SGHOIFIiADEMOFFEBS,
Sigarenmagazijn P.JJ.DE SIJS,
QOET HET HAAR GROEIEN
S. G. J. DE GROOT, g
DE GRACIEUSE.
lilt de hand te koop,
Openbare Vsrkooping,
is
2?8
ra
Sassenheim (centrum)
een witte Smoushond,
Openbare Verknoping.
1
pa a
O®?
e ft
«5®
8 i
a 0 -
De grootste keuze Heeren-Dassen, Boorden,
Fronts, Manchetten, Overhemden,
a. ty. tuüksma,
s
5*
Kellsier>Fronts
Bouwgrond te koop.
HET BEROEMDE EN6ELSCHE HAARGROEI BEVORDERENDE MIDDEL
Ben Smaakvolle Dracht.
Dames in alle landen
gebruiken KOKÖ
DE IDEALE
HAAS VEfiSTEfiKER
DE KOMEET VAN HALLEY.
op een "welvarend Dorp, in de kom
van do Gemeente, op den besten
stand naby Haarlem, een Hink
Ntocncï» Gebouw met groote
Werkplaat», geschikt voor vele
doeleinden, als: Drukkerij, Slagory,
"Winkel, Timmermans, Loodgieters of
Metselaarswerkplaats. Ook zeer goed
gelegen voor een Cafó. Brieven onder
No. 6248 Bureel van dit Blad. 13
By vonnis van de Anondissements-
Reciitbank te 's-Gravenhage d. d.
23 Februari 1910, Is het huweUik
bestaan hebbende tussciien MAT-
TIDDJS VAN SC8IABCK en
SUSANNA SLINGERLAND,
beiJen zonder beroep en wonende te
Leidon, door Echtscheiding ontbonden
veiklaard. 3260 11
De Procureur van don oischer
Mr. C. H. BEEKHUIS.
(krachtens onherroepelijke volmacht),
van:
ten Borgerwoonhni» met
Scliunr, (waarin Sme«lcr|j) ou
Tuin, staande on gelegen aan don
Hoogen Ryndyk, onder do gemeente
Zoeterwonde, ten overstaan van
Notaris G. kORT KW KG, te
llazerNWOiade, op Donderdag
9 .Bnni IdiO, des voormiddags BI
«oren, in liet Koifiehuis ,,IWl
LEER NOG", aan den Hoogon
RUndyk, te Zoetcrwoudc. Hot
percoel is in gobiuik by C. en M.
MAAUSCHALKERWEEK, te Zoeter-
woudo. Aanvaarding bU do betaling der
kooppenningen, op 1 Augustus 1910.
Alles breedor by billetten omschre
ven, terwyi nadere inlichtingen zyn
te bekomen ten kantore van Notaris
KORTE WEG voornoemd. CS02 2ö
s
9R -
Ruime SarteeringLuiermand-Artikelen en
Gemaakte Goederen.
K
CL
O
YINDT MEN BIJ 6300 36
v/h. H. v. GELDER Jr., 171 llaarl.straat 171, Lelden.
a 2?
2
a 35
té, 2 co
9~<
a 0
a gfi
Z M
in !Pen IjIN ISTBIST.
Mo
C© po
a>
o
13. ^»Iöt,
Gedipt. Dameskappcr,
HOOQEWOERD
M. E. IPiöt,
Gedipt. Dameskapster,
2O. TELEF. 961.
3 naar do elschen des tyts ingerichte DAMESSALONS voor
llnarwasBclien met Electrisclie droging, eenig in Leiden met
deze machines. 6325 26
De beste en grootste Fabriek voor het vervaardigen
van alle soorten lflAARWERKEN.
GftOOTE SORFEERSNG:
Kammen, Borstels, Parfumerieën en Zeepen.
IN FIJNE LEDERWAREN EN REISARTIKELEN.
Atelier voor alle voorkomende Reparatie.
Telef. Int. 706, Noordeinde 11 Leiden.
de TCtala<g;e
WAARIN OP HEDEN:
EiGEH FABR3SIAAT.
