Agenda van de week:
Marktberichten.
Uit de Reehtzaal.
Maatssaappg van Nijverheid
gens dat verslag zou Murphy hebben mee
gedeeld, dat Zondag door dc centrale orga
nisatie de algemeene staking zou worden
afgekondigd. Voorts had de leider van de
staking voorspeld dat er een vreeselijk
bloedbad zou ontstaan, indien de politic
ook maar één staker neerschoot of kwetste.
Maar do overheid kon Murphy niet in
hechtenis houden Een reusachtige, dreigen
de menigte hield een demonstratie voor
het stadhuis, en Murphy werd togen een
borgtocht van 3000 doll, op vrije voeten
gelaten. Bij zijn verschijning werd hij
stormachtig toegej uicht.
Fabrieksarbeiders uit Kensington (nabij
Philadelphia), die Zaterdags hun vrijen
middag hebben, wierpen met steenen naar
de passeerendo trams, er moest bereden
politie komen om de orde te herstellen.
In Front Street werd een voorbijrijdende
tram door de menigte tegengehouden en
vernield. Een der dames-passagiers kreeg
daarbij een steenworp tegen het hoofd:
Het kwam zóó aan, dat zij bewusteloos
werd en naar het hospitaal moest worden
overgebrachthaar toestand is ernstig.
Het laatste telegram luidde: De orde is
hersteld. De staatspolitie is Dinsdagmiddag
vertrokken. Een schikking in zake do
tramstaking is, naar verluidt, aanstaande,
door do ti!sschcnkom6t der voornaamste
kooplieden
Nadere bijzonderheden over den aard der
getroffen of nog te treffen schikking zijn
niet bekendmaar het heeft er den schijn
van dat de bedreiging met een algemeene
staking de zaak der tramwegmanncn wel
heeft vooruitgebracht.
De staatspolitie (de z e. zwarte huzaren)
«zijn uit Philadelphia w:ruggeroepen. Dat
was een eisch der stakers: en de reden van
die terugroeping zegt de ,,N. R. C."
kan niet geweest ziin, dat do rust en
kalmte in de stad hersteld waren en niet
weer stonden te worden verstoord.
In den avond van Zondag en den morgen
van Maandag is het weer bar toegegaan.
Twee jongens werden gedood, zes anderen
doodeltjk gewond en zestig personen ge
kwetst bij de reMefcjes van Zondag op
Maandag. De ergste troebelen vielen voor
bij een plek waar traxnwissels door de me
nigte onklaar waren gemaakt met houtblok
ken. De trams die kwamen aanrijden, wer
den door de menigte bestookt met brokken
ijzer en steen. De bestuurder van een dier
trams wilde, door met zijn wagen met
groote vaart den wissel te passeeren, het
gevaar ontvluchten; maar bij de versper
ring gekomen vloog de tram uit de rails,
tusschen de menschen in en schoof voort tot
aan een muur die werd verbrijzeld. Wagen
bestuurder en conducteur konden nog bij
tijds van den wagen springen; de poiïtie-
ngent die meereed, werd er uitgeslingerd,
maar kreeg geen letsel, doch een, jongen
van 10 en een oude man werden te pletter
gereden.
Men meldt ons uit Zwolle:
Gisteren werd hier op de Hasselterboot een
Duitsche inbreker gevat. Hij wist echter te
ontsnappen in de richting van Hasselt,
maar werd achtervolgd en schoot met zijn
revolver op de agenten, die evenwel niet
gewond werden. De inbreker raakte uit t
gezicht, doch werd met behulp van eenige
politiehonden gearresteerd Zijn vrouw, die
in het hotel „De Zon" gearresteerd werd,
had oen groot aantal inbrekerswerktuigen
op haar kamer.
Bij den landbouwer D. te
Fijnaart heeft gisteren de ooievaar weer zijn
nest betrokken.
Een trein bedolven. Men
seint uit Everett, dat bij het spoorwegonge
luk in de Watervalgebergte 60 personen om
het Je ven zijn gekomen.
