Brieven van een Leidenaar.
Gemengd Nieuws.
'dit verschil zal wel nooit door de tegenstan
ders worden erkend, al zou uit een even,-
tueele enquête of uit de beoordeeling der
hu ingestelde commissie blijken, dal hier
yan schuld in de gewone beteekenis van het
Woord geen sprake kan rijn.",
Het „U treohtsoh" Dagblad"
oordeelt, dat de reden voor een parlemen
taire enqnête is vervallen, n,u de commissie
Van onderzoek werd ingesteld en deze, naar
algemeen gevoelen, door de voortreffelijke
samenstelling alle waarborgen brengt van
'een zakelijk, breed en strikt onpartijdig
onderzoek. Thans het enquête-voor stel nog
te willen handhaven, zou meer gelijken op
ïleehth aber ei, dan op het zoeker,
naar recht. Over de feiten kan de uitspraak
met vertrouwen te gemoet gezien worden.
Het groote veld der gissingen late men
<d&n maar aan de spraakmakende gemeente
en aan de sociaal-democratie.
DE HELLEVAART VAN JOAN FAUSTUS
D00B
Jacob van Bljndorp.
In de gisteravond gehouden maandclijk-
fjche vergadering van de Maatschappij der
iNederlandsche Letterkunde, hield dr. E.
y. Kossmann, lector aan de Universiteit
)be Leiden, een voordracht over „de Hel
levaart van doctor Joan Faustus door
Jacob van Rijndorp."
Dit tooncelspel, hoewel in 1731 te Am3
sterdam verschenen, behoort, volgens spr.T
meer in Leiden of Den Haag thuis, daar
het is uitgegeven door het gezelschap der
v.Leidsche en Haagsche Schouwburgen",
feet werd ter perse bezorgd door den
(Haagschen tooneelspeler Jan van Hoven,
klie in zijn poëtische opdracht vertelt dat
het grootendeels is gedicht door Van
[Rijndorp.
Dit tooneelspel nu blijkt buitengewoon
[belangrijk te zijn voor onze kennis van
fret volksschouwspel van de Faust, dat,
fooals bekend is, vooral in Duitschland,
gedurende meer dan twee eeuwen tot de
taeest beminde en meest gespeelde stuk
ken behoorde.
Uit het cririsch onderzoek van veel dat
ipp dit gebied in de laatste zestig jaren
pntdekt en gepubliceerd is, bleek dat het
ptuk zijn uitgangspunt had in het En-
gclsch stuk van Christopher Marlowe, dat
jomstr. 1596 gedicht, spoedig door Engel-
fcche tooneelspelers in Duitschland bijna
leven bekend werd als 't kort te voren ver
schenen volksboek van Faust. In het
stuk van Van Rijndorp, goed zeventig
jaar ouder dan de oudste Duitsche tekst,
«rinden wij, afgezien van eenige toevoe
gingen van den Nederlandschen berijmer,
het volksschouwspel van Faust precies zoo
terug als w\i reden hadden het uit de
schrale gegevens te peconstrueeren enj
men vindt er zelfs nog resten in van het
stuk van Marlowe, waarvan in geen Duit-
Schen tekst Inoch eenige vroegere aanhaling
een spoor meer over is.
Dit merkwaardig feit gaf spr. aanleiding
een nieuwe uitgave van Van Rijndorps'
tooneelspel voor te bereiden, die eerlang
met een inleiding over het stuk en den
tdichter zal verschijnen. Het gelukte spr.
yooral uit de opgaven van Rijndorps' jon
geren vriend Jan van Hoven in diens
ledige Uren" (1720) en uit eenige ar
chiefstukken een eenigszins duidelijk beeld
yan Jacob van Rijndorp samen te stellen,
waaruit blijkt, dat zelfs de weinige feiten,
(die men tot nog toe over hem mieende
te weten, fout zijn.
Rijndorp werd niet te Amsterdam ge=
boren en is geen lid van „Nil Valentibus
'Arduum" geweest. Hij is geboren te 's-Gra-
Jrenhage, 8 Maart 1662, is daar overleden
pn begraven op 5 December 1720.
Voor zooverre spr. dit heeft kunnen op-
Hclven gaf hij een overzicht van Van R.'s
Je ven. Omstreeks 1696 begint de dubbele
werkzaamheid van R. als Meester der
[Haagsche en Leidsche Schouwburgen,
Waaraan hij zich tot aan zijn dood wijdde.
