Burgerl. Stand van Leiden.
Buitenlandsch Overzicht.
Beperking Tan Zondags- on nacht
arbeid in broodbakkoryen.
Voorloopig Verslag.
Bij het afdeelingsondcrzoek der Tweede
Kamer van dit wetsontwerp verklaarden
verscheiden leden, op de bekende gronden
<lie voor beperking van dezen arbeid plei
ten, deze voordracht met ingenomenheid
te begroeten. Zij achtten de voordeelen
grooter dan de daartegen gerezen bezwaren,
waaraan h. i. de praktijk zich vanzelf zal
aanpassen. Ook achtten zij 't goed gezien
dat deze poging niet is samengekoppeld met
afsohaffing van nachtarbeid in andere be
drijven. Zij beschouwden dit onderwerp als
een eersten stap die door andere zal moe
ten worden gevolgd.
Andere leden vreesden dat de afschaffing
spoedig zal blijken te duur te zijn betaald.
De maatregel heeft een groote principieele
beteekenis, grijpt in in do natuurlijke ont
wikkeling der nijverheid en heeft een ver
strekkenden invloed op geheel het maat
schappelijk leven. Dezo leden verklaarden
dat de geschriften der tegenstanders niet
hadden nagelaten indruk op hen te maken.
To meer had het daarom bevreemd, dat
in do Memorie van Toelichting de vele
vragen, die zich hier opdringen, vrijwel on
besproken zijn gelaten. De Minister schijnt
een betoog, het ingrijpen van den wetgever
in deze materie rechtvaardigende, overbo
dig te achten, begeeft zich evenmin in een
bespreking van de bekende bezwaren pn
zwijgt vrijwel over de gevolgen in econo
misch opzicht. Het is alleszins verk' r-
baar, dat daardoor twijfel wordt gewekt,
of de Minister zioh dc groote beteekenis van
z'n voorstel klaar bewust is. Omtrent 'sMin.
standpunt in de beginsel-kwesties, die
zich hier voordoen, zoowel wat betreft de
vrijheidsbeperking, als het ingrijpen in do
bedrijfsontwikkeling zou men gaarne uit
voeriger zijn ingelicht. Gegevens, waaruit
valt af te leiden, in welke mate de nacht
arbeid op het lichamelijk en geestelijk wel
zijn van hen, die des nachts plegen te er
ken, ongunstig werkt een punt, dat, naar
sommiger meening, door do voorstanders
der afschaffing gewoonlijk met niet weinig
overdrijving wordt behandeld ontbreken.
In welken omvang de nachtarbeid plaats
vindt; welk verschil er ten deze tusschen
klein- en grootindustrie bestaat, en in ver
band daarmede, in welke verhouding het
bedrijf door klcin-en door grootindustrie
wordt uitgeoefend; of van de afschaffing
stijging der broodprijzen en verslechtering
der kwaliteit van 't brood is te vreezen, 't
zijn alle vragen, welker beantwoording
groot gewicht in de school moet leggen bij
de beoordeeliDg van 't wetsontwerp, maar
waaromtrent de Memorie van Toelichting
geen licht geeft. Evenzeer had men daarin
noodo gemist eenige mededeelingen om
trent de ervaring, in het buitenland ten
deze reeds opgedaan.
Aan het enkele feit dat in andere landen
wetten tot afschaffing zijn tot stand go-
bracht, is weinig waarde toe te kenDen. In
Italië is de wet weinig meer dan een doodc
lettor en in Noorwegen wordt zij slechts
toegepast op de levering van roggebrood.
Hier te lande is de nachtarbeid in sommige
bakkersondememingen reeds afgeschaft
geweest, maar bleek later dat bet niet vol
te houden was, waartegen werd aangevoerd
dat de reden hiervan vermoedelijk zal ge
weest zijn, dat andere bedrijven den maat
regel niet navolgden.
Ingrijpen van de overheid in het bedrijf
achtte men alleen gerechtvaardigd wanneer
het strekt tot verzekering van maatregelen
welke voor dc veiligheid of uit een hy
giënisch oogpunt noodzakelijk zijn te ach
ten. Daartoe behoort de afschaffing van
don bakkersnachtarbeid niet. De afschaf
fing zal dienen om de levensomstandigheden
van bakkers en gezellen te veraangenamen,
een doel dat op zichzelf waardeering ver-
dienst, maar dat geen grond biedt tot in
perking van de vrijheid der betrokkenen.
