Prima Boterspeculaas
Groote sorteering. Billijke prijzen.
LES1S3CH DACJBLAjD, Bmsd&gr 16 Eovemfter. ^Erae&o Blad.
Ay_i.no 19Ö9.
Ratten en linken doodt II zeker1 met onze iHUIZEWT AR WE.
Verkrijgbaar in Doosjes a 10 Pent bij GEBRs. CRR8ST§AAÜSE, Drogisten, Hosgewoerd 3. - Tesef. 899,
3°/o Tijdgsestlsten.
3 °/a Tijdgesstpolissen.
Haarden,
-Kachels.
Comforen.
J. L. CREYGHTÖH.
gSST Blaasziekte
Maison VAN DBJK.
Versche Zeeuwsche Oesters.
Credietbanl voer Nederland,
R3EUWE RiJSI 28
te Lei<leii,
uit de Biscuitfabriek „De Lindeboom".
raster''anin Firma Wed. B. v. DOESBURG.
Boekhandel A. m. VAI8 ZmmT,
B3.-EE3THAAT 126.
Sf.-Nicoiaas-gsschenken,
De Etalage is ia het Ackterlokaal.
GszeischapSpeleR
Ifü. RïATVELD,
fS.SO p. ECIEq
Allerfijnste versche
NATUURBOTER.
Wed. J. 8TEENHAUER Zn..
NotarösSi&sas
BNBGEOEL,
BLANC&AËRTS Co.,
Breestraat 34. Telefoonn. 568.
Onze Dekens zijn uitsluitend van
LEIDSCH FABRIKAAT
Veeren- en Mapokbedden.
Kapokmatrassen.
LEIDEN.
B@achfy@i9igheidsdiensi.
Gecontroleerde Particuliere NacMveiligheidsdienst
PERSOVERZICHT.
Tweede Kamer.
Ho. 2.52SV.
1844 30
*/,0 Io' fZ.— Klasiiksol f 0.6O.
lot 1.50. Klassikaal f0.30.
/"10. per maand f I.
Ze^elkosten 0.10.
De- Tijdgeestpolisaen geven
drie achtereenvolgende late-
rijen precies dezelfde kansen als
J/:o Sraaislot.
Verkrijgbaar te Rotterdam aan bet
Hoofdkantoor der N. V. H© Tijd
geest, Wijnstraat 16, te Lelden bjj
G. J. H. PIERLOT, Morscbstr. 36,
J. A. SMIT, Haarlemmerstraat 83;
J. FLEUR, Haarlemmerstraat 250;
F. 3. SPAARGAREN, Kort Rapen
burg 14; H. ZIRKZEE, Nieuwe
Rijn 63; T. C. v. d. LINDEN, Haarl.-
•tr. 18; A. STAKKENBÜRG, Hooi
gracht 100; te Noon!wjjk a/Z bU O W.
T. KIEL; te Katwijk a/Zee by W. H.
v. d. LAAN; te Sassenheim by J MO
LENAAR; te Aalsmeer bU J. M. DE
JONGE en te Nieuwveen bij P. v.
ANKEREN. 2576 31
1179
w
M
t»
a
ts
m
1179 10 J
G!
T© IS&sis^s
Benedenhuizen a/d.MareslDgel en
Hoogen Rijndijk. IliinrprSjs f J5.69
en 3. por woek. Te bovragen bij
B. HUURMAN Dzm flieercni-
gr&cht No. lO. 2763 8
wordt spoedig gonezen door de beroem
de Santa&pRrel» van Br. FfCST.
Prijs e 1.5ÏO, Hoofddepót BSamtas",
gteensclmiir 1, Leidon. 2841 6
Dagelijks rerkrljgbanri 1841 li
2576 30
geeft uit 4'/, Obligatiën in Stukken van flOOD,
f500, f300 en f50 tegen den koers van 100
verkrijgbaar bij eiken Kass-ier en ten Kantore der Bank.
Vraagt bij uwen Kruidenier of Comestibleshandelaar
uitsluitend de 2158 21
Heden geëtaleerd: een groote collectie
zooals: de nieuwste Jongens- en meisjesboeken en Belletrle,
enorme keuze Prentenboeken.
