OPRUIMING.
OPRUIMING.
m
Hartesteeg.
Credietbank voor Nederland,
OLSO SPAARLICHT-MAATSCHAPPIJ.
No. 15330.
LEIDSCE DAGBLAD, Donderdag* lO Februari. Tweede Blad.
Anno 1910.
Wed. J. STEENHAUER Zonen.
Voor het goed onderhoud van een rijwiel is het gewenscht,
dit minstens eens per jaar geheel te laten uiteennemen en nazien
door een vertrouwd rijwielhersteller. us» so
Het FONGERS-filiaal Breestraat 86 repareert niet
alleen Fongers-rijwielen, maar eveneens die van ander fabrikaat.
GevestigdKorlenaerkade 7 - 's-GR&VENHAGE.
Roode Wijn
40
Cts.
per
fiesch.
Port -
40
Jenever-
30
Liter.
Brandewijn
85
Cognac -
90
J. HENRI BERKüUüN,
Friesch gebak.
KOERTSFEENSTRA,
Eerste Kamer.
Kunst, letteren, enz.
Botermarkt 5, 6, 7, 8.
Breestraat 155.
16SG 10
Nieuwe H>ijn 28,
geeft Credieten op korten en
aan iJ andelaars, Inaustrieelen
f500 en hooger.
Leiden,
tangen termijn,
en particulieren, van
1590 20
Mandenmakersstesg 4 bij den Waag.
Prima adres voor zéér
fijne NATUURBOTER,
Goudsche Leidsche en vette
Edammerkaas. i»76 9
Oesgewenscht wordt te voren opgave van prijs verstrekt.
Onze brander geeft sterker licht en 35 50 7» besparing op ieder ander
Systeem Vraagt prijsopgave en nadere inlichtingen ten onzen kantore.
Actieve Agenten kunnen direct geplaatst worden en gelieven
zich schriftelijk of in persoon aan het kantoor te vervoegen. 1706 45
99
99
99
99
99
99
99
99 2
99
99
co
99 s
NIEUWE MARE 26,
Leeraar voor Piano en Orgel.
9670 6
Gevolde Marsepein, Boter
koeken en ISoterdrabbclkoe-
ken. 1020 8
Steeds versch voorhanden.
.Das FGrstenkind."
Deze, abs romantisch, betitelde operette
is, naar het affiche vermeldt, ongeveer 150
keer te .Weenen met het grootste succes
opgevoerd. Verklaarbaar lijkt dit alleen
hierdoor, dat het publiek nu eenmaal met
ajle geweld operettes van een bekend he-
dendaagsch componist hooren wil en men
toch niet altijd hetzelfde stuk kan geven.
Dit nieuwste product van Lehar is in elk
geval lang zoo vroolijk en pakkend niet als
'de Lustige Witwe". Integendeel, hoewel
jnet ietwat geforceerd komische intermez
zo's, is het ernstig en sentimenteel.
Het Fürstenkind is de dochter van den
gevreesden rooverhoofdman Stavros. Door
haar vader, dien zij als roover niet kent,
9 zij echter als prinses van Parnes opge
voed en houdt zich ook daarvoor. Zij wordt
met een Engelsche bankiersfamilie en haar
eigen aanbidder den Amerikaanschen mil-
honnair Harris door de rooversbende ge
pakt, maar door Stavros, samen met Har-
ris zender losprijs vrijgelaten, als er voor
hem gevaar bestaat dat zijn dochter hem
roover zal herkennen en de Amerikaan
zooveel van haar blijkt te houden, dat hij
z^jn vermogen voor haar invrijheidstelling
wil opofferen. Later krijgt Harris den roo
ver op zijn jacht, en wil hem aan de po
litie uitleveren. „Maar Stavros blijkt dan
dezelfde als vorst Parnes, en alles loopt
naar wensch af.
Van iemand als Lehar is natuurlijk geen
absoluut prullige muziek te verwachten.
