BOCKBIER.
De Russische gevangenis.
RECEPT.
Voor liefhebbers van •Oambrinus' edel
gerstenat is het weer eon goede tijd: er is
Bockbier, en dat ia voor do echto liefheb
bers reden om aan hun dagclijksch rantsoen
nog een extra-potje toe te voegen. Wel
laat koning Cambrinus het heeie jaar door
allerwegen lustig zijn banier wapperen,
maar in dezen tijd vertoont hij al bijzonder
aantrekkelijke kleuren: een diep, vol bruin,
dab in het licht roflexen als van rood
gloeiend ijzer afwerpt en met een fijnroom-
kieurigen rand getooid ib. En tongsmakkend
verhaast de beminnaar van het Bockbier zijn
schreden naar het bierhuis.
Veel meer echter nog dan bij ons is het
bij onze Oostelijke buren, waar de biergod
yan oudsher zijn hoofdkwartier heeft, een
gewichtig en verblijdend oogenblik, als
onder vroolijk gejubel van de stamgasten
bet eerste vat „Urbock" aangestoken
wordt. Het is dan feest» en zoodra de wel
bekende plakkaten met den gehoornden
sikkekop verschijnen, zoodra. de met kran
sen en guirlandes versierde bierwagens van
den Tempelliofor Berg door de straten rol
len, klopt den Berlijner het hart met snel
ler slagen. Vroeger was dat pas omstreeks
Pasehen. Dan trokken de bierlustige man
nen en vrouwen in drommen naar buiten,
den berg op, waar op Palm-Zondag onder
vroolijke uitgelatenheid de kraan in hot
«erste Bockbiervat geslagen, werd.
Bockbier, vanwaar dio naam 1
Natuurlijk is bij van Duitschen oorsprong
en veelal wordt hij daar in verband ge
bracht met de oude stad Eimbeck in de
buurt van Hildesheim, waar al in den Re
formatietij d een wijdvermaarde drank ge
brouwen werd, waarvan, volgens het ver
baal, ook dr. Maarten Luther op den
.Rijksdag te Worms een potje liet aanruk
ken en zich dat heerlijk smaken liet. Het
„Eimbecker", zooals het toenmaals bekend
was, telde echter nog talloos andere ver
eerders, waaronder ook vorstelijke perso
nen, zoo als bijv. hertog Willem van Beieren,
die op het laatst van de 16de eeuw regeer
de en als prachtlievend en royaal bekend
stond. Ook op zijn natje en droogje was
bij bijzonder gesteld, aoodat het „Eim-
becker" aAn zijn Hof gedronken werd als
pompwater, en uit het Beiersohe land
•voortdurend aanzienlijke geldzendingen
onderweg waren naar de oude Hanzestad,
ter vereffening van de lang niet malsche
bierberen.
Ten slotte eohter begon de Hertog zelf
sen brouwerij, welker brouwsel, dat voor
bet „Eimbecker" niet behoefde onder te
doen, in 1691 voor het eerst uitgeschonken
werd aan het Hof. Zijn zoon echter, do zui
nige Maximiliaan I, vond het geldverspil
ling nog langer bet origine el e „Eimbecki-
scbe" bier te Uten komen, en vergenoegde
rich uitsluitend met zijn eigen fabrikaat,
dot hij weldra voor het publiek verkrijg
baar stelde. Dat keurvoretelijk brouwsel nu
stond óók als „Eimbockisch" bekend, en
tot in het begin van de vorige eeuw bleef
te Münohen de naam „Eimbock" voortbe
staan, zij het dan ook ten slotte alleen nog
maar onder den verminkten vorm van
,,Bock". En van Münohen uit verspreidde
rich deze biersoort onder dien naam naar
alle wereldstreken, zoodat bijv. te Berlijn
in 1838 de eerste „Münchener Bockbraue-
rei" gebouwd werd op de plaats van do
tegenwoordige Tempelhofer-brouwerij.
De Borlijners hebben evenwel voor den
naam „Bockbier" een andere afleiding. In
het begin werd het. Beiersoh bier in d©
Pruisische hoofdstad alleen op Hesschen
verkocht; toen men het. echter beter had
leeren waardeeren, begon men het ook
direct uit het vat te verschenken. Daa-rbij
lag het vat dan op een houten onderstel,
dat „Bock" genoemd werd; vandaar de
naam „Bockbier", die later, evenals ook
thans nog het geval is, overal aan ieder
sterker dan gewoonlijk ingebrouwen bier
gegeven werd.
