LEÏDSGH DAGBLAD, 29 November. Tweede Blad.
JKTo. 15263.
De electrische tram iH Leiden.
I
Anno 1909,
FEUILLETON.
Hose Marie.
^rmi >i 11 au ia—aaepggae—rr—
Gelijk het Dagëüjksch Bestuur den ge-
Ineonteraad meedeelt, ontvingen B. en Ws.
den 19den November ran. het jaar 100T een
Schrijven van den Baad van Administratie
jran de Hollandsc-ho IJzeren Spoorweg-
Maatschappij, waarbij dit coilege hun me
dewerking inriep voor do verwezenlijking
Iran bij hem bestaande plannen om verbete
ring te brengen in de verkeersmiddelen
fcusechen de gemeenten Leiden, Katwijk,
Nevoid wijk en Haarlem. Do Maatoahappij
was namelijk tot do overtuiging gekomen,
dat. daartoe in de eerste plaats de beata-an-
|de stoomtramwegen moesten worden ver
vormd voor clectrisoho tractie.
Trouwens niet alloen do verkeersmidde
len tussohen Leiden en do bovengenoemde
plaatsen lieten te wenschcn over, nog veel
gebrekkiger waren de verbindingen van
Leiden met de gemeenten aan den Rijn ge
legen, oostelijk van de stad. Reeds lang bij
id© Maatschappij besta ando plannen
om ook daarin door het aanbrongen van een
stoom tram verbinding verbetering te bren
gen, waren dan ook, nu het electrisch tram
bedrijf in do laatste jaren zoo uitnemende
resultaten opleverde, voor het vervolg
eveneens op het aanwenden van electri-
feohe tractie gericht.
Om nu echter van haar onderneming een
behoorlijk geheel te maken had de Maat-
Bohappij de hulp van Leiden noodig. Do er
varing toch had haar geleerd, dat het mo-
iderne vervoormiddol eerst dan aan de
feisohen van hot publiek voldoet, wanneer
ronder overstappen kan worden doorgere
den naar het midden van de stad. En nu
de daartegen vroeger bij de toepassing van
tet stoombedrijf bestaande overwegende
be:-:waren door de aanwending van elec-
fcrisohe tractie waren weggenomen, moest
flus getracht wonden ook in dit opzicht aan
'de wenschen van liet publiek te voldoen. De
Maatschappij was daarvan zelfs zoo zeer
Overtuigd, dat zij zich als volgt kon uitla
ten: „Onze onderneming kan dus eigenlijk
slechts op succes hopen, wanneer wij de wa
gers, kom en de van de richting Bodegraven,
iooor uw meente roeren naar een eind
punt in hrr. westen van Leiden: en de wa
gens van de richting Katwijk, Noord wijk en
Haarlem naar een terminus in het oostelij-
lijk gedeelte der stad."
Iotussehen, de gemeente Loiden had aan
'de Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij
concessie verleend voor den aanleg en de
exploitatie van paardenspoorwegen door
idezo gemeente, en zonder de medewerking
"Sdicr maatschappij zou uitvoering van de ge-
föaakte plannen dus niet mogelijk zijn. De
Raad van Administratie had daarom voor-
loopige besprekingen gehouden met de
Rol terdamsche Tramwegmaatschappij en
Haar aanvankelijk tot een overdracht der
concessie bereid gevonden. Indien dus ook
B. cn Ws. in beginsel niet ongenegen moch
ten zijn om de bestaande paardentramconces
sie in een voor electrisch trambedrijf om te
«el ten, dan zou de Raad van Administratie
gaarne in de gelegenheid gestold worden,
met B. en Ws. en met do Directie der Rot
terdamsche Tramweg-Maatsokappij een be
spreking te houden „over den besten vorm,
.'waarin een en ander kan geschieden, en
over de hoofdvoorwaarden welke in de ge
wijzigde concessie zullen moeten gelden."