Thermos IlcsHchcn.
3446 40
Aangeboden: ruime gemeubileerde
KAMERS met SLAAP-
KAMERS en volledig Pen
sion. By uitstek geschikt voor H.H.
Reizigers.Gegadigden gelieven te adres-
seeren onder No. 6193 aan het Bureel
van dit Blad. 10
op voordeelige betalingaioor waar-
den. Te bevr. by B. J. HUUR
MAN DZn., Ueerengr. IO,
te Leiden. 4856 7
Weggeloopen,
/2.50 belooning voor dengene
die hem terug bezorgt, by
C. HOOGEVEEN,
lluarl.meer b\j Oudowetcring.
6191 8
Krachtens onherroepelijke volmacht)
VAN
een Rurgerwoonhnis met Tim
mermanswerkplaats staande en
gelegen to Laugeraar onder de Go-
rnesnle Ter-Aar ten overslaan van
Nol aria C. KORTE WEG te
Hnzcrswondc, op Woensdag
1 Juni 1910, dos voormiddags II
uur, in het Koffiehuis van den
Heer L. v. d. LAAN te Langer-
aar (Ter Aar).
Aanvaarding, by de botaling der
kooppenningen op 1 Augustus 1910,
alles breeder by biljetten omschroveu
terwyi nadere inlichtingen zyn to be
komen ten Kantore van Notaris
KORTEWEG- voornoemd. 6301 22
Haogewoerd 8, LEIDEN. Telefoonn. 335.
De Sigaren in dit Magazijn verkrijgbaar worden alle met
de hand vervaardigd, munten uit door geurige mélange,
branden en trekken gemakkelijk. (joöl 20
KOKO DOET HET HAAR GROEIEN, VERHINDERT
HET UITVALLEN, ROEIT ROOS BESLIST UIT EN
BRENGT DIKKE, WEELDERIGE EN GLANZENDE
LOKKEN YOORT.
HELDER ALS KRISTAL. BEVAT GEEN VERF, OLIE
OF VET. HEERLIJK YERFRISSCHEND EN VER
STERKEND VOOR DEN SCHEDEL.
KOKO wordt gebruikt door iedere Koninklijke Hofhouding
in Euroi>a eu is het ecniestc Haarmlddol dat met Ccieckeode
attesten van Koninklijke personen vereerd is.
GOLVEND HAAR.—Koko versterkt ea voodt bet haar cd
aanhoudend gebruikt deelt het aan het kapsel de bekoorlijke
Golving mede welke zoo bewonderd wordt.
Te verzijgen bij alle Apothekers. Drogisten.
Prijs fl.0.75, n.1.60 cn Jl.3.00 per flacon.
WAARSCHUWING.
Wij vestigen Uw bijzondere aandacht op het feit. dat de I
ECHTE Koko voor het Haar dat werkelijk goede resultaten 1
geeft, verpakt is met Hollandscbe gebruiksaanwijzing waarop I
den naam van onzen Allceu vertegenwoordiger voor Holland
voorkomt. Wij kunnen geen andere garundcercn.
"Ik heb Koko
en tu :t» dan
Koko gebruikt
gedurende
meer dan tien
iartn"
EENIG DEPOT VOOR NEDERLAND:—
HENRI SANDERS, Apotheker, I
ROKIN 8, AMSTERDAM.
Gefabriceerd door
Koko-Maricopas Co., Limited, London. I
II.
Of het aan veel lezers in de laatste veer-
lien dagen gelukt i3 de komeet te vinden,
betwijfel ik. Dc kansen waren van te
voren al niet gunstig te noemen, en daarbij
heeft het weer allerminst meegewerkt.
