Kunst, letteren, enz. Burgerlijke Stand, Marktberichten. Faillissementen. Voorjaars-Kostnmns en Mantels BEEN VERREKT. Hoe gij vergiftiging door urinezuur kunt opmerken. VENO'S BLIKSEMSNELLE H0ESTGENEZ1NG. Prof. dr. H. A Lorenti. Dr. D. Coelingh deelt in het „Weekblad ♦oor Gymnasiaal en Middelbaar onderwijs het volgende mee: „De leeraren in natuurkunde zullen kor ten tijd geleden met groote ingenomenheid het krantenbericht gelezen hebben, dat het bestuur van Teyler's Stichting te Haarlem er ia geslaagd is, prof. H. A. Lorentz als „curator van het laboratorium" aan de Stichting te verbinden. Alle physici zullen het gelukkige denkbeeld van Teyler's be stuur prijzen, dat zooveel belooft voor de vaderlandsche natuurkundige wetenschap. Echter niet alleen voor de wetenschap: prof. Lorentz vertelt mij, dat het rijn bedoe ling is in zijn nieuwe functie niet alleen zui ver wetenschappelijk werk te doen, maar d_u hij de hulpmiddelen, die hij in Haarlem tot zijn beschikking heeft, ook wenscht te gebruiken o. a. om door middel van voor drachten en demonstraties in samenwerking met den conservator dr. G. J. Elias onze natuurkundigen in staat te stellen kennis te nemen van de vorderingen hunner weten schap. Prof. L. verklaarde zich gaarne bereid om nog niet in 1910, maar wel in 1911 voor onze physici op b. v. drie ach tereenvol- geude dagen onderwerpen to behandelen, die de leeraren in natuurkunde gaarne zou den besproken zien. Hot schijnt mij geheel overbodig, hier nog iets anders bij te voegen dan een woord van linrtelijken dank a-an prof. Lorentz, dat ik hier zeker voorloopig namens alle be langhebbenden mag neerschrijven, voor zijn groote bereidwilligheid om de physici de bezwaren te helpen overwinnen, die zij na bet verlaten der universiteit ondervinden, ais zij de ontwikkeling hunner wetenschap willen blijven volgen. Wellicht zouden de natuurkunde-leeraren aan de H. B. Scholen tijdens de algemeene vergadering in Augustus a.s. te Utrecht eens kunnen overleggen welke onderwerpen zij het liefst behandeld zagen en zouden de leraren aan de gymnasia hetzelfde kunnen doen tijdens de jaarvergadering van hun Genootschap. Natuurlijk zal de redactie van 't „Week blad" gaarne ruimte ter beschikking van de physici stellen, als zij daardoor tot een ge meenschappelijke meening denken te ko men." 's Rijks Ethnographisch Museum te Leiden heeft van dr. 8. Schoch, hulp prediker te Sander (Minahassa, Colebes) ton geschenke ontvangen: Een 8teenen lijkkist met deksel, verkre gen te Ta rata ra van den stam der Tomboo- loe. Een rielenhuis voor volwassenen en voor een kind, van den stam der Tonsa- wang. De top van een priesters-tap (Tontem- boansch sinekft'dan), voorstellende Si Apa' Nimema' in Tana', uit Toumbasian A tas, afd. Amoerang, resid. Menado. Ygl. Schwarz. Etbnographica uit de Minahassa. Deze voorworpen bobben groote waarde, als zeldzame overblijfselen uit den heiden- tijd van een thans tot het christendom be keerde bevolking. Aan den sohenkeT wordt de dank der Re geering betuigd. Kon. Academie van Weten schappen. De afdeeling der Koninklijke Academie van Wetenschappen, te Amsterdam, be stemd voor de taal-, letter-, geschiedk. en wijsg. wetenschappen, zal op Maandag 14 dezer haar gewone vergadering houden. Dc agenda vermeldt o.a.Levensbericht van wijlen