fr. 1000; Serie 30068 No. 2 fr. 600;
Serie 39315 No. 10 en Serie 15637 No. 24
elk fr. 250.
De volgende elk fr. 200.
Serie 8868 No. 13, Serie 15637 No. 8, Serie
19679 No. 14, Serie 27517 Na 2, 30068 No. 18
Serie 11935 No. 11, Serie 18240 No. 14, Serie
19679 No. 19, Serie 27517 No. 3, Serie 39315
No. 3, Serie 11935 No. 20, Serie 1S941 No. 23
Serie 19679 No. 23, Serie 27517 No. 6, Serie
39315 No. 12, Serie 15431 No. 23, Serie 19679
No. 3, Serie 23768 No. 24, Serie 30068 No. 9
Serie 39315 No.. 13.
De volgende elk fr. ISO.
Serie 3304 No. 2, Serie 11935 No. 8, Serie
15637 No. 1, Serie 19679 No. 21; Serie 27922
No. 21, Serie 3304 No. 7, Serie 15431 No. 1,
Serie 16249 No. 25, Serie 27517 No. 18, Se
rie 30068 No. 13, Serie 4ÏÏ35 No. 22, Serie
15431 No. 20, Serio 18941 No. 12, Serie 27922
No. 5, Serie 39315 No. 5, Serie 8868 No. 20
Setrie 15431 No. 21, Serie 19679 No. 12,
Serie 27922 No. 20 Serie 39315 No. 11.
SPORT.
Standen.
j Voetbal.
i' j Nederlandsche Voetbal-Bond,
Westelijke Tweede Klasso A.
No. Vereenigingen
t» -
«0
i. o
a
Cl
g
to
1.
D. V. S.
8 8
8 18
2
2.-
2.
V.U.C.
1 1
2 4
2
2.-
a
A.F.C.
8 2
1
6 9
6
L00
4.
V. V. A.
3 2
1
4 7
8
1.33
5.
Concordia
2 1
1
2 6
0
1.-
(3.
Kampong
3 1
1
1
8 6
7
1.-
7.
Ajax
8 1
2
2 6
9
o.ee
a
Nep tun us
2 -
1
1
1 8
6
0X0
9.
D. V. V.
a -
1
2
1 4
7
0X3
10.
Achilles
9 -
a
- 8
12
Westriyke Derds Klas»o B.
1.
Xerxos
2 2
4 10
1
2.-
a
Olympia
8 2
1
6 18
2
i.eo
a
Hormes
2 1
1
8 4
2
2.60
4.
D.O.8.
2 -
2
2 1
1
1.-
6.
B.V.C.
8 1
2
2 8
10
0.66
6.
JDe Sportman
3 1
2
2 4
12
0.66
7.
G. en J.
8 -
-
8
- 4
21
Reserve Tweede Klaa»e B.
L
D. V. V. II
2 2
-
4 9
2
2.-
a
V.F.C II
2 2
4 8
2
2.-
8.
Kampong II
2 1
1
2 9
4
1.—
4.
Concordia 11
8 -
8
- 6
14
6.
AJax II
I -
-
1
- 0
8
Leidsche Voetbal-Bond.
Eerste Klasse.
1, Do Sportman H li—— 280 S.—
2, Beresteyn 1 1 2 6 1 2.—
8. L.V.V. 1 - - 1 - 1 B -
4. AJai III 1 - - 1 - 0 8 -
6. D.O.S.L, ------- -
Tweede Klasse.
1. L.V.V. n 1 1 2 1 0 2.—
2. Berostoyn II 1— 1— 01
8. D.O.S.L. n ------- -
4. Leldsch Herculoa
B. L.Y.C.E. ------ -
Do Sportman m
Derde Klasse A.
1. Beresteyn III 11— 240 2.—
2. Ajax IY 11--248 2.-
8. Leidsch Hercules II 1— 1— 84
4. De Sportman IV 1 1 0 4
Korfbal.
Nederlandsche Korfbal-Bond.
1 1 2 12 8 2.—
1-1 15 6 1.-
1-1-165 1-
1 1 8 12 -
L 0. S. C. R.