Veel betrokken luchten, cn wanneer overi
gens de hemel 's morgens al eens tamelijk
holder was, bleef de horizon meestal met
een blauwgrijze wolkenbank bezet. Met het
blooto oog zag ik haar voor het eerst heden
(Vrijdag) ochtend ruim halfdrie, als een
ccnigszins nevelige, weinig opvallende ster
boven den oostelijkcn horizon. De scheme
ring had nagenoeg alle andere sterren daar
reeds onzichtbaar gemaakt., zoodat haar
werkelijke helderheid vrij aanzienlijk moet
zijn. In den grooten kijker van do sterrc-
wacht zag men nog een korten lichtbundel
dc kern verlaten, maar met het oloote oog
was hiervan evenmin iets te bespeuren als
van een staart, wat trouwens bij het aan
brekende daglicht niet verwonderde. In den
kijker bleef zo nog langer zichtbaar, maar
vóór kwart voor drieën was ze voor het
bloote oog reeds verdwenen. Het is me in de
laatste dagen gebleken, dat enkelen de pla
neet Venus, die tlians morgonster is, voor
de komeet hebben aangezien. Venus gaat
om dezen tijd eerst to drie uren op; zo is
veel helderder cn staat vrij ver rechts on
der do komeet.
Wie de komeet onder dezo tamelijk on
gunstige omstandigheden niet hebben mo
gen ontdekken, kunnen zich troosten met
het vooruitzicht, dat zij in het laatst van
Mei aan den avondhemel in het Westen zal
verschijnen, en met de hoop, dat do laatste
week van Mei wat minder wind en regen
moge brengen dan het bogin.
Ondertusschen nadert de zoogenaamde
kritieke nacht van 19 op 19 Mei, cn heb ik
hij den lezer mijn woord in te lossen, om
hern door eenigu nadere kennismaking met
dit soort van hemellichamen wat gerust
to stellen omtrent het lot, dat onze aarde
boven het hoofd hangt.
Maar vooraf moet ik mijn lezerg verzoe
ken, niet het onmogelijke to verlangen.
Evenmin als zij heeft ooit een astronoom
een komeet aan den lijve kunnen betasten
en onderzoeken. De afstand, waarop we
met de beste kijkers zoo'n lichaam ,,naar
ons too halen, zooals de volksmond het
uitdrukt, blijft moest no~ wel een hon
derdduizend kilometer En van een voor
werp, op zulk een afstand bezien, kan de
eenvoudigste lezer meer vragen dan de
beste astronoom zou weten te beantwoorden.
De ongewone vorm, waardoor de kome
ten zich van de gewone hemellichten onder
scheiden, trok reeds in de oudheid de aan
dacht. De Grieksche schrijver Aristoteles,
die over alles en nog wat dikke boeken
lireef, kon ook de kometen niet met rust
laten. Volgens hem stegen uit holen en sple
ten van de aarde r.u en dan kwade, brand
bare dampen op, die zicli in de bovenste
luchtlagen samenpakten, maar spoedig door
de snelle beweging gloeiend werden, in
brand gc-raaktcn cn langzamerhand zich
weer oplosten. Dat waren, meende hij de
kometen. Deze door niets bewezen roeenin-
gen hielden bijna tweeduizend jaren stand,
omdat ze in overeenstemming waren met
het algemeene vooroordeel, dat kometen
nu eenmaal ongeluksboden moesten wezen.
Zulke schadelijke, gevaarlijke dampen toch
konden ziekten onder mensehen of vc2 ver
oorzakenze konden den oogst doen misluk
ken; of als de aarde ze niet gauw genoeg
goedschiks naar builen liet, konden ze uit
barstingen van vuurspuwende borgen en
aardbevingen teweegbrengen. In dien trant
stonden de komoten vroeger algemeen in
den slechtsten reuk, en naar de stem van
enkele bezadigde mannen, die zulko door
niets gestaafde vooroordeelen verwierpen
en bestreden, werd niet geluisterd.