prof. R. T. H. P. L. A. van Bo- neval Eau re, door prof. S. J. Fockema An. dreae te Leiden. Bericht over den wedstrijd in Latijnsche poëzie. De Commissie van het Museum en do Schooi! voor Kunstnijverheid te Haarletn heeft in den laatsten tijd ten behoeve der leerlingen der aan het Museum verbonden School voordrachten doen houden, waarin door speciale krachten technische en artis tieke onderwerpen behandeld werden. Den 23sten Maart zal Dr. W. Martin, Directeur van het Mauritshuis to 's-Graven- hage een lezing met lichtbeelden houden over „Typen van Oud Nederlandsche Schil derkunst," in de bovenzalen van „De Kroon" te Haarlem. De Commissie heeit deze voordracht voor eon ruimeren kring toegankelijk willen stellen en op aanvrage bij den Directeur van het Museum kunnen toegangskaarten beschikbaar worden ge steld. „E 1 s e v i o r." Een artikel van Karei v. d. Woestijne over Maurits van Nieukerk opent „Else vier" van deze maand. Een twaalfjarig© be kendheid met don schilder geeft v. d. Woestijne ruim de stof van bespreking. Herman Robbers spreekt in zeer prijzen den zin over Ina BoudierBakker's Roman: „Armoede." AJleen een familieroman werd het niet; het bleef als 't ware een aaneen schakeling van schetsen. P e a r y. Do commissie voor marinezaken uit het. Congres to Washington heeft Peary een bedrieger genoemd en verklaard dat zijn verhaal over de ontdekking van de Noord pool evenveel leemten heeft als dat van Cook. Router's Agentschap verneemt, dat En- gelsche aardrijkskundigen tegenover Peary's verleden de twijfelzucht van de oommis- ♦ie uit liet Amerikaanscho Huis van Afge vaardigden overdreven vinden. Sir E. Shackïeton. de Zuidpoolreiziger, op wien een der twijfelaars zich beroepen had, zei aan een verslaggever van Reuter, da o er in Peary's verleden niets is wat ons het recht geeft zijn ontdekking van de (Noordpool in twijfel te trekken. Peary hoef t zijn -bowijaen aan het Nationaal Aar- drijkskundig Genootschap van Amerika vertoond en die heeft ze goedgekeurd. Daarna nog eens naar bewijzen te vragen, is wantrouwen. Wat zdjn, Shackleton's, ge tuigenis aangaat, dat men in de Poolstre ken niet meer dan een 12 Eng. mijl per dag kan afleggen, er is geen reden om er aan te twijfelen, dat Peary, die zijn honden bij zich had, meer heeft gedaan. Intusschen gelooft men, dat Peary, die eerlang in Engeland komt, zijn bewijsstuk ken zal meebrengen en aan de Engelsche vakmannen overleggen^ Reuter seint uit Kristiania: Geelmuijden, professor in de sterrenkun de aan de hoogeschool alhier, heeft aan een medewerker van „Aftenposten" medege deeld, dat hij het met de subcommissie van het Amerikaansche Marine-comité geheel eens is, dat geen erkenning van de juist heid van Peary's beweringen mag plaats hebben eer zijn waarnemingen en zijn ove rig materiaal ingediend en onderzocht zijn. KarlReineoke. f De nestor van de Duitsche componisten Karl Reinecke is te Leipzig vrij onver wachts overleden in den ouderdom van 86 jaar Sedert eenige dagen leed de oude toondichter aan een oorontsteking, waaraan hij thans overleden is. „D e Nieuwe Gid s". Dr. Wynaendts Francken stond aan het Maart-nummer van dit tijdschrift, een essai af, over: „de philosophic van het boeddhis me". Zonder een vergelijking te begeeren, constateert de schrijver het verschillend doel van het Christendom