Men meldt uit Madrid aan
Parijsche bladen: Te Port Bon beeft de
Spaanschc politie een PooLscben anarchist
aangehouden, kfozes Schultz, die uit Parijs
kwam en wïen door een anarchistengroep
zou opgedragen zijn, een der rechters van
Ferrer om het leven te brengen.
Te B j rk in Finland, heeft een
boerenknecht een gezin, dat nit zes perso
nen bestond, vermoord en daarna de vlucht
genomen.
Rondeniag:
GcmeeDlandsbuis. Vereenigdo Vergadering.
Sassenbeim. Concordia. Openb. Vergadering De
CX J. V. ,Volg mij". H a I f ac b t.
Vrijdag;
Leidsche Schouwburg. Carmen",Opera. K wart
over zeven uur.
Kleine zaal "tadszaal. Concert Mej. Harry v. d.
Harst, Altzangores, en de heer J. C. HtVnintr.
Pianist 8 u u r.
Rol scha tsenbaan Gebr -tra.dsburg. Half acht
tot b a 1 f l f
Warmond Ned-ETerv. Kerk. Christ. Jongel.-
Ve eemging .Dient den Heer", lezing Ds. T.
Boerendans (Amsterdam). H a 1 f a c h t.
Zaterdag:
Bioscope-Theater. Rijnsbnrgersingel. Voorstel
ling. e n 8 u r.
I'o Nord. Uitvoering .Leïdscbe Dilettanten-
Club". Halfnegen.
Hfltel ,do la Posto", Piano-Muzick.
Rolscbaatsenbaan Gebr. ^traat-bnrg. 25 nar.
Zondag:
Leïdscbe "cbouwbarg. .Een Vergissing",Toonoel-
«rpel. 8 u r.
B oscope-Thoator. Rijnsburgereingel. Voorstel
ling. 8 u u r.
't Fosthof. Wals Concert.
Hotel ,do la Poste", Concert.
Dagelijks:
Leidsche Kunstverotnigin^. Tentoonstelling
DCbilderijen enz. door W. C. de Zwart. 12 t o t 4 u u r.
Telegrafisch weerbericht,
•**r waarnemingen in den morgen r#n 3 Maart.
Medegedeeld door bet Kon. Ned. Meteor- Instiiaat
to De Bilt.
Hoogst© barometerstand 775.1 te Kopen
hagen en Memel; laagste 750.8 te Seydis
fjord.
Verwachting tot den avond van 4 Maart:
Zwakke tot matigen oostelijken tot zuid-
oostelijken wind. Licht bewolkte lucht.
Droog weer. Dezelfde temperatuur.
fföSgr. Giovannini.
,,Het Volk", dat de verdediging van
mgr. Giovannini, opgenomen in ons vorig
nommer, afdrukt, meent dat de prelaat ten
onrechte zegt dat hij zich „niet heeft laten
leiden door wie ook". En als bewijs drukt
het blad het volgende briefje af:
,,Den Haag, 1910, 29 Januari.
Mejuf'frouwt
De getuigenissen van eenigo personen,
aan welke ik al te licht geloof geleend had,
hadden mij er toe verleid legen u ernstige
beschuldigingen te herhalen, die leed en
droefenis en oogenblikken \an smartelijke
ontroering hebben moeten veroorzaken.
Waar ik gehandeld heb onder den eersten
indruk, heb ik mij niet voldoende reken
schap gegeven van den ernst der handeling
die ik beging. Gelukkig is de valsckheid
der bedoelde getuigenissen ten sterkste
aangetoond en ik hecht er aan, zonder ver
wijl mijn plicht als man van eer te doen en
ik aarzel er geen oogenblik meer aan volle
dig die beschuldigingen in te trekken, waar
aan ik volstrekt niet meer geloof.
Uw goedheid veroorlooft mij u te zeg
gen, dat ik ten zeerste bedroefd en onge
lukkig ben om wat er gebéurd is. Mijn spijt
dat ik u zooveel zorg veroorzaakt heb, *s
grenzeloos, zou door een kort woord van
verontschuldiging niet voldoende uitge
drukt kunnen worden.