2. A.L.O.
8, Vitesse
4. Velox
6. Amicitia
Korfbal.
Kampioen van de cLard© klasse competitie,
seizoen 190910 is geworden D. E. S. (Am
sterdam).
Athl6tiek.
J. J. A. Ruimers verbeterde Zondag de
volgend© Nederl. records snelwandelen:
2 Eng. mijlen in J.5 min. 163/ó sec. (oud
record 16 min. 403/s sec- door G. Wolf Jr.
op 12 Juni 1.1. te Rotterdam).
3 E. M. in 23 min. 102/5 sec. (oud-record
25 min. 37 sec., door G. Wplf op 12
Juni 1.1. te Rotterdam).
4 E.M. in 31 min. 1/5 sec-
5 E.M. in 39 min. 124/s sec. (oud-recórd
41 min. 4 sec. door J. J. A- Ruimers op
22 Augustus 1909 te Breda).
In een halfuur legde hij 6 K.M. 196,88
M. en in ©en uur 12 K.M. 21.50 M. af.
Yoetbal
Zondag speelt H. V. V., tegen het Ne-
derlandsch Militair Elftal. t
Zwemmen.
Reaurepairé verbeterd© te Londen het we
reldrecord over 500 M., die hij in 7 min.
2V5 sec. zwom. Het verbeterd© record stond
op naam van Sheff, die er op 28 October
1906 te Dianabad 7 min. 62/5 sec. ovfcr deed.
Luchtscheepvaart.
Van af a.s. Donderdag tot en mtet éls.
Alaandag zal Olieslaegirs op het terrein
„Houtrust" te 's-Gravenhag© komen vliegen.
Den laats ton dag van d© vliegweak te Nij
megen maakte hij nog ©en vlucht van 35
minutep. - v -» v, -f •- --
Met oen drietal vluchten heeft Verstrak
ten gisteren de vlieg week te Alkmaar be.
sloten.
De Hollander Wijnmalen, op wiens naanï
het wereld-hoogterecord staat, zal morgen
trachten van Parijs naar Brussel te vlio-
£en.
De Kenjhrandt-Bijhcl.
Het Volkshuis stelt deze week ten toon
den Rnmbrandt-Bijtal „bevattend© de ver
halen des Ouden en Nieuwen Verbonds, wel
ke door Rembrandt met penseel, etsnaald
en teckenstift zijn in be«?ld gebracht."
Dr. C. Hofetod© de Groot zocht de pta'
ten uit en liclitto ze toe, Schel tem a
Holkema gaven ze nit in opdracht der al-
gemoeno commissie voor de herdenking vah
Rembrandt op zijn 300sten geboortedag: p
H©t aantal platen bedraagt ruim 100 en
hot is d© vraag of zij niet in tweeën moe
ten geëxposeerd worden. Zoo ja, dan volgt
van Dinsdag 18 tot en met Vrijdag 21
October d© tweede helft. Dez© t^ptoonstel.
1tug aan te prijzen ware dwaasheid.
Het klooster SaiaMlIichel.
De Volkshuis-lozing van den heer G. Roo
bol, van Lochem, was wat een voordracht
met lichtbeelden behoort te wezen. Eerst
een korte, geschiedkundige inleiding, voor
afgegaan door de beschrijving van de plants
waar abdij en cathedraal gelegen zijn, hier
van zoo overwegende beteekenis. Daarna do
lichtbeelden die lang bleven staan, voor
zichzelven spraken en helc/.r en duidelijk
werden toegelicht. De platen waren bijzon
der fraai, met gi'oote zorg gekozen en in
volgorde gebracht.
Het gesprokene was een duidelijke, be
knopte toelichting, die een rustig in zich
opnemen van do schoonheid der Romaan-
sche en vroeg-Gothisih© bouwwerken niet in
den weg stond. Er was hier niets te veel er
wat bovenal trof was de verzorgdheid van
liet gebed.
Dit was een voordracht die binnen iederi
bereik viel en alle leden van het zeer ge
mengd publiek kon voldoen. Als de heei
Roobol do Fransche namen der zalen en
kloosters en rotsen every vertaald of ver
klaard had, ware er niemand geweest vooi
wie niet ioder duidelijk gesproken woord
begrijpelijk ware geweest.
