nes en
Mantels,
en
lu de kollicbaal
Plêtas.
BLOOKER'S
DAALDERS
CACAO.
Piano's. Orgels.
ligazyii Je M laastriclit",
No. 152SO.
LSIDSGH DAGBLAD, Woensdag* 27 October. Derde Blad.
Anno 1909.
zuivere Preanger-Koffie
DSe heerlijke Limonade-Siroop
L. H. BRIJIEÜ, Turfmarkt 7.
Prima kwaliteit Bloembollen met Glas
te zamen voor f 0.20. :-:
Tegen Kerstmis Bloemen.
J. v. d. STOK.
PERSOVERZICHT.
GEBRs REKKE
1997 73
brandt men dagelijks op
Duitsche wijze 389 12
uitinanlende door geur en smaak.
Prijs per 5 ons 60 Cent
VEK KG U VV& STOK 11UYZE1S,
NIEUWE ISIJiV 47.
LEIDSCHE -:-
BEGRAFENIS
ONDERNEMING
Kantoor
Aalmarkt 10.
Telefoonn. 8 61.
78*2 10
der Tuinbouw .73Ij. „Gelderland'1 te Neede, is ty) ons verkrijgbaar
fv ƒ1.— per Flesch. (Citroen, Frambozen, Grenadine, Orangeade, Sinaasappel!.
Firma KOEKTS A FEENSTltA, P.-K. Koorsteeg 14.
S049 10
Daar de verpakking onzer KINA-
DROrPELS De Vrij veelvuldig
wordt nagebootst om Kinaprao-
paraten van andore herkomitaan don
man te brengen, wijzen w(J er op
dat roode doozen zonder don naam
H. NANNING doch met op
schrift »Kikadropp2L9", niet nlt
onze fabriek afkomstig zijn»
Men eische daarom uitdrukkelijk
Dr. KA'iilNS's tiimdrupp'.ls.
Dr. H. SINHIBG's ?h2rm.Clieui-Fat)r..I)enEaag.
1408 IJ
GEEN CACAO SMAAKT ZOO KRACHTIG ALS
1961 78
Iste klasse fabrikaten. Ruime keuze eil
billijke prijzen.
Langdurige garantie.
Stemmen, Repareeren, Verhuren en Ruilen.
Wij vesugon m bet bijzonder de aandacht op ons
eigen fabrikaat „WOKCESTER REËD
ORG-aN", reeds m*.-er dan aooo stuks in
den handel gebracht.
S5^ Moe eonlee uitiunnton<l« 2<lo hond. Plnno'a
voorbonden-van n( HO.- tot ƒ300.-. 1942 42
Haarlemmerstraat 130, Iieiden.
1083 84 Beleofd aanbetalend:
Do heer A. Kellenaers J.Bzn. sohrijfb in
de ,,N ieuwe Venloosche Gou-
t a n fc"
Zooals men weet, is in de laatste Troon
rede aangekondigd een herziening
van ons tarief van invoerreoh-
Ud, en moet aan een erkend deskundige
op dit gebied, den heer Slotemaker, opge
dragen zijn een nieuw ontwerptarief samen
te stellen.
Nu, dat ons tarief eens terdege herzien
wordt, is broodnoodig.
Ons tegenwoordig tarief dateert van,...
16 Augustus 1862, en ofschoon men er in
den loop der tijden veranderingen in heeft
gebracht (o.a. in het jaar 1877), werd er
niet eerder een belangrijke wijziging in ge
bracht dlan door de wet van 20 April 1895,
houdende nadere bepalingen omtrent de
heffing van invoerrechten naar de waarde
der goederen. Door doie wet steeg de op
brengst der invoerrechten met meer dan 60
pOt.
Nog werd door minister Pierson in het
zittingsjaar 1899/1900 een wijziging en aan
vulling van het tarief voorgesteld; in ecnigs
zins beschermenden geest, van welk'3 wijzi
ging circa 800,000 voor de schatkist ver
wacht werden.
Maar minister Pierson kon evenmin als
later minister Harte zijn, naar meerdere
bescherming leidende voorstellen, in be
houden haven brengen. Wij bleven zitten
met bet oude, ondoelmatige, en in vele op
zichten onrechtvaardige tarief.
Want dat ons tarief onrechtvaardig en
vol willekeur is, daarmede is niets te veel
gezegd. Wilt gij bewijzen t
Zie dan hier:
Terwijl zoogenaamde halffabrikaten, dat
zijn fabrikaten, die tevens als grondstoffen
kunnen gebezigd worden, met twee a drie
procent heeten te zijn belast, is zulk een
recht in het tegenwoordig tarief niet- dan
sporadisch te vinden. Sommige fabrika
ten zijn er voorts in belast, andere vrij.
Leder bijvoorbeeld als grondstof voor de
fabricage van schoenen, is vrij, terwiil het
afgewerkt materiaal voor andere fabrika
ten, bijv. lalten, bijna zonder uitzondering
belast is.
Schoorsteenmantels en andere voorwer
pen van natuurlijke steen, voor coover zij
niet tot kramerij of meubelen behooren zijn
vrijvoorwerpen van metaal of hout bijna
zonder uitzondering belast.
Waarom, vat niemand.