en het Boeddhis me. Deze laatste levensleer (van godsdienst kan eigenlijk niet gesproken worden daar van een God niet wordt gepredikt) richt zich tot den heilstaat van rust, waarin alle hjden oplossing vindt. „Verlossing van het lijden is slechts te vinden in uitdooving der begeerten. Is de levenslust gedood, dan is de persoonlijkheid ontkracht en daarmee de lijdensnoodzake lijkheid. Ten slotte zegt de schrijver: „het Boeddhisme voert tot overpeinzing, niet tot actie." „Hier staan wij voor een ondempbare klove tusschen het Oosten en het Westen. Onwillekeurig rijst daarbij de vraag welke van beide opvattingen als juister te verkie zen is, de vraag of niet in menig opzicht de kalme beschouwende zielsrust aanbren gende levensvisie van den Oosterling, de voorkeur verdient boven het koortsachtig verhitte en gejaagde leven van ons Wester lingen, dat telkens nieuwe behoeften schept, nieuwe begeerten kweekt en den mensch met al zijn beschaving en verfijning gevoe liger maakt voor lijden." In zijn literaire kroniek vertelt Kloos na een lange inleiding, waarin de heer Adama van Seheltema alweer een veer moet laten, dat do bundel gedichten van Koster ter lezing zeer aan te bevelen is. Verdere inhoud van dit Maart-nummer „De zonde" door Jacqueline Reyneke van Stuwe, „Vervolg der wonderlijke avontu ren van Zebedeus, door Jac. van Looy. „De Heilige Tocht", door Ary Prins. Verzen van Hein Boeken en de gewone rubrieken van staatkundige kroniek en critiek. De zanger Demuth. Een gemeenteraadslid van (Jhernowitz deelt in een der Oostenrijksche bladen mee, onder welke omstandigheden de beroemde zanger Demuth plotseling gestorven is. Demuth had een Ballade van Lowe voorge dragen en keerde in de solistenkamer terug. Onmiddellijk begon hij de allernieuwste Weener anekdotes te vertellen; Demuth had ook als grappcn-vertollcr een reputatie en hij wist altijd weer nieuwe anekdoten, die niemand kende. Er werd in de solistenka- mer hartelijk gelachen, toen ineens de zan ger op een canapé neerzonk onder den uit roep: „Mir ist plöt-zlich schleckt geworden." Hot waren zijn laatste woorden. Onmiddel lijk was Dr. Rohm er, die zich onder do toe hoorders bevond, aanwezig; hij probeerde al het mogelijke, gaf injecties, deed een aderlating, doch het mocht niet baten. Demuth was gestorven. Diep verslagen verliet het publiek de zaal. De dood van den zanger Demuth heeft een gevolg gehad, dat droevig verrast. Weingartner, zeer met Demuth bevriend, vernam, van een kunstreis terugkecrend, het bericht van des zangers dood en schrok geducht, 's Avonds in do Hofopera „La Tosca" dirigeerende, zakte Weingartner plotseling in elkaar; de vooretelling moest gestaakt worden Thans is de toestand van Weingartner be vredigend. „Belang en rcoht", wijdt een: In Memo- riam, aan Hélène Mercier. Daaronder wordt afgedrukt een oordeel van Htfëne Mercier, aldus in woorden gevat: „Ik meen niet te veel te zeggen, wanneer ik beweer, dat de verovering van gelijk loon voor man en vrouw meer zal doen om de toestanden op het arbeidsveld gezonder te maken, andere gezegd om een zuiverder, natuurlijker verhouding tusschen mannen- en vrouwenarbeid, een juistere verdeel ing van den arbeid der gemeenschap tusschen de seksen in het leven te roepen, dan van de verst reikende wet op vrouwen arbeid is te wachten." Onze