Eerst toen in de 16de eeuw door metin
gen bewezen werd, dat de kometen ver bui-
ten onzen dampkring zweven, en zelfs veel
verder verwijderd zijn dan de maan her
kreeg langzamerhand het gezonde verstand
zijn rechten. Voor de ontwikkelden van des
tijds werden de kometen iete anders daa
voorbijgaande luchtverschijnsels, die met
vrees en angst behoorden te worden aan
gestaard. Toch bleef hun wezenlijke aard
nog lang in het duister, en zat men zelfs
verlegen met den rang en dc plaats, die
hun in het wereldstelsel moesten worden
toegekend. Eerst de 17de eeuw toonde door
meting en berekening ten duidelijkste aan,
dat dc kometen even goed als onze aarde
als de maan, als Venus, Mars en de overige
dwaalsterren, in hun loop worden be-
hcerscht door de wetten van de algemeene
aantrekkingskracht, dat ze in dit opzicht
hemellichamen rijn als de andere.
Maar met de gaandeweg verbeterde kij
kers kwam men weldra tot de overtuiging,
dat hiermee de overeenkomst ook vrij wel
ophield. De kometen vertoonen werkelijk
niets soIied3vastheid van vorm is hun ge
heel vreemd. Het is geen zeldzaam ver
schijnsel, dat de zoogenaamde kern van een
komeet zich tijdelijk vertoonde als een
klein, scherp sterretje, om na een paar da
gen er ia den kijker uit to zien als een mat
te schijf, die vloeiend uitloopt in de hel
dere omgeving; en nog later zich nagenoeg
geheel op te lossen iü een nevelig licht
schijnsel. Bij een andere komeet, die al
6Ïnda een paar weken niets anders te zien
gaf dan een ijle wazige nevelmassa, ver
toonde zich onverwacht een heldere, centra
le kern, die binnen een week, geleidelijk af
nemend, weer overging in den vroegeren
novelvorm. Aan zijn uiterlijk een vroeger
verschenen komeet later te herkennen, is
dus geheel onmogelijk, en als dc sterrekun-
digen door do nauwkeurige berekening van
het voor elke komeet verschillende pad,
waarlangs ze zich beweegt, geen beier her
kenningsmiddel gevonden hadden, dan zou
het er met de kennis van de kometen nog
slecht uitzien
Een zwak komeet je, dat alleen in goede
kijkers te zien is, vertoont zich daar als een
nevelachtig liohtvlekje met flauwe onbe
grensde randen, en een meer of minder
sterke toename van het licht naar het mid
den. Voor het groote publiek is aan zulk
een komeetje dus niets merkwaardigs te
zien. Bij groote, voor het bloot oog zicht
bare kometen wordt de zaak iets anders.
Daar neemt men doorgaans' een min of
meer heldere kern waar, die aan den kant
naar de zon toe is omgeven door een onge
veer half-bolvortnig lichthulsel, dat zich aan
den kant, die van de zon is afgekeerd, voort
zet in ccn lichtenden staart. Reeds op het
eerste gezicht vertoont dit meer overeen
komst met een dun wolkje dan met een
vast lichaam, en bij nader onderzoek blijk'
de vergelijking met een wolk uit onze at
mosfeer voor een komeet nog te gunstig.
Reeds met het blooto oog herkent men door
den vaak milliccnen kilometers dikken
staart heen de vaste sterren van den he
mel, en bij nauwkeurige meting van hun
helderheid blijkt hun licht zelfs niet merk
baar verzwakt. Ook door de dichter en veel
helderder declen van den kop der komeet,
zelfs door de kern heen, heeft men zc
waargenomen, zonder dat van verzwakking-
van het lieht iets te bespeuren viel. Bij
het passoeren van doorzichtige lichamen of
gassen weet de natuurkundige, boe de licht
stralen van hun rechten weg afwijken maar
ook hiervan was bij sterren, die door ko
meten heen waargenomen werden, niets te
bemerken. De komeet van Halley maakt op
dezen algemeenen regel geen uitzondering
Den öden December nog van het vorige
jaar bewoog zich 's avonds haar kern, juist
over een sterretje heen, maar al dien tijd
bleef in den giooten kijker, waarmee het
verschijnsel waargenomen werd, het ster
retje onverzwakt zichtbaar.