Ik hoop dat de toekomst mij gelegenheid
zal geven u mijn gevoelens van achting en.
waardeeriDg te toonen, doet mij gelooven,
dat ik u nog den onaangenamen tijd dezer
laatste weken zal kunnen doen vergeten-
Met de meeste hoogachting uw berouw
volle en zeer toegewijde
(w.g.) GIOVANNINI.
Zoeterwoude. 3 Maart. Gcljjk al twee woken
achtereen 'a Maandags en 's Donderdags werdbier
beden weer veiling gehouden van kalveren, eieren,
enz Aangeroeid werden 3 kalveren, die alle drie
\eikoebl werden. Ook werden 4 partijtjes eieren
van de hand ged.-.ao.
Deltt. .\5a.v De "'rammarktwas van weinig
beteekeni*. Frjjzeu lager met weinig kooplust.
Uitte Taiwe 5.6'J f tOSu. Koude Tarwe
8 60 ft f 9.50. Ilo'ge fb 50 a 6.20. Wintergerat
6.20 a f 5.70. Zo:ii«'*er*t f 6.10 a f 5.60. Cberaliet-
tierst G 60 a 6.85. Haver ƒ3.60 a '4 10 Groene
Erwten '9.70 a 14 25. Uruineboo en '12.15 a
/1G.60. Wiitebooi en 110.00 a ƒ11.75. Bla w*
Er won a f-Kanariezaad ƒ8.75 a
ƒ9.60, h'oalzmd /IIa 11.50, Hennepzaad
ƒ8.75 a ƒ9 75. alles per QL
Ltotei coleennt;6169
Schiedam, 2 Maart. Not eer tue IJauracommisai».
Moutwijn 8-25 par 11L. houder .ust «»n zonder
belasting.
Spoeling f 1.70 per ketel.
Noteering Makelaars: Moutwijn 10.—Jenever
f 14.Amsterd. proef 1.150.
Noteeriu* Dntillatuuraboud .Moutwijn f 10.
Jenever f 14.Aoi-ierd nroef 15.50.
iïiftau-Spiritus '14 - af 11.25. Mei .see-Spiritu"
12 25 11 f 12.50, ruwe Spiritus f (5$ a t
Amsterdam, 3 Maart, \ardappeienpru9. Andjjker
mu zen a f Andpker kl»tuo mailen
n f Andijker blauwen J.—2.30. Frietche
blauwen f 1.1b a f'i.60. Eriesche borger* f 1.20 a
f 2 40. ypof 'er borg rs a f Y.-older
bonten' a' Y ooider blauwen f 2.a 2.75.
Geluer&ch* b auwen f 2.20 a 2.80, Goldoische
bonton 'i.30 u 2-75 Zeeuw ch9 buo'to 2 a
f 3.-.Zoeuwscliebl juwen f 2.60 a r 2.90. /eeuwsohe
E'gBiilieitneis 2 40 af 2 90. HtUego miner zand f
u Hilleaommor Eigenheimers a
Aau vo.-r ladingen.
HaagHclio Rechtbank.
Deze rechtbank veroordeelde heden G.
v. cL H,t wegens diefstal van een rijwiel
te Sassenheim, dat hij te Leiden weder had
verkocht, tot een Jaar gevangenisstraf.
Diefstal van een naai
machine.
Hiervoor moest voorkomen H. de L.,
kantoorbediende te 's-GraveDhage. De ver
dediger, mr. F. E. H. Groenman, te 's-Gra.
venhage, vroeg echter op grond van artt.
92 en 143 van het Wetboek van. Strafvorde
ring niet-ontvankelijk-verklaring van den
officier van justitie, omdat de dagvaarding
niet overeenstemde met de akte van ver
wijzing.
De subst.-officier, mr. Van Kleffens, hield
vol, dat hier geen informaliteit is gepleegd.
De rechtbank, na zich in raadkamer te
hebben begeven, verklaarde, op grond van
art- 141, den officier wel ontvankelijk, zoo
dat tot de behandeling der zaak kon wor
den overgegaan.