Tot zoover het schrijven van do Holland-
bcho IJzeren-Spoorwog Maatschappij, waar
mee een nieuwe phase voor het verkeer in
en om deze gemeente word ingeleid. De
plannen der maatschappij werden door B.
en Ws. met warmte ontvangen en de aan
gevraagde bes picking werd volgaarne toe
gezegd.
Nadat B. en Ws. dan ook vooraf het ad-
Jvies van den Directeur van Gemeentewer
ken en van de beide betrokken raadscom
missies, die van fabricage en die van de fa
brieken van gas en electriciteit, hadden in
gewonnen omtrent verschillende punten,
welke op de conferentie zouden kunnen ter
sprake komen, had diezo den 13en Januari
van het vorige jaar plaats.
Bij dit onderhoud werd al aanstonds om
trent hal van belangrijke punten overeen-
stemming verkregen. Alvorens daarvan een
kort overzicht te geven, gn echter nog een J
andere niededeeling van B. en Ws. vooraf, j
Het is duidelijk zeggen zij dat de
aanvrage van do Hollandsohe IJteren-
Spoorweg-Maatschappij do vraag moest
doen rijzen of de gemeente wellicht beter j
zou doen, indien mogelijk, zelf de exploit*-
tie van het electrisch trambedrijf in dc go- j
meento in handen te nemen. Moge dit ech- j
ter in de meeste gevallen een uiterst lastigo
vraag zijn, hier kon de beantwoording daar
van niet moeilijk zijn. Immers wannéér meu
bedacht, hoe de lijn door do gemeente
slechts een zeer onbeduidend, en aan den
anderen leant, toch ook weer onmisbaar, on
derdeel zou uitmaken van een wijdvertakt
net van tramwegen rondom de gemeente,
dan kon er van een eigen exploitatie van
dat kleine onderdeeltje toch immers geen
sprake zijn. Alleen zou er, ook dit sprak
weer vanzelf, voor moeten worden gewaakt,
dat het verleenen dezer concessie aan de
Hollandsche IJzeren-Spoorweg-Maatechap-
pij de gemeente nimmer in ongelegenheid
zou kunnen brengen, wanneer zij meende
dat later tot dan aanleg van nog andere
lijnen zou moeten worden overgegaan.
Daarvoor moest dus bij het opmaken der
concessie-voorwaarden worden gezorgd.
De punten waaromtrent dan al aanstonds
bij de eerste bespreking tot overeenstem
ming word gekomen, waren de volgende:
Het feit, dat de stadslijn een onderdeel
zou uitmaken van interoommunale verbin
dingen, mocht nimmer ten nadeele strekken
van do bediening der stad zelve. Met name
werd dezerzijds bedongen, dat een gere
geld vervoer door dc stad zou plaats heb
ben, dat ook de interoommunale trammen,
indien noodig, aan alle voor den stads
dienst bestemde haltepunten zouden stop
pen en dat eindelijk, zoodra een der inter
communale verbindingen electrisch zou
worden bediend, aanstonds ook, van den
aanvang af, in de stad het tramverkeer
electrisch zou worden. B. en Ws. wensch-
tea toch niet bloot te staan aan het ge
vaar, dat wanneer eenmaal maar op de
lijnen naar Katwijk en Noordwijk electrï-
eohe energie zou zijn ingevoerd,, wij ons in
de stad zelve misschien nog jaren met het
gesukkel der paardentrams xxmden moeten
tevreden stellen.
Dan werd overeengekomen, dat de voor
het trambedrijf benoodigde energie, voor
zooveel de lijnen naar Bodegraven, Katwijk
en Noordwijk betreft, geheel, en voor zoo
ver dde naar Haarlem aangaat, tot Hille-
gom of Lïsse door de Leidsche centrale zou
wordon geleverd. Altijd natuurlijk onder
dit voorbehoud, dat men het omtrent den
prijs van den geleverden stroom vooraf eens
zou kunnen worden.
