No. 15309.
LEIDSCH DAGBLAB, Maandag* 17 Januari. Tweede Blad.
Anno 1910.
Buitenlandseh Overzicht.
Gemengd Nieuws.
Gemeenteiyk Werkloozentonds.
Zooals uit eon in de Leeskamer voor de
Raadslede» ter inzage liggend schrijven
blijkt, heeft het Bestuur van, het Gemeen-
lelijk" Werkloozenfonds over het afgeloo-
pen jaar een bedrag van 669.95£ meer
aan bijslag uitgekeerd, dan de krachtens
ide desbetreffende verordening te zijner
beschikking gestelde som van f 1500. Het
bestuur roept daarom de medewerking
van B. en We. in om tot een wijziging der
rerordening te geraken.
Dezen brengen den Raad naar aanleiding
hiervan in herinnering dat oorspronkelijk,
bij de vaststelling van de verordening van
£3 April 1908, een bedrag van f 1000 voor
dit. doel werd beschikbaar gesteld. Later
bij Raadsbesluit van 13 Mei 1900 werd art.
■1 dier verordening in dien zin gewijzigd,
dat het bedrag der jaarlijksche subsidie
voor het vervolg werd bepaald op f 1500.
iWel gaf reeds toen het bestuur van het
fonds den wensoh kennen, dat in de ver
ordening voorloopig geen bepaald bedrag
meer zou worden genoemd, totdat de erva-
tiüg ecnige meerdere zekerheid zou hebben
gegeven omtrent het bedrag dat jaarlijks
yoor het verlecnen van bijslag zou noodig
gijn, maar B. en Ws. konden met dat
advies niet meegaan, omdat het meepdo
dat hot aanleggen van een zekeren band in
'deze van al te groote vrijgevigheid zou
kunnen weerhouden.
Niettemin heeft het fondsbestuur ook
thans weer het toegekend bedrag belang
rijk overschreden. Het blijkt dus dat de
aangelegde band niet zeer knelleAd is ge-
Tfreest. En er blijft natuurlijk zeggen
B. en Ws. geen andere oplossing over,
dan, het gold dat het bestuur boven het be#
drag der subsidie heeft uitgekeerd, als-
ftog te zijner beschikking te stellen.
't Tooli zouden zij ook thans nog niet van
den ingeslagen, weg willen afwijken. Inte
gendeel zij meenen, dat er meer nog dan
tvroeger reden bestaat om zich aan het
'aangenomen, beginsel te houden, nu immers
gifeblekcn is dat het fondsbestuur ondanks
don rem, door «Ie verordening aangelegd,
.Mettemin inct groote vrijgevigheid is te
fcf&rk gegaan Terecht mag de vraag ge-
iÉèdd, tot. wrik bedrag dè bijslag zou zijn
^Opgevoerd, indien aan het bestuur geheel
fie, VTije hand ware gelaten? Bovendien kan
thans, meenen B. en Ws., op de
jmïniddels opgedane ervaring wel eenigs-
I^jxb afgaan, en waar nu het bestuur in het
fcfgeloopen jaar een, bedrag van f 2169.951
bijslag heeft uitgekeerd zouden zij
(VCtor het vervolg het bedrag der jaarlijk
se subsidie op ten hoogste f 2250
gillen bepalen.
fntusschen, men begrijpe B. en Ws. wel.
<5ij willen in het bovenstaande allerminst
huil afkeuring er over hebben uitgespro
ken, dat het fonds, overeenkomstig zijn
jéfttemming, op liberale wijze de werklic-
0.00 heeft ter zijde gestaan, die in beter
'dagen iete voor den kwaden dag hebben
br> zij gelegd. Maar wel komt het B. en
ïWe. voor, dat het bestuur hun tusschen-
komst. had kunn,en inroepen, alvorens het
gekort tot een zoo hoog bedrag was geste-
Immers reeds vóór December was het
bedrag der subsidie geheel uitgeput. B. en.
tWs. zouden dan nu ook aan de toezegging
!VhH een, maximum-subsidie van f 2250 de
Wtdrukkelijke verklaring willen verbinden,
'dot overschrijding van dat bedrag alleen
Rhet voorafgaande toestemming van, den
Raad zal mogen plaats hebben.