Daartegen werd opgemerkt dat het hier
niet geldt bescherming van de arbeiders
tegen bovenmatige eischen van de patroons,
maar veeleer een maatregel die ingaat te
gen een invloed van buiten, den wensch nl.
van het publiek om steeds versch brood te
kuunen gebruiken.
Toegejuicht werd dat de alleenwerkende
bakkerspatroon niet in zijn vrijheid zal wor
den beperkt. Men meende zelfs dat hierop
dc bakkersraad' geen inbreuk mocht maken.
Er waren ook verscheiden leden die meen
den dat Zondags- en nachtarbeid niet van
genocgzamen omvang rijn om een dergelijk
ingrijpen to rechtvaardigen. Op het platte
land is in het geheel geen nachtarbeid; ook
in vele bakkerijen in de steden komt hij
Diet voor, of bestaat het ploegenstelsel. Men
schatte het aantal personen voor wie thans
oontinueole nachtarbeid bestaat op niet
meer dan 6000 a, 7000. Mag te hunnen be
hoove een maatregel worden genomen, die
zoo veel ernstige bedenkingen wekt?
Veeleer meende men dat thans de maat
regelen, gericht op wegnejning van het
euvel van continueelen nachtarbeid, moe
ten gaan in de richting van meerdere toe
passing van het ploegenstelsel. Men eische
dat stelsel voor iedere onderneming die in
staat is het in te voeren en schrijve voor
de overige beperkende bepalingen betref
fende don nachtarbeid voor Wordt nacht
arbeid eenvoudig verboden, dan dienen de
ondernemingen die met ploegen werken, te
worden uitgezonderd. Aaniere leden beaam
den dit, maar met toepassing van het drrt-
plncgehételsel
Liever had men den arbeid daar beperkt
en het internaat geregeld gezien, want daar
van hebben de gozeJlen meer te lijden dan
van den nachtarbeid.
Daartegen werd opgemerkt dat toelating
van den nachtarbeid voor bedrijven die m°t
h'.t y.Wgenstelsel werken, zou neerkomon
op ccn economische bevordering van het
grootbedrijf. Daartegen vreesde men wel
dat invoering van het verbcxl den arbeids
duur eer zou uitzetten dan doen inkrim
pen. Moet het bescheiden voordeel, dat de
nieuwe regeling geeft, met langer arbeid
onder moeilijker omstandigheden worden
betaald, dan verdwijnt het geheeL
Dat vele patroons in het klein- en mid
denbedrijf voor de afschaffing ijveren, is
niet omdat rij van den nachtarbeid schade
ondervinden, aangezien zij dien meerendeele
niet uitoefenen, maar omdat zij daardoor be
ter kunnen concurreeren tegen het groot
bedrijf, dat niet in staat zal zijn 's morgens
zijn cliënteele tijdig te bedienen. Dat het
grootbedrijf schade cal ondervinden erkent
de Minister zelf, en nu moet erkend dat
wetten die op zoo gevoelige wijze in het
economische leven ingrijpen, den een in zijn
stoffelijke belangen bevoordeelen, den an
der benadeelen, afkeuriDg verdienen.
Maar de eigenaardigheid van dit wetsont
werp, dat het het klein- en middelbcdrijf be
gunstigt, het grootbedrijf in ongunstiger
conditiën brengt, stempelt het bovendien in
den grond der zaak tot een maatregel van
reactionnaire strekking. Het is toch bekend,
dat de historische ontwikkeling der bedrij
ven in een tegenovergestelde richting gaat-
steeds neemt de beteckenia der groote fa
brieken in de gekecle broodproductio toe.
En aangezien, niet alleen uit een oogpunt
van deugdelijkheid van het product en goed-
koope prijzen, maar ook in alle andere op
zichten, zoowel wat betreft de arbeidsvoor^
waarden, loonen, werktijden en lokaliteiten,
de verhoudingen in de fabriek in hygiënisch
en moreel opzicht, de groot-industrie alge
meen wordt erkend de voorkeur te verdie
nen boven de klein- en middel bedrijven,
moet die ontwikkeling worden toegejuicht.