HoUandsehe schilderkunst is het stokpaardje van den Amerikaan, die zich op beschaving beroemd (zie: „Stars and Stripes" van Schurmann). Van uit Amerika worden wij bestookt met reclame nit onze Musea, met Holland- sche schilderkunst. Een mooie reclame ditmaal. In twee albums zijn uitstekend© repro ducties naar schilderijen in het Rijksmu seum verzameld. Aangeboden worden deze bundels door de National Starch Oo., Nieuw-York. Het denkbeeld van een wereldtaal ver- dw-üut niet; nog steeds Ha. den, welke de mogelijkheid eener wereldtaal aanvaarden, en anderen die deze niet aan neembaar achten. De HolLandia-drukkerij heeft het vraag stuk van een wereldtaal tot onderwerp ge- kozon van haar „Pro en Contra". A. J. P. Boeke te Noordwijkerhout lever de het Pro. Het Contra verzorgde onze stadgenoot, de hoogleeraar Dr. D. O. Hes- eeling. „Onder de kwesties die in „Pro en Con tra" besproken worden zijn er vele die hart- etochtelike tegenspraak of onbepaalde goedkeuring uitlokken. In het Neo-Malthu- sianisme, de Vivisectie, de Lijkverbranding en het Marxisme kan men zowel een wel daad als een ramp zien voor de mensheid. Met het vraagstuk dat in deze brochure behandeld wordt, is het anders gesteld. Men zou kunnen zeggen dat het streven naar een wereldtaal alleen voorstanders heeft; wie aan de uitvoerbaarheid van hun plannen twijfelt of die loochent, blijft on verschillig, maar ziet er geen beweging in dio aan de staat, de maatschappij of de beschaving ernstig nadeel kan berokke nen." Aldus het begin van Dr. Hesselings be toog. Over de uitvoerbaarheid vooral handelt de geleerde Contra-schrijver. LEIDERDORP. Geboren: Petrus. Z. van C. Zandbergen en L. Weijers. Cornelia, Z. van G. Los en G. Meerburg. Overleden: PetronoUa Adri^na Spaargaren 2 vr. NOORDWIJK. Gebaren: Cornell's Wilhelmus, Z. van W. J. Koert en M. a Ruteiink. Jacobs. D. van J. M. Hna noot en A Hazenoot. Johanna Cornelia. D. van J. van Kan en C. den Hollander. Petronella Johanna Francina. D. van J Vink en C. M. Boozaa ds. Jakob Diku», Z. van N. Koers en A. N. Sohag-r. Petronolla Cornelia Maria, D van C. J. do Groot en C. M. Hiep Ondortrouwd: Adrianus Gerardus Vet, 25 i., alhier, en Calharina Maria Nagtegaal, 24 j., te Leiden. 0 r er 1 eden: Aallie Haasnoot, 77 igehuwd mot H. Admiraal. Cornell» Willem Onderwa'er, 1 i-,Z. van W. Onderwatei en M. Bedijn. - Johanna Maria Zonneveld, 69 j., gehuwd met Johannis Cbristiaanse. NOORDWIJKERHOUT. Geboren: Gerarda Catharina, D. van H. Duivenvoorden en A. M. Warmerdam. Nico aas. Z. van K. v. Santen en A- Koning. Johanna, D. van H. Augustinus en M. de Ridder.'Adrianus Jacobus, Z. van C. Znider- duin en A. v.d. Berg. Maria Apollonia, D. van Tb. v. Gjjlswijk en M. Hegeman. Overleden: Johanna Petronella Bom, 5 j. VOORSCHOTEN. Geboren: Johannes Marinus, Z. van J. D. van 1 'nilenborg en C. Kooy. Johanna Cornelia, D. van C. H. Koot en M. W. de Goede. Overleden: Adriana Leijendeekers, 86 j., weduwe van A. P. F. Rotol. NIEUWKOOP. Bevallen: C. van Koertgeb. Penders Z. M. v. d. Weijden geb. Do Bree D. SAKSEN! 