De „Bockonstich" begint, in Münohen
ook tegenwoordig nog heel wat later dan
in noordelijker streken; de Münchener
—Bierkiefer" immers maakt er een Meikuur
door; juist die vroeger aJgomeen in hot
voorjaar vallende verschijning van het
„Bockbier" was oorzaak, dat de taalvor-
schers dien naam met heel wat anders in
verband braohten dan met bet „Eim-
becker"-brouwscl of met de Berlijnsche vat-
stellagcs, maar den oorsprong meenden te
moeten zoeken in reeds half-vorgetcn dagen
uit den oud-Germaanschen voortijd, toen
Wodan nog in eere was, en zich op zijn
met bokken bespannen wagen door het
luchtruim voortbewoog. De bok was aan
den heidenschon oppergod toegewijd en zijn
voornaamst offerdier. En dat bij de Ger-
maansche godenfeesten een krachtige dronk
niet ontbroken mocht» is van algemeene
bekendheid.
De Michaelisdronk en de Martinusdronk
bleven nog tot ver in de middeleeuwen een
belangrijke rol spelen bij de gcchristani-
6eerde, vroeger oud-heidensche- feesten;
het Pinksterbier is zelfs nu nog in Thürin-
gen welbekend. En ook de Wodansdronk,
dien men bij elk nieuwe ontwaken der
natuur uit reusachtige drink hor ons tot zich
nam, ter eere van de godin der vruchtbaar
heid, werd nog eeuwenlang in eere gehou
den, evenals ook de Wodan-dienst zelfs nog
tot na do Hervorming tal van aanhanger*
behield. Bij de daarmee in verband staan
de feesten werd dan, op dergelijke wijze
als in Israël, een bok met de zonden der
gemeenteleden beladen door den heiden-
schen priester bet bosch ingejaagd. Nog in
1667 moesten deze oude gebru.ken onder be
dreiging met strenge straffen door de
overheid verboden worden.
Bij al die godsdienstige plechtigheden be
hoorde, lezen wij verder in „De N. Crt.",
een overvloedig drinkgelag, en het klinkt
dan ook geenszins onwaarschijnlijk, dat do
naam „Bock" afkomstig zou zijn van dien
ouden feestdronk der heidensche Germa
nen; te minder, omdat in het Mecklen-
burgsche de maaiers gedurende den oogst
tijd ook thans nog gewoon zijn hun
„Wodel-" of „Wodan-b'er" te drinken.
Het inbrouwen van het krachtige bier,
dat bestemd was om in de eerste lente
maanden verbruikt te worden, dagteekent
dus al van verouderde tijden, wat ook wel
te begrijpen is, daar bet naast de „mee
of „mede" niet aileen als gezelschapa-,
maar" ook als offerdrank dienat moest doen.
Ook de gewoonte, om, door toevoeging van
een of ander kruid, aan het eenvoudige -
mout^extract een pikanteren smaak te ge
ven, is reeds bij verschillende bierbrouwen-
de volken van de oudheid in zwang geweest.
Dit kruid, de hop, schijnt eohter in West-
Europa sinds de groote volksverhuizing be
kend. Een tegenstelling met het sterk ge
hopte bier vormt het zoogenaamde „na-
bier", dat hoofdzakelijk door een nogmaals
herhaalde afkoking van reeds gebruikte
mout en hop gemaakt werd.
Ook in enkele onzer Nederlandsche ste
den werd in de middeleeuwen een biersoort
gemaakt, „Kuijt" geheeten, die zoowel voor
drinkerB met schrale beurs als met twakke
maag bestemd was. Het „Bockbier even
wel kan zich met deze beide attributen on
mogelijk verdragen; daarvoor is het te duur
en te koppig. Maar lekker is het dok.
KONING MANUEL.
Naftr aanleiding van h©fc bezoek van dom
Manuel, den koning van Portugal, aan Par
rijs, deelde Jane Diculafoy in de „Figaro
het een en ander mede omtrent de opvoe
ding van dezen jongen Souverein, dio zoo
onverwacht en onder zulke treurige omstan
digheden op den troon werd geroepen.