Het bleek, dat bij de naaimachine nad
gestolen van de dienstbode van zijn mod
der in den waan echter, dat zij zijn moeder
toebehoorde. De subst.-officier eischte vier
maanden. De verdediger pleitte verzach
tende omstandigheden, op grond zijner >p-
voeding, waar hij geheel verwend is doo^
zijn moeder. Nu ziet deze wel in, dat hij
onder betere en strengere l*»d nj m et ko
men; vandaar dat zij verzocht beeft hen
naar een tuchtschool op te zenden. Wordt
dit toegestaan, dan hoopt hij, dat de recht
bank met de oplegging der straf daarmede
rekening zal houden.
Oplichting van ze s m udsteon-
kolenteLeiden.
J. D., te Leiden, werd opgeroepen, we
gens het oplichten van zes mud steenkolen,
die hij op 3 Januari bestelde bij den steenko
lenhandelaar den heer Anes aan het
Utrechtsche Veer, op naam van zijn zuster.
Beklaagde was niet verschenen, doch te
gen hem werd verstek verleend.
Uit het getuigenverhoor van den steenko
lenhandelaar bleek, dat beklaagdes zuster
geregeld de kolen van hem betrok. Daar
om bad hij zo afgegeveD. Ware hij voor
zichzelf gekomen, dan had hij het niet ge
daan. De waarde bedroeg f 5 40.
Het O. M. eischte cén maand.
Diefstal v a n v ii f of zes eonden
te Benthuizen.
De 31-jarige veedrijver Corn. V,. te Bent
huizen, had op Vrijdag 19 November vijf of
zes eenden gestolen, ten nadeel© van An-
dxiea Hoogendoorn, aldaar. Hij zag jongens
bezig met eenden en zeide toen, dat zij van
hem waren. Hij vroeg den jongens of ze
hem helpen wilden, om ze te vangen, wat
dezen deden, waarvoor hij hun een dubbel
tje gaf. Hij bracht de eenden, die hij voor
wilde aanzag, in het hok van zijn baas Van
den Berg, aan wien hij vroeg of hij ook zin
in een eendenboutje had. Deze zag echter
dadelijk, dat het tamme eenden waren en
liet ze dadelijk I06. Stilletjes ging beklaagde
ze echter weer vangen ën bracht ze bij A.
van Hagen, te Zegwaard, tot wien hij zeide:
Houdt ze maar; als er niemand om komt,
geef er mij dan maar 'n paar gulden voor."
,?ze bad ze echter weder losgelaten, want
hij zag, dat ze tam waren. Toch heeft hij,
omdat ze telkens terugkwamen, er al een
van doodgegooid.
Beklaagde hield vol, dat hij meende, dat
het wilde eenden waren, maar waarom hij
ze voor de tweede maal nogmaals stal, hoe
wel zijn baas hem had gezegd dat de eenden
mak waren, kon hij niet verklaren.
Het O. M. eischte een gevangenisstraf van
tien dagen.
Diefstal van haver en maïs
onder Oegstgeest,
ITendrikus P., 32-jarig arbeider, te Hfl-
legom, had onder Oegstgeest aan de tram
lijn gewerkt en had toen gezien, dat men
bij den landbouwer N10. Breedijk de kip
pen voerde uit een voerkist. Dit had Rijk-
baar zijn begeerigheid^ gewekt, althans des
avonds kwam hij thuis met twee zakjes,
een gevuld met maïs en een ander met
haver. Hij stapte uit de tram en liep wat
hard en keek den veldwachter Van der Ven
eenigszins schuchter aan, die daarop ver
moeden kreeg en hem aanhield en de zakjes
bij hem vond. „Och", zeide hij toen, „dat
is kippenvoer, dat heb ik gevonden," Later
bokendc hij aan den veldwachter, doch nu
hield hij weer vol, dat hij het zaad had ge
vonden onder zand aan den weg, en
toen had hij het graan in zijn broodzakken
gedaan.
Dit kwam den president zeer ongelooflijk
voor. De veldwachter zeide nog, dat waar
schijnlijk nog wel meer werklieden zaad uit
de voerkist in den stal van den landbouwer
hebben ontvreemd.
De landbouwer Breed ijk verklaarde, dat
deze werklieden hun boterhammen in zijn
stal nuttigden. Dat ze voor deze goedheid
de leege zakjes met voer vulden, vond hij
terecht zeer ondankbaar.
De officier eischte veertien dagen.