0,ok in 'deze partituur is wefl. 't een en ander,-
wat men aardig en goed gevonden moet
noemen. Maar veel indruk maakt de mu
ziek van deze operette toch niet. Er ko
men weinig pakkende en werkelijk mee
slepende nummers in voor, nummers, die
het publiek onthoudt en gaat nazingen.
Dit bleef hier dan ook in de eerste
helft van den avond zeer koel en werd
eerst later wat warmer gestemd, hoewel
het niet in de verte kwam tot de opge
wondenheid die zich bij de andere bekende
en geliefde stukken van dezen aard pleegt
te openbaren.
De schouwburg was, hoewel tamelijk be
ziet, ook niet zoo heel vol. Loges waren
zoo wat geheel leeg, de baignoires half.
De opvoering was tamelijk goed. Het
Orkest speelde nogal eens slordig en onzui
ver, en 't zingen was nooit boven, maar
vaak onder het middelmatige. Maar ge
acteerd werd er met talent. De heer Albes
was een vermakelijke Ckristodoulas. Mej.
Grcte Meier, wier optreden apart was aan
gekondigd, kreeg een bloemenmand. Er
werd in de coupletten vrij wat gecou-
peerd. O.
Bij de gist-ernamiddag voortgezette be
handeling van het Hoofdstuk Land bouw
vroeg ook de heer Bosoh van Dra
ke s t e i n, evenals de heer Reekers dit
te voren gedaan had, maatregelen tegen
nonvlinders, rupsen, enz. Er zijn reed»
maatregelen genomen, maar zij zullen zon
der een Vogel en wet niets uitrichten. Thans
worden onre vogels uitgeroeid tot schade
van onze bos schen. De Minister wacbte niet
op internationale regelingen of de Jacht
wet, Anders zou straks een post op de be
grooting noodig zijn voor het importeeren
van vogels. Met het geven van vergunnin
gen tot het schieten van .zoogenaamd"
schadelijke vogels moet men niet te ruim
zijn.
De heer Van der Maesende Som
bre f f betwistte, dat de staatsmijn-
exploitatie in Limburg te duur is en duur
der m vergelijking met de particuliere
exploitatie. Men vergete niet, dat de Staat
zich in een groot bedrijf heeft gestoken
en daarin kapitalen, die in vergelijking
met wat in andere mjjnen is gestoken, niet
te hoog zijn. De exploitatie maakt vol
strekt niet den indruk te weelderig te zijn.
De arbeiderswoningen zijn netjes, wat niet
te misprijzen is. Met aanstelling van meer
personeel is men zeer voorzichtig. De ge
middelde verkoopprijs bij de Staatsmijnen
bedroeg f7.44 per ton tegen f7.11 a la ge
middelde verkoopsprijs gerekend over aLe
Limburgsche mijnen. De ambtenaren ver
dienen lof voor wat zij tot dusver deden
Over staatsexploitatie kan men verschil
lend denken. Spr. is voor ruime particu
liere exploitatie naast staatsexploitate. Nu
men de laatste is begonnen, moet men haar
zoo goed mogelijk maken, maar geen zuinig
heid betrachten, die de wijsheid bedriegt.
De heer Stork had een uitvoerig be
toog willen houden over zijn lievelingsdenk
beeld: invoering van ziekteverzekering
zonder dwang. Nu de wet echter zeer spoe
dig zal inkomen, blijkens de mededeeling
van minister Heemskerk in de vorige week,
zag thans van uitvoerige beschouwingen,
af.
Spr. stelt er echter prijs op, ter verkla
ring van misverstand, te zeggen, dat hij
zou wensch en, dat de werkgevers, behou
dens uitzonderingen, slechts werklieden in
dienst zouden mogen hebben, die aange
sloten zijn bij een wettelijk erkend zieken
fonds. Die moreele verplichting moet den
wetgever worden opgelegd. Don werkge
vers, die deze> verplichting niet zouden na
komen, zou de verplichting moeten worden
opgelegd gedurende 6 tot 13 weken 70 pCt.
van het loon aan de werklieden uit te koe
ren.