Als klein knaapje reeds betoonde de te
genwoordige Koning groote leergierigheid,
die gepaard ging met een uitstekend geheu
gen, zoodat hij gemakkelijk leerde en bet
eens geleerde in zijn goheugen gegrift bleef.
Op zekeren dag kwam graaf Ficalho on
verwacht dc leerkamer van de beide prin
sen Luiz Filippe en Manuel binnen en zog
den kleinen Manuel gebogen over een land
kaart, die over den gTond uitgespreid lag.
Hij riep den Koning en deze, verrukt over
de groote belangstelling in de aardrijks
kunde, die zijn jeugdige spruit aan den dag
legde, zeide lachend: „Dat zou nu bet'
model zijn voor een schilderij, voorstellende
Hendrik den Zeevaarder, den grondlegger
van onzo zeemacht als knaap 1"
Werktuigkunde was steeds een liefhebbe
rij-vak geweest van de Bourbons en de Ur-
leansen en ook bij don jongen Manuel zat
de belangstelling in de mechanica in het!
bloed. Geei* horloge of ander kunstig sa
mengesteld voorwerp was dan ook veilig'
voor hem; hij rustte niet, vóór hij achterj
de geheimen van hun samenstelsel was.
Een karaktertrek trouwens, die ook zeer'
veel kinderen, vertoonon, bij wie later blijkt,
dat van aanleg voor werktuigkunde niet de'
minste sprake was.
De beide broertjes werden zooveel moge
lijk buiten aanraking met de hofhouding ge
houden; bij hun opvoeding ging hun moeder
uit van het denkbeeld, dat de mensch zijn!
waarde ontleent niet aan zijn geboorte,'
maar aan zijn karakter, zijn kennen en zijn'
kunnen. Steeds werd hun ingescherpt, datij
hun hoogo geboorte voor, hen een prikkel
moest zijn anderen in alles te overtreffen,
in deugd zoowel als in wetenschap. En ont
zien werden de jeugdige Prinsjes niet.
Op zekeren dag kwam het speelkameraad-,
jo van Manuel weenend aan koningin Ajné-
lie mededeelen, dat de kleine Prins hem
had geslagen. „Welnu", zei de Koningin,
„sla hem terug, maar klik nooit."
Toen de Prins twaalf jaren was, werden
Mousinho d'Albuquerque, een dapper offi
cier, en Franz Kerausch, een geleerd
Oostenrijker, zijn leermeestersde laatste
was speciaal belast met zijn letterkundige
opleiding.
De Prins was bestemd voor zeeman; zijn'
vader koesterde de stille hoop, dat zijn zoon
eens in, staat zou zijn in verre gewesten de
schitterende tradities van zijn geslacht te
handhaven en daar den Portugeeschen naam/
wofler tot de oude eer te brengen.
In 1904 werd dom Manuel na afgelegd,
examen adelborst. Eerst in 1907 echter be-,
gon hij de lessen te volgen, evenals de'
eerste de beste aanstaande zeeofficier. Heb
noodlot beeft echter niet gewild, d&t hijl
de studies ten einde zou brengen; het fris-j
sche zeemansleven was voor hem niet weg-j
gelegd; hij zou geen lauweren plukken inj
afgelegen streken; er wachtte hem een
troon, nadat het moordend lood van een.
verraderlijken misdadiger zijn vader en zijn)
oudsten broeder had nedergeveld.
Wodki-verbrtuik in Rusland.
Sedert de Russische Regeering den ver
koop van brandewijn gemonopoliseerd heeft i
stijgt de drankzucht in dit land van jaari
tot jaar. Daarbij krijgen de verbruikersj
thans een veel minder product dan vroe-j
ger; een product, dat buitengewoon schade-,
lijk voor de gezondheid is. De wocUri wordt)
gedronken in paleizen zoowel als' in ar-1
moedige hutten. Een maaltijd zonder dit]
vocht is niet denkbaar. Alle pogingen oml
het volk van dit kwaad te redden, zijn tot!
nog toe mislukt. De Regeering moet haar
wodki kwijt worden en den staatsbuidel]
vullen. Geen dorp bestaat er meer in Rus
land of de Regeering draagt er zorg voor,
dat wodki verkocht wordt. In sommige dor
pen vereenigden de vrouwen zich en be
stormden de regeeringskroeg, om haar fa
milie voor ondergang te bewaren.
