Ontsmetting van spoorwagons.
Wat is Galalith?
Dé wetenschap doet soms wondere, te
genstrijdige dingen; zij maakt gelijk wat
pngelijk _was en toont aan, dat het zeer
.verschillende in den grond der zaak dé
grootste overeenkomst vertoontzij vertoont
het mooie van hetgeen tot nog toe voor
leelijk gold en wijst het afschuwelijke aan
in hetgeen voor mooi doorging; zij brengt
het meest plebejische in aristocratische om
geving en haalt hetgeen geëerd en gezocht
werd naar beneden.
Oude kaas, die op het punt is tot bederf
over .te gaan, en zekere kaassoorten, dia
nog niet eens oud zijn, doen iets, dat wij
maar niet zullen noemen, en menige dame,
,al spreekt zij het niet uit, begrijpt niet
'hóé^iemand dat smakelijk kan vinden; maar
daar, komt de chemie, die duizendkunste
nares, en zij bereidt uit die onwel
riekende kaas: reukwerken, die als vele an
dere geuren sommige vrouwenzielen beko
ren. En diezelfde chemie weet aan oude
en slechte kaas en aan afgeroomde melk
de caseïne te ontnemen en maakt er een
verfstof mee, die de techniek van het fresco-
schilderen aanmerkelijk verbeterd en ver
eenvoudigd heeft.
Langs dien omweg is men nog tot een
andere ontdekking gekomen, dat n.l. door de
•verbinding van kaasstof met zekere mine
rale zouten een bij uitstek harde stof ge
wonnen kan worden.
De aanvankelijk in 't klein genomen proe
ven, om deze nieuwe harde stof te ver
krijgen, zijn op grootere schaal voortgezet,
en do onderzoekingen en proefnemingen heb
ben eindelijk tot resultaat gehad, dat een
groot aantal voorwerpen van dagelijksch ge
bruik uit caseïne of uit kaasstof vervaar
digd worden. Noemde men die nu dood
eenvoudig zoo, dat men de zeer burger
lijke oude kaas er uit proeven of ruiken
kon, dan spreekt het vanzelf, dat niemand,
die zich wat voelt, er gebruik van zou
maken. Maar de fabrikant van die „kazen"
voorwerpen is wel zoo wijs geweest aan'
de stof een vreemden nauin te geven of
liever de stof in een vreemde taal te be
noemen met „Galalith", en nu is het na
tuurlijk volstrekt niet onfatsoenlijk meer
,om de daaruit vervaardigde voorwerpen te
gebruiken; ja, het is zelfs een aanbeve
ling. Uit Galalith worden vervaardigd pen
nenhouders en griffeldoozen, de schaal van
heel aardige thermometertjes, de hechten van
velerlei instrumenten en fijne werktuigjes
(messen en scharen), en vooral ook de
groote knoopen, die, prachtig uitgevoerd,
de kleeding der dames meer versieren dan
pluiten.
"Wie onze taal wil leeren, zou de stof
melksteen of kaassteen kunnen noemen; ze
is goedkoop, kan prachtig mooi gepolijst
of beschilderd worden, i9 steenhard en toch
licht, is niet gevaarlijk in de nabijheid van
vuür en is niet gevoelig voor kou,
warmte en vocht. In 't kort, melksteen (of
Galalith) heeft alle goede en geen enkele
•kwade eigenschap van het celluloid, waar
van het de mededinger zal worden of
feeds is.
Misschien is er voor industrieelen en
landbouwers een goudmijn ontdekt; onze
dames weten nog niet, dat de prachtige
l„boutons" aan haar avond-toilet y8h zoo
pederige afkomst zijn.
Maar bij de genoemde voorwerpen is het
niet gebleven. Overal, waar een stof noo
dig is, die ivoor, schildpad, horen, koTaal,
barnsteen, enz. moet vervangen, omdat de
laatste stoffen bet te vervaardigen voor
werp te duur zouden maken of niet in
den gewenschten vorm en afmeting voor
handen zijn, wordt de melksteen gebruikt.
(Wij zullen dezen naam blijven gebruiken).
De pianospeler, die zijn instrument de heer
lijkste melodieën ontlokt, zou zeer verwon
derd zijn, als hij hoorde, dat hij eigenlijk
op plakjes kaas aanslaat. Zelfs is menige
marmeren zuil nooit in Carrara geweest,
maar zij dankt haar ontstaan aan een boer
met zijn koeien.
De uitvinding zelf is al een twintig jaar
oud, maar de toepassing er van is eerst
later tot ontwikkeling gekomen. Te Har
burg bestaat een fafcriefc, die jaarlijks een
hoeveelheid van ongeveer 600,000 K.G. kaas
stof gebruikt, om er allerlei van te fa-
hriceeron, zooals boven reeds is aangetoond,
en waarbij wij nog zouden kunnen voegen
de witte effen platen, die in vele scholen
in Duitschland de lei vervangen.
Misschien vraagt men, of de zuivel-, be
paaldelijk de boterproductie daar niet onder
lijdt. Volstrekt niet, want om melksteen te
maken heeft men genoeg aan de volkomen
afgeroomde melk.
Aan den spoorwagon, wordt inzake het
overbrengen van besmettelijke ziekten heel
wat verweten. En niet ten onrechte. De gs-
polsterde kussens, de gordijntjes, de vloer-
bekleeding, ze bergen heel wat ongerechtig
heid.
