Heden heerlijk versch:
No. 16319.
LEÜDSCH DAGBLAD, Vrijdag- 28 Januari. Tweede Blad.
Anno 1910.
DOKTKLEÏÏiSTBÏBG 17.
Meubelmakers.
J. G. PRONK,
Gemeenteraad van Leiden.
Buitenlandsch Overzicht.
TAVERNES Spekslagerij Rauwe Rookworst.
OPGERICHT 1731.
TELEFOON 192.
Ham, HookTleesch, Saucisse do Boulogne, Oaseteng,
KelUnm, Ontbijtspek, Rookworst, 1,everworst, de fijnste
iloterlininworst, Rolpens, Knakworst. 4714 48
Gevraagdtwee volwassen
Hevibelmv.kers, by H. KEERE-
WEER, Aalmarkt 16. 1113 5
Zandkoekjes.
Ntymeegsch Brood.
Kattetongen en
Noten-Banket
ik 14 Ct«. p. Ons.
Paleis-Banket en
Vaaielje Sprits
12 Cts. p. Ons.
1121 28
Boter Janhagel.
Amandel-Kransjes en
Eier en-Ko ekj es
10 Cts. p. Ons, by
Breestraat 97.
De wereldvermaardheid van
spreekt ket beste voor hun nltstekende kwaliteit. Deze ijjn
ook by enkel* blokjes a 2% cent verkrijgbaar by 1186 24
e. BOODENBVBG Jzn., Haarlemmerstraat 22, Lelden.
y&in
1187 06
Kéfryolg dear vergadering yau gistermiddag.
8. Varsoek van den Leideohen Bestuur
ders bond om spoedig over te gaan tot het
uitvoeren van die werken, die in dezen
winter kunnen worden uitgevoerd en om
dearbij de voorkeur Leidsche werkkrachten
in dienst te stellen. (28)
De heer 8 ij t s m a ia wel dankbaar voor
'de goede bedoelingen van B. en We., maar
zou graag toch nog iets meer wenschen.
Spr meent toch dat Leidsche werklieden
altijd de voorkeur moeten hebben. Spr.
gaat na of er motieven zijn, waardoor mis
schien vreemde werklieden bebx zouden
kunnen worden geacht, maar vindt die
motieven niet. De bepalingen van mini-
^mvnvloan en maxi mum-arbeid zijn vol
doend© waarborg voor goede uitvoering en
behandeling. Daarom drukt spr. B. en Ws.
;p het hart vooral Leidsche werkkrachten
-an te wenden.
De heer Yan Tol ka.n óch ook niet org
ax*t het praeadviee vereenigen. Het adres
inch vraagt zooveel mogelij k
Leidsche werkkrachten te nemen. Dat is
toch best te doen. Dat het nemen van
Leidsche werkkrachten schadelijk nou zijn,
tan spr. niet begrijpen. Want als de Leid
sche xboidere werkloos zijn, moet de ge
meente maar bijslag betalen en dat loopt
ook op. Uit dat oogpunt beschouwd, cou
'juist het kiezen van Leideaaars vooffdeelig
dijn.
Spr. cal geen voorstel doen, maar meen
de toch deze opmerkingen te moeten ma-
ben.
De heea- P e r a shiit zich geheel akn
bij de woorden van de heeren Sijtsma en v.
Tol, en pleit ook voor het nemen van Leid
sche werklieden.
De heer V erg ouwen zou ook liever
saen, dat in het algemeen het werk van
wege de gemeente ondernomen zooveel mo
gelijk door Leidsche industrieelen en aan
nemer9 werd gedaan. Spr. herinnert er
aan, dat onlangs hier ook is gevraagd be
voordeeling der nationale industrie.