Luie- en Barean artikelen, Encadrementen en Gravures, droote
keuzo Luie Postpapier, zoowel wit als gekleurd, in diverse ver
pakkingen. De bekende doosjes JKinderpostpapier zijn weer in grooto
eorieering voorhanden. Scheur- on Bm95agkn!enders, Brief kaarteu-
Albnms zijn dit jaar zéér goedkoop geprijsd. Lederwaren,
waaronder Portemounaies, Zakporteleuillcs, Schrijfmappen, Boek-
omslagen, Actetasechon, Vtsiteboekjoa, enz. enz. Briefwegers, Papier
manden, enz., enz. 2824 40
*H 2550 14 3
goedkoop» editie 30 CO.
Ppinsessekade 2.
Mandenmakerssteag 4, tij de Waag.
Prima adres voor zuivers
Natuurboter, Goudsche,
Leidsche en vette Edam
merkaas. 2774 15
te Beiden.
Donderdag n. s. zal aldaar,
wegens vertrek, worden ver
kocht: een nette
waarbywelluidende Pianino
(KRIEGELSTEIN Co.), Eikenh.
Ballet, dito Tafel, dito Stoelen,
dito Mchrijf bureau, Antiek Eikenh.
Bureau, Zilverkast, Eikenh.
Hantoorkaot met laden, 2 Mab.
Bnreanetoelen, Mah. Linuen-
kast, dito Penantkastje, diverse
Tafels, Stoelen, Pendules,
Spiegels, Ledikanten, Bodde-
gocd, Bad met Geiser, kachels,
fieeren- en Bamesttets, onz., enz.
Kijkdag: Woensdag van
10-3 uren Goederen kannen
worden bijgebracht of op ver^
zoek afgehaald. 2767 26
WIJNHANDELAREN.
BIJZONDER AANBEVOLEN: 2633 30
CHaT. BSLLEVÜS f0.80 per fiesch.
ST.-P2ERHE POMEROL „1.00
t TA AVP T Haarl.straat 122.
JVj. ivl/i\ 1Tel. Interc. 767.
2814 40
GECONTROLEERDE PARTICULIERE
Bij genoegzame deelname zal hier te Leiden, ook voor
v3ak bij de grens gelegen woningen, een
worden opgericht, waarvan in verschillende steden bet grooto
nut is bewezen.
De abonnementsprijzen zijn van af f 8.— per jaar.
Spoed wegens vergevorderd seizoen gewenscht.
Adhaesiebetuigingen en opgaaf van abonné's worden in»
gewacht onder „UachiveiSïgtieidsdienst", Bureel van
dit Blad. 2438 40
VG0KL0QP9G BESTUUR.
Het Regeeringsautwoord in zake
cl© linfjös-kweÉiÜo.
De wijze, waarop do Regeering, ïn haar
Memorie van. Antwoord, zich heeft uitgela
ten over de bekend ridderordesaak, geeft
He t Volk aanleiding tot de volgende
opmerking:
Heemskerk, Talma, De Waal Malefijt, de
leerlingen en strijdmakkers van dr. Kuy-
per, politiek ög van hem afhankelijk, zijn
in de gelegenheid woorden te spreken die
hem misschien 1 eddc-n kunnen voor eéii
Bmad. lijken val als politieko figuur, ze
spreken dat woord niet. Dat wil zeg
gen, clat ze het niet kunnen spreken,
omdat het in strijd zou zijn met de waar
heid.
Deze conclusie dringt zioh onweerstaan
baar op.
V< >rls constateert het blad dat uit het
schrijveu van mej. Weatmeyer in D e A m-
Bterdammer de echtheid der ge
publiceerde brieven blijkt.
De r.-k. Nieuwe Haarlomscöe
D o u r a n t e.hrijft:
Het r^gee-ringsantwoord is duidelijk en
kloek.
De regeering zegt: verantwoording voor
'de daden van den afgetreden minister heb
ben wij niet te dragen, en dus behoeven
wij ons ook niet uit te spreken als regee
ring over de bekende deooraticzaak.