Zoo meet men er wel toe komen, in ko
meten weinig anders te zien dan onbegrij
pelijk lichte damp of gas.
Alleen in de kern moest men ten minste
nog iets anders onderstellen, iets dat meer
op vaste stof geleek. Op de beweging van
die kern immers was elke voorspoiling om
trent volgende versahijmingeiv gebaseerd;
die kern althans gehoorzaamdo aan dezelf
de wetten van beweging en aantrekking,,
die den loop bepalen van een voortgewor-
pen steen, of van de hagelkorrels int den
loop van een jachtgeweer.
Hoogstwaarschijnlijk zou onze kennis om
trent de ware natuur cp do samenstelling
van de kometen nog weinig verder zijn
dan het boven geschetste, als niet van an
dere zijde hulpmiddelen waren versohaft
tot nauwkeuriger kennismaking. Een vijf
tig jaar geleden leerde de natuurkunde
werktuigen samenstellen, waarmee het
licht van een vlam in al zijn, kleuren werd
ontleed en onderzocht, en leerde men te
vens, hoe de samenstelling van dat licht in
het nauwste verband stond met de samen
stelling van de vlam zelf. Onmiddellijk
maakte de sterrekunde zich van deze ont
dekking meester.
Het nieuwe werktuig werd op de zon, en
(aan kijkers verbonden) op sterren gericht,
cn een stroom van ontdekkingen volgde.
Naast waterstof en andere gassen bleken
ijzer en een reeks van metalen in damp
vorm op dc zon cn vele sterren aanwezig.
Als merkwaardigheid vermelden we hier,
dat daarbij op de zon ook de aanwezigheid
werd ontdekt van een op aarde toen nog
onbekend gas, dat den naam ontving van
helium (dat is zonnestof, of zonncgas).
Eerst vele jaren later werd dit helium ook
op aarde gevonden* en men zal zich wellicht
nog herinnoren, hoe de Leidsche hoogleer
aar Kamerlingh Onnes zich beroemd heeft
gemaakt door zijn hoogst belangrijke onder
zoekingen omtrent dit gas, waarbij het hem
ten slotte in Juli 1908 gelakte, het helium
door samenpersing en geweldige» afkoeling
vloeibaar te maken.
De nieuwe methode, om door ontleding
van het uitgestraalde licht de samenstelling
van hemellichamen na te gaan, werd zoodra
mogelijk ook op de kometen toegepast. De
resultaten van dit onderzoek kunnen we als
volgt kort samenvatten. Voor 'n gedeelte is
het licht van kometen tc beschouwen als
teruggekaatst zonnelicht, dat op groot-ere
of kleinere vaste deeltjes gevallen is, en ons
daardoor weer zichtbaar wordt. Maar een
ander deel van het kometenlicht wordt uit
gestraald door lichtgevende gassen, cn wel
voor een belangrijk deel door gassen, die in
samenstelling overeenkomen met het licht
gas, dat uit steenkolen gestookt wordt; ver
der vond men er in kooloxyd of kolen
damp," het vergiftige gas, dat bij onvolko
men verbranding ontstaat, en al menig onge
luk heeft veroorzaakt. benevens het nog
vergiftiger cyaangas. Om lichtgevend te
zi'n, behoeft men zulke gassen niet gloeiend
voor te 6tellen: aan een lichtgevend glim
wormpje brandt zich niemand; en in de
hooge streken van onzen dampkring, waar
uit het noorderlicht zijn schijnsel op aarde
neerzendt, hecrscht 'n meer dan Siberische
kou.
Een verdere bijdrage tot onze kennis van
het wezen der kometen werd verkregen,
toen bleek, dat de bekende vallende rier-
ren kleine lichaampjes rijn, die lang* do
koinetenhanen zich om de zon bewegen. Men
heeft zich deze vallende sterren voor te
stellen als kleine stukjes gesteente, van een
paar gram gewicht, die onae aarde met een
jsnolheid van ongcvcor 40 kilometer per
seconde ontmoeten. Geraken ze in onze at
mosfeer, dan verandert hun enorme vaart
voor een groot deel in gloeihitte, waardoor
ze zichtbaar worden, maar tevens tot stof
vergaan. Telkens, als onze aarde ccn ko-
metenbaan passeert, worden 's nachta de
vallende sterren in groot aantal waargeno
men, soms zoo talrijk, dat men van een
„sterrenregen" spreken mag.