Spr. schetste vervolgens de tooneelisten
Jran R.'s troep, hun reizen, hun repertoire,
(de rollen welke de directeur speelde, de
ruim twintig tooneel stukken, die van hem,
in druk zjjn verschenen, zoomede de uit
gaven van andere tooneelstukken, die Rjjn-
idorp alleen of met anderen heeft uitge
geven onder de zinspreuk „Nulla Qui es"
pn ,,Amoris Arte Laboramus".
Eindelijk behandelde hij de polemiek tus-
fcehen Nulla Quies onder v. Rijndorp en ;Nil
Valentibus Arduum onder Vincent en sloot
met een 'blik te werpen op de verdere
geschiedenis van de familie Van R. en
(over de spelers der Leidsche en Haag
sche Schouwburgen, die [nog in 1740 te
[Hamburg optraden en daar met trots zich
yoorstelden als de oude troep van Jacob
Van Rijndorp.
Dat deze belangwekkende studie met
groote aandacht werd gevolgd, laat zich
(denken en de Voorzitter was de tolk van
lalle leden 'toen hij den spreker warme
(hulde bracht voor zijn doorwerkte en van
(ernstig onderzoek getuigende studie.
ccc.
Daar net ik mij aan het opstellen van
mijn 30Qsten Brief I Een herinneringsdag,
een jubileum, een mijlpaal op den weg, van
eon krantenschrijvend Leidenaar, al zoo ie
't noemen wilt. En ik zou geen menach zijn
als het onopgemerkt door mij werd voorbij
gegaan, Toen voor ruim zee jaar mijn eer
ste Leidsche Brief in het „Leidsch Dag
blad" verscheen, waarin de belofte gedaan
werd, dat ik geregeld, zoo mogelijk elke
week, terug hoopte te komen, klopte een
goed vrien1 die ook al eens met zoo'n
bijltje had gehakt, mij op den schouder
met de waarschuwing, dat ik het niet zou
volhouden. Leiden was er de stad niet
naar, om uit zijn wel en wee, uit hetgeen
èr gedaan en nagelaten werd, elke week
een paar kolommen kopy te slaan. Met het
(optimisme van iemand^ die meent een
goede alc voor te hebben, had ik goeden
moed. Ik had mijn stad lief, ik stelde le
vendig belang in alles wat er in haar leeft
en <wngaat? ik sou mijn oor te luisteren leg
gen en mijn oogen open houden voor alles
wat haar belangen bevorderen of schaden
kon en ik hoopte op de belangstelling en
medewerking van mijn lezers. Aan dit laat
ste heeft het mij gelukkig zelden ontbro
ken en mede daardoor ook nooit aan etof.
Wanneer ik een enkele week heb overge
slagen, dan geschiedde dat uit een andere
overweging dan dat ik geen stof kon vin
den. Niet zelden had ik te kiezen uit meer
dan één actueel onderwerp. En in de ruim
zes jaren, dat ik over Leidsche aangele
genheden de pen voer, is me duidelijk ge
bleken, dat het publiek leven onzer ge
meente steeds intenzer is geworden en de
deelneming er aan grooter, waarmede de
uitbreiding der taak van het stadsbestuur
vrijwel gelijken tred heeft gehouden. En
dit zal nog niet ophouden. Vooral in de
komende rijden zullen er belangrijke on
derwerpen te bespreken over rijn, waar
zich aan alle kanten nieuw leven open
baart, nieuw werk in zicht is.
Over allerlei onderwerpen heb ik ge
schreven. Geprezen heb ik, maar ook ge
laakt, opbouwend te werk gegaan, doch
ook heb ik niet geaarzeld als het mij noo-
dig voorkwam af te breken. Lof werd mij
soms toegezwaaid, maar ik ben ook estre-
den en ik mag het nu wel eens verklappen,,
een enkele maal heb ik zelfs van booger
hand wel eens een standje gehad. Eenmaal
ben ik zelfs als een zondaar in de kamer
van Burgemeester en Wethouders geroepen.
Doch wat mij, ook bij tegenstand, altijd
het hoofd fier deed ophouden, was de in
nige overtuiging dat ik bij mijn schrijven
immers op het oog had het alg m°en te-
lang te dienen. De Oud-Hollandselie zin
spreuk: „doe wel en zie niet om," heb ik
tot richtsnoer genomen en ik hoop dit te
blijven doen nu ik den weg van de 400
opga.