1EIM. Getrouwd: J. de Nobel 26 j. en J. v. Diggelen 21 j. Geboren: Johan Hermanus Cornelis, Z. van H. Hubert ei: J. Trautwein. TER- V AR. Bevallen: M. M. van Dim geb. Van der VI gt D. H. Droog geb. Overes Z. M. Roggeve. n geb. Van Kinveren D. Overledon:"J. van Heijningen, ecbtg van K. Koe'rier, 58 j; W. J. van Straaten, echig. van C. P. Janzweerd, 54 j. ZOEI ER WOU DE. Geboren: Anna, D. van W. C. Oostd •»m en C. Does. Johannes Louis, Z. van G. W. Vleut en W. Ileersma. Getrouwd: P. Hoogervorst 27 j. en H. H. Wessol 25 j Overleden: S. F. Quant 70 j. Zwolle, 11 Maart. Aangevoerd ter veemarkt 1471 stuks, als: 611 runder. u, 185 kalveren, 3.) schapen en lammeren, 109 varkens en 531 biggen. Hnndel niet vluguer. Men besteedde voor neurende en versch gekalfde koei-n ƒ100 a 250, dito vaa-zoo en schotten t 95 a 195, guste-ooien voor de vetweide ƒ80 a 180. dito vaarzen 70 a 175, voorjaarsk'-lvende koeien ƒ80 a ISO, ossen voor de vetweide ƒ95 a 1.5, P/Harig® springstieren 50 a 105, U/n-jarige pinken 40 a 90, jarige fokkalveren ƒ30 a 60, nuchtere kalveren '7 a 18, velte koeien en ossen aan bouten 52 a 68 c., dito stieren 50 a 62 o, dito kalveren 60 a 92 c., dito schapen 40 a 60 c. per kilo, lammeren 8 a 18, 6-weokscbe biggen f9 a 12, 10-weoksche dito ƒ14 a 20, dra htige vaikens ƒ45 a 75, magere dito f Ai) a 60 per stuk; vette dito 49 a 52 o.. dito voor Londen 48 a 50 c. per kilo. Aardappelen 2.50 a 3.per H.L. Boter. Aanvoer S500 KG., prijs ƒ1.35 a 1.-50per kilo, per 1/8 vat van _0 kilo, prima ƒ30.50 a 31.—, afwjjkende f i9.— a30.2de soort 29.a 29.50; per 1/16 vat van 10 kilo f 14.50 a 15.25 naar qual. Handol vlug Kipoieroii 3.25 a 4.— per 100 stuks. Huidrn. Koehuiden 24 a 26 c., pinkenveden 25 a 28 crtierenvolleu 23 a 24 o.. vette kalfsvellen 36 a 88 c. per kg, nuchtere kalfsve len /'2.50a2.75, paarde.ellen (met haar) ƒ11.a 11.50,geitevellen ƒ225 a 2.60. lamsvellen f 3 50 a 4.50 per stuk. Utrecht, 11 Maart. Aan de kaasmarkt alhier was lieden geen aanv. er. Schiedam, 11 Maart. Op de paardenmarkt werden aangevoerd paarden 2de soort 1% paarden 3de 30, slachtpaarden 9, hitten 2. Handel zeer vlug. Prijzen waren voor 2de soort 150 tot ƒ200, voor 3de soort ƒ60 tot 150, slachtpaarden ƒ50 tot ƒ130, hitten /60 tot f 150. Lon ien, 10 Maart. Wol De vei'ing van koloniale soorten heeft eon levendig verloop en verheugt zich bjj vooitduiing m oen talrijk bezoek. Tot vaste prijzen werden va i de aangeboden 11 000 bn. er 10.000 verkocht. De koopers voor hot Continent kochten de merinos- N. de Kier, boekhandelaar, te Leiden. H. de Vries Jr.4 kandelaar in bouwmate rialen te Zoeterwoude. H. van den Brink, zaadhandelaar en tuinder, te Haarlemmermeer. W. J. Loggere caféhouder, te Haarlem. H. J. J. Swaalf, winkelier en koop ma a, te Haarlem. A. J. Veneman, bakker en winkelier, te De Krim, gemeente Gramsbergen. G. F. Oonk, winkelier, te Enschedee. J. B. Hoogland, koemelker, te IJlst. F. Eppinga, koopman en winkelier in modeartikelen, te Franeker, handelende onder de firma D. Eppinga Tiemstra. J. H. Rekers, te Amsterdam. A J. Bakker, aannemer, te Amsterdam. Me»j. M. Deitmere Liecker, vroeger te Amsterdam, thans te Berlijn. AA mh rifin Ark, As 'e-Graveohénte. Mej. K. Broesmann. openbare koopvrouw, echtgenoot© Evert Meijer, te 's-Gravenhage. L. A Kok, jockey, te 'e-Gravenhage* KECLAMES, 2749 8 40 Cent per regel. Een groot gedeelte van de Nienwe voor .Dames en Kinderen ontvangen. Mantelmagazfjnen, BRUNS&ANKERMAN, Leiden. Kon riiei meen werken. DE KLOOSTEBBALSEÜ hielp. De heer Jacob van Vuure, Van Ostade- straat 393 Amsterdam, verklaart