Beklaagde hield nog vol, dat hij het zaad
had gevonden.
Diefstal van borstrok k e n
teLeiden.
Hiorvoor werd opgeroepen J. J. V-, te
Leiden, die echter niet was verschenen. De
politie-agenfc C. Meyer, die hem op heeter-
daad had betrapt, deelde mede hoe het ge
val zich had toegedragen.
Terwijl hij surveilleerde op de Haarlem
merstraat, zag hij, dat beklaagde van den
buitengevel van den winkel der firma A.
A. Waals zes borstrokken met een houten
hanger wegnam en er mee beenliep. Hij
liep hem na en nam de borstrokken in be
slag, die thans ter terechtzitting aanwezig
waren en door den winkolchef dezer firma
werden herkend. Beklaagde, niet geheel on,
bekend bij de justitie, had zich niet ver
toond.
Bij verstek eischte het O. M. echter tegen
hem een maand.
Diefstal vaneenkaraf met
j'eneverte Leiden.
De Leidsche politie-agent Dirk Bommel,
vond in donkeren namiddag van December
den bij de politie niet onbekenden J. v.
N. slapende in bet Plantsoen. Hij maakte
hem wakker en vond toen een karaf met
sterken drank bij den man, die deze onder
de jas verborg. Hij kon over de herkomst
geen duidelijke verklaringen geven en daar
om werd hij mede genomen naar het po-
litiebureel, waar uit kwam, dat dc met
jenever gevulde karaf meegenomen was uit
het café van Do Jong aan het Utrechtsche
Veer, waar beklaagde geweest was Juffr.
De Jong en haar dienstmeisje Barteldje van
Eek herkenden nu de karaf. Tegen be
klaagde die ook niet was verschenen, werd
een maand gevangenisstraf geëischfc.
Diefstal van een paar schoe-
nente Noordwiik.
Hiervoor moest verschijnen P R aldaar.
Hij was echter ook weggebleven, en nadat
een tweetal getuigen waren gehoord, werd
tegen hem bij verstek twee dagen gevan
genisstraf geeischt.
Vernieling van een ruit te
N o o r d w ij k.
Daarvoor werd opgeroepen C. P. S., te
Noordwijk, die evenmin was verscbencn.
Het Week, dat hij op 5 December 1809 in
het kantoor van den blocmbollenbweeker
Prins aldaar een ruit had stuk geslagen.
Getuige Prins had vroeger nooit lost van
hem gehad en kende S. als een fatsoenlijk
jongmensch. De officier vroeg een geld
boete van 3 of 3 dagen.
Verzet tegen de politie te
Aarlanderveen.
Dc 25-jarige werkman Pieter B., uit
Aarlanderveen, had op 1 Januari een
gevaarlijken dag voor dTanklustige jongelui
en zelfs wel voor getrouwde mannen in
kennelijken staat van dronkenschap ver
keerd, en toen den twee veldwachters, die
hem verbaliseerden en wildon opbrengen,
vrij ernstige verwondingen toegebracht.
Beklaagde bekende, doch zeide er niets
meer van te weten, omdat hij dronken was.
Tegen hem werd een maand gevangenis
straf geëischt.
Beklaagde, die nooit eerder straf heeft
ondergaan, vond dit wel wat kras.
„Maar waarom ga je dan ook zoo drin
ken?" zeide de president. „En dat nog
wel terwijl je vrouw ziek lag?'*
Verzettegen de pol itie
te L e i d e a
A. B., te Leiden, was gedagvaard wegens
verzet tegen een agent van politie E. Kuy-
pers, die hem wegens openbare dronken
schap wilde arresteeren.
Ook deze beklaagde schitterde door af
wezigheid.
Nadat de politie-agent had medegedeeld,
dat hem ernstige verwondingen waren toe
gebracht, werd bij verstek tegen B. zeven
dagen geëischt.
Voor hetzelfde feit werden opgeroepen
twee broeders, Hubertus en Dirk O., wèrk-
lieden te Zoeterwoudef die in den nacht
van 5 op 6 December te Leiden in beschon
ken toestand eerst in een kroeg aan de
Turfmarkt en later op de openbare straat
hadden gezongen en geschreeuwd, zoodat
de nachtrust werd verstoord. Door de po
litie-agent H- Scholte en Ant. Hartevelt en
G. A. van Breumel aangehouden, verzetten
zij zich ernstig. Scholte kreeg o a. van den
eersten beklaagde een schop tegen den buik
en een vuistslag tegen het hoofd.