Ik blijf daarbij hopen op de medewer
king van de lezers van het „Leidsch Dag
blad" en ik heb op die medewerking goed
vertrouwen. Gaf een belangsi.ellende vraag
van eenige abonné's mij nog de vorige
week geen stof tot een voor onze gemeente
belangrijke beschouwing? En ook nu weer
wordt het onderwerp door een lezer mij als
het ware aan de hand geclaaj.
Een geachte ingezetene schrijft mij:
„Ik las hedenavond in het „Leidsch
Dagblad" een kort verslag van de Kamer
van koophandel waarin o.a. ook het een
en ander voorkomt over de veemarkt en ook
iets over de Kaasmarkt, die ik niet eens
wist dat die bestond. Het een en ander deed
bij mij het verlangen opkomen om iets meer
te weten van het Leidsche Markt
wezen, misschien veTkeeren meerdere le
zers van het Dagblad in hetzelfde gevaL
Zoudt u hun daarvan op de hoogte kunnen
brengen? Ik zou gaarne willen weten bijv.:
Sinds wanneer wordt de veemarkt gebon
den op de tegenwoordige Beestenmarkt?
Welke rijn de ontvangsten van de ver
schillende markten, zooals die bekend zijn
volgons de laatste gegevens?
HetzeLfde van de uitgaven.
Uit die gegevens kan men de conclusies
trekken, welke voord eel en die markten aan
de gemeente bezorgen.
Een bepaald marktplein, zooals de mees
te andere steden, bezit Leiden niet. Zou
het gewensoht zijn daarin tegemoet te ko
men?
Er zou misschien aanleiding rijn te wijzen
op de slechte ligging van de Beestenmarkt
aan den ingang van de stad, waardoor iede
re vreemdeling op marktdag verplicht ie
over de vuile Beestenmarkt te gaan, een
verplaatsing van dio markt zoude zeer ge-
wenscht zijn."
Inderdaad stof te over niet voor één,
maar voor een reeks van brieven. Wanneer
ik dan wensch te voldoen aan het verzoek
van den geachten inzender, zal ik beginnen
met iets mede te deelen van de geschiede
nis van het Leidsche Marktwezen.
Volgens oude keuren mocht in de Mid
deleeuwen niemand binnen de stad Leiden
nering doen, dan dio, welke geboren of
aangeboren poorter was, maar op bepaalde
marktdagen mochten ook de buitenlieden
hun waren vrijelijk in de stad venten. Voor
iedere markt waren zekere dagen echter
vastgesteld, behalve voor visch en turf,
welke de gansche week door verkocht moch
ten worden. De voornaamste marktdag
voor de buitenlui was van oudsher, evenals
nu nog, de Zaterdag, op welken dag het
ieder vrij stond rijn waren in de stad te
brengen en te verkoopen, doch niet dan na
het luiden der marktklok, wat om tien
uren geschiedde, om den aanvang van de
markt te verkondigen.
De oudste keuren melden, dat men alle
Zaterdagen of andere marktdagen twee
maal de koopklok zou luiden. Na de e r-
st© koopklok mocht men alle goederen, die
ingevoerd werden, verkoopen, uitgezon
derd koren, dat men niet eerder mocht
verhandelen voor de tweede marktklok ge
luid had, op verbeurte van drie ponden.
Een keur van 1466 wijst als plaats dier
markt aan de Sint-Cornelisbrugge, thans
de Korenbeur&brug geheet-en, „op welke al
le soorten van gezakte granen, als tarwe,
rogge, garat, haver, erwten, boonen, of an
dere zaden, hoe die genoemd zijn, voor
staan en geveild moeten worden."
De tonneboter werd in een bijzonder ge
bouw, de Waag of Boterhuis, verkocht,
dat al vroeg stond geplaatst, waar de
Oude- en de Nieuwe Rijn met de Mare
rich verecnigen. Dit gebouw van bout ge
timmerd, kwam in verval en in 1657 beslo
ten de Hecren Regeerders der Stad tot
den bouw van een nieuwe Waag naar een
plan van den bouwmeester Pieter Post en
den 5déh November van hetzelfde jaar
werd de eerste steen van het gebouw, dat,
wij nog als onze Waag kennen, gelegd.