ons, dat hij bij het tillen van zware kisten zich ver rekt had, hetgeen zoo erg was, dat hij zij11 werkzaamheden niet meer kon verrichten. „De doktoren waren machteloos mij te hel pen en ik bleef vreeselijke pijnen uitstaan. Ik liep krom van de pijn, toen ik van vrien den vernam, dat de KLOOSTERBAL8EM zoo'n probaat middel was. Ik probeerde de ze zalf, die ik kocht bij den drogist H. Vos, Sarphatipark no. 140, en van stonde af aan, dat ik dat geneesmiddel gebruikte, nam ik beterschap waar en kon reed9 na enkele dagen mijn werkzaamheden weer verrichten. Thans locj ik weer als vroeger en ben ik volkomen genezen, Een ieder, die Kloosterbalsem, Klooster Sancta Paulo, gebruikt, zal moeten erken nen dat er niet te veel gezegd wordt van dit middel bij uitnemendheid tegen Rheu- matiek, Rheumatische aandoeningen, spier- verrekkingeiv spit in den rug, wonden van allerlei aard, en alle huidziekten. Klooster- balsem mag dan ook in geen enkel huis ont breken, ten einde elk oogenblik, bij ziekte of ongeluk, bij de hand te zijn. Prijs per pot Van 20 gram 35 ct., van 50 gram 75 ct„ van 100 gram f 1.20 en van 250 gram f 2.50. Hoe grooter pot, hoe voordeeliger dus 1 Let opAlleen de echte KLOOSTER BALSEM geneest, deze is kenbaar aan een rooden band om den pot, waarop de hand- teekoning L. I. Akker, Rotterdam voor komt; alle Andere is namaak. De namaak geneest nooit 1 3078 45 Verkrijgbaar bij Drogisten, Apothekers en de bekende Depothouders. Wanneer overvloedig urinezuur zich in uw lichaam begint or te hoopen, zult gij spoe- dig opmerken, dat iedere weersverandering uw gestel aandoet, en dat gij u op voch tige, nevelige morgens loom, dof en prik kelbaar gevoelt. Uw spieren worden dan stijf en rhenmatiscb. Gij krijgt watergezwel. Ien onder de oogen en in de enkels. Gij hebt pijn in de lendenon en zijden, en een ellen dig gevoel in uw rug, vooral des morgens bij het ontwaken. Misschien krijgt gij ook stoornissen met de urine, neerslag of gra veel in uw water. Deze verschijnselen duiden er op, dat nog erger kwalen in aantocht ziin, want hoe langer het urinezuur niet wordt verminderd, des te meer vergiftigt het uw gestel, en wanneer het overvloedige niet spoedig door de nieren wordt uitgedreveig- -1 gij lijden aan lendenjicht., waterzucht, ontsteking van de blaas, graveel, steen, rheumatiek, bloed vergiftiging, en zullen uw nieren cel na cel vernietigd worden. Foster's Rugpijn Nieren Pillen staan de Dieren op een zachte wijze bij in hun grootseh werk om het overvloedige urine zuur af te voeren., en om het lichaam to zui veren van de niergiften, die zoovele mannen en vrouwen zwak, ziek en moedeloos maken. Wij waarschuwen tegen namaak maken er op attent, dat op iedere doos de hand- teekening van James Foster voorkomt.. De echte Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn te Leiden verkrijgbaar bij dc heeren D. W. E. F. de Waal, Mare 56; D. M Kruising», Nieuwe Rijn 33, en Reijst en Krak, Steen straat 41. Toezending geschiedt franco na ontvangst van postwissel b. f 1.75 voor één, of f 10 voor zes doozen. 