Allo kosten van aanleg, waarondccr dus
ook die van ventueel noodigo versterking
van bruggen, zouden door de maatschappij
worden gedragen. De gemeente zou even
wel een bijdrage geven in de kosten van
versterking en verbreeding van de Blauw-
poortsbrug, naar evenredigheid van het bo-
fang, dat de gemeente geacht kon worden
bij de uitvoering van dit werk te hebben.
Waar het de bedoeling van de Maatschap
pij was om behalve op de Hoogewoord, tos-
schen Rijnstraat en Steenschuur, en op het
KorteRapenburg, overal door de gemeente
dubbel spoor te leggen, werd van de zijde
van B, en Ws. bedongen, ten behoeve van
die veiligheid van het verkeer, dat ook op
het Kort-Rapenburg dubbel spoor zou wor
den gelegd Mocht daartoe overwulving van
het. Kort-Rapenburg noodig zijn, dan zou
de gemeente Diet ongeneigd zijn, in de kos
ten daarvan bij te dragen.
Yan haar kant zeide de Maatschappij aan
leg van een tweede spoor toe ook lange
Rijnstraat, Levendaal en Steenschuur, wan
neer bij de opening van de lijn Leiden—
Bodegraven dubbel spoor door de geheele
gemeente niet langer rou kunnen worden
gemist.
De duur dier concessie werd bepaald op -
40 jaar en bepalingen omtrent de voorwaar
den, waaronder de gemeente eventueel be
voegd zou zijn na afloop der concessie het
bedrijf te .naasten, zouden in de concessie
niet mogen entbreken.
oommiasariiSsen. een aanvulling van het Uit-
breidinga- on Vernieuwingsfonds der Stodo-
lijko Eicelrioiteitsfabriek mot f 300,000 aan
gevraagd. Behalve de roede bovengenoemde
205,000 zijn hieronder dan begrepen f 65,000
ion behoeve van uitbreiding van machine-
capaciteit voor de (slad nelf, cn f 30,000
voor uitbreiding van het gebouw met het
oog op het bijplaatsen vaa machines in de
toekomst. Alles te zameu genomen zal dan
ten behoeve der eleetriciteitsfabriek een bo-
bodrag ran t 090,000 zijn beschikbaAT ge
steld.
In deze nieuwe uilgavs zal zeggen, B.
cn We. uit den aard der zaak door geld-
lcening moeten wordt», voorzien, welke in
dit geval, naar zij mecneu, weder in den
gewonen, voor de ton behoeve van. do gasfa
briek verstrekte kapitalco gestelde** termijn,
zal moeien worden afgelost.
Zij geven dua in overweging?
lo. to besluiten tot aanvalling van het
Uitbroidinga- en Vernieuwingsfonds der elcc-
tricibeitsfahrick met een bedrag van
f 300,000, onder bepaling dat jaarlijks door
de fabriek aan do gemeente zal wordon be
taald dezelfde interest, als de gemeente voor
het door haar geleende kapitaal verschul
digd is en dat jaarlijks, te beginnen met het
jaar 1912, 5 pOt. zal worden bestemd tot
aflossing van schuld of kapitaal-belegging;
2o. over te gaan tot de vaststelling van
den bij het voorstel ovargclogden supple-
toiren begrootingsstaat.
„Boor Vriendschap Vcroenigd."
Do sedert 1801 onder dit devies alhier
bestaande ondcrofficiersvereeniging gaf jL
Zaterdagavond in de groot© Stadscaal een
uitvoering met introductie, bijgewoond door
zeer velen, die zich een plaats gezoohk had
den of voor wie plaatsen gereserveerd wa
ren op het balkon of in de zaal.
De ondcrafscheiding tusschen tooneet en
naai was bekleed mot vlaggendoek, rood-
wit-blauw, terwijl op twee hoogc planten
groepen, in éóne waarvan de vereenigings-
banier en de bus' van H. M. de Koningin,
in do andere die van Z. K. H. den Prins
der Nederlanden, het oog kon rusten.