En wat de gestelde vragen betreft, waar
mede men heel listig de regeering ia de
taak heeft pogen te betrekken: het Kabi
net toont duidelijk aan, dat het zich als re-
georing buiten deze zaak heeft te houden en
kAn houden, en dat dus de toeleg van de
oppositie om het ministerie uit te spelen
tegen den heer Kuyper, mislukt is.
Dat is een zuiver standpunt.
Niet de regeering, maar de heer Kuyper
cèlf is de man, aan wien men inlichtingen
tal kunnen vragen.
Van links heeft men gepoogd, deze kwes
tie tot een politieke te maken: door op
zuiver standpunt zich te plaatsen, zooals
in de Memorie van Antwoord geschiedt,
brengt de Regeering de zaak tot de juiste
proporties terug.
De Arnhemsche Courant"
betwijfelt of de ho ding dor regeering, waar
tij feitelijk weigert harerzijds tot aanvul
ling van het nog ontbrekende licht over den
t.g. „lintjeshandel" mede te werken" con
stitutioneel is, v aar art. 64 der Grondwet
den ministers tot plicht stelt hetzij monde
ling, hetzij schriftelijk de verlangde inlich
tingen te verstrekken, waarvan het verlee-
nen niet strijdig kan worden geoordeeld
met het belang van den Staat". Of dan ook
in het deels afwijzend, deels ontwijkend
antwoord der Regeering berust moet,
zelfs mag worden, staat ter beoordeelïzig
van de Kamer. voor haar een beslis
sing in dezen niet minder moeilijk is, dan
voor het Kabinet-Heemskerk het verstrek
ken der ge via Ie inlichtingen wil de
r n h. C t. onvoorwaardelijk toegeven I
Al is diens houding dus o. I. 100 schrijft 1
het blad in constitutioneel opzicht niet
oorrect, verklaardbaar is ze onbetwistbaar
en toegegeven moot worden, dat de regee
ring met groote handigheid getracht heeft
zich uit do moeilijkheid te redden. Ge
bruik makende van de woorden in het Voor-
loopig Verslag, dat bij de lintjeskwestie
haar verantwoordelijkheid niet betrokken
is, stelt zij voorop dat zij de daarop betrek
kelijke paragraaf met stilzwijgen liad kun
nen voorbijgegaan zijn, ware het. niet dat
aan haar vragen gesteld waren. Erkent
zij daarmede haren grondwcttelijken plicht
do gevraagde inlichtingen te verschaffen,
zij betwist echter tot antwoorden geroepen
of gerechtigd te zijn, omdat dit aanleiding
zou kunnen geven tot het beoordeclen van
de plichtsvervulling van een ambtsvoorgan
ger, voor wien zij ,,de verantwoording niet
kan voeren.''
Men gevoelt, dunkt ons, dat in deze gewron
gen zinsnede de uitweg gezocht is om fei
telijk aan de vervulling van den constitu-
tioneelen cisoh, om de inlichtingen te ge
ven welke niet met 's lands belang in strijd
zijn, te ontkomen. Immers wat beteekent:
„verantwoording voeren? Is bedoeld: „ver-
antwoordelijkheid dragen", dan z&ker is do
opmerking juist; maar is „voeren" op te
vatten in den zin van „geven", dan is het
stellig zeer betwistbaar, dat do ministers
van het oogenblik tot geen verantwoording
gehouden zijn omtrent regeeringsdaden en
ambtelijke handelingen, ook al dateeren rij
van vóór het optreden van het aan het
bewind zijnde Kabinet.
Voor het oogenJbhk zullen wij op de zaak
niet dieper ingaan. Ze is trouwens met het
schriftelijk antwoord der regecring niet
uit-, want het ligt voor de hand dat de stel
lers der in het Verslag opgenomen vrrgen
zich op zulk een wijze niet met een kluitje
in het riet zullen laten sturen. Tot een vol
lediger en breeder beantwoord ng der vra
gen is het Kabinet-Heemskerk echter na
tuurlijk niet te dwingen, cf het zou moeten
zijn door een votum der Kamer, en dat ia
van de tegenwoordige meerderheid wel
niet te waohten. Daarom zou hot to wen-
Bchen zijn, dat het met zooveel cmz'chti?-
heid, maar tevens met groote stelligheid
door „De Tijd" medegedeelde bericht, dat
dr. Kuyper rich uit het openbare leven gaat
terugtrekken, bevestigd, en wed zoo spoe
dig mogelijk bevestigd worde. Kan dr.
