Amandelen en snippers.
Zonder de vruchtbare Hoya van Malaga
zou Malaga niet Malaga rijn. De export
uit Malaga neemt steeds grootere afmetin
gen aan, en ontwikkelt fcich in gelijke mate
als de steeds meer bloeiende industrie.
Buiten de Malaga-wijnen, die ons wel het
meeste bekend zijn, wi'l ik schreef een
correspondent van de „N. R. C." u bier
Hog eens even een lijstje geven van wat
Malaga jaarlijks zooal uitvoert. Te begin
nen met de rozijnen: pl.m. 700,000 kisten,
dan amandelen, pLm. 250,000 kisten, anijs
zaad, pim. 400,000 K.G., olijfolie, pl.m.
10,000,000 K.G. (bij goeden oogst) en ver-
sche druiven, pl.m. 100,000 vaten. Verder
nog vijgen, citroenen, sinaasappelen, enz. 1
Voor ecnige jaren is hier een amandeltrust
opgericht (waarin ook Hollandsch kapi
taal), die uitstekend werkt, en nu ver
hoedt, dat, zooals vroeger, met dit artikel
reusachtige sommen verloren worden.
Ik moet hier even als curiositeit bijvoe
gen, dat een groot deel van den export
hier in handen is van vreemdelingen en
van het aandeel der vreemdelingen is ruim
een vierde in handen van Hollanders.
In een dier Hollandsche huizen hen ik
eens gaan zien naar het bewerken der
amandelen, hoe ze verpakt en gereinigd
worden, gesorteerd, enz. Vieze varkens
worden niet vet, maar ik zou zoo zeggen:
Ik eet liever geen ongewasschen amandelen
meer, in ieder geval geen gepelde. Kwestie
van smaak natuurlijk, ieder moet zelf we
ten wat hij doet Als men al te kicschkeu-
rig was, zou niemand bijv. ook krenten of
rozijnen meer eten, Malaga-wiju drinken
(die met de voeten wordt geperst), snippers
eten of bittertjes drinken! Ik geef u dus
alleen mijn persoonlijke opinie, wat nie
mand mij kwalijk nemen kan.
Elk amandeltje gaat stuk voor stuk door
de handen van een Spaansche vrouw, die
in vijf soorten sorteeren moet, groote
amandelen^ middelsoort, kleinere, filipines
en gebroken. Deze, die er het onsmakelijkst
uitzien, zijn vooi' de banketbakkers
Als men nu weet, dat een Spaansche
vrouw na haar geboorte geen goede wascli-
beurt meer gehad heeft, kan men zoowat
nagaan hoe rein zij op haar vijftigste jaar
moet zijn. De vrouwen kunnen, als zij bard
werken, 1 peseta per dag verdienen, een
loon, dat zij dan ook alleen maar aannemen
als zij te oud of te leelijk zijn om voor iets
anders te dienen.
Gelukkig gaat het sorteeren wonderlijk
snel, zoodat slechts even de vingers de
vruchten aanraken. Tn de maand Augustus,
wanneer de oogst binnenkomt en de ver-
zendtijd het drukst is, zijn alle handen in
de weer. Het Hollandsche huis, dat ik be
zocht, neemt nog reinigingsmaatregelen,
maar o wee, de Spaansche huizen, wat zal
het daar heerlijk toegaanEen goed ding
is, dat de amandelen na het sorteeren in
een machine gewenteld worden tot het
bruin van den binnenbast wat lichter ge
kleurd is, want bij amandelen is „het oog"
alles 1
De beste amandelen, de Jordan-soort-,
komen van Malaga; dat zijn de heel lange,
die op het vasteland van Europa bijna geen
koopera vinden, omdat ze te duur zijn.
Deze soort gaat naar Londen en Amerika-
iZe kest tu9schen 24 en 35 gulden por kistje
van 12£ K.G. De soorten voor Europa
(vasteland) wisselen tusschen 16 en 21 gul
den zelfde maat, terwijl de gebroken
amandelen per zak verkocht worden circa
van 80 tot 85 gulden per 100 K.G. Zelfs uit
Valencia, geheel Granada en Sevilla wor
den ze naar hier vervoerd, waar ze dade
lijk afnemers vinden in de exporfchuizen.
De exportmaanden zijn Augustus, Septem
ber en Octob«r.