Vlak vóór hét toonoel lod plaats geno
men hot gro: te, sterke strijkorkest van het
vierde regiment infanterie, dat daar onder
leiding zat van den kapelmeester, den hoer
W. van Erp.
Met militaire stiptheid en orde ging het
In de Ea<al reeds vóór achten, het aanvangs-
uur, toe, werd de uitvoering aangevangen,
voorfcgozet en geëindigd.
Allereerst was, nadat do hoogste militaire
gasten waren gezeten, volgens programma
het orkest aan de beurt met Gounods Mar
ch© et Cortëgo do l'Opóra „La Reine do
Saba" en Herolds Ouverture „Zampa".
Toen ging de voorzitter, sergeant-majoor H.
W. Nelck, in kwaliteit van president spre
ken. Hij noemde het een vereerendo taak
hier allen een hartelijk welkom te mogen
toeroepen, inzonderheid don beschermheer
kolonel O. D. do Roon, en den eore-voor»
zittor den eersten luit.-adjud. M. van Mens;
voorts hoofd- en andoro officieren, eere-le-
den dor Vereeniging, loden van verdienste,
oud-leden, donatrices en donateurs en ver
tegenwoordigers van zustervereeni gingen.
Omtrent den toestand der Voreeniging zel
ve bad do heer Van Nolok niot veel mede te
deelon. Gelukkig, want lange toespraken,
hoe goed ook gelegd, vervelen gauw op een
fees^eiijk samenzijn. Steeds moet, vooral
met het oog op vel© persoonswisselingen in
de Voreeniging, met kracht door de leden
worden gewerkt. Veel genoegen wenschte
do Voorzitter allen, opdat ook deze avond
in aangename herinnering zou blijven en de
kameraads- en vriendschapsbanden nauwer
zouden worden aangehaald.
Alsnu worden corroot uitgevoerd vrije
ööfoningcn, een partij schermen sabel ©n
geweer, een fantasie geweer door acht per
sonen, oefeningen aan den rekstok, en hier
tusschen gegeven een voordracht door drie j
dames in zomerkleedij, die niet verlegen
waren: „Wat wij dames willen", en ten ge
hoor© gebracht door het strijkorkest, dat
uitnemend speelde en stille aandacht ver
diende: Menuetto „Pompadour" van Wachs
en „Künstlerleben", wals van Strauss.
Vóór de pauto genoten wij echter van
nog meer. In de eerste plaats van prach
tige plastische standen, wonrroov dea uit
voerders alle huldevoorstellend?diabolo,
doornentrekker en gladiator, naar beelden
in het Yaticaansche Museum te Rome:
standbeeld van Napoleon I op Elba, naar
het kunstwerk van beeldhouwer Sindoni en
geplaatst op do rots MarcianiTsaar Pe
ter de Groot© als matrozen redder en als
timmerman, naar de standbeoldcn in Rus-
lands hoofdstad, gewrocht door beeldhouwer
Bernstamm. In de tweede plaats van Mil-
löcker3 Potpourri uit de Operette „Der
Bettolstudent" door het orkest. In de der
de plaats van vijf nummers, ten gehooro ge-
bracht door het gemengd zangkoor det
Vereeniging, waarvan directeur is de heer
Burgdorffer, en van welke vijf één werd
herhaald.
Hadden de zonen van Mars vóór de uit
voering reeds do hulp noodig gehad van
dames, ten verkoop namelijk van de pro
gramma's ten bate van „Schoolkindcrvoe
ding" bravo 1 waren dames onmis
baar geweest tijdens bet eerste deel van
den avond in het Zangkoor, ook in het
tweede gedeelte kon „Door Vriendschap
Vereenigd" niet buiten vrouwelijk© mede
werking Toen toch besteedden twee dames
haar beste krachten met sucocs in het blij
spel in één bedrijf van K. L. van Govkonj^
„Do spreker van hedenavond", waarin ook
de heeren zich kranig hielden. Met fraaie
bloemstukken werden deze dames beloond.
Te voren was nog ten gehoor© gebracht:
Rossini's ouverture „Tancred" en Grande
fantasie de 1'opéra „Cavalleria Rusticana"
van Maeoagni. In het bijzonder moeten wij
wat deze tweede afdeeling van het program
ma betreft nog melding maken van de voor
dracht „De Werkstaking" van Fr. Ooppée.