Dc heer Korev aa r meent, dat B. eo
Ws. hot met alle sprekers eens zijn, maar
het is alleen de vraag hoe ver we zol en
gaan. Hot gaat toch niet aan dit beginsel
van alleen Leidsche werklieden onbeperkt
door te voeren. Bovendien in verschillende
bestekken is al reods in die richting 'n stap
gedaan. Spr. meent dat we met die be
scherming niet te ver moeten gaan. Dat
geeft wel eens aanleiding tot al te dure prij
zen. Spr. deelt daarvan eenige staaltjes uk
vroeger dagen mede. En hoe weten we of
er in Leiden geschikte menschen rondloo-
pen?
De hoor S ij t s m a herhaalt dat het
verzoek slechte spreekt van „bij voorkeur".
En dat kan toch nooit tot schade van de
gemeente zijn. Spr. herinnert aan de woor
den van den heer Van Tol, dat er zelf3
direct voordeel ligt in het aanstellen ran
Leidsche werkkrachten door dat dan de
bijsLag voor werkloosheid niet noodig ib.
De heer P e r a verklaart nader zijn be
doeling. Spr. meent, dat als een aanne
mer werklieden zoowel uit Leiden als van
elders onder zich heeft, dat dan de Lei-
denaare de voorkeur hebben moeten.
De heer Van Tol herinnert er aan, dat
'we toch een Leidsche arbeidsbeurs hebben
waar w® de noodige inlichtingen kunnen
krijgen.
De heer Koreraar merkt naar
aanleiding daarvan op, dat de gemeente
altijd in ©ontact is met de Arbeidsbcura.
De heer Vergouwen verklaart
ook nadei, dat hij niets heeft willen zeg
gen tegen het beleid van B. en Ws., maar
alleen een wenk heeft gegeven.
De Voorzitter vraagt thans of
iemand stemming wenscht over het prae-
«dvies.
Daar niemand stemming wenscht, wordt
op het adreg conform het praeadvies af
wijzend beschikt.
9. Voorstel
a tot wijziging van de verordening van
O April 1908 (Gem.blad No. 12), regelende
dan door de gemeente te verleenen atejiflJ,
ter bevordering van de verzekering tegen
de geldelijke gevolgen van werkloosheid;
b. tot beschikbaarstelling van gelden ten
behoeve van de uitkeering door het Werk-
loozenfonds over 1909;
c. tot beschikbaarstelling van gelden, ten
behoeve van het verhoogd subsidie aan d&t
fonds over 1910. (27)
De Vooraitter deelt mede dat de
meerderheid van de commissie van finan
ciën er voer is een vast bedrag in de ver
ordening te leggen.
De heer Reimeringer merkt op dab
de oommiseie van financiën alleen bedoeld
heeft, voortaan niet meer te zullen staan
voor een fait accompli.
De gelden zijn reeds verbruikt en nu
komt men one vragen die gelden alsnog toe
te staan.
De heer B r i t vraagt het woord daar
hij als Voorzitter van het Gemeentelijk
Werkloozenfonds gaarne de handelingen van
het bestuur sou willen bespreken.
Spr. begint een opmerking te maken
over de onnoodige scherpte van hot praead-
vies. Die was hier niet noodig geweest.
Ala B. en Ws. klagen over het tekort
hebben ze theoretisch volkomen gelijk maar
de praktijk volgt niet steeds de theorie.
AJs B. en We. zelf een ©rediet overschrij
den, noemen zij dia overschrijding steeds
noodzakelijk en nuttig
Dat zij dit thans niet doen is te wijten,
niet aan onwelwillendheid, maar omdat zij
die werking van het fonds niet kennen.
Het fondsbestuur vergadert den voorlaat-
sten Vrijdag van iedere maand en stelt
dan vast den bijslag voor de volgende
maand. Tevens betaalt het dan den bijslag
van de vorige maand. In de vergadering
van November betaalde het bestuur pl.m.
f 47 over October en kon niet weten wat
verschuldigd zou zijn over November.