Op grond van het bovenstaande geven
felj dus thans in overweging:
lo. in de derde alinea van art. der ver
ordening van 23 April 1908, „regelende
$en door de gemeente te verleerden steun
Her bevordering van de verzekering tegen
He geldelijke ^volgen van werkloosheid"
Böoa.ir. die is gewijzigd bij verordening van,
13 Mei 19C9, te lezen in plaats van f 1500,
1,t e n hoogste 2250".;
j £0. aan do wijziging, voorgesteld sub lo,
terugwerkende kracht te verleenen, over
het jaar 19o9, en in verband hiermede over
ite gaan tot vaststelling van den overge
legd o begrootingsstaat dienst 1909 groot
f 669.05 h
3o. over te gaan tot do vaststelling van
Öen mede ovo-rgelegden staat van af- en
Overschrijving, dienst 1910, groot f 750.
Op do post voor Onvoorziene Uitgaven
tljn thans nog beschikbaar f 8430.
De werkloosheid te Leiden.
f De hooren N. A. Molenaar en P. J. Bomli,
tespeclicvelijk voorzitter en secretaris van
flen Lcidschcn Bestuurdershond, hebben zich
'per adrts lot den gem sen ter aad gewend,
{waarin zij te ken non geven:
1- dat ook dezen winter in de bouwvakken
Iwoer een tamelijk groote werkloosheid
Jieorschl, terwijl het zich laat aanzien, dat
jniet bet verloop van het seisoen deize werk
loosheid eer toe dan af zal nemen;
i dat zij vermeenen, dat er ©enige werken
^an omvang zijn uit te voeren, waardoor,
Jtvorde zoo spoedig mogelijk tot de uitvoe
ring overgegaan, dit voor vele bouwvakar
beiders gelegenheid zal scheppen, werk te
fclÜden
li dal. bereikt de werkloosheid zoo "oen schrik
bare hoogt© als op dit oogenblik te voor-
jfien- is, de workloozenkassen der vakver-
-;fêöÈigingen niet hij machte zullen blijken,
iden ganschcn winter aan hun verplichtingen
,£e blijven voldoen,
dat do totale uitputting dier kassen niet
tan zijn in het belang der vakvereenigin-
gen, noch in het belang der Gemeente-kas,
die aan do uitkeeringen der vakveiDeenigin-
gen een hijslag geeft.,
i. redenen waarom zij dringend verzoeken,
Ij* lo. zoo spoedig mogelijk over te "billen
gaan tot het uitvoeren van die werken,
Sjwelko in dezen winter uitgevoerd kunnen
gorden,
2o. zoolang ir noemenswaardige werkloos-
field heersoht, te bepalen, dat bij voorkeur
i&dsche werkkrachten in dienst bullen ge-
ISfeiien wordeq.
Naar aanleiding van dit verzoek deelen
B, en Ws. den Raad het volgende mede:
Met het maken van een had-inrichting en
twee zolderkamers in het paviljoen voor on
rustige mannen op „Endegeest" en den bij
bouw van oen keuken bij „Rhyngee6t" is
vóór kort aangevangen. De ophooging van
het land aan den Zoeterwoudschen Singel
is juist Donderdag door den Raad onders
hands gegund; de aanbesteding van de le
vering van schoolbanken en ander meubi
lair heeft voor eenige dagen plaats gehad.
Het bestek voor den bouw van de aideeling
voor jeugdige idioten hij het gestioht „En-
dogecst" is gereed en bij de commissie van
beheer in onderzoek. Met de vernieuwing
van de school aan de Gortestraat is een
aanvang gemaakt en het voorloopig pro
ject voor de over wuiving van het Kort-
Rapenburg is vastgesteld. Bedenkt men dan
neg, dat ook van verschillende kleinere werk
jes de uitvoering wordt voorbereid, dan is
het duidelijk dat do gemeente, zooveel in
haar vermogen is, er toe bijdraagt om de
werkloosheid tegen te gaan.