De eerste beklaagde wist er niets meer
vanwel wist hij, dat hij, toen hij des mor-
kens op het bureau van politie wakker
werd erg pijn had van de slagen en stom
pen, die h»j van de politie heeft gehad. De
tweede wist ook wel, dat hij klappen heeft
gehad, maar of hij ze ook heeft gegeven,
kan hij zich niet herinneren.
Tegen beide mannen werd veertien dagen
geëischt.
Uitspraak Maandag 14 Maart.
HaarUmscke UecktUank.
Mestdief stal te Li&se.
Verleden weeJc werd tegen Hendrik W.,
van Lisse, die een hoeveelheid mest heeft
weggenomen uit den tuin van den beer A.
Guldemond, drie weken gevangenisstraf
gecischt. -
De rechtbank veroordeelde hem heden
tot 14 dagen gevangenistraf.
M i s h a n d o li n g t e Oude
wetering.
De rechtbank heeft Arie P., van Oude-
wetering, wegens mishandeling van den
16-jarigen Gerardus Pecht veroordeeld
tot f 40 boete, subs een week gevangenis
straf.
De eisch luidde een week gevangenisstraf.
De geënterde stoomboot.
Heden werd uitspraak gedaan in de zaak
van Jan P., Hendrik P., Gijsbertus P en
Klaas P., allen van Aalsmeer, de in den
avond van 27 December aan boord van de
stoomboot „Aalsmeer" zijn geklommen, bij
welke gelegenheid de kapitein van die boot
cu vooral de dekknecht Ch. Nasveld ern
stig werd mishandeld.
Het vonnis luiddo vrijspraak voor den
eersten beklaagde, voor den tweeden en
den derden ieder 14 dagen, vood den vier
den beklaagde een weck gevangenisstraf.
Gisteravond hield mr. Blaupot ton Cate,
secretaris van het Bakkers-comité, in den
foyer van de Stadszaal een voordracht over
de gevolgen van de afschaffing van d?n
nachtarbeid in het bakkersbedrijf. De zaaJ
was voor meer dan de helft gevuld met pa
troons, gezellen en anderen, die bij het
bakkersbedrijf belang hebben.
Spreker begon met een korte schets van
den toestand van de bakkerijen voor en.
na de oprichting van broodfabrieken. Tot
1856 bestond in de bakkerijen alleen het
klein patronaat: het bakken geschiedde
meestal in den kelder, de gezellen waren
inw?onend, zoodat gedurende de volle 24
uren over hun arbeidskrachten kon beschikt
worden; de loonen waren ongelooflijk laag
f 20 per jaar was geen zeldzaamheid.
Nadat Dr. Sarphati te Amsterdam in 1856
de eerste broodfabriek in Nederland had
opgericht, welk voorbeeld allengs in andere
steden werd nagevolgd, kwamen er betere
toestanden. De gezellen gingen uitwonen,
daardoor stegen de loonen en over een ge
deelte van de 24 uren konden thans de ge
zellen naar hun believen beschikken. Deze
verbeterde toestanden lieten niet na een
gunstigen invloed uit te oefenen op de be
staande bakkerijen. Brood werd op meer
hygiënische wijze bereid terwijl zooveel mo
gelijk alle werk door machines verricht
werd. De groote kosten van inrichting ge
doogden niet een gedeelte van den dag de
machines ongebruikt te laten staan: boven
dien was het een voordeel voor do fabri
kanten meermalen per dag versch brood be
schikbaar te stellen, de vraag naar hun.
produet weid daardoor vergroot; van een
en ander was het gevolg, dat in de fabrie
ken dag- en nacht-ploegen ingevoerd wer
den, waardoor de overmatige arbeid der ge
zellen verdween.