Kuyper zich er in schikken als ambteloos
burger onder do verdenking te blijven, wel
ke door de dubbel zinnige Lohraann-Wcst
meijCr-historie op hem geworpen is; dit is
zijn zaak. Maar in het openbaar leven is
een toestand als hij nu reeds gedurende
vijf maanden heeft laten voortduren, niet
langer houdbaar.
Als reden, welke tot zijn besluit om zich
terug te trekken, zou geleid hebben, wordt
opgegeven, zegt „De Tijd": „toenemende
doofheid". Als daaronder ook te rang
schikken is wat men Oostindisch doof pleegt
te noemen, dan zal wel niemand het motief
gezocht he e tem Inderdaad, was voor ieder
ten duidelijkste waar_te nemen, hoe voor
het. geven van de noudzake'ijke nadere op
helderingen, reeds den 7den Juli door dr.
Kuyper schriftelijk aangekondigd, de kwaal
van Oostindisch doof zijn met den dag op
bedenkelijke wijze verergerde.
Verklaring Tan inr. Tideman.
De „Tel." vau hedenmorgen schrijft liet
volgende
Vv ij hadden gbteien mot mr. P. Tideman
een onderhoud over het bekende schrijven
van Mabhiido Westmeycr in het weekblad
„De Amsterdammer."
Togenover de lering, daarin gegeven om
trent de wijze, waarop hij do veelbosproken
brieven in zijn bezit kreeg, verklaarde do
heer Tideman ous, dat mejuffrouw Wcst-
meyer ze hem na zijn bedreiging met een
vervolging wiegcns oplichting had ioego-
zonden, vergezeld van een schrijven, dat hij
ona tor inzage gaf en dat wij hier woordelijk
laten volgen:
„Wel Edeion goslrengcn Heer,
„Hierbij ontvangt U de brieven en 't
„overzicht 'k heb van uw gezegdo dat het
„met potlood ook goed was gebruik ge-
maakt 1c Hóóp het. zoo goed is
„Gisterenavond schelde ik 't huis van K-
„L. Overtoom even op, om to vragen of hij
„reeds thuis was, doch nog niet. Indien
„het kan spreekt U dan zoo spoedig moge-
„lijk mot Lchmann, dan komt er een einde,
„aan dezo spannende toostond.
„Hoogachtend,
„MATHILDE WESTMEYER."
Mr. Tideman merkte op, dat men in dit
schrijven vergeefis iet-s zal zoeken, wat
zweemt naar hetgeen mejuffrouw West-
meyer heelt beweerd.
Verder herhaalde hij nogmaals, dat zijn
cliënt, de heer Van Dieren Bijvoet, hem ge
machtigd had, van de brieven gebruik te
maken en wel in een schriftelijke verklaring,
welko hij ons eveneens ter inzage gaf en
welko als volgt luidt:
„Ondergeteokendo verklaart, dat hij
„geen bozwaar heeft tegen publicatie, waa
nneer mr. P. Tideman, advocaat te Haar-
„lem, dit nuttig of mxxlig acht, van J et-
„geen deeo vernomen of gezien heeft in-
„zake handelingen of correspondentie van
„personen, betrokken bij het verleenen
„van oen ridderordo aan den heer R.
„Lehmonn, te Amsterdam, pogingen tot het
„doen verleenen van een ridderorde aan
„den hoer A. E. Lchmann to Amsterdam
„tijdens het ministerie-Kuyper. waarbij
„betrokken is geweest mej. M. Westmcyer
„te Amsterdam.
„W. VAN DIEREN BIJVOET."
„Haarlem, 14 December 1908.