Een teruggang naar de kleinere bedrijven,
gelijk van dit wetsontwerp te vreezen is,
zal beteekenen een terugkeer naar slech
tere lokaliteiten, lagere loonen, langere
diensttijden. Ook do nachtarbeid heeft in
groot© bedrijven een veel draaglijker karak
ter dan in de klein- en middelbedrijven, als
gevolg van de toepassing van het ploegen
stelsel. Daarom vooral is het in zoo hoog©
mate onbillijk tegenover eigenaars dor eerst
genoemde, dat onder de leuze: bestrijding
van nachtarbeid, hun bedrijven in econo
misch opzicht zullen worden getroffen. Dat-
door een wettelijke maatregel een onderne
ming met lasten wordt bezwaard schijnt al
leen dan gemotiveerd, wanneer die maat
regel onmisbaar is om misstanden in die
onderneming weg te nemen. In oasu bestaan
echter de misstanden in de te benadeelen
ondernemingen niet of althans niet in die
mate, dat tusschenkomst noodzakelijk is. De
Overheid treedt te haren opzichte slechte
op in het concurrentiebeding van die an
dere bedrijven waarvoor overheidstusschen-
komst wel noodig is.
Do juistheid van deze beschouwingen er
kennende, opperden sommige lcdon het
denkbeeld een oplossing te zoeken in deze
richting dat aan de grootbedrijven met
ploegenstelsel zal worden toegestaan des
morgens één uur vroeger te beginnen.
Daardoor zullen zij des morgens met de
andere bakkers kunnen öoncurrecren.
Tegen een en ander werd aangevoerd,
dat het grootbedrijf juist door den nacht
arbeid in staat is gesteld om in concur
rentie met het kleinbedrijf een belangrijke
voorsprong te hebben. Afschaffing van den
nachtarbeid zal dus beteekenen, dat de
grootindustrie dien voorsprong verliest en
met het kleinbedrijf in gelijke conditie
komt. Overigens meende men dat het groot
bedrijf nog wel in staat zou zijn om zijn
positie te handhaven, terwijl ook ian die
rijde werd beweerd, dat do toeneming van
de klein- en middelbedrijven niet behoeft te
worden geweerd, daar het door hen geba
ken brood in kwaliteit eer beter dan slech
ter is dan dat der grooto bakkerijen en
do positie van de gezellen in sociaal opzicht
in het kleinbedrijf niet te wenschen laat.
Dat het brood duurder zal worden, yor-
deeldon verschillende leden een onvermijde
lijk gevolg van de meerdere kosten oio na
afschaffing van den nachtarbeid de expUu
tat-ie eener bakkerij zal vergen en van de
grootere kapitalen dio dan in do bedrijven
zullen moeten worden gestoken. Dezo bewe
ring werd door andere leden betwist.
Zeer vele leden hadden ernstige princi
pieele bezwaren tegen de instelling van bak
kersraden, terwijl enkele andere leden die
instelling een der aantrekkelijkste punten
van het ontwerp achtten. De Tegeling
echter had naar de meening van velen zoo
ernstige gebreken, dat daarin reeds een
overwegende reden gezien Werd om tegen
het ongewijzigde wetsontwerp te stemmen.
Zij hadden hierbij voornamelijk hot oog op
het feit, dat die raden zullen hebben te be
slissen over vragen, dio de levensbelangen
van bakkersondernemingen raken; waar nu
de patroons, die in de raden zitting hebben,
elkanders concurrenten zullen zijn, was het
volgens dezo leden niet te verwachten, dat
zij de onafhankelijkheid en objectiviteit zul
len bezitten, in eiken uitvoerder der weit
onontbeerlijk.
Instelling van Bakkers-
raden.
Blijkens het voorloopig verslag spraken
verscheidene leden hun bevreemding uit,
dat deze materie niet geheel wordt geregeld
in het wetsontwerp op de beperking van
den Zondags- en nachtarbeid in de brood
bakkerijen. Een afzonderlijk wetsontwerp,
van niet minder dan 37 artikelen, schijnt
niet- wel in overeenstemming met de wei
nig omvangrijke taak, welke die colleges
zullen hebben te verrichten.