In de December vergadering bleek dit to
zijn f 300, wat veel meer was dan verwacht
werd. Het aantal werkloozen is, vooral in
het eerste jaar onberekenbaar; vooral
daar ook niet-vakvereenigingen aangesloten
zijn. Zelfa in Gent met zooveel ervaring,
stond het Bestuur plotseling voor een te
kort. Toen in het eind van December geble
ken is, dat tooh aan den Raad verhooging
moest worden gevraagd is gewacht tot het
Bestuur het juiste bedrag over December
wist. Anders zou het maar dubbel werk zijn
geweest. Zóó ia de zaak en geen sprake is
er van roekeloos beschikken over de gemeen
tekas. Ook B. en Ws meenden dat in Decem
ber eerst de uitkeeringen zouden aanvan
gen.
Bovendien het geld is goed besteed. De
verzekering tegen de gevolgen van werk
loosheid blijkt meer en meer succes te
hebben... Beter ia het toch f 2250, voor ver
zekering te besteden waar de werklieden
zelf een nog grooter bedrag toe bijdrage
dan zooals in den vcrigen winter is geschied
een goede f 9000 aan het Comitó, al wil spr.
niets afdingen op de groot© verdiensten
van het Oomité.
En dan had bert Bestuur eigenlijk nog f lOOO
te vorderen van de gemeente, als subsidie
over 1908, maar het heeft daarover niet be
schikt met het oog op de gemeentefinanciën.
Wel beschouwd zou het fonds in plaats
van royaal, dus zuinig geweeet zijn. Hoe het
ook rij, geen sprake ie er van dat het be
stuur roekeloos zou omspringen met de ge
m e ent©financiën.
B. en Ws. stellen nu voor in de verorde
ning te lezen ten hoogst© f 2250. Spre
ker ia tegen die woorden ten hoogste.
Wat beteekenen die woorden? Wat moet
geschieden indien de rijkssubsidie komt.
Moet dan die eerst worden uitgegeven vóór
de gecneentesubsidie f En hoe als bet fon<fe
een legaat ontvangt?
"Veel beter i« een vast© oom in de verorde
ning op te nemen. Wordt die niet geheel
besteed, dan houdt het fonds wat over voor
kwade jaren, en behoeft dan niet telkens
bij den Raad aan te kloppen. Zoo is het ook
in de meeste andere gemeenten geregeld.
Spr. citeert verschillende verslagen van
de fondsen uit ander© steden. Spr geeft ten
slotte in overweging do woorden „ten hoog
ste" in het ontwerp-wijriging te schrappen.
IkJttl .Vff VfB mwmfc jTLfvi. ften
heer Reimeringer do meerderheid in do Com
missie van Financiën. Spr. is door do woor
den van den heer Briët niet overtuigd. Het
maakt toch altijd een onaangenamen indruk
als er geld aangevraagd wordt, dat reeds
besteed is. Spr. verklaart nader zijn hou
ding en de bedoeling der woorden in het
advies der Commissie.
De heer Bosch vormt de minderheid in
do Commissie van Financiën. Spr. gaat de
geschiedenis na van het werkloozenfonds.
Het ja pas in wording. Zekerheid, vaste
statistieken bestaan nog niet. Daarom moe
ten wo geduld hebben vooral waar
hot geld een zaak van zoo groote bebee-
kenis als de onderhavige. Het zal 9pr. ver
heugen als in do eerstvolgende jaren nog
meer subeidi© wordt gevraagd. Dat zal een
bewijs zijn dat de werkloozen-ver zekering
toeneemt. Spr. is daarom togen do opname
van de woorden „ten hoogste." Wo kunnen
hier jgeen vast bedrag zetten. Het is een
raming. En eenige speling is hier gewenscht.
De heer Aalborse gaat ook met den
heer Briët meo. Spr. beschouwt dit sub
sidie ook als raming. En daarom zou het
nog beter zijn het bedrag in de begrooting
jaarlijks op te neanen, want oen raming be
hoort in do begrooting, niet in een ver
ordening. De woorden „ten hoogste" moe
ten vervallen, Spr. wijst ook op het voor
deel van een reserve-kas te vormen. Dat
zou, indien het voorstel van B- en Wa. aan
genomen werd, niet mogelijk zijn.