De eigenlijke Botermarkt, de plaats waar
de stukken of gekopte boter werden ver
kocht, was evenals de Kaas- en Eieren-
markt tusschen de Boter- of Mosterdsteeg
en Karnemelkabfug. De oude keuren
brachten mede, dat wie „puistige" of
„biestigo" boter ter markt brachten, een
stroowisoh op het hoofd moesten heb
ben, later moest d :ze op de boter ge
plaatst worden.
De beestenmarkt werd ook oudtijds,
evenals thans des Vrijdags gehouden. Voor
de vergrooting der stad in 1611 was deze
gevestigd achter Marendorp (Haarlem
merstraat) aan de Noordzijde van de ach
tergracht, waar het Monster Schagen had
gestaan, bij de Baaibal; de vette bees'eu
stonden te koop langs Marendorp van de
Blauwe tot de oude Zijlpoort toe; de kal
veren en schapen werden aan de Mare-
brug geplaatst.
Bij ordonnantie van 13 October 1016
werden echter al de markten tot één ge
bracht; de groote beestenmarkt
tusschen de oude en nieuwe Rijnsbu-gs-he
poort en op den grond van het klooster
Lopsen en daar deze kloostergoederen
aan het Sint-Catharina-gasthuis waren ge
komen, werden de regenten van dat Gods
huis meesters van de beestenmarkt. Op
verbeurte van drie ponden mocht nergens
elders een, koebeest worden verkocht of ge
veild en voor een os, koe, hokkeling of
vaars werd een stuiver en acht penningen,
voor een kalf een halve stuiver en voor
een schaap zes penningen aan marktgeld
gevraagd. De heeren van het Godshuis
moesten, daarvoor voor het re inhouden der
markt zorgen.
De vtarkonsmarkt bestond reeds vroeg
en werd verscheidene reizen verlegd.
In een keur van 1453 werd bepaald, dat
de markt van de vette varkens voortaan
zoude leggen op de Hoogewoerdsbrugge,
aan beide de zijden van de wangen of vleu
gels van de brugge en nergens anders."
Maar eenige jaren later werd zij ver
plaatst op het zand tusschen het Noord
einde en den Doelen, welke straat nu nog
den naam van Oude Varkenmarkt draagt.
Hier is ze echter ook niet gebleven. Toen
de groote Beestenmarkt klaar was, werd
ze daar eenigen rijd heen gebracht, waar
de magere varkens bleven, toen de vette
varkens moesten, verhuizen naar het einde
Mejuffrouw Harris, een slangedaine van wonderbare lenigheid en bevalligheid, die
met haar voorstellingen in het Passage-theater te Berlijn groot opzien wekte.
Beriohten over Rijnland'» boezem,
gedurende de week ven 16—22 Jan. 1910.
Stand den boezem te Leiden.
Idem te Oudewetering
Werking der stoom gemsden
Waterloozing langs natuurlijk. weg.
Waterinlating
Regenval in Mm.
16 Jan. 17 Jan. 18 Jan. 19 Jan. 20 Jan. 21 Jan. 22 Jan.
60 69 61 57 57 68 60 em.—A.P.
55 57 57 55 53 56 59 em.—JLP.
Spaarndam 145 u., Halfweg 168 u., Gouda 89*° u., Katwijk o.
Spaarndam ru, Halfweg tu, Gouda ik» Katwjjk o.
Door de «luis te Goad* m.
15
der Bloemmarkt bij de Bostelbrug. (Zeker
om in de Waag te worden gewogen.)
De levende vogels: hoenders, eenden,
duiven, vinken en andere soorten, werden
des Zaterdags aan de Zuidzijde van den
Rijn bij de Vrouwenbrug te koop geveild,
maar de doode vogels, konijnen en andere
dieren, die eerst in de huisjes naast de trap
pen van het Raadhuis te koop stonden,
werden later verkocht op de Breestraat bij
den Blauwensteen binnen zeker perk met
witte keisteenen kenbaar gemaakt.
In een keur van 1453 vindt men bepaald
dat niemand met versohe of gesouten vogels
mag Btaan dan aan de Breedestraat aan
't einde der banken en kramen van de
vleeschhouwers, die toen ook op straat hun
vleesohwaren aanboden.
De groentenroarkt werd het eerst gehou
den aan de Noordzijde van den Nieuwen
Rijn ten Oosten der KorenJbrug, maar sinds
het vergrooten der stad na 1611 werden de
buitenlieden verplaatst naar den Ouden Sin
gel van de Marebrug Oostwaarts aan.