Vrij algemeen had het bevreemding ge
wekt dat voor de regeling der benoeming
der leden-patroons en leden-werklieden
der raden het z.g.n. kaartensysteem is
overgenomen dat thans geldt voor de be
noeming der leden van de raden van be
roep voor de Ongevallenverzekering, in ver
band met de omstandigheid dat het wets
ontwerp, onder liet vorige kabinet, ingediend
en door het huidige gehandhaafd, tot wijzi
ging der Beroepswet en herziening der On
gevallenwet o.m. strekt tot afschaffing van
dat stelsel en in de Memorie van Toelich
ting tot dat ontwerp de bezwaren t-egen dat
stelsel breed worden uitgemeten.
Andere leden meenden, dat in de thans
voorgestelde regeling do bezwaren tegen het
kaartenstelsel ten deele ondervangen zijn
en dat die bezwaren voor een ander deel
speciaal voor het bakkersbedrijf niet of in
minder mate dan elders gelden.
De omslachtige wijze van benoeming dar
leden van den Baad zc n overigens vele
leden, zoo cemgszins mogelijk, vereenvou
digd willen zien. E enigen stelden de vraag
of niet een stelsel van directe verkiezing
mogelijk ware. Ook waren er, die de taak
der benoeming wel gehe;l zouden willen
overlaten aan Ged. Staten.
Sommige leden wilden de patroons op de
samenstelling der bakkersraden een invloed
doen uitoefenen, evenredig aan den omvang
hunner ondernemingen. Acht voort® de mi
nister de vrees gegrond, dat in de bakkers
raden nimmer een vertegenwoordiger der
Joodsche bakkers zal worden benoemd, dan
behoort ongetwijfeld door wijziging van het
ontwerp in dat bezwaar te worden voor
zien.
Eerste huwolijkealkondiging van 1 Mei.
G. E. Belt im. 21 j. en M. T. van der Meel jd. 29
j. H. Huoer jm. 82 j.enK.de l ombe jd. 28 j.
A H. J. Aniba jm. 33 j. en M. 0. Pels jd. 24 j. C.
van den Berg jm. 22 j. en C. M. Griffioen jd. 28 j.
M. Oawerkenc jm. 25 i. en C. Koo en jd. 27 j. A.
van der8teen jm. 28 j. ea W.J. M.leMairjd 22 j.
H, Gi oenewegen jm. 24 j. en E. H Kensman jd. 28
j. A. de Poorte jm. 27 j. en IC. I'ouwer jd.27 j.
G. de Vogel w. 44 j. en A. Kleywegt jd. 29 j.
NOORD WIJK. Geboren: Johannes Theodorus,
Z. van A. H. Zandbergen en O.J. van Leeuwen.
Geertje, D. van D. Hazeuoot en J. A. van Duin.
Neeltje, D. van J. J. Korbee en G. Hoek
Ondertrouwd: Leonardos Wjjnands 23 j.
en Hendrika van der Plas 24 j.
Getrouwd: ilhelmus Antonius Pius Maria
Peters 24 j. en Maria Anlonet'a Geertruida Maaa
26 j. Hubeitus Spieringe 30 j., te Hillegom, en
Elisabeth van der VVeijden, 25 j.
Overleden: Adrianus van Duyn, 22 j., Z. van
P. van Duyn en H. van der Wiel. Calhanna
Antonetta Vermin, 60 j., gehawd mot J. W.
Zonneveld. Johannes Wilhelmus Zooneveld,61
j., weduwnaar van C. A. Vermin. Pietev
Duijndam, 83 j., weduwnaar van C. Meijer.
Johannes Martin us Alkemade, 64 j., gehuwd met
M. Wjjsman, wedn. van M. de Groot.
RIJN-BURG. Geboren: Louise Cornelia, D.
van ii. v. Starkenbuig en C. Haasnoot. Hnrmeti
Cornelia, Z. van O. D. v. Delft en A. de Rijk.
Hendrino, D. van A. RaveDsbergen eu D. Glas
bergen. Pieter, Z. van C. Paauw en G. de Mooy.
Pieter, Z. van P. Riethoven en L. Paauw.
Ondertrouwd: c». v. Duijvenvoorden jm.
'21 j. en A. D. de Vink jd. 19 j.
Uit Londen wordt gemeld, dat het
wetsontwerp betreffende het veto der
Lords is gepubliceerd.