Regeling van werkzaam
heden.
Op voorstel van den Voorzitter
ware cistemamiddag besloten Woensdag bij
dea aanvang der zitting een reeks wets
ontwerpen te behandelen.
De heen- Ter Laan heeft geen be
zwaar tegen boha- deling van do wijziging
der Landweerwet, mits tijd worde gelaten
voor degelijk: bespreking.
De Voorzitter zegt, dat de Ro-
geering prijs stelt op spoedige behandeling.
De heer Eland stelt vror oc': het
wetsontwerp betreffende het militair rn-
derwjje te behand.lm.
Do oor sitter neemt dit vooretel
over. Hij deolt verder mede, dat, zoo do
Indische begrooting Woensdag niet is afgo-
loopcn, Woensdagavond sitting zal worden
gehouden.
Bij de hervatting der behandeling van de
Indïeoho Begrooting in
sprak do heer Ter Laan verschillende
onderwijs-belangen. Als men het Indisch-
Europcescho onderwijs wil verbeteren, moet
het verkregen worden door verbetering van
de opleiding der onderwijzers. Voorts acht
te hij do aan het bijzonder onderwijs ver
bonden voorwaarden onvoldoonde.
De heer De Visser vroeg don Minis
ter of do Regeering, die subsidie aan M.
U. L. O. scholen in uitzicht stelt, geneigd
is aan do particuliere M. U. L. O. scholen
dezelfde diploma-bevoegdheden toe te staan
als aan de Gouvornomonts M. U. L. O. scho
len.
Do heer Ketelaar «loot. rich in hoofd
zaak bij den heer Ter Laan aan en drong
o.a. aan op uitbreiding van het aantal bur
gerscholen. Met den hoor Ter Laan kwam
hij op tegen dc behandeling van den onder
wijzer Schotman, die overfpeplaatst werd,
toen hij tot Raadslid to Semarang werd
benoemd.
De Minister van KoloniSn
zeide overweging toe van de uitbreiding van
het aantal burgerscholen, evenals onder
zoek naar de mogelijkheid van oaasluiting
van die scholen in Indie hij die in Neder
land. Ook dc salaris-regeling der onder wij
zers in Indië is in overweging. De verplaat
sing van den onderwijzer Schotman, waar
voor wellicht andere redenen beetaan dan
de heeren Ter Laan en Ketelaar rncenon,
zal do Minister onder de aandaoht der In
dische regeering brengen. Wat betreft de
vraag van den heer De Visser, cr is veel
voor te zeggen om aan de particuliere M.
U. L. O. scholen dezelfde bevoegdheden too
te kennen aan die van het Gouverne
ment. Maar deze kweetie eischt nadere stu
dio.
Bij de onderafdeeling Indisch Onder
wijs, betoogde de heer T c r L a a n, dat dit
enderwijs nog geheel onvoldoende is, vooral
ook wat de opleiding van onderwijzers aan
gaat. Spreker meende, dat do Regeering als
uitvloeisel van het tegenwoordig subsidie
stelsel vnn het onderwijs, waartegen
spr.'s fractie destijds heeft gewaarschuwd
verplicht zal zijn, om, desgevraagd, ook
Ckinoesche, Mohammedaanscho on dergelij
ke bijzondere soholen te moeten subsidieeren
en zoodoende propaganda nal maken voor
den Islam.
De heer DoSavorninLohman acht
het met het oog op de Ohineezonkwestie
noodzakelijk, de inlanders zoo spoedig mo
gelijk te wapenen met meerdere kennis.
Men mag niet jaren wachten met de oprich
ting der nocdige dessa-scholen, waar de 'Jbi
neezen gereed staan om de binnenlanden 'n
te dringen. De inspectie worde zoo eenvoudig
mogelijk ingericht; men gebruik©, daartoe
de ambtenaren van Binnen). Bestuur.
De heer Boogaardt bepleit de noodza
kelijk© opleiding der onderwijskrachten zon
der dure kweekscholen.