Wat echter hot verzoek betreft om, zoo
lang er noemenswaardige werkloosheid is, te
bepalen, dat bij voorkeur Leidsche werk
krachten in dienst zullen genomen worden,
zoo moeten B. en Ws. den Raad in over
weging geven op dit verzoek afwijzend te
beschikken. Volkomen toch sluiten zij zich'
aan bij de meening van den Directeur van
Gemeentewerken, die ook door de commissie
van fabricage wordt gedeeld, dat het niet
aangaat de aannemers op die wijze aan han
den te loggen. Nog daargelaten toch, dat
00a dergelijke beperking van den aannemer
in de keuze zjjner werkkrachten in som
mige gevallen wel eens niet bevorderlijk
zou kunnen zijn aan een richtige uitvoe
ring van het werk, zoo mag men bovendien
veilig aannemen dat een dergelijke maat
regel, in vele gevallen, niet zonder schade
voor de gemeente-kas zou kunnen worden
doorgevoerd.
Zij stellen dus voor hen te machtigen aan
adressanten te berichten dat aan hun eerste
verzoek reeds thans zooveel mogelijk wordt
voldaan, maar dat het gemeentebelang niet
gedoogt ook tot de inwilliging van het
tweedo verzoek over te gaan.
Volgens betrouwbare berichten, uit Brus
sel te Weenon ontvangen, valt er binnen
kort een toenadering tusschen Be 1-
gië en Groo t-B ritanniëindeCo pjj o-
kweslio to verwachten. Leopold II en koning
Eduard waren in den laatsten tijd geslagen
vijanden; nu echter een nieuwe verst den
Belgischen troon heeft bestegen, staat aan
een herstel der vroegere vriendschap niets
meer in den weg. Dat koning Albert dien
weg uit wil, blijkt ook reeds uit het feit,
dat hij de reeks zijner bezoeken aan bui-
tenlandsclie vorstelijke hoven zal openen
met een bezoek aan Engeland.
Ook wordt aangekondigd, dat België in
de Congo-kwestie zakelijk* concessies aan
Engeland zal doen.
D© advocaat Sam Wiener ontkende in ©en
interview, naar aanleiding van een artikel
in de „Chronique", dat ©e* verdeding van
de erfenis van koning Leopold tus
schen diens dochters zal plaats hebben voor
het einde van dezo maand. Eveneens loochen
de hjj, dat hij beslag zou hebben laten leg
gen op het erfdeel van prinses Louise. Het
zelfde ontkende do advocaat van den prins
van Coburg, dr. Kleyer. Toch zou de Prins
volgens de „Soir" besloten hebben in dezen
geest handelend op te treden.
De „Chronique" deelt mede, dat de ver
deeling van de erfenis van koning Leopold
is uitgesteld, omdat er onderhandelingen zijn
aangeknoopt met den prins van Coburg om
dezen over te halen, afstand te doen van zijn
schuldvordering van 2 millioen, waarvan hij
afdoening eischte.
Yclgens de „Gazette" zou de verdeeling
heden, Maandag, plaats hebben, tenzij dc
prins van Coburg zich daartegen verzet.
De Belgische minister van financiën Li-
baert heeft aan een vertegenwoordiger van
het officieuze „Journal de Bruxelles" ver
klaard, dat, mot het oog op het nieuwe
Fransohe beschermende tarief,
Fransche weelde-axtikelen en wijnen aanmer
kelijk hoogcr belast zullen worden. Dit is,
zeidc hij, slechts ©en economische "bescher
mende maatregel, terwijl d© Fransche Ka
mer ook Belgisch© arbeiders uit Frankrijk
traoht te weren.
Het heeft in hooge mate te Berlijn do
aandacht getrokken, dat de Duitsche
Keizer op den Russischen nieuwjaarsdag
bij den Russischon gezant eon lang
durend bezoek heeft afgelegd.
Zaterdagnacht om twaalf ureal was do
stand der verkiezingen in Enge
land: 39 unionisten, 30 liberalen, 7 leden
van dc arbeiderspartij, nationalisten 5.
Door de unionisten zijn 15 zetels gewon
nen, door de liberalen 4.
Uit Konst&ntinopël wordt aan de
„Kólnischo Zeitung" geseind, dat de Port©
12,000 man troepen gereed houdt om naar
Kreta to zenden.
Dc Chineesche marine-stu
diecommissie is door den Tsaar
te Tsarskoje-Selo in plechtige audiëntie
ontvangen.