Vallende sterren leeren we zoodoende
kennen als kleine steensplinters, die zich
door de een of andere working van de
eigenlijke komeet hebben losgemaakt; re
worden in den loop der tijden als het ware
langs het heele pad van do komeet uitge
zaaid, en moeten dan, gedwongen door hun
eigen snelheid en de aantrekkingskracht van
de zon op en naast dat pad hun weg om do
zon volbrengen, evengoed als de komeet
zelf.
Men begrijpt, dat een komeet, die kleine
vaste stukjes van zich kan afscheiden, zelf
ook vaste stukken bevatten moet. En als
'een komeet een damphulsel, en een uit gas
sen bestaande staart kan ontwikkelen, moe
ten die gassen in de vaste doelen der ko
meet aanwezig zijn. Dit laatste is een ver
schijnsel, dat niemand bevreemden zal. Al
lerlei gesteenten houden gassen opgesloten
en het boven besproken helium-gas werd
zelfs verkregen door verhitting van een
rotssoort nit het hooge Noorden.
Zoodoende zal het ons langzamerhand dui
delijk zijn geworden, hoe de sterrekundi-
ge rich een komeet voorstellen moet. Op
grooten afstand van de zon denk» men zich
een komeet als een groote verzameling van
duizenden meteoren, al of niet metaalhou
dende steenbrokken van allerlei grootte en
gewicht. Dit vormt wat men later de
„kern" van de komeet noemt. Weliswaar
zullen die brokken onderling nog door kilo
meters van elkaar gescheiden zijn, maar in
de ontzettende wereldruimte telt een paar
kilometer niet, zoodat voor ons die ver
zameling één geheel vormt. Nadert zoo'n
komeet de zon, dan beginnen de zonnestra
len een deel van de opgesloten gassen vrij
te maken; die gassen omhullen het geheel
als een wazige nevel, zoo lis een komeet
er uitziet, als zo pas in den kijker zicht
baar wordt. Bij verdere toenadering wordt
de werking der zonnestralen sterkersteeds
meer gas stroomt uit en voert kleine stuk
jes gesteente van den buitenkant der ko-
meeLmeteoren mee. Op die gassen en mee
gevoerde vaste deeltjes begint een afstoo-
tende, waarschijnlijk electrische kracht van
de zon te werken; de zonnestralen werken
zelf ook afstootend, en zoo vormt zich een
van de zon afgekeerde staart.
Het indrukwekkende verschijnsel van de
omringende nevelmassa en den lichtenden
staart ontwikkelt zich dus ten koste van
het eigenlijke lichaam der komeet. Onze
aarde en de planoten zou zoo iets niet licht
passeeren; daarvoor trekken ze met hun.
eigen geweldige massa de deeltjes, die nei
ging mochten voelen om te ontsnappen,
veel te stevig naar zich toe. Zelfs bij de
hevigste vulkanische uitbarsting weet de
aarde de hoog uit den krater geworpen gas
sen en gloeiende steenbrokken weer tot
zich te trekken. Maar de massa, en dus ook
de aantrekkingskracht van de kern van een
komeet is daarvoor veel te onbeduidend.
De gassen van den staart, en de mee weg
gevoerde kleine brokjes zijn dus voor goed
voor de komeet verloren. Maar bij een vol
genden terugkeer tot de nabijheid van de
zon levert de nieuwe oppervlakte der ko-
meebmeteoren nieuwe stof voor damphulsel
en staart. Die staart kan even lang rijn
als de vorige maal, maar waar op den duut
vorlies van stof plaats heeft, moet vermin
dering eindelijk intreden, tot het geheel ten
slotte in gas en gruis is opgelost.