Nu is er nog een ander klein artikel, dat
misschien juist vele Hollanders interessee
en zal, en dit zijn de citroen- en sinaas
appelschillen, waarvan o.a. de „snippers"
gemaakt worden. Welke Hollandsche huis
moeder weet niet wat snippers zijn
Al zou ik misschien nog amandelen willen
eten, voor snippers pas ik, daar kunt u
van op aan. De sinaasappel- en citroenschil
len dieqen voor snippers, bitter, marmela
de, likeuren en odeuren óf worden geoon-
fijt. Ik heb een pakhuis bezocht, waar die
schillen gepakt en gesorteerd worden.
Deze schillen worden bij de boeren op
gekocht, die ze drogen. Elk kind of elke
bedelaar, die een sinaasappel nuttigt, be
waart de schillen, welke dikwijls niet heel
zuiver behandeld worden,... een klein koop
mannetje haalt ze op, vervoert ze naar de
stad, waar ze in de pakhuizen komen. Daar
worden ze door oude vrouwen (ook wel
jonge, maar dan moeten zc hèèl leelijk
zijn) gesorteerd... in dikke schillen, en
dunne, in biltere en zoete, in gebroken en
lieele. De gebroken schillen, d. w. z. die
niet meer den partjesvorm hebben, worden
met de minste zorg en zuiverheid behan
deld en dienen voor... snippersDe betere
soorten worden geconfijt. Ook citroenschil
len worden bij massa's uitgevoerd 1 Dat
men over zooveel schillen beschikt, komt,
doordat de boeren liun vee, vooral trek
ossen, met onverkochte citroenen en sinaas
appelen voeden; daarvan wordt d© schil dan
ook in partjes gesneden, waardoor de
betere schilsoorten ontstaan.
Mannen en vrouwen stampen die schillen
dan met hun voeten in de balen, die elk
100 K.G. bevatten. Daarna worden ze per
boot naar Holland en Engeland uitgevoerd.
Wie een sohillenpakhuis gezien heeft, eet
geen snippers meer, daarvan ben ik over
tuigd, en misschien zou ook het zien van
zoo'n pakhuis een geneesmiddel zijn voor óJ
te sterke bitteraars.
In een Spaansch pakhuis zag ik o. a. zoo
aan de oppervlakte van een berg ongesor
teerde schillen, een kippenpoot, eenige
verdroogde muizen en den 6choon van een
der sorteerders.
Een arme zondaar.
De grootste moeilijkheid voor een nieu
weling in het Lagerhuis levert zijn hoofd
deksel op. Hij moet de zittingzaal binnen
treden met den hoed in de hand. Neemt hij
plaats, dan dekt hij zich, ten teeken van
zijn waardigheid, raeenen velen, dooh neen,
zegt de „Daily Chronicle"alleen uit over
geleverd gebruik, omdat oudtijds in het
Lagerhuis geen kapstokken aanwezig wa
ren, om den hoed op te hangen. Wil een
afgevaardigde spreken, dan staat hij op en
zet zijn hoed af. Dan legt hij dien gewoon
lijk op zijn zitplaats en loopt natuurlijk
gi'oote kans, bij het zich nederzetten, den
hoed te verpletteren. Zoo'n vergissing
stemt het Huis altijd tot groote vroolijk-
heid, te grooter, wanneer de ongelukkige
afgevaardigde een man van vormen is, en
dus een hoogen hoed draagt, die dan kra
kend ineen zijgt. Een Iersch lid dreef den
lach van de achtbare vergadering eens tot
een alles overdaverend gebrul op, door een
tegenstander toe te voegen: „Ik merk, dat
de geachte vorige spreker zijn hoed heeft
plat gezeten. Dat kan hem spijten; mij
spijt het slechts, dat zijn oud, ledig hoofd
niet in den hoed zat".
Maar de grootste moeilijkheid bezorgt een
uitzondering op den regel, dat staande en
met ongedekten hoofde wordt gesproken,
indien een lid het woord vraagt over de
„orde van den dag." Dat moest onlangs
een nieuw lid ervaren. Hij vroeg het woord
over de orde, stond op en nam den hoed af-
„Tot de orde, tot de orde I" werd rondom
geroepen.