Het is gebaseerd op de veto resoluties,
die in het Lagerhuis zijn aangenomen. In
den aanhef wordt de bedoeling uitgespro
ken in plaats van het Huis der
Lords een Tweede Kamer in te stellen,
stoelend op een populairen, in plaats van 'n
hereditairen grondslag; doch daar die ver
vanging niet onmiddellijk kan worden door
gevoerd, is het noodig thans de bestaande
macht der Lords te beperken.
Het ontwerp bepaalt, dat, zoo de begroo
ting door het Lagerhuis L aangenomen, en
dan niet binnen een maand na de aanbie
ding aan het Hoogerhui^ door dit Huis is
goedgekeurd, aan den Koning ter ondertee-
kening zal v orden voorgelegd en op die
wijze wet kan worden.
Bij de bespreking in dc Italiaan-
sche Kamer van het regeeringspro-
gramma, door minister-president Luzzatti
j.l. Donderdag ontwikkeld, is gebleken, dat
bet door alle partijen betrekkelijk gunstig
is opgenomen.
In antwoord op hetgeen door verschillen
de sprekers was aangevoerd, verklaarde
Luzzatti, dat de Regcering bij de hervat
ting der parlementaire werkzaamheden aan
de Kamer definitieve besluiten zal voor
leggen omtrent de tijdelijke regeling van
den maritiemen dienst en tevens e_n wets
ontwerp op de kiesreehthervorming.
Hij verklaarde verder, dat de soheiding
moet worden aanvaard of verworpen, zon
der daarbij rekening te houden met de
Kerk, alleen op juridische en sociale gron
den.
De Begeering kan, al verdedigt zij de
vrijheid van de Kerk, Diet toelaten, dat
confessioneel© begrippen invloed zouden
oefenen op ue civiele maatregelen van het
staatsbestuur.
Een voorgestelde eenvoudige motie van
orde werd door de Regeering niet aan
vaard.
Een motie van vertrouwen, voorgesteld
door Falcioni en door de Regeering aan
vaard, werd aangenomen met 393 stemmen
tegen 17, waarna de zitting werd opgehe
ven.
Uit St.-Petersburg werd aan de „Timee"
geseind, dat een g c s o h i 1 gerezen is tus
schen Rusland en China, naar aan
leiding van een maatregel der Chineesche
regeering ten aanzien van de scheepvaart
op den Soengari in Mantsjcerije.
Bij vroegere verdragen is bepaald, dat
regelingen betreffende de scheepvaart al
daar slechte kunnen worden getroffen na
gemeenschappelijk overleg tusschen Rus
land en China. Wijl nu echter in de laatste
overeenkomst betreffende Matsjoerije van
d^'t laatste geen sprake was, meent de Chi
neesche regeering ontslagen te zijn van het
verplicht overleg. Zij heeft dan ook nu een
bepaling uitgevaardigd, volgens welke rech
ten van de schepen, welke genoemde rivier
bevaren, worden geheven.
Den Russischen gezant te Peking is thang
opgedragen, der Chineesche regeering mede
te deelen, dat, tenzij, de kwestie van de
scheepvaart op den Soengari ultimo Juni
a.s. met Rusland is bijgelegd, dit land na
genoemden datum de door China getroffen
arbitraire regelingen niet zal erkennen, cn
de tolrechten bij de Russisch-Chineesohe
Bank zal doen deponeeren. Bovendien be
houdt Rusland zich het recht voor, om de
reeds aan de Chineesche douane betaalde
rechten terug te eischen.
Ondanks het verzet der Turksche re
geering weigerde de Kamer de verleende
gratificaties aan de echtgenooten der kei
zerlijke prinsessen goed te keuren.
Dj avid bey heeft zjjn ontslag ge
vraagd, naar aanleiding van het votum der
Kamer, waarbij de gevraagde sommen wer
den geweigerd.
De grootvizier heeft het ontslag niet aan
genomen en besloten de zaak opnieuw bij
de Kamer aanhangig te maken en daarbij
de kabinetskwestie te stellen.
De Turksche ministers hebben het ver
zoek van de Albaneesche Kamerleden en
Senatoren, om een parlementaire enquête-
oommissie en een delegatie, die een ver
zoening zou trachten t© bewerken, naar Al
banië te zenden, van de hand gewezen.