Zoo heeft de komeet van Biela, die vroe
ger ook regelmatig verscheen, zich lang-
zaom opgelost; de inwendige werkingen
hadden eerst reeds een splitsing teweegge
bracht in twee afzonderlijke meteoorgroep-
jea, die nog een paar maal als twee afzon
derlijke komeetjos, dicht bij elkaar tot de
nabijheid van de zon zou terugkeeren, maar
sinds 1852 is ze niet meer gezien, terwijl zei
sedert reeds achtmaal had behooren zicht
baar te zijn, daar haar omlooopstijd slecht?
6 jaren en 8 maanden bedraagt
Strijkt de aarde toevallig dicht lang*
den weg, waarlangs een komeet het gruia
heeft verspreid, waarin zij zich geleidelijk
oplost, dan kan men dien avond het altijd
interessante schouwspel van een sterren
regen genieten. Ook daarvan heeft die ver
dwenen komeet van Biela voorbeelden ge
leverd. Telkens op 27 November vliegt de
aarde zeer dicht langs de vroegere baan
van de komeet. Nu werd op 27 Nov. 1872
een sterrenregen van ongewone pracht
waargenomen, en to--' men de banen van
die kleine lichaampjes berekende, bleek,
dat ze zich alle langs den weg der vroegere
komeet voortbewogen. Meer of minder
opvallend heeft hetzelfde verschijnsel ook in'
latere jaren omtrent dien datum plaats ge-J
had.
Do lezer zal zich herinneren, dat de ko^
meet van Halley in dnacht van 18 op
19 Mei tusschen zon en aarde doorgaat, en
daar de staart steeds van de zon afgewend
is, kon de aarde zich een weg door dien
staart heen moeten banen. Daarvoor is
minstens een staartlengte van ruim 24
millioen kilometer noodig, en het staat te
bezien of Halley tot zoo iets nog in staat
is Bij een der vroegere verschijningen, ini
1456, baalde de staart wel 40 mill, kilome-,
ter, maar sedert zijn de afmetingen be
scheidener geworden. En als de staart op
18 Mei een lengte van 20 millioen kilometer
haalt (wat ik voor do omstandigheden bij
deze verschijning vrij ruim reken), dan
blijft haar uiterste punt nog altijd ruim
4 millioen kilometer van ons af.
Doch onderstellen we, dat werkelijk del
staart tot aan onze aarde mocht reiken,
wat dan? Hoogstens een beetje ongewoon
heldere nachtlucht, misschien nog een
paar vallende sterren, door kleine decltjce,
die tot op dien geweldigen afstand van
24 millioen kilom. meegevoerd mochten
zijn, en overigens niets. De gassen van
een komeetstaart maken van uit de verto
een heele vertoon ing, maar zijn dunner on
ijler dan het zoogenaamde luchtledig van
onze bes^e luchtpompen. De massa, het ge
wicht van een heele komeet is 200 gering,
dat nog geen sterrekundige heeft kunnen
bepalen, hoeveel duizend maal ze wel lich
ter zijn dan onze aarde. Nemen wc echter1
aan,, dat de komeet van Halley slechts dui
zend maal lichter dan de aarde is. Op hoe
veel gas mogen we bij zulke lichamen reke
nen? Onze heele dampkring weegt slechts
het millioenste deel van de aarde, en bij
kometen, die bij eiken terugkeer tot de zooi
het ontwikkelde gas verliezen, mogen wo
voor den gasvoorraad op geen hooger aan
deel rekenen. Onderstellen we nu een
staartdikte van gemiddeld 1 millioen kilo
meter, dan leert een eenvoudigo bereke
ning, dat de gassen in den kornetenstaart)
vier millioen maal millioen keer ijler rijn
dan de lucht om ons heen I
Of de lezer nu bij zulk een homoeopati-
sche verdunning op 18 Mei gerust rija
hoofd op het kussen zal leggen?
Leiden, 13 Mei 1910.
H. J. Z.