Wat nu de Ongevallenwet aangaat, ook
na de cijfers, door den Minister in de Mem
van Antwoord gegeven, houdt spr. vol, dat
de administratiekosten te hoog zijn, een ge
volg van de Ongevallenwet zooals ze nu is.
Er wordt thans door het stelsel der wet
veel dubbel werk gedaan. Niettegenstaande
dit, levert het dragen van eigen risico
groote voordeelen op; voor een bepaalde
fabriek f 61,000 in vijf jaren. De Minister
wil eerst een ziekteverzekeringswet vóór
een algeheele herziening deT Ongevallen
wet. In hoever zal hetgeen de Minister in
des» zaJ doen verband houden met het in
stituut der Rieicoverdracht Spr. stelt die
vraag m verband met de houding van de
Bonk tegenover dit instituut. De Bank n.L
vraagt lager premie», dan volgens het ta
rief het gemiddeld premiebedrag voor som
mige samengestelde bedrijven zjou moeten
zijn. Daarmee gaat de Bank juist tegen de
richting in, door spr. verleden jaar verde
digd, toen hij de noodzakelijkheid betoogde
de premies niet te laag te stellen. Daar
door trekt de Bank onnoodig personen van
do Risicobank af en loopt zij bovendien
gevaar voor verlies. Spr. vraagt in dit. ver
band of het Bankbestuur een door loo pen de
machtiging heeft om van het vastgestelde
tarief af te wijken.
De heer De Jong wenechte bij voor
baat te zeggen hoe hij tegenover een even
tueel wetsontwerp staat tot bescherming
van een kaasmerk. Hij zegt nuer is zoo
veel over gepraat, het rij zoo, laat het ko
men. Spr. merkt© intusschen op, dat het
gewenscht is, dat het eventueel e kaasmerx
den naam bevat van den fabrikant. Overi
gens is overdreven, dat we een Rijkamerk
noodig hebben om den uitvoer van onze
kaas te bevorderen en den naam van onze
kaas in het buitenland hoog te houdea
De cijfers van onze export stijgen. Men
richt zich t© veel naar Engeland, dat in.
zeker opzicht het „vuilnisvat" ia voor wa
ren, die men in andere landen niet wil heb
ben. In Engeland kan men de slechtere
soorten gebruiken: voor de beste soorten
geeft men dtór niet, wèl in Duitechland,
den prijs. Het is dus een illusie, dat het
kaasmerk de export van betere soorten
naar Engeland sou bevorderen.
De vergadering werd verdaagd tot he
denmorgen te elf uren.
Omtrent de vergadering met gesloten
deuren deelt „De Nieuwe Courant" mede
Gelijk uit het verslag blijkt, heeft de
Voorzitter na heropening der openbare
vergadering medegedeeld, dat besloten was
het geheim n i e t op te leggen omtrent het
geen verhandeld is in de vergadering met
gesloten deuren over de vraag of de dis
cussie over de Noordzee-entente en wat
daaraan vast is, in comité-generaal oou wor
den voortgezet.
In de eerste plaate voerd© het woord
de heer Röell, die zich tegen de behande
ling van deze aangelegenheid in oomité-ge-
neraal verklaarde. Men moest met het hou
den van oomité-generaal oeer voorzichtig
zijn (dikwijls werden daardoor zaken in een
onnoodig waas van geheimzinnigheid ge
huld) en zeer spaarzaam tevens, in over
eenstemming met den geest der Grond
wet. De heer Röell betoogde dan, dat geen
der gronden, waarom geheime zitting wen
sch elijk kon zijn hier aanwezig was.
Bij deze meening aioten zich in den vor
deren loop der beraadslaging de he©ren Van
den Bieoen en Vermeulen aan.
De heer 't Hooft zeide (wat hij na her
opening der vergadering in 't kort herhaal
de), dat hij, afgescheiden van de persoon
lijke kwestie-Van Heeckeren, had willen
voorstellen de Noordzee-entente in handen
te stellen van eon commissie uit de Earner.