„Daar wil ik juist over spreken," trachtte
de afgevaardigde in te brengen, maar hij
werd overstemd door het geroep: „Order,
order 1''
Een paar goedaardige buren riepen hem
toe: „Zitten 1"
De afgevaardigde zette zich, maar nam
tevens den' hoed af Onder groote vroolijk-
heid riep bet Huis wederom: „Order,
order I"
De arme zondaar begreep er niets van,
totdat medelijdende partijgenooten hem
ter hulp kwamen, hem den hoed op het
hoofd plaatsten cn hem neerdrukten oo
zijn zetel.
„Nu spreken," zeiden zij tot hem. maar
de ongelukkige kon niet anders zeggen
don: „Nu ben ik glad vergeten wat ik
wilde zeggen."
Niet meer op den bus!
De boven-op-ploatsen der Parijsche omni
bussen, autobussen en trams zijn veroor-,
deeld. Do nog rijdende wagens met boven
op-plaatsen worden gaandeweg uit het ver
keer genomen en op 1 Januari 1913 zullen
alle paarden-omnibussen vervangen moeten
zijn door auto-bussen met enkel plaatsen
binnenin.
Slechts onder deze voorwaarde heeft de
Parijsche gemeenteraad do concessie willen
verlengen.
Met den paardenbus, waar men bovenop
kon zitten, zal Parijs een groote aantrekke
lijkheid voor inwoners en vreemdelingen
verliezen en inderdaad kan men zich moeilijk
iets aangenamers denken dan in de mid
daguren, als de drukte op dè boulevard*
haar toppunt heeft bereikt, daar hoog]
boven te zitten op het logge voertuig, ge
trokken door drie paarden, maar dat toch,
dank zij de effen asphalt- of houtbestrating,
zoo zacht rijdt als een auto. Het Parijsche!
publiek maakt dan ook een druk gebruik
van de ouderwetschc bussen, die door geen
trams mot stoom, electriciteit of samenge
perste lucht, noch d<»or den ondergrond-
schei? 6poorweg verdrongen konden worden,
en, al kost een rit maar 15 centimes, men!
eiet vaak elegante dames en heeren op dit!
allemans-vervoermiddel ritten, alleen, om de
speciale genoegens, die het verschaft.
Waarom dan een zoo bij uitstek populair
vervoermiddel afgeschaft?
De „Matin" heeft daarnaar onderzoek
gedaan en, het volgende van een directie
lid der omnibus-maaUchappij vernomen!
Het gemeentebestuur wil alle paardenbus-
sen door autobussen laten vervangen. Nu
kan men ook op de autobussen boven zit
ten, maar dat is een fout. Door de boven
op-plaateen der autobussen heeft men alle»
aan haar stabiliteit moeten opofferen: het
gevaar voor omkantelen afwenden. Zonder
die plaatsen bovenop, kan men de veeren
van den autobus buigzamer maken, zoodat
zij onder het rijden minder dreunen en ook
minder geraas voortbrengen.
ETEN.
Een Amerikaanscb professor, Chittenden,
van de Yale-Universiteit, heeft met behulp
van een aantal studenten trachten vast te,
stellen, hoeveel een menscb eten moet om te
blijven bestaan.
Een en twintig studenten boden rich voor
de proef aan: rieken en gezonden, zwakken;
en sterken.
Langzamerhand werden de porties ver
minderd, maar naarmate deze afnamen,'
werd er meer werk op gedaan, d. w. z. ce
werden beter gekauwd.
Allo deelnemers ondervonden de goede
gevolgen. De lijders aan slechte spijsverte
ring knapten op, de maaglijders werden ge
zond bet gewicht nam niet af en de spier
kracht werd grooter. Zelfs de sportman
nen, die onder de 21 waren, ondervonden
geen kwade gevolgen van de proef, en allen
voelden zich opgewekter.
De uitelag van de proef was, dat bleek,
hoe do menscb met veel minder voedsel toe
kan, dan hij gewoonlijk opneemt, en dat eon
andere professor, toen hij lx weerde, dat
wie geen uur er voor over beeft om te eten,
geen middagmaal waard is, volkomen gelijk'
had
Veel eten is „maar" een gewoonte en
bovendien een verkwisting van maatschap
pelijk kapitaal in tweeërlei vorm, eerst
door de hoeveelheid en verder door het*
krachtverlies.
STOFGOUD.
Een rein geweten is daar, waar God en
mensck samen zijn.
Johanna Fauler.
De grootste tragediën van het leven be
rusten op misverstand.
W 11 i