Hulde, driewerf hulde den voordrager!
Natuurlijk was er telkens geapplaudis
seerd en meermalen gelachen.
Na de uitvoering volgde een lvtl.
's Voorzitters wenaoh, dab deze avond in
aangename herinnering zal blijven bij hen,
die hem geheel of ten deele meemaakten,
zal zekér vervuld wordon.
Dc „tooi" van dc S. S.
De Hoagsoho redacteur vaai „De Tijd"
schrijft aan zijn blad:
Naar aanleiding van do heftigs verwijten,
welke de heeren Drucker en Lokman heb
ben gedaan aan do Regeering over haar
aannemen van een diploma voor vrij rei
zen op de lijnon der S.S., ben ik eens op
nadere informatie uitgegaan.
Pas onder de tegenwoordige Regeering
heeft do Mij. der S.S. do Ministers in do
gelegenheid gesteld om zich vrij op haar
lijnen te doen vorvoeren. Dat is zóó geko
men. Vroeger bestond dat gebruik nreC.
Maar de tegenwoordige Minister van Wa
terstaat was vóór zijn ministersohap com
missaris van do Exploitatioinoatschappij,
Als zoodanig had hij een doorloopend vrij-
biljet op de lijnen dor S.S. Toen hij nu mi
nister word en voor zijn oommissarissohap
bedankte, heeft do directie hem zijn vrij-
biljot, ik sou haast zeggen, natuurlijk laten
behouden. De minister wildo even natuur
lijk dat bewijs van hoffelijkheid niet af
slaan, maar vroeg do courtoisie uit te
strekken ook tot zijn collega's. Wat gebeurd
is. De toedracht dor zaak is, naar men ziet
dus buitengewoon eenvoudig. Waarschijnlijk
zou niemand ooit er iets van gehoord heb
ben, als niet min. Heemskerk voor eenigon
tijd zijn diploma verloren had. Toen werd
natuurlijk dc geeohiedenis ruchtbaar.
Hoewel men met den heer Lohman en
vele anderen in principo er vóór kan zijn,
dat aan nicmands integriteit behoeft ge
twijfeld te worden naar aanleiding van een
vrijbiljetje, is er tooh iets vreemds in, om
dat de Mij. in zoo eigenaardige verhouding
staat tot de regeering on de Volksvertegen
woordiging. Er is dus voor te zeggen, zoo
als de heeren Drucker on Lohman doen,
dat zelfs do sohijn dient vermeden te wor-
den.
De H. IJ.-8.-M. verstrekt dergelijke vrij-
biljetten niet.
86)
„Ik vrang alleen maar: Was de dame,
die gisteravond in uw gezelschap was, freu
le von Gilfach?"
„Voor den drommel, neenl"
„Dat is sterk," zeide von Langen en
etiet met zijn sabel op den grond.
„Op mijn eerewoord: ik heb haar duide
lijk herkend," zeide Stresow.
„Gelogen 1" antwoordde Ebersdorf, wien
de kalmte van den ander steed? meer
prikkelde. „Met welk recht doet u mij der
gelijke vragen? Ik ben niet gewoon over
dergelijke dingen rekenschap af te leggen."
„Ik beschouw mij elf hier te staan op
Lahnsteius plaats; de plaats van een
vriend, die op de gemeens'e manier B?lee-
digd is, doordat hem in het hoogste, wat
een man bezit, zijn aanstaande, zijn eer is
aangerand.. Ik beschouw een man, die dat
doet, als een schurk."
En Stresow, die het laatste woord met
luider stem, maar ook met diepe minach
ting uitsprak, wierp zijn handschoen op de
tafel.
Wolf werd doodsbleek. Hij keek Stresow
ïnet fonkelende oogen aan en zeide
Daarvoor zult u mij rekenschap geven."
„Het verheugt mij, dat u mij nu begrijpt.