De „Königliche Eisenbahnwerkstatt" te
Potsdam wordt thans verrijkt met een in
richting tót het desinfecteeren van spoor
wagons, die al zeer dpeltreffend mag wor
den genoemd en de aandacht verdient ook
van onze spoorwegdirecties. Tot nu toe ge
schiedde er het reinigen van de wagons
in het bijzonder van die, welke het ver
keer met het vlooienrijke Rusland onder
houden door alle bekleeding af te nemen
en een beurt te geven. Hierdoor waren de
voertuigen vaak wekenlang aan het verkeer
onttrokken en de kosten niet gering. De
reiniging van dén wagon eischte reeds ruim
f 200 arbeidsloon.
Thans is vervaardigd, uit gietijzeren rin
gen, een liggende buis, 23 M. lang en met
5 M. doorsnede. Eén der uiteinden is open
en kan met een groot, aan een kraan han
dend deksel luchtdicht worden .gesloten
nadat een wagon is binnengereden. De
ontsmetting heeft dan plaats door verhit
ting, gepaard aan luohtverdunning. Een bij
zonder sterke constructie werd daartoe ver-
eischt; het apparaat toch weegt zelf reeds
135,000 K.G., h<ït wagongewioht bedraagt
60,000 K.G. en de atmosferische druk bij
de bereikbare luohtverdunning is berekend
op 4,142,000 K.G. De buis rust op rollen,
omdat ze bij verwarming ongeveer 2 c.M
in de lengte-richting uitzet.
Is de buis gesloten, dan wordt stoom ge
laten in een stel circuleerbuizen, bijna 5-000
M. lang. Twee zich in den ketel aan elke
zijde één bevindende ventilators jagen
de lucht rond en langs die verhitte buizen.
Na een uur is de 490 kub. M. groote ruimte
in den ketel tot 50 gr. C. verhit. Om ook
alle onderdeden van den wagon op die
temperatuur te brengen, zijn 5 uren noodig.
Dan vangt de lucht verdunning aan, waar
toe 2 uren noodig zijn. De verhitting tot 50
gr. C. gaat inmiddels voort. Daar bij een
verdunning van 70 tot 74 c.M. kwikzilverzud
onder den normalen stand water reeds lij
40 gr. C. kóókl (en het is door verhitting
op 50 gr. O. gebracht), wordt aan alle le
vend ongedierte in den wagon het lichaams-i
vocht onttrokken, zoodat doodgaan onver
mijdelijk is. Zelfs het broed wordt vernie-!
tigd. Ib het doel, den wagen ook te zuivo-j
ren van ziektekiemen, dan wordt mede een'
vat met voor verdamping bestemde forma-:
lin in de buis geplaatst.
De uit de buis gezogen lucht gaat in het|
ketelhuis langs den rooster van een vuur-,
haard, opdat eventueel zich in die lucht be^
vindende kiemen ook vernietigd woorden.
De kosten zijn betrekkelijk gering te noe
men. De inrichting vergde ongeveer f 47,000*
De onkosten voor het reinigen van een
grooten D- of slaapwagon bedragen f 12-
Rente en afschrijving medegerekend bij hot
reinigen van slechts één wagon per dag
zijn do gezamenlijko kosten f 21. Dat ia
dus een tiende van wat daartoe te voren-
noodig was. En.... de reiniging is veel be»
trouwbaarder en geschiedt veel vlugger.
De honoraria der Russische
schrijvers.
De Russische honoraria zijn naar een
Russisch blad meldt in het algemeen niet
groot, maar toch zijn er uitzonderingen, die
bewijzen, dat talent ook in Rusland klin-!
kende waardeeKng vindt. Leo Tolstoy heeft
gedurende zijn 50-jarige literaire werkzaam-1
heid door zijn geestelijken arbeid zijn fa-,
milie een jaarrente van 20 a 26 duizend roe-,
bel verzekerd. Sinds 20 jaren verlangt Tol-;
stoy geen honorarium meer en staat den.
nadruk van al zijn werken toe. Alleen met
den roman „Opstanding" maakte hij eeni
uitzondering: hij verkocht hem voor een:
groote som gelds; hij behield er echter geen!
penningske van, maar bestemde het geld;
voor de zwaar vervolgde sekte der Duchoj
horzen.
M. J. Ssaltvkows literaire werken ver
kochten de erfgenamen van den schrijver
voor 180,000 roebel. Do weduwe van Dosto-
jetvski stond voor 76,000 roebel toe, dat do'
werken van haar man werden nagedrukt.
J. Kuprin heeft voor zijn treffend „Het,
duel", een beeld van tijd en zeden, een honov
rarium voor 10,000 roebel gekregen.
B. A. Ssergejenko's „Hoe Tolstoy leeft
en werkt" heeft den auteur 15,000 roebe^
opgebracht.
Leonid Andrejew verkreeg per regel een
roebel en deelde daarbij nog in de winst van
den verkoop zijner werken.
Maxim Gorki ontvangt eveneens hooge
honoraria.
De schrijvers Bobvrykin, Arzybaschew en
Mamin-Ssibirjak verkregen per regel even-
eens een roebel.
De gedichten van Ssergei Ssasonow gaatf
ook een roebel per rege!.
W. J. Nemirowitsch-DaDSchenko ontving
gedurende den Russi&ch-Japanschen oorlog