8092 48 Een opeenvolging van verbazing wekkende genezingen gedurende 11 jaar. Veno's Bliksemsnelle Hoestgenezing wordt zrecr veel nagemaakt, doch NIMMER overtroffen. Elf jaar geleden gaf het reeds meor ge nezingen dan elk ander geneesmiddel en thans is 't het voornaamste geneesmiddel over de geheele wereld, daar het de groot ste genezende kracht bezit. Het is zuiver en vrij van verdoovende be- standdeelen en daardoor zelfs bij zuigelin gen onschadelijk. Het is bet snelste in wer king en bet beste- geneesmiddel voor acute en chronische verkoudheid of hoest, bron chitis, chronische astbma, kinkhoest-, in fluenza, neus-catarrh en longaandoening. Het wordt vervaardigd door de Vcno Drug Co., Manchester. Engeland, van be- sfcanddeelen, welke nog nooit in Holland zijn gebruikt en samengesteld op absoluut hygiënische wijze door de beste apothekers. Warm aanbevolen door de meeste doctoren. Prijs 55 ets., 75 cents en f 1.80 per flesch. Verkrijgbaar te Leiden bij Reyst en Krak Steenstraat 41; J. Elsinga, Hoogstraat 5; Sanitas, Steenschuur 1, S. A. Broerse, Haarlemmerstraat 70; E. H Gerritsen, Haarlemmerstraat 6 Bij de voornaamste drogisten in Nederland; waar niet ver krijgbaar direct per post van de Veno Drug Co. N.Z. Voorburgwal 230, Amster dam, na ontvangst van postwissel met 10 vftrhooging. .$093AO De komeet van Halley OF Zal de wereld vergaan? Kometen, die óngewone en daardoor nffiL schien niet minder dan door hun uiterlijk schrikwekkende hemellichamen, hebben deca de eenwen heen reeds menig menschel ijk! wezen angst aangejaagd. Een komeet beteer kende voor den mensch is vroeger eeuweg naderend onheil. Vroeger zeggen we. Maar ook tegenwookO dig zijn er nog velen, die gelooven, dat het slechte weer en de watersnood in Frankrijk} gevolgen zijn van de nabijheid van heU hemellichaam, naar Halley gedoopt, dat zijn{ eens in de 75 jaren herhaalde visite aan de aarde komt brengen. Erger nog; waif-» neer er in do komendo dagen eenigo ramp op aarde zou geschieden, als een mijnonge* luk plaats heeft, een schip vergaat of een aanslag op een vorst wordt gepleegd, dan! zullen er nog tientallen menschen zijn, dief angstig mompelen: de komeet! En toch is or geen komeet, die iets op» haar geweten heeft! Toch moest het vctw schijnen van de komeet van Halley juist het menschdom doen inzien, dat kometen* hemellichamen zijn van wat anderen vorm,- ander uiterlijk althans dan do planeten,- dan Venus en Mars, maar zich bewegende in vooruit te berekenen banen, in een cclips- vorauge of oen soortgelijke baan draaiende om de zon. Er is nu bij de firma Schel tens en Gilt-ay te Amsterdam een werkjo verschenen over de komeet van Halley, wier bezoek in deaS nacht van 18 op 19 Mei a.s. de aarde ia aangekondigd. Het heet „De Komeet vaat Halley en het vergaan der Wereld", door dr. A. C. J. Snijders. Ten einde ons al dadolijk in een stemming van gerustheid te brengen, herinnert de schrijver in rijn inleiding aaa de sterk ge peperde voorstelling van wijlen Rudolf Falb, „de bekende wecrvoorspeller en oiti geluksbode", luidende, dat op 13 Novem ber 1S99 de aarde door een botsing met de komeet van Tempel I zou vergaan. Die voorspelling veroorzaakte toen een kort stondige paniek. „Velen maakten zich ern stig ongerust, vooral met het oog op hun kapitaal, dat na dat ongeval renteloos zon worden; anderen daarentegen maakten, zich gereed, om in de korte spanne tijd», die hun nog restte, zooveel mogelijk van hun spaarpenningen te genieten." Falb's profetie is niet uitgekomen en d« komeet van Tempel I ia ons zonder onge-i lukken gepasseerd. De