De heer 0 o 1 ij n, vooropstellende dat het
onderwijs geheel gebaseerd is op de beLcd-
ten van het Staatsbestuur, is van oordie),
dat er thans niet voldoende in ond.'.rwijs
wordt voorzien. Bovendien is de inrichting
der scholen niet goed, omdat men er slechte
voor den staatsdienst cn niet voor een vrtf
beroep wordt opgeleid. Aldus /o>-ziet inca
ook op goodkoopo wijze in het M. U. L. O.
Spr. bepleit ook* opleiding van inlander*
nou do afd. B. vau het gymnasium Willen*
III. Met don grootsten spoed moet men een
korps inlandscho beambten voor do buitom*
bezittingen opleidon.
Spr. acht do gemeentelijke organisatie van
het volkaonderricht gelukkig. Do opleiding
in hot algemeen is echter te exclusief goriohb
op intellectueel© en niet op moreele verhef*
fing.
Do Minister verdedigde zijn stand
punt in zak© geleid:!ijko uitbreiding van
hot aantal dossa-BoholoD, daarbij er op wij-,<
zendc, dat dio scholen baar strikt plaatvs-,
lijk karakter noopten behouden. Hij beloofd^
overweging van het verdere gesprokene.
Bij de afd. Geneeskundig© dienst ori«*
tiacerde de heer S o h a p b r do achter-
stelling van den burgerlijken geneeskundi
gen dienst bij den militairen geneeskunde'
gen dienst en do slechte tc-ostanden in de
ziekeninrichtinge». Hij drong aan op krach
tige bestrijding der lepra cn op verbotoring
der vcrloskund.ge hulp, die t n eenenm.ilo
onvoldoende is.
Du heer D e V i s 3 o r shut zioh aan
bij de critiek van den heer Schaper over de
wijze van samenstelling van de comm:saiei
van onderzoek tot reorganisatie van don,
geneeskundigen dienst. Uit Let werk van
dr. Van Buuren maakte spreker op, dat de
Indische Regooring zeer nalatig is geweeste
Van personen, met Ind'sche topstanden
goed bekend, hoeft spreker gehoord, dat dj
door dr. Van Buuren aangegeven midde
len tot verboleriug der verloskundige huig,
alleszins aanbeveling verdienen. Sprekers
groot-sle grief tegen de hedendaagsche toe
standen is, dat de opleiding vau vroedvrou
wen in Indië eer tegenwerking dan steun
ondervindt.Met nadruk verzoekt spr., dat
do Minister ton aanzien dezer geigonhcid
zoo actief mogelijk zal optreden.
De Minister verzekerde, dat do Re
geering zich bewust is, dat \oor de verlos
kundige hulp moer moet worden gedaan,;
maar de Javaan is niet gemakkelijk af tó
brengen van den wonderdokter.
Heden voortzetting.
D© aWoelingen der Tweede Kamer hebhoae
benoemd tot rapporteura over de hierna t*
noemen wetsontwerpen, de heeron wior namen
achter do titels zijn vermeld, als:
wijziging dor Lagcr-onderwijswet; nadere*
wijziging van de Begrafeniswet; Begroo
ting LanJsdrukkerij, aanvullings-begrootingr
id om en legularisatie-begrootirig Binnen L
Zaken, Van Wijnbergen, Vaa Doorn, Pollo
ma, Van der Molen cn De Geer;
wijziging Ongevallenwet, id. art. 77 der-*
zelfde wet, wettelijke bepalingen betroffen*
do liet gebruik van trekhonden; aunvullings-
begrooting Landbouw, enz.; wijziging der-
zclfd© Begrooting; aanvullingsbcgrooliug
fonds uitvoering Tiendwet; aanvulling wet
betrekkelijk dc instelling van dit Tiend fonds;
wering van den Ajnorikaanschen kruisbes-
senmoeldauw, Van \een, Rink, Kooien, Van
Vliet, Nolens;
Begrooting van Curagao 1910, de ledoa,
der Begrootingscouimissie
wijziging cn aanvulling der Burgerlijk*
Pensioenwet; onteigening voor den verk---ra-
weg SpuiBuitenhof, Dea Haag; id. voor
de uitbreiding van het stetion^oraplacem'-nti