Een gelukkig begin van een reeks belang
rijke voordrachten.
."W i i 1 e m Maris, f 1
1844—1910.
Het schijnt dat vrij onverwacht de dood
©en einde heeft gemaakt aan hot loven van
den grooton kunstenaar, wiens werk in verre
toekomst zal verheerlijkt worden, gelijk mot
dat van zijn broeders ©n die andere groote
meesters uit de Haagsche School.
Na de gouden eeuw hoeft Nederland geen
tijdperk doorgemaakt van grooter kunstglo
rie dan d©»3 van d© Haagsclio School. D©
naam van Willem Maris vereenzelvigt zich
met d© uitbeelding van koei-en aan een sloot
kant, met ©enden flonkerend hun vearen-
tooi in hot diepe groen van gTas, in hot
fluweel van water, waarin de zon schijnt
of schitterreflexen van plantengroei diepte
en gloed geven.
Bij een gedeelte van 't groot publiek
heerscht er wat betreft Willem Maris' werk
een zekere geringschatting, indien dit ver
geleken wordt met dat van zijn broeders
Plasschaert zogt: „Willem Maris is d© oor
spr onkel ij ksto der Marissen". En die of
schoon onvolledig toch enorm© tentoon
stelling in Pulchri verleden jaar, waar al
d© "wanden der beide grooto zalen uitslui
tend gevuld wanan met Willems oeuvre,
kon het "bewijzen dat do moester naar
zijn eigen bijtend woord „geen koeien schil
derde, maar lichteffecten."
De schilder van zon werd hij, maar in
hoe andere beteekenis dan bijvoorbeeld de
pointillisten die verlangen te geven. Was
W. Maris' werk vroeger van een prachtig
fijn grijs, h^et werd met de jaren meer
opener. Hat ontvouwde zich als 't ware,
om licht ie vangen, om dsn too ver van 't
licht te openbaren.
Waarin kam een heengegaan kunstenaar
beter herdacht, geëerd worden, dan in zijn
werk?
En zoo zal, getrouw aan de traditie die
dit wil, wel vrij spoedig ©en tentoonstelling
worden aangericht, waarin nog vollediger,
WiHem's oeuvre kan worden beschouwd. Do
Pulehri-tentoonstelling was prachtig, maar
er ontbrak te veel, althans voor miin ge
voel, van Wiltem Maris' werk uit den laat-
sten tijd-.
Vel© musea bevatten werken van den thaps
ontslapene. Verschillende binnen- eo buiten-
landsche ridderorden sierden zijn borst. Ook
viel zijn werk bij herhaling bekroningen
ten deel.
De "begrafenis is bepaald op Donderdag
13 October a.s. te 1 uur naar O ad-Eik-an-
Duinen.
Nog een ander sterfgeval, dit in de lite
raire wereld, valt met droefheid te ver
melden.
Adiaan- W. van Oordt is te Bussnm over
leden. Korten tijd was hij bij de posterijen
werkzaam; daarna vestigde hij zioh te Bus-
sum. Van zijn werken noemen we: „Irmen-
lo" (1896) het treurspel „Floris V" (l902i)
en „Warhold" (1906), terwijl ml 11907 in
Europa fragmenten uit het treurspel „Flo
ris de Zwarte" verschenen.
Wij kunnen onzen lezers niet onthouden,
wat de „N R. Ct." meldt naar aanleiding
van den heengegane
„Inderdaad, ©en zeer edele geest. Aristo
craat in den sohoonsten zin, hij, die daar in
die zeer kleine boschwoning bijna arm leef
de, zoon van deftigen huize, gesteund door
een echtgenoot©, die het verstaan heeft hem
gehéél te volgen tot hot te vroege einde.
Te Dresden* geboren, was Van Oordt,
schoon, evenals zijn vrouw, van Rotterdan?-
scihen oorsprong, opgegroeid in dio Veluwe,
die hij liefhad met heel zijn hartx die leeÈ'