Ik wacht uw seoondanten."
De jonge off oier maakte een buiging; hij
Vas zóó opgewonden, dat hij niet kon
spreken. En Stresow bleef eren kalm en
bedaard als gedurende het geheele onder
houd.
Op straat zeide hij tegen von Langen:
„Neem jij de noodige maatregelen; ik
vind allea goed
Een oogenblik later rende Ebersdorf door
de straten in een gemoedstoestand, die het
hem onmogelijk maakte op iets te letten.
Ook voor zijn werk was hij ODge chikt.
Afgezien daarvan, dat het duel met al zijn
gevolgen hem duidelijk voor oogen stond,
maakte hij zich bittere verwijten, Rose Ma
rio in opspraak te hebben gebracht. Dat
iemand die kleine dwaasheid zoo ernstig
beoordeelen zou, had hij niet verwacht; en
dat het geschiedde, gaf hem een drukkend
gevoel van verantwoordelijkheid. Wat hij
misdreven had, was hij bereid met zijn
leven te bieten; maar dat hij daardoor niet
de gevolgen wegnam voor Rose Marie,
deed'hem oprecht leed.
Voor Rose Marie sterven! Hij zuchtte
diep. Eigenlijk kwam het meer met zijn ge
voelens overeen, voor haar te leven; maar
wanneer hij voor haar moest sterven, was
hij bereid. In het eerste geval had hij dan
nu een onvergankelijke herinnering aan
haar en wanneer hij viel, dan zou zij we
ten, dat het om harentwil gebeurd was.
Hij dacht ook aan Marianne en de gedach
te aan haar drukte hem; er was overigens
weinig liefs in de gedachten, die hij aan
zijn vrouw wijdde.
De generaal liet zich vandaag niet veel
op het bureau zien en op het officieel©
visite-uur ging Ebersdorf naar Rose Ma
rie's huis, maar hij had allerlei tegenspoed
vandaag: het dienstmeisje deelde hem
mede, dat Rose Marie vandaag niet ontr
Eindelijk, gelijk reeds boven aangeduid,
zou het recht der gemeente worden voor
behouden om self andere lijnen te exploi-
teeren, of daartoe conoessie te verleenen,
300 noodig met gebruikmaking van de lij
nen der Maatschappij, of wel het recht om
de Maatschappij op te dragen andere door
do gemeente noodig geachte lijnen aan te
leggen en te exploiteeren met waarborging
van het eventueel dientengevolge door do
Maatschappij te lijden verlies.
Bij schrijven van 31 Januari 190S wertf een
en ander door de Maatschappij bevestigd.
Zij gaf daarbij een duidelijke omschrijving
van richting en aanleg van het communale
pet, waarbij do Hooge Rijndijk als aan
vangspunt en do Rijnsburger weg als eind
punt van de lijn werd genoemd. Voorts gaf
zij een nader j toelichting van verschillende
op de conferentie behandelde punten en
deed, met het oog op de te maken conces
sie-voorwaarden, over heb geheel meer in
bijzonder! eden van haar inziehten blijken.
Ziehier enkele pnDten, welke meer in het
bijzonder van gewicht rijn.
De Maatschappij, vooropstellende dat ver
zwaring van de Blauwpoortsbrug voor haar
doel onvermijdelijk is, meent dat deze toch
ook voor de gemeente niet langer kan uit
blijven. Van den anderen kant toegevende,
dat overwulving van het Kort-Rapenburg
ften behoeve van den aanleg van den elec-
trischen tramweg wenschelij' is, acht zij
die daarvoor toch ook weer niot volstrekt
noodzakelijk. Evenzoo voor de gemeente.
In ieder geval meent zij, dat bij de g'hoele
verbetering van het stadsgedeelte tusschen
Steenstraat en Brecstraat hot belang der
gemeente dermate praovaleert, dat opzet
en uitvoering van dat werk geheel aan de
gemeente bel >oren te wordon overgelaten-
Wanneer dc.io dus daarbij maar zorg
draagt dat die geheele verkeersweg voor
het leggen - n dubbel spoor x>r door
gaand verkeer geschikt wordt gemaakt, don
zou de Maatschappij zich tot het geven van
een vaste bijdrage in dc kosten willen be
palen. Zij is bereid die bijdrage vast te
stellen op f 50,000.