In do begrootingsrede, di© prins Tsafch-
suen daarbij hield, gaf hij in de eerste
plaats uiting aap zijn uankbaarheid voor
de welwillende ontvangst; daarna bracht
hij de vriendschappelijke groeten van den
prins-regent over en stelde hij in het licht,
dat de traditioneel© vriendschap tusschen
beide landen zal bijdragen tot bevordering
van de welvaart van de geheelo wereld.
Daarop begroette de Tsaar dep Prins
als lid van het keizerlijke huis van het be
vriende Chineesche rijk en sprak hij de
overtuiging uit, dat het bezoek van den
Prins zal bijdragen tot verdere versterking
van de eeuwenoude vriendschap tusschen
Rusland en China.
Het militaire verzet in Spanje
wordt als geëindigd beschouwd. De minis
ter van oorlog ontvangt van alle zijden ge-
lükwepschen met zijn krachtig optreden en
de pers keurt eenparig zijn handelwijze
goed. De republikeinsche bladen juichen
om het hardst de gedragslijn van de Regee
ring toe.
De „Pais" zegt, dat alle republikeinen,
tot de meest radicalen onder hen, de hou
ding van het kabinet in deze zaak goed
keuren, en voegt er aan toe, dat een waar
lijk liberale regeering met groote kracht
aan alle partijen den eerbied voor de wet
moet voorschrijven. Men is in parlemen
taire kriDgen er van overtuigd, dat dezo
daad van vastheid van het ministerie-
Moret zijn positie zal versterken.
Volgens de „Times" is hedenkelijke
w r ij v i n g ontstaan tusschen de Chi
neesche autoriteiten en het
Tibetaansohe volk, doordien de
beide Chineesche ambans te Lassa en hun
ambtenaren de godsdienstige gevoelens der
Tibetanen niet voldoende ontzien. De cor
respondent beweert, dat kloosters ver
woest en lama's gedood zijn. Uit de keilige-
boeken maakten de Chineezcn &choenen
voor de niet-Boeddhistische soldaten.Einde
lijk werd do toestand zóó gespannen, dat
de Tibetaansche Raad, die de Chineesche
ambans ter zijde staat, commissarissen
naar Calcutta gezonden heeft, die op 8
December 11. hun bczwaron in een lang
telegram aan het Chineesche Ministerie
van Buitonlandsche Zaken uiteenzetten.
Daarin werd de tusschenkomst van den
Prins-regent verzocht en verklaard, dat-
Tibet zou opstaan indien de ambans en de
Chineesche troepen niet teruggeroepen
werden. Reeds moeten zich benden ge
vormd hebben en er droigt een botsing.
President Taf t heeft aan, het Con
gres der Yereonigdc Staten een bood
schap gezonden, in welke hij het behoud
dor bosschen en andere hulpbronnen van
het land aanbeveelt en voorstelt om in het
vervolg geen mijnoonccss c3 te geven voor
stantslandcrijen„ die voor landbouwdoel
einden zijn afgestaan. Ook wordt in de
boodschap aangedrongen op het uitgeven
van bonds, een bedrag van 30 millioen dol
lars niet te boven gaande, ter verbetering
der bevloeiingswerken, met wier aanleg
reeds een aanvang is gemaakt. Verder be
pleit de boodschap de noodzakelijkheid van
het uit<licpen der binneninndsche water-
vegen cn den aanleg van dijken aan den
Ohio, op het gedeelte tusschen Pittsburg
cn Cairo, ten einde eon minimale diepte
van 9 voet to verkrijgen. Dc kosten worden
op 63 millioen begroot.
IScwoarscholcn.
Ter beoordceling van den toestand van
het voorbereidend onderwijs heeft do minis-,
ter van binnenlandsche zaken aan de Gede
puteerde Staten der onderscheidene provin
ciën verzocht hem betreffende de gemeente
lijke bewaarscholen toe te zenden de veror
deningen regelende het bewaarschoolondeij-
wijs cn de jaarwedden van het onderwij
zend personeel en hem voorts mede te dee
len de eischen \"an benoeming voor dat per
soneel, het totaal der werkelijke inkomsten
en uitgaven over 1908 en geraamde inkom
sten over 1909.