reclame-prent voor dit werkje, die Iiieart en daar te zien is, geeft een beeld er vaifc hoe de staart van Halley's komeet de aarde"' zal aanraken. Reeds wekte in Zweden en Noorwegen? de mededeeling, dat die staart giftige gasseO,' bevatte, groote beroering. Zoovel en daar g-e.' loofden, dat ze den lSden Mei in mass»' zouden worden vergiftigd. Wio het werkje van dr. Snijdors echten leest zal zeker tot de overtuiging ko men, dat er van een vergaan der wereld 'ook op 18 Mei a. s. geen sprake is. Volgens de waarschijnlijkheidsrekening sou de kans op de botsing van de aarde met de kern van een komeet niet grooter zijn dan 1 op 400 mülioen4 dus zoo goed als nihil. Volgens alle menscheljjke berekening zal dus ook Halley's komeet ons hoogstens even met haar staart streden, doch overi gens niemand een haar krenken. Maar zelfs die „kans van op 400 mil- lioen" zou misschien nog enkelen kunnen brengen tot de meen ing, dat er dan toch, oen kansje is, dat we den 18den Mei voor goed uit het aardsche tranendal zullen, worden verlost. Angst schijnt, oen besmettelijke gewaary wording. Daartegen dient gewaarschuwd. De baan van Halley's komeet is 'door de sterrenkundigen berekend; haar visite aan de aarde in 1910 was reeds voor ïneesc dan 200 jaren aangekondigd: Halley be rekende in 1705 dat zijn komeet, die in; 1682 aan den hemel stond, in 1758 terug zou komen. En de staartster kwam op tijd terug- Eveneens kwam hij in 1835 terug en sinds September 1909 weten wc, dat. de komeet reeds op weg is om op tijd, in! April 1910, voor het bloote oog zichtbaar te worden. Even zoo komt dc komeet in 1985 terug, daarna in 2061 en zoovoort telkens om do 75 a 76 jaren, wanneer zij ten minste niet eerder den weg van alle kometen is gegaan, d. w. z., wanneer zij niet eerdcaf uiteenvalt in kleinere kometen of in zee® kleine stukjes, die we dan om de 75 jaren; als vallende sterren zullen waarnemen. Blijft de komeet wat zij is nl. een Ld- meet, dan komt zij dus in 1985 terug. Maar dan heeft zij ook in 1910, den 18den Mei,; do aarde niet verbrand 1 Van ©en botsing met de komeet is dus? geen sprake. Ook dr. Snijders vergelijkt de kern der komeet met een brandende reuzenpetro- leumbron, en verklaart het ontstaan van don staart nJs een eleotrisck ontledings- verschijnsel, teweeggebracht door de ont zaglijke hitte der zon; op grooten afstand van de zon hebben de kometen nog geen staart. Zij bestaat bij de komeet Halley uit de koolwaterstofgassen, petroleum- dampen die uit de kern ontsnappen, waaronder ook de vergiftig© cyaanhouden de gassen, die, indien het tot een botsing kwam, alle leven op aarde uotiden kunnen vernietigen. Ook in 1869 is de aarde door een breë^ den kometen-staart getrokken of gestreeld; ten minste dat heeft, men achteraf zoo be rekend. Niemand had er iets van bemerkt. Zoo zal ook niemand den 18den Mei ietsi anders merken dan misschien wat Schoona lichteffecten aan den hemel. Gevaar is er aan do visite van Halley komeet absoluut niet verbonden. Als de omstandigheden voor de waarnéi mïng gunstig zijn, zal men ©en wonderschoon* hemellichaam, in allen luister zien prijkeil aan het firmament. Het bezoek van Halley's staartster zaJ ons niets anders brengen dan wetenschap^ 4>elhk en aesthetisch genot.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1910 | | pagina 10