Dit duurde tot in 't jaar 1734, toen de
warmoeriera der stad bij request van de
heeren Regeerders verkregen, dat zij daar
met hun vruchten staan mochten en de bui
tenlieden tusschen de nieuwe Voldersgracht
en de Pelikaan steeg verplaatst werden.
De Vischmarkt, gesplitst in riviervisch,
aal- en paling- en zee-visoh-markt, strekte
zich van oudsher uit van de Vlsohbrug tot
aan het St.-Catharina Gasthuis. De Zee-
visch-markt, in den aanvang klein, breidde
zich allengs uit en in 1575 achtte „Burge-
meesteren en Regeerders der Stadt" het
niet „ongevoeglijk" dat achter het Raad
huis als in 't midden van de Stad een
ruime marktplaats behoorde te zijn en ver
zochten en verkregen van de Staten van
Holland vrijheid om eenige aldaar staande
huizen af te breken, tegen vergoeding waar
zij de markt openstelden. Door den bloei
dezer markt werden „heeren Regeerders
genoopt om dezelve met bekwame banken
en stallen mitsgaders lommerachtige plan-
tagie, te vercieren, opdat die aangename
spijs niet door dé zonnestralen gekrenkt
mogt worden."
Al dit werk was echter niet voldoende,
aangezien men bemerkte, dat het water,
des zomers vooral, niet zuiver genoeg voor
het gebruik der gekorven visch waa, het
geen eindelijk het bestuur der Stad in
1690 deed goed vinden, alles gereed te ma
ken om het water van Den Burg door loo
den buizen door middel van een paarden-
mol on naar de Visohmarkt tj leiden, on
der het water van den Rijn door, waarvoor
naast den beetaanden put op Den Burg nog'
een tweede werd gegraven en de Fontein
op de Vischmarkt werd gemaakt, die nog
de stad tot sieraad strekt. Ter gedachtenis
van dit kunstwerk maakte de stempelsnij
der Jan Smelthing een penning, dien hij
den R geerdere der stad aanbood.
Verder zou ik nog kunnen spreken van
de Appelen- en Perenmarkt, de Boom en
markt, de Turfmarkt, de Houtmarkt, de
kloerenmarkt, ook wel spottende de luizen-
markt geheeten, en meer andere markten,
die vroeger weiden gehouden en in den
loop der tijden verplaatst werden, doch
waar de meeste van deze markten thans,
niest meer bestaan of niet oooveel meer
beteekenen, zal ik met het oog op de
plaatsruimte er over zwijgen. Verschillen
de stratennamen herinneren trouwens nog
aan haar vroeger bestaan.
Een volgenden keer nu hoop ik het te
genwoordig marktwezen, dat zich langza
merhand uit het oude heeft ontwikkeld te
behandelen en weer op actueel terrein te
komen.
Flnancieele mededeelingen.
Volgens het Weekblad van de Oom-
mlfl8iebank te Amsterdam, zijn In de
week, geëindigd 1 Febr., door tussohen-
koinat dier Bank verhandeld de navol-
gaode incourante en minder courante
Fondsen
Aand. Surinaamscho Bank 125 pCt.
n Algomeene Hypotheekbank (20 pOt.
gestort) .120
Qayamsche Cultaur-Maatschappij 112
Landbouw-Maatsch, „Soekokanto-Adjong" 100
l Laudbouw-MaatschappU .Tjlsauraun" 80
Bllllton-Maaiach. Tweede Rub nek P 1600
6 "pOt. Oblig. Handolsvorecnlging .Onderling
Belang'* .90
Aand. Holland-China Handelscompagnie 90
Maatsch. tot expl. van gronden en
grondrechten in Zuid-Afrika. 20%
m Nederlandscho Veem .80
Gow. aand. Deli-BrouworiJ 22%
5 pOt. Obllg. Maatsch. tot exploitatie dor O G.