Voorts vraagt de minister mededeeling be
treffende inrichtingen of cursuss?n tot op
leiding van onderwijzend personeel, welke
van gemeentewege worden onderhouden,
van; a. de betrekkelijke verordening; b. of
aan het einde van den cursus een getuig
schrift of diploma verkrijgbaar is; aan
welke eischen men, ter verkrijging daarvan,
heeft te voldoen, en of tot 't verkrijgen van
getuigschrift of diploma ook personen wor
den toegelaten, niet aan de gemeentelijke
inrichting of cursus opgeleidopgavo van
de werkelijke inkomsten en uitgaven over
1908 en geraamde over 1909.
Eindolijk verzoekt do minister mededee
ling van de gemeenten, waaruit de gemeen
te subsidie aan bewaarscholen wordt uitge
keerd, met opgavo van de voorwaarden,
het aantal scholen, den maatstaf van subsl-
dieberekening en bedrag.
Toen Zaterdagnamiddag 0 m-
strecks halféén het regiment gremdiers en
jagers met de kapel aan het hoofd na de
beëodiging van rcserve-2e-luitonants naar de
kazerne terugkeerde na een .rondwandeling
door de stad, passeerde de troep het Ko
ninklijk paleis in het Noordeindc juist op
het oogenblik, dat H, M. de Koningin hot
paleis verliet voor het maken van een korte
wandeling.
De troep braoht de Koningin het gewone
militaire eerbewijs, waarvoor H. M. met een
vriendelijke buiging dankte.
A n t i-m ilitaire protestmee-
ting. In de groote zaal van het Paleis
voor Volksvlijt te Amsterdam had gister
middag eon meeting plaats, bedoeld als
protest tegen de gevangenhouding van do
dienstweigeraars De Boer, Kamper en
Koning. Als sprekers waren aangekondigd
de ex-dienstweigeraars Jan Terweij en O.
Kriller, en ue heeren G. Rijnders, H. Kolt-
hek Jr., F. Domela Nieuwenhuia en ds. N.
J. 0. Sohermerhorn.
Een groot aantal belangstellenden was
tegenwoordig.
Bij de opening van de vergadering door
den heer H. Croiset, deelde dezo mede, dat
de dienstweigeraar Kamper thans voor do
derdo maal werd opgesloten, wegens zijn
volhouden qjet niet te willen dienen. Van
den anti-miktairist Smit, die op het oogen
blik in de gevangenis zit, beschuldigd van
opruiing, kwam van daar uit een schrifte
lijken groet aan de aanwezigen. Van ver
schillende verecnigingen kwamen voorts
sympathie-betuigingen in.
Na het zingen van eenige liederen door
het kinderkoor „de Jonge Proletaar", trad
als eerste spreker op, de ex-dienstweige-
raar C. Kriller, en vervolgens kwameu do
anderen aan het woord.
Na afloop der vergadering, trok een
troepje socialisten, door een menigte
nieuwsgierigen gevolgd, zingende do st.nl
in. In optocht ging het door do Utrecht-
schestraot, waar de politic reeds spoedig
krachtig optrad en met den wapenstok,
soms zelfs met don sabel in de hand de
menigte uitocn trachtte 1© jagen. Zelfs
werd oen der betopgers gearresteerd. In-
tusschen trok men verder langs Reguliera-
breestraat, Kalverstraat en Nieuwendijk,
waar de politie opnieuw trachtte de men-
aohenmassa te verspreiden. Eenige oogen-
blikken dreigde het meenons te zullen wor
den. De Oranjegezïnden hieven Oranjelie
deren aan. Een socialistisch gezinde en een
Oranjejuffrouw vlogen elkaar in liefc-haar.
Dan zakte do opwinding weer en trok
men terug den Nieuwendijk af. waarna het
ten slotte do politie gelukte de opgewon
denen te verspreiden. (..O.")
To vijf 11 r 0 n brak Zondag-
middag in de Viseringstraat, to IJniu'den,
in heb magazijn van ongeregelde goederen,
toebehoorende aan Jacob Keesje, een felle
brand uit. Aangewakkerd door den hevigon
wind, en doordat men eerst, nadat de brand
reeds cengien tijd woedde, do spuiten in
working zette, stond in betrekkelijk korten
tijd het perceel in lichterlaaie. De vlam
men vonden volop voedsel in do licht ont-
brandbare artikelen. Het geheelo perceel
brandde uit. De naast en tegenover liggen
de huizen bekwamen zware brandschade.