Om te kunnen bestaan, moest elke fabriek
zich een debiet veroveren, hetgeen slechts
door lage prijzen kon geschieden. Men zag
dan ook dat overal, waar fabrieken waren
de broodprijzen daalden; te Leiden zelfs
met 6 cent pzr kilo. Deze verlaging der
broodprijzen had voor de kleine bakkers,
die niet voor de concurrentie waren toege
rust, nadeelige gevolgen, zoodat menige pa
troon weder gezel moest worden; vandaar
de groote haat der kleine patroons tegen
dc broodfabrieken, welke haat zijn uit
drukking vindt in heb ontwerp-Talma op
welks samenstelling de heer Tc Boekhorst
te Amsterdam, vroeger in het bezit ecner
eigen bakkerij, doch thans een der voor
mannen in de gezellen-beweging, zelf er
kent een overwegenden invloed gehad te
hebben. Minister Talma wil de fabrieken
eenvoudig stop retten van S uren des avonds
tot 4 uren des morgens, juist den tijd dis
noodig is m in den ochtend de gewone
hoeveelheid versch brood tijdig te kunnen
afleveren; bovendien, komen de gezellen te
4 uren te werk, dan vinden zij het deeg
niet bereid en de ovens afgekoeldvoordat
met het bakken begonnen kan worden, ver-
loopen nog 2 a 3 uur, zoodat heb stop net
ten gedurende 8 uren neerkomt op eett
stremming van de broodfabrikage van 10.
11 uren per etmaal.
Minister Talma schijnt niet in te zien wat
de Zaterdag in de bakkerijen boteekent..
Waar Maandagmorgen niet vroeger begon
nen mag worden dan andere ochtenden, zal
er op Zaterdag brood moeten gebakken
worden voor Zaterdag, Zondag en voor den
Maandag-ochtend. Om aan deze enorme
productie in één etmaal het hoofd te kun
nen bieden, zullen de broodfabrieken aan
merkelijk moeten worden uitgebreid, zoowel
wat machinerieën als personeel betreft,
welke uitbreiding slechts gedurende 24
uren per week rente zal afwerpen. Volgens
professor Volmer zal hiervan een stijging
der broodprijzen van minstens L03 cent per
Kilo, het gevolg zijn.
Nu beweren de voorstanders van het ont
werp-Talma wel, dat de hevige concurren
tie der klein-industrie zal zorgen dat de
broodprijzen niet omhoog zullen gaan; spre
ker meent echter daartegenover te moeten
aanmerken dat de klein-industrie, die, om
te blijven bestaan een hevigen strijd moet
voeren, zulk een stijging, ook al zou dit mo
gelijk zijn, in haar eigen belang, niet zal te
genhouden. Mocht een stijging door de
klein-industrie kunnen worden verhinderd,
dan zouden de broodfabrieken ten onder,
gaan met het gevolg dat de oude onhy
giënische toestanden met hun lage loonen
en laDgen arbeidsduur weder zouden te-
rugkeeren.
Wanneer men de vraag van oe afschaf
fing van nachtarbeid ontdoet van politieke
en andere aanhangsels, dan blijkt het te
zijn een vraag uitsluitend van concurrentie.
Toen hij nog patroon was heeft dan ook
de heer Te Boekhorst ronduit verklaaxd
dat afschaffing van den nachtarbeid betee-
kende ondergang der fabrieken en opkomst
der bakkerijen. Het klein bodrijf hoopt een
voorsprong te krijgen doordat het door zija
weinige- afnemers in staat zal zijn veel
vroeger versch brood rond te brengen dan de
fabrieken bij wie het vaak 2 uren duurt
voordat alle klanten van brood voorzien
zijn. Overal zullen kleine bakkerijtjea
verrijzen, tot schade van het groot bedrijf
en van de bestaande kleine l>akkers zelven.
Do coöperatieve broodfabriek „Eigen
Hulp tc Haarlem, heeft ecu proef genomen
met de afschaffing van den nachtarbeid;
om maar tijdig klaar to zijn, mo«t ec zoo
gejacht en geploeterd worden, dat zelfs dé
voorzitter van het Nationaal Comité tot
Afschaffing van den nacht-arbeid volmondig
erkennen, moest dat daardoor het werken in
die bakkerij oen hel geworden was voor
leiders en voor gezellen. Mr. Ten Cate
schroomde dan ook niet het in het ontwerp-
Talma als i mmoreel te brandmerken dat dat
gedeelte eencr industrie, die haar gezellen
de gunstigste arbeids-voorwaardeu kan ver
zekeren, uit ooncurrentie-moticven wordt op
geofferd aan het klein-patronaat, waarin
deze voorwaarden veel minder gunstig zijn.