In andere dorpen deden de boeren zel^l
alle moeite zulk een" verkoopplaats uit hnn'
dorp te weren, zonder succes natuurlijk.
Het vorige jaar verkocht de Regeering voor
ruim 700 millioen roebels aan brandewijn;»
de onkosten bedroegen ongeveer 200 mil-4
lioen; zoodat een ronde winst van 500 mil-|
lioen de staatskas binnenstroomde. Aan de,
ruim 27,000 brandewijnwinkels voegt de|
Regeering ieder jaar nog een aantal toe."
De barometer van de drankzucht stijgt'
ieder jaar nog in Rusland. In het gonver-]
nement Moskou is verleden jaar per hoofd^
ongeveer 22 liter wodki verkocht; over ge-;
heel Rusland genomen werd ongeveer 8 li
ter per hoofd verbruikt.
In geen enkele gevangenis is men voor
zijn pleizier opgesloten. Maar in een Rus
sische het allerminst. Het leven wordt
daar den opgesloten gevangone, en don po-
liticken nog veel meer dan den criminee-
,len, tot een verschrikking gemaakt. En
"vooral degenen, die alleen op verdenking
van politieke woelingen worden opgesloten,
en soms maanden en jaren moeten wachten
•voordat hun zaak onderzooht wordt, zijn er
slecht aan toe.
Over de ellendige toestanden in de Peter
en Paulsvesting ód in Schlüsselburg zijn
dikke boekdeelen volgeschreven, dio doen
denken aan de griezeligste verhalen uit de
.middeleeuwsche lijfstraffelijke rechtsple
ging. Daar vindt men gevangenen, die
jarenlang hun cel niet mochten verlaten,
om in de open lucht te kom an. Dagen en
jaren gingen voorbijde gevangene zit
in zijn cel, denkend en zoekend naar de
redenen, die tofc zijn opsluiting aanleiding
kunnen gegeven hebben; en niemand deelt
hem mede hoe lang het nog duren zal; van
icdero gemeenschap met de buitenwereld
is hij afgesloten, en hij ziet alleen den
nooit sprekenden, norschen, vuilen cipier,
die hom het schamele maal komt brengen.
Dat zijn de gekerkerden van St.-Petersburg,
die geen ander einde kennen dan de dood,
krankzinnigheid of Siberië. En wio naar
Siberië ging, mocht zich gelukkig achten;
hij ontkwam ten minste aan het gevaar,
gek te worden van angst en vertwijfeling:
De willekeur in de behandeling der poli
tieke gevangenen in Rusland is spreek
woordelijk geworden; en na alles wat Her-
zer, Stepniak, Leo Deutsch en anderen
daarover geschreven hebben, is er nog niets
veranderd. Nu en dan bespreekt de radicale
pers één of meer gevallen; dan wordt aan
een der Doemaleden eonig bewijsmateriaal
toegezonden, met verroek een interpellatie
te houden. In de eerste en tweede
Doema geschiedde dit nogal eens. Maar
in de „heerendoema" komt ook dat niet
meer voor. Wat helpt het ook?
Het blijft alles toch zooala het was. En
ingrijpende hervormingen in Rusland, die
met de verandering van den geheelen toe
stand wellicht ook in het gevangeniswezen
wijziging zouden kunnen brengen, laten op
rich wachten.
Dit alles komt weder in de herinnering
door de gebeurtenissen, die uit Kief wer
den gemeld, uit de Lukjanof-gevangenis.
Daar hebben 40 politieke gevangenen, die
tot de intellectueelen behooren, een der
gevangenbewaarders niet de door dezen ge-
eischte „hoogachting" bfctoond. Toen dia
ambtenaar die ocllen betrad, zijn zij niet
dadelijk opgestaan. En het gevolg daarvan
was een meer dan gruwelijke behandeling.