De Voorzitter meent dat als we hot
bedrag in de begrooting zetten, on niet in
de verordening, dat dan het karakter van
den steun verandert en dat voor zoo iets
eerst wijziging van de verordening noodig
zou zijn. Misschien zou het aanbeveling ver
dienen om de voordracht te splitsen en eerst
het tekort te dekken van het vorig jaar.
Daarna zou dan over een eventueel© wij
ziging van de verordening gehandeld kun
nen worden, waarover het fondsbestuur dan
advies zou kunnen uitbrengen.
Do heer Briët meent dat zulks niet wel
mogelijk is. Dan komt men in strijd met
art. 1 der verordening. Spr. meent dat de
beste oplossing is de woorden „ten hoog
ste" to schrappen.
Spr. dient in dien gofet ©en amende
ment in.
De heer 8 ij t s m a vraagt of dat nu be-
toekent dat hot fondsbestuur vooi-taan dan
weer vrijheid heeft om meer uit te geven,
dan is toegestaan.
De heer Vergouwen herinnert er ook
aan dat de woorden „ten hoogste" slechts
beteekenen een geopend crediet. Overigens
verklaart spr. rich niet zoo sterk tegen
het amen dement, omdat ook langs dien weg
misschien wel een goede oplossing der
kwestie kan worden gevonden.
De Voorzitter meent dat de beste
weg zou zijn terugnoming van het amen
dement en dan later eventueele voorstellen
tot wijziging der verordening van liet fonds
bestuur af te wachten.
De heer Briët riet niet in waarom door
zijn amendement het karakter der veror
dening zou worden aangetast. Wat is er
tegen Er staat nu f 1600. Welnu, we var
anderen da* in f 2250.
De heer Sjjtema meent te begrijpen, dat
de kwestie neerkomt op het al of niet ma
ken van ©en potj-s. Spr. gaat geheel met
B. en Ws. mede. Eventueele wijziging der
verordening is van later orde.
De heer Aalberse blijft er bij dat
schrapping van do woorden „ten hoogste"
het beste is. Juist door het voorstel van
B. en Ws. woedt een niouw principe in de
verordening gebracht en dat is niet het
geval met het amendement van den heer
Briët. Hierdoor wordt alleen het bedrug
verhoogd. Terwijl, als we B. en Ws- vol
gen, wordt boalist dat het fonds niet pot
ten mag.
Het a mo a dement-Briët wordt ondersteund.
Het wordt aangenomen met 24 tegeft 6 {stem
men.
Tegen waren de heeren Fookema Andxeoe,
Van Hamel, Kerst ens, Korevaar, v. d. Lip
en Sijtsma.
Daarop wordt de geheel® voordracht zon
der hoofdelijke stemming aangenomen.
lOo. Voorstel:
te* he* aaggaoa van een overeenkomst
met de gemeente Leiderdorp in zake de le
vering van gas in die gemeente;
b. tot aanvulling van hot uitbrotdinga- en
vernieuwingsfonds der Stedelijke Gasfa
briek, met een bedrag van f40,000;
c. tot vaststelling van den desbetreffen-
den begrootingsstaot. (31)
Wordt behoudens een klein© wijziging,
zander hoofdelijke stemming of discussie
aangenomen.
10a. Voorstel tot wijziging van de veror
dening van 15 Mei 1902, houdende roge-
ling van do jaarwedden der leeraren aan
hot Gymnasium te Lednie. (Gem.Blad No- 9)
(34).
Wordt zander hoofdelijke steuimiug of dis
cussie aangenomen.
Aan do orde is thans de voortzetting van
do behandeling van de verordening rege
lende de subsidie aan bijzondere bewaar
scholen.
Wegens het vergevorderd uur wordt ech
ter bceloten dit punt en de andere punten
op de agenda aan te houden tot ©en vol-
gendo vergadering, heden over 14 dagen.