Uit do thans den Raad ter vaststelling
aangeboden concept-concessic-voorwaarden
blijkt, dat dit bodrag door B. en Ws. is
aanvaard, als zijnde volgens hen een bil
lijke bijdrage van de Maatschappij in de
kosten, welke de gemeente ton behoeve van
de uitvoering van de genoemde werken zal
moeten maken.
Uitbreiding der electrische centrale ti Leiden.
Indien dé aan de goedkeuring van den
gemeenteraad onderworpen concept-overeen
komst met de Nootrd-Zuidhollandsche Tram
weg-Maatschappij, betreffend© de levering
van ©leotrischen stroom ten behoove van het
electrisch trambedrijf in en om dezo gemeente,
tot stand komt, zal do electrische centrale
ten behoeve dier Maatschappij moeten be
schikbaar 8tellen een machino-capaciteit van
700 kilowatt, benevens twee motor-gene
ratoren voor omzetting van draaistroom in
gelijkstroom van 1000 volt. Daarvoor zal
de fabriek belangrijk moeten worden uitge
breid: nieuw© stoomketels, een vierde turbo-
generator cn twee motor-generatoren zullen
moeten worden (aangeschaft en de schakel
inrichting zal moeten worden gewijzigd en
uitgebreid.,
Voor ©en on ander zal een uitgave wor
den gedaan van f205,000.
Nu even wol d©Z9 uitbreiding ten behoeve
van het electrisch© trambedrijf noodig is,
achten commissarissen bet raadzaam bij dozo
gelegenheid tovens rekening te houden met
de toekomstig© behooften van de gemeente
Leiden zelf. Thans toch bedraagt do ge
heele machine-capaciteit 1100 K.W. en mot
grond mag worden aangenomen, dat over dezo
geheele capaciteit reeds in den winter van
1910 op 1911 zou worden beschikt. Ook in
dien dus geen uitbreiding ten behoeve van
hot electrisch trambedrijf noodig was, zou
toch reeds ernstig aan uitbreiding moeten
worden gedacht
Commissarissen hebben daarom bij hot op
maken der plannon ook met hot toenemend
verbruik van stroom ton behoove van Lei
den zelf rekening gehouden.
In h$t geheel wordt daarom thans door
ving. Hij kon daarover zijn diepe spijt be- j
tuigen, maar moest onverrichter zake te-
rugkeeren. O, als zij geweten had, dat hij
vandaag raissohien voor de laatste maal
gekomen wa3 I
De secondanten hadden de ontmoeting
op Dinsdag bepaald, 's morgens te acht
uren, drie schoten op vijf pas afstands.
De voorwaarden waren door beide partijen
aangenomen en Marianne, dio op haar
vragen over het onrustig doen van Wolf
op dezen dog, afgescheept was met hot
antwoord „dienstzaken", nam verder van
zijn doen en laten weinig notitie, 's Avonds
ging Wolf naar zijn kamer om een paar
brieven te sfchrijvon. Eerst was hij nog
uitgeweest en had ten tweeden male go-
tracht Rose Marie te ontmoeten; ja, zelfs
een paar duistere oanteekeningen op een
visitekaartje gemaakt, maar hetzelfde laoo-
nieke antwoord van 's middags was hem
gegeven, want Rose Marie dacht wd to be
grijpen, wat hem *oo halsstarrig naar haar
voerde en zdj was veel te ontevreden op
zichzelf en op hem. ora hem zoo spoedig
weer als berouwvolle zondaar aan haar
vceten te hebben.