Al dadelijk werden de britsen verwijderd
uit de cellen, zoodat de gevangenen de nach
ten op den vloer moesten doorbrengen. De
toch al magere gevangeniskost werd tot
water en brood verminderd. De nachtton-
nen moohten niet worden geledigd, moesten
tot straf dag en nacht blijven staan,
zoodat een ondraaglijk® reuk in de
cellen heerschte. Dientengevolge werden
vele opgeslotenen ziek. De andere ambte
naren trokken met den zich gekrenkt ge
voelende één lijn, en werkten mede om de
gevangenen te „treiteren." De directeur
hief de benoeming van een oudste, starost,
op, die voor de verdeeling der levensraid-
delen te zorgen bad. Hierdoor ont
stond natuurlijk groote ontevredenheid;
en deze leidde /weder tot nieuwe maatrege
len van den cfirëötënr. Totdat ten slotte de
gevangenen een „hongerstaking" begon
nen. De directeur gaf toen bevel aan de
wacht, iederen staker, die voor de vensters
of voor de deur verscheen, onmiddellijk neer
te schieten. Een der gevangenen werd door
een geweerschot aan het hoofd gewond; en
als straf daarvoor gaf de directeur last de
gcheele groep opnieuw te beknibbelen op
levensmiddelen en vrijheid.
De moeder van een der gevangenen die
van een en ander kennis kreeg, zond een
verzoekschrift aan den gouverneur.
Het resultaat daarvan was onverwacht.
Op last van den gouverneur werden aan
de gevangenen pennen, papier en inkt ont
nomen, om elke betrekking met de buiten
wereld onmogelijk te makendan konden
rij zulke dwaasheden niet weder uithalen.
Bovendien werd een der gevangenen op
gruwelijke wijze afgeranseld. Toen de an
dere gevangenen zich daarover beklaagden,
gaf de directeur bevel: dat de „politieken"
voortaan niet meer alle weken schoon lin
nengoed zouden krijgen, maar tweemaal
per maand, voorloopig gedurende drie
maanden.
Aldus geschiedt in het jaar 3909, in
de „beschaafde" twintigste eeuw, in Kief.
ih het Russische Rijk.
Zeven wenken aan hen, die bijdragen voor kranien
en tijdschnflen leveren.
1 Wilt ge iets mededeelen, stel dat dan
nooit uit, maar zend uw bericht zoo spoe
dig mogelijk.
2. Wees altijd kort; u bespaart dan zoo
wel uw eigen tijd als dien van den redac
teur. Schrijf alleen feiten, 2onder veel
frasen.
3. Wees duidelijk, Bchrijf nooit met pot
lood en vooral leesbaar, in het bijzonder
namen en cijfers. Voorts ziet de redactie
liever meer punten dan komma's, d. w. z.
hoe korter de zinnen zijn des tc beter is het.
4. Schrijf niet „gisteren" of „heden",
maar noem den das en den datum.
5. Knoei nooit in het geschrevenemaakt
ge een fout in een woord of getal, sla dan
het foutieve woord door en schrijf de ver
betering er boven of er naast.
6. Schrijf nooit anoniem. Geen redactie
toch zal aan anoniem geschrijf waardo hech
ten en dus zijn ongeteekende stukken te
voren reeds naar de papiermand verwezen.
7. Ten laatste, de hoofdzaak, beschrijf uw
papier nooit aan beide zijden. Een stukje
van 40 regels, geschreven op twee zijden van
het papier, vereischt meer tijd om te zet
ten dan een 100-regelige kopij, éénzijdig
beschreven. Het papier kan dan gemakke
lijk verknipt worden en het zetten van één
zelfde stuk kan door meerder© zetters ge
lijktijdig geschieden.
Zandtaart.
Smelt vier ons boter, giet ze van het be
zinksel, laa,t se koud worden en klop ze
tot schuim. Klop door do schuimende bo
ter drie ons suiker, en daarna één voor één
acht groote eierdooiers, verder de gerasp
te schil van één citroen, een ons bloem met
een ons aardappelmeel, dooreengemengd.
Laat het zoo een halfuur staan en roer
er dan naar volgorde door het sap van den
citroen, een paar lepels siroop van punch
of een lepel rum, desverkiezende een lepel
gesnipperde sukade en eindelijk het ge
klopte eiwit.
Doe het in een vorm, die eerst met boter
besmeerd en met fijne beschuit moet zijn
bestrooid en bak het in den heeten oven
één uur of vijf kwartiersoms zachtjes
den vorm draaien, maar vooral niet stoo-
ten.
STOPGOUD.
Het geloof heft bet hart naar den He
mel maar in de liefde daalt de Hemel in
het hart.
B y r o n.
A
Houw liever uw hand af dan iets te ne
men wat niet het uwe is.