Volgens offieioele Turksche berichten, heb
ben de Albaneezen uit Ipek en Dja-
kova den eed van trouw aan den Sultan
afgelegd. Zij beloofden het vaderland te
zullen verdedigen en verzochten de benoe
ming van een parlementaire oommissie, om
het vraagstuk der hervormingen te bestu-
deeren.
Het bericht, dat do troepen de Albanee
zen uit het défilé Kachanik hebben ver
dreven, wordt bevestigd.
Het spoorwegverkeer zal weldra hervat
worden.
Volgens een telegram uit Oeskjoeb aan
„Die Zeit," zijn een groot aantal huizen
te Oeskjoeb en Roemoearo ten gevolge van
het bombardement afgebrand.
De bevolking vlucht.
De opstandelingen hebben Ipek, Djakowa
en Gilan genomen.
Het ziet er donker uit voor Moulay
H a f i d en zijn regeering. Terwijl het vo
rige jaar pas "in Juni (na afloop van den
voorbereidenden landarbeid) de ontevreden
heid der stammen over de hoogs- belastin
gen zich openbaarde, begint de oproerige
geest zich dezen keer reeds nu vaardig te
maken over de onderdanen van den sherif.
Daarbij komt, dat het aanzien van den
Makhzen ernstig lijdt onder het feit, dat
zijn troepen, die nu reeds maandenlang in
het veld staan, om eenige in opstand geko
men bergstammen tot de orde te roepen,
hardnekkig weigeren de gevaarlijke berg
passen in te trekken en rustig in het lage
land blijven, levende op kosten van de daar
wonende inboorlingen.
Dagelijks deserteeren de soldaten bij tien
tallen, zoodat de mehalla hoog noodig aan
vulling behoeft, waartoe Moulay-Hafid brief
op brief zendt naar Safi en Mazagan, zon
der dat dit echter iets schijnt uit te werken.
De pretendent Moulay-el-Kébir ziet het
aantal zijner aanhangers langzaam, maar
zeker toenemen, ook onder de stammen
rondom Fez. Alles wijst er op, dat een
ernstige revolutie voorbereid wordt.
LONDEN, 1 Mei. (R. O.) Door de Lon-
densche socialistische partijen werd de 1ste
Mei gevierd door een demonstratie in het
Hyde Park. Incidenten kwamen niet voor,
hoewel veertig duizend personen aan de mee
ting deelnamen. Men nam een collectivistisch©
motie aan, die door de sprekers werd voor
gesteld.
ATHENE, 1 Mei. (R. O.) Mededeelingen
uit Konstantinopel melden, dat de Turksche
ministerraad besloot de vereeniging der
Grieksclie en Turksche spoorwegen op het
trajoct FlassonaXarascina goed te keuren.
KONSTANTINOPEL, 1 Mei. (R. O.)
Djavid bey blijft bij zijn ontslag. Ook de
minister van binnenlandsche zaken heeft we
gens de apanage-kwestie zijn ontslag aan
geboden, terwijl de overige ministers het
standpunt van den minister van financiën
goedkeuren. In wélingelichte kringen acht
men oen ministerieel© crisis onmogelijk met
het oog op den algemeenon toestand. Alles
zal gedaan worden om den val van Djavid
bey te voorkomen, hetzij door de Kamer te
verzoeken op haar besluit terug te komen,
hetzij door de Kamer te ontbinden.
„Teddy*' heeft Beiden vergeten»
Eonigo dagen geleden meldden de cou
ranten reeds dat de oud-president Roose
velt ook Leiden met een kort bezoek zou
vereeren. Een officieel karakter zou dit
bezoek allerminst dragen en men wist niet
eens welke merkwaardigheden zouden wor
den bezichtigd al kon er al vast op gerekend
worden, dat de Academie zou worden ver
eerd mot een bezoek en dat de Pieterskerk
die voor de Amerikanen een eigenaardige
aantrekkelijkheid heeft, niet zou worden
vergeten en misschien ook niet de gedenk
steen van prof. Luzac verleden zomer door
een Amerikaan aan de woning van den
heer Driessen op het Rapenburg onthuld.