Op initiatief van liet Nationaal Bakkers-
comité werd op de meest onpartijdige wijze
een onderzoek ingesteld in Noorwegen, Fin
land, Italië en hot canton Ticino door per
sonen daartoe door onze gezanten cn con
suls aldaar aangewezen, naar de gevolgen,
van de afschaffing van den nachtarbeid. Be
halve Finland, waarvan nog geen antwoord
was binnengekomen, luiddon alle berichten,
ongunstig. Een rapport van de Bakkers-
vcreemging te Rome, door spreker voorge
lezen, brandmerkt de in Italië genomen maat
regel als noodlottig voor fabrikanten, ge-
zeilen cn depóthouders; liet brood, te haas
tig vervaardigd, is slecht; dc uitbreiding
van lief, aantal ovens hoeft niet kunnen
verhinderen dat de productie verminderde;
de geheele regeling is in de war geloopen
en verscheidene bakkerijen zqn verkocht
moeten worden.
Hcfc rapport, uit Ticino is gelijkluidend.
Daar echter Jicbbcn patroons, met voorbij
gaan van dc cantonalc regecring, zich on
der de Zwitserschc ccntralo-regcering ge
steld, wier wetten toelaten nachtarbeid te
verrichten wanneer men 5 gezellen of min,
der in zjjn dienst heeft.
Ook ten onzent scliynt bijna de helft
der gezellen het ontwerp-Talma niet gunstig
gestemd te zijn. AJthans ccn met alle waar
borgen van zuiverheid omgeven stemming,
gehouden in Den Haag cn Rotterdam door
het Bakkerscomité, heeft tot resultaat ge
had, dat slechts 53 pCt- der gezellen voor
do afschaffing was. Wel hebben tegenstan
ders getracht de resultaten dezer stemming
to verkleinen, doch ze zijn er niet in ge-
slaagd. Ten bewijze dat de stemming zui
ver was, moge worden aangevoerd, dat in
dertijd door professor d'Aulnis te Utrecht
en later door de Kamer van Koophandel te
Hengel00 een dergelijk onderzoek is inge
steld, met gelyk resultaat.
Juist het bakkersbedrijf, waar nachtar
beid onontbeerlijk is, te willen treffen ein
arbeid in electrischc centralcn, gasfabrie
ken en zooveel andere bedrijven des nachts
too te staan, lijkt spreker ongemotiveerd.
Overwogen dient verder tc worden wat
zwaarder weegt, dc belangen van ongeveer
18,000 gezellen, die uit vrijen wil hun be
roep gekozen hebben, of de belangen van
de overtalrijkc Nederlanders, aam wie ecu
verhooging van den pry's van hun hoofd
voedsel ec-n in milliocncn loopende schadé
zou berokkenen.
Dat juist met afschaffing van nachtar
beid in bakkerijen begonnen is, kan ook
niet zijn oorzaak vinden in het speciaal
nadeelige voor de gezondheid van dezen
nachtarbeid, waar toch spreker aan dc hand
van verschillende statistieken kon .aantoo-
nen dat bakkers-arbeid onder dc gezondste
bedrijven mag gerangschikt worden. Ook
dc beleende enquête commissie constateert in
haar rapport, dat dc sterfte in het bakkers
bedrijf boven het gemiddelde is. Slechts écn.
maakt onder de bakkers meer slachtoffers
dan in andere bedrijven, n.l. typhus- Zoo
als bekend, wordt deze ziekte voornamelijk
veroorzaakt door het drinken van ongekookt©
melk, en melk speelt bij de broodfabricage
een groote rol.
Zijn voordracht besluitend, spreekt de se
cretaris van het bakkers-comité dc Loop uit»
dat deze vergadering er toe zal hebbe*