B o e d h a.
Haadgevingtn vour konijnenhondus.
Geef nooit nieuw strooisel dan nadat de
mest verwijderd is.
Bestrijk elke maand de binnenwanden
der hokken met kalk.
Geef nooit beregend, bedauwd, berijpt
1T*
of beschimmeld voeder. Als de konijnen in
warme dagen liggen te hijgen, beproef dar»
of zc willen drinken.
Zoek de fokdieren uit; sluit minderwaar
dige exemplaren uit.
Speen de jongen niet vóórdat ze 6 weken
oud zijn.
Verkoop niet elk najaar allo volwassen
konijnen, een goede voedster kan men 3 en,
een goeden rammelaar tot 4 jaar aanhouden.
Licht uw konijnen nooit bij de o.oren op.
doch bij het rugvel.
Martel uw dieren niet; Blacht nooit een.
konijn, als gij het niet in één slag kunt'
afmaken. -
Een flinke maaltijd.
Onder do varia van den Groningschen,
Volksalmanak komt het volgende contract
van een gildénmaaltijd voor:
Conditiën 'van de Maeltijd bij Monsr.
vAo Someren, den 29 en 30 Juny 1740,
aanstaande bestelt voor 34 personen,!
en bedongen van ieder Persoon voor'
35 et. eerste dags, dog soo er meer
verschijne, daarvoor na quota te vol>
doen.
2 Ruiiderbraën op id er tavel een, van 40
pnd. of daaromtrent.
36 kiekens, de helfte van dien 1 gespcckt:
4 schotéls pastijen, op ider tavel twee.
2 verse schinken, op ider tavel een.
2 ekkelschinken 1), op ider tavel eeD.
2 deftige kalvcrlumjes 2), op ider tavel
een.
2 schotels met lamvlees, op ider tavel
een. Diverse groente en assietten na tijds
gelegenheid, yder persoon een geraspte
bolle en ander wittebrood, augurken, cap
pers, citroenen, dunnebier, coffy en thee
water, porcelijn etc., schone servetten-
messen-lepels-vorken, kussens en stoven
voor de vrouwen etc.
Op de tweede dagb.
yder persoon bedongen voor 25 stuver.
10 schotels verze vis, op ider tavel 3
schotels met doopvi6 3) en twee met water-
vis, gespecificeerd in exellente baars,
snoek, aleën en verder beste soort, die er
is, met ruim peperwortel en goedé sause.
36 kiekens, de helfte van dien gespeckt.
2 deftige en heerlijke cal ver borsten, op
ider tavel een, de overige daagsché runder-
braën op ieder tafel een als boven gesegt is.
2 vri8se verse schinken, opnieuw.
2 ekkelschinken, opnieuw, op ider tavel
van ider een.
Diverse groente, poelen, walsebonen,
palaet, etc. chuley etc. in assietten na tijds
gelegenheid.
Vers wittebrood, als boven gemeld is.
Augurken cappers etc. als boven.
Schone servetten, messen, vorken, lepels,
etc. als de eerste dagh.
Dog hetgeene er smiddags overbijft mag
savonds wederom geëischt worden, tzij
schink en calverluinje, grof brood, witte
brood, moostaert, zuiker, etc., te weten
zoowel op de eerste als op de tweede dagb,
dog de tweede dagh mag geijst worden run-
derbraën, schink en cal verborsten.
Tan deze conditiën sijn twee gelijkluiden
de gemaakt en wederzijds onderteijkent.
Nog op dagh van de uitproevinge van de
wijn. en bestellinge van de maeltijd gekocht
en bedongen
3 Anker beste witte wijn a 20 gl. yder.
Anker roode wijn voor 12 guldens.
Alle tijdig in vlesscn afgetapt.
Op heden geconditioneert.
den 18 Juny 1740.
(get) J. Amoldi,
©lderman 4).
n F. Lantink,
overste heuveling.
i, O.'Trèviso,
jungste dito
(get.) Jacob van Somerën.
1) D.z. e:kelhfimmen, op eiken spaanders
gerookte hammen.
2) Vermoedelijk het Engelsche loin is len-
destuk.
3) Visch, mét saus gestoofd.
4) Deze zijn de old er man en hcuvelingefl
van het koopmans- of kramcrsgilde te Gro
ningen in 1740.