BommonhOllePsche Koolz. en Zuur-
Btofworkon. .79
6 pOL Oblig. Phoenix Lumber Company 90
Aand. Konlnkiyke Noderlandsche GrofamoderU 91
Koninklijke Tabak- en Sigarenfabriek
vh. G. Ribbius Polotior Jr. 128
4% pOt. Obllg. Amscerdamsche Boek- en
Steendrukkerij vh. Ellorman Harms A Co. 90
Aand. Kloine Courant (het Nieuws v.d.Dag) 900
4% pCt. Obllg. .Electra" Maatschappij voor
electrische stations 92)4
Aand, .Electra" Maatschappij voor electrische
stations 60—81
KonlnkL Maatsch. .de Schelde" 8cheeps-
bouw en Werktoigenlabriek. 119
Rotterdamsche Droogdok-Maatschappij 108
m Stoom boo treederiJ .Baltic" 40
Stoom vaart-Maatsch. .Amstel" 123/., _n
tl Nederlandsch Wostfaalsche Spoorweg-
Maat9chapptJ .802
4)4 pCt. Oblig. Babat—Djorbang Stoomtram-
Maatschappij S7
Cert» v. aand, Haagsche Tramwog-Maatsch. 822
6 pCt. Obllg. Madoera Stoom tram-Maatsch. 94
Aand. Nedorlandscho Bouw-Maatach. F 209.50—211
m Derde Nedorlandache Hoi verzekering-
Maatschappij 100
B Tweodo Semariuigache Zee- en Brand-
assurantio-MaAtsch. (10 pCt. gestort) 90
Tweede Nederlandscho Herverzokering-
9 Maatschappij (10 pOt. gestort) 100
8A, pCt. Oblig. Gemeente Broda. 96%
21/» PC*- Oblig. Maatsch voor den werkenden
stand (afd. Kosthuizen) 86
4 pCt Pandbr. Hollandsch Gelders cho
Hypotheokbaok. W%
4 pOt. Pandbr. Vaderlandsche Hypotheekbank 9S3/,
4 pCt. Pandbr. Zeeuwsche Hypotheekbank 9Q1/,
Opr. aand. Holland La Plata Hypotheekbank F125
Opr. aand. Javascho Boschexploitatlo-Maatsch. F140
Opr. aand. Javasche Cultuur-Maatschappij F 810
Winstaand. Cultuur-Maats ch. „Kaliwoengoo
Plantaran" .F 235
Winstaand. Koninklijke Paketvaart-Maatsch. F 625
Opr. aand. Oost Java 8toomtram-Maatsch. F 202
Opr. aand. 8ingkep Tin-Maatschappij F 40—42
Claims Nederlandsch Amerikaansche Hypo
theekbank te Uithuizen F 66—66#
In de gummi- en asbestf*»
briek van Phal te Dusseldorf, had Woena*
dag een ontploffing plaate, waardoor drie
arbeiders zwaar en een arbeidster licht ge
wond werden.
Tengevolge van de ontploffing onstood
er een, hevige brand, die de brandweer
eerst na vier uren zwaren arbeid meeeter
kon worden.
Te Kassei heeft een handels
reiziger, die geen kans zag om een speel
schuld van 150 mk. te betalen, zich dood
geschoten.
De vrouw van een werkmap
te Aschaffenburg, die twee dagen van te
voren uit een kliniek voor zie1-zieken ont
slagen was, heeft haar kleeren, met petro
leum overgoten, zichzelf in brand ges^okvn
en is, een brandende fakkel gel'jk, de
straat opgeloopen. Kort daaraa be
zweek zij.
TeBerlijnheeftmen gisteren
in het kanaal van Rixdorf een toog^bon-
den pak op het ije gevonden, dat een linker
dijbeen van een mensch bevatte.
De moordcommisflie, die er dadelijk bij ge
roepen werd, maakte uit, dat het van een
vrouw afkomstig was, vermoedelijk van het
in December vermoorde meisje Anna Ara-
holz. Aan haar lijk ontbreken nu nog net
hoofd, het linkeronderbeen en het
heel© rechter been.
Inhetdorp BoljeaandeHon*
gaarsch-Roemeensche grens had een bende
Zigeuners dezer dagen een apotheek leeg
geplunderd Den volgenden dag werden alle
doktere uit den omtrek van hun kamp ont
boden, waar 16 personen, jong en oud, op
bet uiterste lagen, terwijl bijna al de an
deren over allerlei narigheid klaagden- Dei
dokters ontdekten dadelijk, dat de beurfce
zich met de geroofde geneesmiddelen vei-
geven had. Zij hadden sublimaatpastixlo»*,-
rattenkruid en cyan-kalium bij wijzo
lekkernijen gebruikt.