Alles was verzekerd bij den assuradeur
Klint, te Amsterdam.
Als oorzaak wordt genoemd, dat een der
bewoners oen lamp van d ©petroleumka
chel, die in den winkel brandde, voor het
droog houden der goederen, uit de hand
liet vallen.
EonzeugvandcnUndbouwer
M. te Boerlage (Gr.) heeft haar bn-as niet
minder dan een-en-dertig biggen geschon
ken.
Chol ora. Het „H bi d." m 0 1 d t:
Eén onzer berichtgevers meldt en op onze
information aan het departement van mari
ne. bleek het bericht juist dat zich aan
boord van de „Holland" in Indiö gevallen
van cholera hebben voorgedaan. Twoe man
nen van het stokerspersoneel zijn aan cho
lera overleden. Der familio werd door het
departement kennis van hot overlijden ge
geven.
Dc moordenaar van do Ha m-
burgscho pandjeshuishoudster is govat. Het
is een koffiehuisbediende buiten betrekking.
Artur Holst© gehectcn. Het liad do aan
dacht getrokken van twee meisjes, die wis
ten dat Holste geen geld had, dat hij plot
seling liet gold 7.00 liet rollen. En verder
waarschuwde ook een koopman do politic,
dat Holste bij hom een nieuw pak klecrcn
gekocht en de oude plunje, vol bloedvlek
ken, bij hem achtergelaten had.
In een koffiehuis herkende men Holsto
en nam hem in hechtenis. Hij hoeft volle
dig bekend. Hij zeide, dat hij de vrouw ken
de cn haar vermoord, had, om nan geld to
komen.
Vrijdaglageengrootdcelvan
de Vere 'nigde Staten weer onder do sneeuw.
Van Yellowstone Park tot Boston, van do
C'anadeoschc grens tot de Mississippi cn
Arkansas lag ze hoog. Veertien uren aaneen
had het te Nieuw-York al gesneeuwd.
EenteMadriduitMclillaontr
vangen telegram meldt, dat twee soldaten,
die niet een muilezel uitgegaan waren om
water te gaan halen, bij Taoeïma door Moo-
ren overvallen zijn, dio een hunner gedood
en zijn geweer en zijn tijk meegenomen heb
ben. Een detachement artillerie hoeft het
lijk van den soldaat terug- en twee der
aanvallers gevangengenomen.
Daar woneninde rue du Rotoii
te Fancicnnes, nabij Charleroi, in België,
aldus schrijft het „H. v. A.", deur neven
deur, de cchtgcnooten Lambois en de mijn
werker Massart Eva, vrouw Lambois is
40 jaar.
Massart was vroeger bij do Lambois in
den kost geweest cn Jater had hij de wo
ning daarnaast gehuurd, waar Eva hem
zijn maaltijden bracht. Dit werd haar op
den duur door haren man verboden.
Vrijdagmorgen dus bracht vrouw Lam
bois het ontbijt van Massart bij een buur
vrouw. Toen hij van de miin terugkeerde
en de buurvrouw hem het ontbijt overhan
digde, was hij woedend, omdat vrouw Lam
bois zelve hern zijn eten niet bracht.
Hij wilde bij Eva binnen, doch, de deur
gesloten Vindend, sloeg hij bij de buur
vrouw een ruit in, ging dan door de keu
ken naar boven cn vond Eva te bed
liggen.
Na een korte ruzie viel Massart haar te
lijve en bracht- haar vier steken in den
hals toe, zoodat een dokter moest geroepen
worden, die haren toestand doodelijk ver
klaarde.
De gendarmerie heeft den dader aange
houden.
1 - 1 iw-iri. ,nI»,, 1 "..«afrr
De klesrechtvrouwen trekken met draaiorgels door de straten van Londen, om de
aandacht te vestigen op haar verkiezlngs-vergaderingen.
Do verkiezingsstrijd in Engeland.
Minister Churchill houdt te Manchester een veikiezlngsredo van bet dak van zijn auto.