De gronden voor dit voorstel kon hij slechts
in oomité-generaal nader ontwikkelen. Vrij
uitvoerig zeide hij intussohen reeds thans,
dat het hem geenszins te doen was in deoen
tegen de Regeering oppositio te voeren,
daar vooral een kleine natie eensgezind
moest zijn ten aanzien van haar buitenland-
aohe politiek. Uit zijn woorden viel verder
op te maken, dat hij de vraag onderzocht
wilde rien, of Nederland zich de Noordzee-
verklaring had laten opdringen als een
soort van afbetaling van verschillende grie
ven, welke het tegen het buitenland (met
name Duitschland) had; was dit het geval
geweest, dan had men méér kunnen be
dingen, meende hij, dan deze entente, aan
welke niet voel waarde te hechten viel.
De heer Reekers sloot ach bij den heer
't Hooft aan.
Ook de heer Van Heeckeren voerde nog
het woord en noemde nu de namen, die
hij vervolgens, na de horopening der verga
dering, weder door vage aanduidingen ver
ving. Hij seide niet voor zijn persoon te
spreken, maar slechts een oomité-generaal
te wenscfaen ter bespreking van de vraag,
of hot waar waa, dat deDuitsohe E ei-
z e r indertijd (vermoedelijk 1904) nan H.
M. de Eoning in 'n brief had geschre
ven, waarin van bezetting van ons grond
gebied'sprake was, indien niet zekere maat
regelen met de landsverdediging verband
houdende, door ons werden genomen; hij,
de heer Van Heeckeren, was tijdens zijn
vorige betrekking (gezant te Stockholm)
van die kwestie gesaisdsseerd geweest.
Toen vervolgens nog andere leden het
woord wilden voeren, stelde de heer Van
Nierop sluiting van het debat voor, waar
toe werd besloten, en vervolgens werd het
voorstel der vijf leden om comité-gene
raal te houden verworpen met 31 tegen
12 stemmen.
„0 hanteoleri' te Leiden.
Naar men ons meldt, heeft de heer Hertz
directeur van het Théktre de la Porte Sfc.-
Martin te Parijs, in de maand April een
avond in den Leidschen Schouwburg be
sproken voor een opvoering van ,,Cbante-
oler"#
De af deeling Leiden van de „Maatschap
pij tot bevordering der Toonkunst" geeft 1
Maart as. een instrumentaal concert on
der leiding van den heer Evert Cornelia,
met medewerking van de orkest-vereeni-
ging der afdeeling. Als solist treedt dan
Julrua Röntgen op met het eerste piano
concert van Schumann en enkele kleine
werken van Brahms.
In een tooneelvertoog, geschreven door
Mari J. Ternooy-Apel lezen we nu breedvoe
rig de klacht al eens door ons, in een too
neel verelag aangeduid.
Het ia deze welke het repertoire van
Roy aards aangaat.
Houdt Royaarda in de rij stukken het
laatste jaar voor het voetlicht gebracht de
belofte van tooneedwerndeuwing welke hij
gaf, waarom zijn gezelschap ontstemd 1
Zijn de idealen Royaarda te machtig
geworden, of zijn rin illusies al aan het ver
aterven „Nu gaat het gerucht, dat hij onge
steld is, maar waarom dan den jongen
0 h r i s p ij n niet wat meer er voor ge
spannen en dezen belangrijker dingen toe
vertrouwd ter instudeering, dan „De reis
van meneer Perrichon" en „Do vrouw in
het spell" Royaards geetound als bij
wordt door geldvri enden met eenigo dui
zenden, is aan zijn eigen eer verplicht, wil
hij rijn groote beloften om vóór allee
kunst te geven, nakomen, 200 spoedig
mogelijk revanche te nemo 11 (ik denk aan
„Iphigenia" van Goethe, en wat hij
meer voor dit seizoen toezegde.). Nu wil
ik gaarne erkennen, dat er dit jaar ver
schillende blijde 6p el-verrassingen zijn ge
weest in zijn voorstellingen, maar dat
maakt het verlangen om rijn jongere kame
raden weer onder zijn leiding aan het werk
te zien, des te grooter. En een groote ver
heugenis was hot zeker, één zijnor jongste
artisten in enkele rollen heel beschaafd en
heel geestig vóórol gééstig, te heböen zien
tooneelspelen."