Daarop sl uit do Voorzitter de verga
dering.
Stoomschepen.
Gearriveerd:
Koningin Wilholmina, v. Amst.
n. Bat., 25 Jan. te Port-S&id; D j o c j a,
v. Rott. n. Bat. 20 Jan. tc Antwerpen;
Noordam, 25 Jan. v. Rott. to Nieuw-
York; Prins Willem V, 26 Jan. v.
Paramaribo te IJmuiden. Admiral, uit
reis, 24 Jan. te Napels; W i n d h uk, uit
reis, 25 Jan. te Southampton; B a n d a,
27 Jan. van Amat-, te Bat.And ij k, 26
Jon. van Rott. te BaltimoreA n s w a 1 d,
uitreis, 24 Jan. t© Lorenzo Marque®.
Vertrokken:
K e d i r i, van Java n. Rotterdam 25
Jan. v. Padang; M e d a n, van Rott. n.
Java 25 Januari van Suez; O s n a-
b r u 0 k, van Java via Havre n. Amst. 26
Jon. van MarseilleMaasland, 26 Jon.
van Amat. naar Buenos-AyreaK r o n-
prins, uitreis, 26 Jan. van Mozambique
Oranje, van Batavia naar Amst. 26
Jan. van Tanger; Sumatra, van Bat.
naar Amat. 26 Jan. van Genua; M a 1 a n g
van Java naar Rott. 26 Jan. van Havre;
A j a x, van Singapore naar Amst., 25 Jan
van Port-SaidFeldmarschall,
uitreis, 28 Jan. van Swakopmund; G e r-
fcrudWoe rmann, thuisreis, 25 Jan
van KaapstadIserlohn, van Java n
Amst. 26 Jan. van Colombo; Prinzes-
sin, thuisreis, 26 Jan. van Mozambique.
Gepasseerd:
Timor, van Java naar Amst. 25 Jan.
PerimG r o t i u s, van Ainst. n. Bat.
26 Jan. Needless; 8 1 o t e r d ij k( van
Rott. naar Boston en Philadelphia, 27
Jan. Bevezier.
Prinses Louise van Belgic
heeft haar prooes tegea b a r ones
Vaughan verloren. De eerste
kamer van het Hof van Appël tc Parijs
heeft uitspraak gedaan op het verzoek van,
de barones om dc verzegeling van het kas
teel Balincourt op t© heffen. Het Hof kan
het kasteel niet anders beschouwen dan als
woning van mevrouw Delacroix, barones
Yaughan, en niet als koninklijke residentie,
daar koning Leopold er slechts enkele ma
len zeer kort verblijf gehouden heeft. Het
Hof wijst de veronderstelling af, dat er
voorwerpen, die aan den Koning behoor-
den, naar het kasteel Balincourt overge
bracht zouden zijn Het Hof heeft bevolen,
dat de zegels gelicht moeten worden, zon
der inventaris of beech ij ving; het heeft
het verzoek van prinses Louise, om een
onderzoek in te stellen, verworpen en haar
veroordeeld tot allo toston.
De Belgische bladen rijn nog niet uitge
schreven over de Coburgsohe of Niederful-
bachs richting, welke aanleiding zou geven
tot allerlei verwikkelingen.
Afgewikkeld is de zaak nog niet.
Reeds werd gemeld, dat de Belgische
Staat gerechtelijke aanspraken op de stich
ting zou willen doen geiden. Volgens een
nagelaten brief van den Koning aan den
heer Pachez had koning Leopold een deel
van do gelden, welke hij aan de stichtii^j
schonk, n.L 23 millioen, slechts in beheer
van, oen derden porsooo, met de bepaling,
dat deze som na zijn dood aan de stichting
zou komen. Verder zijn or in de stichting
voor 14 millioen Congo-aandeelen. Dit boziti
is afkomstig van. het voormalige Kroondo
mein en moet dus, volgens de bestaande
overeenkomsten, aan het bestuur der kolo
nie worden toegewezen.