In den grond van de zaak doorzag zij
volkomen het onverantwoordelijke van haar
handelwijze. Zij zat voor haar schrijftafel
en wierp ontevreden blikken op het papier,
dat daarop lag en waarop met haar greote
letters to lezen stond: „Lieve Fedorl" De
letters waren al droog, ook haar pen, en
nog steeds vond zij niet de goede woorden
om verder te schrijven. Zij voelde zich
tegenover Lahnstein schuldig; maar het
prikkelde haar nog meer. dat haar eigen
geweten haar verwijten deed. Rose Marie
was gewend met "haar gewctea steeds in
I goede harmonie te leven, en nu deze ver
stoord was, begon zij daarover boos te wor-
den op Ebersdorf. Hot gaf haar een zekere
voldoening, dat hij tot tweemaal toe tracht
te haar te spreken, cn ook, dat hij twee
maal onverrichter zake moeet teruggaan.
Van don kwaden dag, die morgen voor
don adjudant kon komen» vermoedde zij
niets.
XIV.
Rose Marie had met de eerste post een
brief ven Ebersdorf ontvangen en dien
meermalen gelezen. Er stond wel niets po
sitiefs in: betuigingen van zijn spijt, smeek
beden hem te vergovon en een goede herin
nering aan hem te bewaren; maar dat alle3
stond zoo door elkaar, dat het mojilbk
was, er een eigenlijke bedoeling uit to be
grijpen. Maar de toon van den geheelon
brief werkte toch zóó op haar, dat zij na eon
oogenblik van nadenken begreep, waar het
over ging.
Een duel. Een duel om harentwil 1 Dat
moest niet gebeuren; dat moest tot lede
ren prijs verhinderd worden. Hot was nu
nog niet te laat. Wanneer er ieta gebeurde,
wanneer Ebersdorf viel, ho© zou zij dan
staan tegenover zijn vrouw en haar aan
staande? Zij wist genoeg van de onder de
officieren heerschende begrippen van eer,
om dat volkomen to begrijpen.
Vlug maakte zij haar morgentoilet wat
»'n orde en ging naar haar vader, dien zij
evenwel met meer thuis vond. Zij maakte
zich bittere verwijten over haar kortzich
tigheid; maar zij stond machteloos tegen
over de omstandigheden, die zij niet naar
haar wil kon regelen.
Of Marianne dit zon weten? Misschien
zag zij de zaak te donker in en las tusschen
de regels meer dan er stond. In ieder ge
val: zdj wilde Marianne spreken, er gebeure
wat wilde. In vliegende haast, geheel legen
haar gewoonte, kleedde zij zich, stak den
aischuwelijkcn brief in haar zak cn kwam
een uur later bij Marianne.
„Wat een verrassing," zeide dtze, die
met een stofdoek in haar salon bezig was.
„Waarom zoo vToog?"
Rose Mario had dadelijk gezien, dat Ma
rianne niets wist of vermoedde; anders
•zou zij onmogelijk zoo rustig kunnen zijn.
Nu vond zij hot moeilijk te beginnen. In
haar zak ritselde do brief en dezo veroor
zaakte haar hartkloppingen, terwijl zij een
paar niets zeggende opmerkingen maaktow
Het gedrag van Rose Mario begon Marian
ne te verwonderen; zij was gewend, dat
deze altijd zichzelf meester was, en daar
om ook had zij haar altijd bewonderd, maar
dit afwisselende rood- en blcek-worden, dit
na eens druk praten, dan weer zwijgen:
dat kende zij niet van haar. Zij kwam naast
haar op de sofa zitten, toen Rose Marie
haar plotseling vroeg:
„Waar is uw man, mevrouw von Ebers
dorf?"
„Bent u om Wolf gekomen? Dat spijt
mij, want hij is natuurlijk niet meer thuis.
In ieder geval is hij nu al op het bureau,
hij ging vanmorgen erg vroeg weg."
„Vroeg," herhaalde Rose Marie, dio
doodelijk ongerust werd.
„Ja, voor dienst."
„Dat. heeft hij u gezegd en u hebt hen*
laten gaan?"
Marianne keek haar heel verbaasd aan.
(Wordt vervolgd).