„Ohrispijn
De Breitner-téntoonstelling is in «ie
Rotterd. Kunstkring geopend. Veel nieuw
werk is er niet.
Verschenen zijn dé Verslagen én .medé-
deelingcn van de afdceling Handel van het
Departement van Landbouw, Nijverheid en
Handel.
Middenstandsorganisatie en -coöperatie
in Oostenrijk-Hongarije.
Rapport aan H, M. de Koningin betref
fende een studieries vanwege de Staatscom
missie voor den middenstand gemaakt door
haar leden, J. S. Meuwsen en dr. J. Nou-
wens.
Uitgave: Afdeeling Handel 's-Gravcw
hage.
1 Maart 1910 zal het 121/» jaar gdeéteï
zijn, dat de hoer J. H. L. Bossard, thans
administrateur van het gezelschap „Do
Hagcspelers", onder leiding van Eduard
Verkade, zich aan het toonécl verbonden
heeft.
De Keer Van Hall in „De Gids" heeft
het gezelschap Verkade reeds eenigen tijd
geleden in beslist min-gunstigen zin gere-
senceerd.
Nu komt de heer Ternooy Apcl in „De
Tel." met een vernietigend oordeel aan.
Het onwaardig speculeeren met zijn in de
mode zijn wordt aan de kaak gesteld; het
exploiteeren, van allerlei belangen dat
geen kunstbelangen zijn.
Na een lange beschouwing eindigt de heer
Ternooy Apcl met een pleidooi voor do
critiek, ook van tooneelspelers onder
elkaar.
Waarom zouden wij, tooneelspelcrden,
toch altijd weer onzen mond moeten hou
den over dingen, die onze kunst direct ra
ken en in. miscrediet brengen. Schrijft C oe-
n e n niet over Robbers, Robbers
niet over Querido, Querido niet
over beidenHeeft Scheltema niet 'n
boek geschreven, waarin hij zijn kunste
naars-meening ronduit, eerlijk zonder te
rughouding zegt? Moeten wij maar altijd
„aap, wat heb je mooie jongen" spe
len, opritten en pootjes geven, bij de meest
absurde besprekingen over onze kunst?
Ik geef er den brui van. Wij, tooneelspe-
lenden, van gnoat-tot^klcin-allemaal, wer
ken in Holland veel te hard en in het alge
meen ook te ernstig, om maar telkens
weer ons te laten knauwen en te hooren
uitbazuinen
„Het zijn allemaal lui van, nika I"
En de meeste tooneel directeur on in ons
land voeren een te harden strijd om het
bestaan, om te worden uitgescholden voor
prutalui, die de zoete winst opstrijken.
Waarachtig, die winst ia meestal zoo groot
niet. Noch ik noch een van mijn spelende
collega's noch een van mijn collega's die
het groote geluk hebben, directeur te
edjn, zullen gekant rijn tegen iets nieuws.
Maar, dan moet dat nieuwe goed zijn
en mooi en daardoor reden van bestaan
hebben 1 Reden van bestaan heeft Ver
kade met zijn gezelschap niet of het
zou moeten zijn, om de zeer suggestieve
kleedij, die vele zijner dame s-artisten
te zien geven 1
Och arme, laten zoo de actrices van ande
re gezelschappen eens ten tooneele komen 1
Het is waar, die rijn meest te burger
lijk en kunnen zhlke toiletten lyct
gen 11"
dra-
Einde dezer maand zal ©en Joodsoh Tijd
schrift verschijnen onder redactie van don
heer De Hartog, te Rotterdam. Hot blad
aai gewijd rijn aan do Joodecho Letter
kunde en zal iedere maand verschijnen.