Nu heeft zich de penningmeester van de
Coburg-stichting verplicht, dezo Congo-pa-
pieron. welke hij in bandon heeft. niet
prijs te geven. De Belgische prinses6en zul
len als erfgenamen ontbinding der stich
ting eischen, om in het volle bezit te ko
men van hetgeen zij beschouwen als haar
rechtmatig erfdeel.
En om de kweetie nog ingewikkelder te
makon, is koning Albert in do stichtings
oorkonde door zijn oom benoemd in den
raad van beheer der stichting.
Hij weigerde ooliter persoonlijk dit ambt
waar te nomen en belastte met do waar
neming daarvan in zijn plaats den direc
teur van de afdecliryj Handel van het Mi
nisterie van Buiten! Zaken, Oapelle. De
Vorst moet, naar men verzekert, het ge
heel eens zijn met de opvatting der Regee
ring, dat de aandeden, welke afkomstig
zijn uit het Kroondomein het rechtmatig
eigendom zijn van België. Ook de openbare
meening deelt dit standpunt, niettegen
staande allo sympathie welke men koestert
voor do Prinsessen.
Idien dezen dus voortgaan met do ongel
digheid dezer stichting te vragon, zullen zij
cegen den Belgischen Staat zelf te pleiten
hebben.
Uit goede bron wordt echter verzekerd,
dat zij het niet zullen doen, en dat zij er
zich zullen bij bepalen, dc teruggave te
eischen der andere bezittingen, afhangende
vaji de nalatenschap.
Dc nieuwe Belgische koning neemt een
geheel andere houding tegenover de jour
nalisten aan dan Leopold II, die ziolï
alleen van de pers bediende aJs hij haar
noodig had. Dezer dagen ontving koning
Albert een afvaardiging van de Brussclsohe
pers, die haar dank kwam uitspreken voos
welwillende beschikkingen voor het geven
van hofberichten van algemeen belang. De
Koning sprak daarbij met do heeren breed
voerig over letterkunde, staathuishoudkun
dige en koloniale onderworpen.
De „Gazette" to Brussel heeft een arti
kel, waarin gezegd wordt: Tegenover het
gevaar voor een algemceno beroering, ee^
gevaar, dat geschapen wordt door den
En g e 1 8 c h-D uitsch en wedijver,
hoopt men met de krachtige medewerking
van den nieuwen Koning, dat een oecono-
mi8ch en militair aocoord den Belgen en
Nederlanders meer gerustheid en
veiligheid zal brengen.
De Duitse he Rijksdag is begonnen
aan do oorlogsbegrooting.
De lieer Hauslcr, van hot oontrum, klaag
de, dat de lasten van don oorlog hoc Ian*
ger hoe meer aan den vredestijd worden,
opgelegd, maar eindigde met t© zeggen, dat
het centrum vertrouwen had in den nieu
wen minister van oorlog en steeds allo
eischen tot behoud van de slagvaardigheid
van hot leger zou inwilligon.
Do hoer Ossan, nationaal-liberaal, liet hoo.
ren een verzuchting over hot vertoon bij pa
rades cn do bevoorrechting van don adel
in het officierskorps. Do hoor Ossan bo-
trcurdo verder, dat in Boieron de soldaten-
mishandelingen toenemen. Do socialist Stu-
cklen viel liet keizerlijke militaire kabinet
(urn en de militaire klaase-justitie.
Generaal von Hoeringen, de Pruisische mi
nister van oorlog, diende den verschillenden
sprekers van antwoord. Hij verzekerde o. a-,
dat er geen onderscheid tusschen adellijke
en burgerlijke officieren gemaakt werd, maar
gaf zijdelings toe, dat dit vroeger wel ge
maakt was. Maar men kon do officierskorp
sen van de regimenten, die een ondeelbaar
geheel vormen, niet plotseling uit elkaag
gaan rukken.
Koning Eduard zal ook dit jaar, op
raad y.a»n zqu geaeephieereii R r 1