De mijnramp te Primera
De buitenlandeche bladen bevatten niet ved.
nadere bijzonderheden over de vermeldt
mijnramp bij Primero, in den staat Colo
rado. Wel ctaat vast, dat men hier te
heeft met een ramp van droevigen omvang,
Reeds zijn 94 lijken bovengebracht.
Er hebben zich bij het boven brengen re*
de lijken de gewone akelige toone^Ie»» in
gespeeld. Negenhonderd mijnwerken; gtoo-
den Dinsdag bij de schacht, vrogenrie oLJ
naar beneden te mogen gaan ea hij MS
redden te mogen helpen. Vrouwen en
deren klampten de redders aan en
ten hun, dat zij hun mannen en vzdeca
rug zouden brengen. Sommige vrcuv Sn
moesten met geweld weggevoerd word-ei**
daar zij mee naar beneden wilden. Telitmu
wanneer er lijken boven kwamen, begotn?^
de vrouwen te schreien en te bidden., wear
de overblijfselen waren zoo verkoold
verminkt, dat zij niet te herkennen
Er is van de 149 bedolven mijnwerkers
slechts één man gered. Hij werd van ondstf
een hoop aarde, balken en puin te voor
schijn gehaald. De redders verkl&sraflcV
dat het uiterst onwaarschijnlijk was dat neg
andere levenden zich in d© mijn konden be
vinden.
De meeste slachtoffers waren immigrant
ten uit het zuidoosten van Europa: Hofcf-
gareai, Slaven enz. In dezelfde mijn waneQ
op 23 Januari 1907 bij een gelijksoortig oa^gpt-
luk 24 man om het loven gekomen.
Behalve het mijnongeluk to Prim or er, fü
Colorado, zijn er nog op ander© plaat£Sr£
in de Vereenigde Staten ernstige mijxiraiü»
pen gebeurd, te Drakesborough, in Roe"
tuoky, en te Bartonville, in Illinois.
Een telegram heeft reeds gemald, cWü
het aantal dooden ten gevolge van de cïiti
ploffing te Drakesborough 35 bedraagt e£
dat er bovendien nog een aantal rwtfiz ge-1
wonden rijn. Niet velen kunnen er dan. cS*»
gedeerd af zijn gekomen, want volgens cei.1',
bericht van Dinsdag waren er toen al 2C'
lijken boven gebracht en nog 20 rasn iu'
de mijn opgesloten.
Over het ongeluk te Bartonville 'v er roq
geen ander bericht dan dat de mijv- in H-raïd
staat en dat men vreest, dat de mamieri
onder den grond van de buitenwereld af
gesneden rijn.
Zooals gisteren de telegrammen meld
den, is er bij al deze rampen in de Ver
eenigde Staten nu weer een gekomen kï
Mexico.
Uit Oran wordt gemeld, dat
te Nemours (in Algerië) in den nacht van
Maandag op Dinsdag een sterke aardbeving
gevoeld is. De bevolking werd door schrik
bevangen, maar er is niets ernstigs gebeurd
Dominee Wright Gibson
de predikant van de Presbyteriaansdift
kerk te Mo Kee'e Rocks1 in Pennsylvania,
heeft aan al de verloofde paren in rijn p*-
roohie laten, weten, dat hij zal weigeren
het huwelijk van lieden in te zegenen, die
hem niet kunnen bewijzen, dat zij ten min
ste 5000 gulden 'a jaars inkomen heboen.
Bij de tegenwoordige duurte, zegt hij, ia
dit. inkomen noodig. Armoede leidt tot echt
scheiding en de predikant wil die niet be
vorderen.
Te Palowitz bij Jamnits ie de
Russische boerenknecht Michael Malek in
hechtenis genomen, onder verdenking, dat
hij den aohtvoudigen moord op het gerifl
van Wasilieska te Boguslawioe, in Poscc*,-
bedreven heeft.
Te Bondy heeft zich een af
schuwelijk drama atfgespeelcL Een werk
man, het hoofd van een gezin waar voort*
durend twist en tweedracht heerschte, heeft
gisteren, bij een ruzie met rijn kinderen,
zijn geweer afgeschoten op rijn zoon van
twintig jaren en op zijn dochter van zeven
tien. Hij heeft beiden levensgevaarlijk ge
wond. Zijn schoonzoon, die tusschenbeide
wilde komen kreeg een schot in den arm.
De huisvader heeft zich toen in rijn kamer
tje opgesloten en zich daar opgehangen. Ook
had hij zich nog een geweerschot onder een
der oor en toegebracht.