De Zondagochtendibladen nu meldden dat
de hooge bezoeker te 10 uren Den Haag
zou verlaten, in Leiden komen en van hier
naar Haarlem gaan om vandaar naar het
buitenland te vertrekken.
Was het wonder dat velen, begeerig den
populairen Amerikaan te zien, bdj statione
chef en politie informeerden, hoe en waar
hij sou aankomen? Maar niemand wist het
De belangstellenden verdeelden zich nu in
twee groepen. Hij zou met den trein aanko
men, zeide de eene groep, en mitsdien pos
teerden ze zich op het perron. Hij komt
eeker per auto, oordeelden anderen, en ze
liepen den Haagweg uit of stonden gedul
dig te waohten bij het Noordeinde. Sommi
gen hadden photographie-toestellen mede
genomen, om een kiekje te nemen. Het
werd halfelf, elf uren en later, treinen
kwamen puffend binnen en gingen stam
pend heen, maar de vurig verwachte kwam
niet. En aan het Noordeinde toeterde wel
auto's, maar niemand herkende van de
inzittenden den oud-president der Yer-
eenigde Staten van Noord-Amerika.
Moedeloos van liet wachten trokken de
Roosevelt-vriendcn successievelijk af en
weer belde men naar politieburecl en sta
tion en nu werd half officieel het bericht
verspreid dat de reiziger met den trein, die
7.60 hier aankomt, en reizigers voor Duitsoh-
land inlaat, zou passeeren. Men zou Ted
dy" dan toch kunnen zien. Weer verdrongen
zich velen op het perron en toen eindelijk
de kleine trein binnenkwam, maakte de
politie ruim baan opdat men niet te onbe
scheiden den hoogen reiziger zou aanga
pen. Bittere teleurstelling, ook hierin zat
hij niet. Enkelen wachten nog een trein ai
ondanks de verzekering van den stations
chef dat hij nu onmogelijk meer kon komen..
Eindelijk werd er uit Haarlem gemeld dat
Roosevelt te Haarlem in den trein was ge
stapt waarin de Leidenaars hem hier reed»
hadden gezocht. Hij was dus al eerder naar
Haarlem vertrokken en had... Leiden ver
geten.
E x-p resident Roosevelt te
Haarlem.
Uit Haarlem wordt ons gemeld, dat. ex-
president Roosevelt daar Zondag echt har
telijk is ontvangen. Hij werd te halftwaalf
aan het terrein van de Nationale Bloemen
tentoonstelling verwacht, maar cr kwam
een telegram, dat het wegens het verlate
vertrek uit 's-Gravenhage wel een uur later
zou worden.
Een talrijk publiek bleef met groote vol
harding wachten en juichte, toen de drie
automobielen te kwart voor één de met
Amerika ansche vlaggen getooide poort
binnenreden, den heer Roosevelt spontaan
toe.
Op het terrein werd hij i ct zijn gezel
schap ontvangen door den heer E. H. Kxe-
lage, voorzitter der Alg. Vereeniging voor
Bloembollencultuur. D der dames van
het gezelschap werden door Annie, Betsy
en Telina van Waveren, dochters van den
president der Tentoonstellingscommissie
fraaie rozenruikers aangeboden.
Hierop begaf Roosevelt met zojn gezel
schap, bestaande uit mevr. Roosevelt, zijn
dochter miss Ethel, zijn zoon en verder den
Amerikaanschen gezant Beau pré, met
mevr. Beaupré en den gezantschapssecreta
ris Faxton Hibben zich onder geleide van
de heeren KreLage, Van Waveren en De
Breuk, drie hoofdbestuurders van „Bloem
bollencultuur" en de tuinarchitecten Sprin
ger en Goemans zich over de vollegronds-
tentoonstelling, welke zich thans in haar
volle schoonheid vertoont.
De zeer talrijke bezoekers juichten
Teddy" bij zijn rondwandeling stormach
tig toe.
In het schilderijen-paviljoen waar de be
zoekers hun namen zetten in het „livre
d'or" wachtte den heer Roosevelt de ver
rassing, dat hem werd medegedeeld, dat
hij toevallig 1) juist de honderdduizendste
bezoeker was, en werd hem, na een toe
spraak van den heer Krelage, als herinne
ring aan het gedenkwaardige feit aango-v
boden een in zilver bewerkte reproductie
van „De halve Maen" in fraai étui, ivtge-
voerd door de Haarlemsche rilverfabriek te
Haarlem. De aanbieding had, naar wc ver
nemen, plaats op advies van een Leidsch in
gezetene.