Het bekende huis „de Voorst" bij ZuK»
fen, een geschenk van stadhouder Willem
III aan diens gunsteling, den graaf Van
Eeppel, zal gerestaureerd worden. Namens
den eigonaar den heor E. 0. E. Völokcr,
heeft de aanbesteding plaats gehad van don
wederopbouw en de verder© afsluiting, van
do baese-oour onder architectuur der hoe
ren J. J., M. A. on J. van Nieukcrken.
In het. Stedelijk Museum te Amsterdam
zal Zaterdag a.s. een tentoonstelling ge
opend worden van het werk der schilders3
G. W. Knap, Huib Luns en Piot van Wijn-
gaerdt.
J>e eerste voorstelling van „Electra"-
in de Manhattan Opera te Nieuw-York is
een groot suooes geweest. De vertolkster
der titelparij mejuffrouw Mazarin viel toen
ten slotte geestdriftig applaus haar togen-
klonk, in onmacht.
Samuel de Lange wordt 22 Februari e.k„
70 jaar oud. Do Lange, sedert 15 jaar direc
teur van do voreeniging voor klassieke
kerkmuziek to Stuttgart, is thans als zooda
nig afgetreden. De lange moet voornemens
zijn om in Stuttgart te blijven wonen.
Een opzienbarend ontslag b ij
„H etToonee 1."
Mevrouw Car. van Dommelen van de N„
V. „Het Tooneel'', verzoekt do pers het na
volgende te melden:
„Door zenuwoverspanning door veelvul
dig spelen en door onaangenaam, toctloo*
optreden van de directie, ben ik ziek. Zon
dagmorgen heb ik dit den hoer Royaards
doen weten, 'n attest van m'n g«meeehoer dr.
De Graaff, er bij voegende. De heer
Royaards eischt© ingeval dat ik niet optrad
dat ik de sleutels van mijn koetuumkist zou
geven, om mej. C'arelse, die m(jn rol in „l>u
Vrouw in hot Spel" zou opnemen, mijn gar-,
derobo af te staan. Ik meende deze conces
sie niet te moeten doen, om verschillen 1$
rodeneD, die ik breedvoerig hoop uiteen te
zetten. Hierop verzekerde de heer:
Royaards mij, dat ik ontslagon wat.
In hoeverre mijn ontslag rechtsgeldig ia«
zal later moeten blijken. Voor het oogon-
blik wil ik met een enk 1 woord releveoreo*
hoe een artiste der N. V. „Het toonee
door ziekte verhinderd op te treden, behan
deld wordt."
Wij ontvingen heden ter recensie:
„Uit onzen Bloeitijd". Serie II No. 2*
Uitg. Hollandia-Drukkerij te Raam.
M. J. Brusso. „Sla/vernij voor mooie
Eleeren". Uitg. W. L. fc J. Brusse te Rot
terdam.
„Jeugd." 2e aflev. Uitg. Erven J. J,
Tijl te Zwolle.
J. Peper. „Zelf denkon, en doen". Re
kenboek. Uitg. C. A. J. v. Dishocck, te
Russum.
Dr. E. H. M v. d. Zander „Beknopt
Leerboek der Zuivelbereiding". Uitg. Ju
B. Wolters, te Groningen.
Ohantecler.
Omtrent „Ohantecler" van Rostand kad
nog dit worden medegedeeld:
Er moeten zeer mooie verzen in voorko
men, en anderzijds zeer geestige gedeel
ten, maar als geheel voldeed het niet; inl
ieder geval niet aan do zeer hoog gespan
nen verwachting. Er werd bij de eerste op
voering aan het slot wol om Rostand ge
roepen, maar deze verscheen niet.
Bij ervaring weet men dat zoo'n corstd
indruk niet altijd toonaangevend ib. Mis
schien dat Roe tand zich er door laat bewe
gen tot nog meer snoeien. In ieder geval
ia echter voor het oogenblik het suooea