De heer Roosevelt dankte, aangenaam
verrast, en betuigde zijn spijt, dat hij niet
wat langer kon doorbrengen bij het Ne-
derlandsche volk, dat de „beauty" bemint
en daaraan paart de „business".
De auto-rit van den jovialen Amerikaan
door de Haarlemsche straten naar 't hotel
Fimckler, waai werd geluncht, was een
echte zegetocht. Overal langs de straten
een publiek, dat met zijn juichkreten niet
karig was.
Nu volgde het bezoek aan het stadhuis en
het daarin zich bevindend Frans Hals-Mu
seum. De burgemeester was wegens een fa
milie-sterfgeval verhinderd. Het gezelschap
werd ontvangen door de wethouders ©n dn
leden van de commissie van toezicht op het
Museum.
Vóór het stadhuis stond weer een opeen
gepakte menigte, die luide koezee's liet
hooren toen de oud-president zich na de
trap te hebben beklommen,, op het borde3
vertoonde. Met zijn hoed zwaaiend dankte
hij voor de ovatie en nog eens en nog eens
braken de hoezee's los
In de hal drukte de Amerikaan den wet
houders feim de hand cn daarop had onder
geleide van jhr. Yan de Poll, voorzitter
der Commissie van Toezicht, de rondwande
ling door de schilderijenzalen plaats.
„De prachtige „Halsen," voorstellende do
„Regenten van het Weeshuis" en ,,de offi
cieren van de Cluyveniers doelen," het in
den laatsten tijd zoo veel besproken schil
derstuk trokken 's heeren Roosevelte bij
zondere aandacht. „Ycrv interesting" was
rijn herhaalde bewonderingsuiting.
Met bijzondere belangstelling luisterde
hij naar de mededeling van onzen archiva
ris, den heer C. J. Gonnet, dat 's oud-presi
denten-voorvader Lambert Roosevelt in dq
16de eeuw burgemeester van Haarlem is ge
weest. Een van de Haarlemsche straten
ontleent aan hem haar naam.
Hi erop werd.n nog bezocht het oudheid:
kamertje, bevattende oudheden betrekking
hebbende op de geschiedenis van Haarlem
en werden bewonderd dc eerste voortbreng
selen van de boekdrukkunst, de Costeriana,
waaromtrent de heer Roosovelt zich in zijn
zoon door den heer Gonnet uitvoerig liet-
inlichten.
't Was kwart voor vieren geworden, toen
de heer Roosevelt met zijn gezelschap
de zes Amerikaansche journalisten weer in
de auto's stapten, wolke hen naar Amster
dam brachten.
De voorgenomen auto-rit naar Bloem ei
daal schoot er bij im
Londen, 29 April. Koloniale wolveiling. Do
catalogus omvatte 12.500 balen, tot welke hoeveel
heid Nieuw Zeeland met ruim 7000'balen biidroeg.j
De annkooi en blijven zich kenmerkeo door een
buitengewone opgewektheid, die door do vei schil
lende binnonkindsche en continentale koopers aan
den dag wordt gelegd, terwijl er een toenemend»
vraag van de Amenkaaneche agenten valt waar te
nemeo. De stemming in alle afdeelingen ia dan oolc
vast h willig- De rnime en goede keus vette cioss-
breds, die het grootste gedeelte van het aanbod
uitmaken, trokken bij den binnenlai'dsehen hardel
weder veel belangstelling, 'erwijl de continentale
koopers op een gci.de partn van de hun passende
soorten beslag legdeD. merika verzekerde zich van
de boste soorten 'ot l3t d. a 14j d. per pd. Vette
moiinos blees er betrekkelijk niet veel Ie zpn, hot
grootste gedeelte van de >ydney en Kaapsche
schering kwamen in handen van de continentale
kooners. terwijl de West- Austr-disohe bij de bmnen-
l.indscbe vei bruikers belandde Laatstgenoemden
bleken ook koopers van de kleine sorteeriog Vic
toria tot 16 d. oer pd. toe voor vette merinos on
comeback wol en 15| d. per pd. voor traaio
crossbred a.