Thee en petroleum zijn vrij sterk belast;
er wordt echter geen enkele inlandsche in
dustrie door bevorderden men vraagt zich
tevergeefs af, waarom deze beide onont
beerlijke verbruiksmiddelen, die in geen
enkel huisgezin ontbreken, noodeloos duur
worden gemaakt.
Een zeer kras voorbeeld biedt ook het
•artikel gecreosoteerd hout, dat Vrij is,
terwijl de creosoatolie de grondstof voor
de bewerking dus belast is.
Tot soortgelijke inconsequenties, die bij
'eenige aandachtige napluizingen nog ge
makkelijk met vele andere voorbeelden
zouden kunnen aangevuld worden, geeft
ons huidige tarief aanleiding.
Terecht noemde dr. D. It. Manscholt (in
zijn brochure Vrijheid, Fiscaliteit of Be
scherming") ons tarief dan ook ,,cen zon
derling mengsri van fiscaliteit, vrijen han
del en protectie."
Maar kan het ook anders!
„Stammend uit een tijd, zoo schrijft
do bekende J. van Dusseldorf A. M.zn in
fdju uitmuntend praeadvies voor handels
politiek dat trekschuit en diligence in
het overgrooto deel van ons land nog hoog
tij vierden, dat de toepassing van den
stoom op de nijverheid in haar kindsheid
was, dat de telegrafie nog 6leehts sedert
een zestal jaren zich over ons land begon
uit te breiden, stammend uit een tijd,
waarin men zich geen denkbeeld kon vór
men van het intensieve verkeer en de mas
sale productie, die onzo dagen kenmerken,
kan dit tarief niet anders zijn dan een kind
van dien tijd, noch wat rijn inrichting, noch
wat z!jn beginselen aangaat, rekening hou
dend met de ^edendaagsce toestanden, met
de veranderde inzichten, die zich op han
delspolitiek gebied in bijna alle Staten
baan maken."
Welnu, zulk een verouderd, willekeurig
en onrechtvaardig tarief wil onze ïtegee-
ring eens eindelij op practische wijze gaan
herrien.
Nu zou men denken, dat geen menscb in
den lande daar iets op tegen kan hebben.
Mis, hoor!
De linksche pers was er al dadelijk bij,
de goede bedoelingen dezer Regeering in
twijfel te trekken, en zag het „spook der
protectie" cl op haar bureaux rondwaren.
Hoe voorbarig!
Intusschen staat het vast, dat deze Re
geering rich door een dergelijk optrccfen
harer tegenstanders niet van de wijs zal la
ten brengen.
Alle voorteeltenen wijzen er op, dat ons
binnenkort een ontwerp-tarief zal worden
aangeboden, dat meer dan het oude reke
ning zal houden met de waarachtige belan
gen van volk en vaderland.
Over plaatsvervangers voor
Raadsleden schrijvende, «egt „D e
Standaard" het te achten een fout,
dat voor elke tusschentijds invallende va
cature in een Gemeenteraad een verkie
zing moet plaats hebben. Vooral in de
groote steden zijn dientengevolge Ge
meenteraadsverkiezingen gedurig aan ds
orde en dan, merkt het blad op, moet ge
heel het electorale raderwerk weer in be
weging worden gebracht, en moeten de
kiezers en de leiders der kiezers zich weer
al de moeite van een soms fel bestreden
verkiezing laten welgevallen.
Dit geeft gedurig agitatie, veroorzaakt
"keer op keer een drukte* die niet aan het
doel evenredig is, en komt den Kiesvere
nigingen in onze steden op eigenlijk niet-
verantwoorde uitgaven en inspanning van
krachten te staan. En wat nog het sterkst
er tegen roept, is dat een groot deel der
kiezers voor zulk een verkiezing toch niet
warm is te maken, zoodat de opkomst
klein blijft, en de verhouding van de leden
in den Raad niet beantwoordt aan de ver
houding onder de kiezers. Iets wat nog
te meer den toestand verhaspelt, omdat
vooral in onze groote steden het getal
kiezers, dat van de gemeente leeft, zoo
buiten verhouding aanzienlijk is, en juist
deze kiezers dan maar al te dikwijls den
uitslag beheerschen.
Het blad wil dit voorkomen door bij
elke generale verkiezing voor een Ge
meenteraad niet alleen leden maar te
vens plaatsvervangers van le-
d e n te doen benoemen.
Viel dan een lid uit, of nam hij zijn ont
slag, dan trad de plaatsvervanger op iu
zijn plaats, en bleef de Raad, zonder tus-
schentijdsche verkiezing, steeds voltallig.
Natuurlijk kon zich dan ook het geval
voordoen, dat een plaatsvervanger over
leden of uit de Gemeente vertrokken was;
maar dit zou dan hoogc uitzondering
zijn, en niet dan uiterst zelden een nieuwe
tusschentijdsche keuze noodzakelijk maken.
Daarover zou niemand klagen, meent
het anti-revolutionair orgaan.
In een driestar: Insinuoorende
taotiek, aegt „De Standaard":
De anti-ministerieele tactiek keert zich
reeds sinds het voorjaar bij voorkeur tegen
minister Talma. Zelfs ging „D e
Nieuwe Oouiant" eenige maanden
geleden reeds zoo ver, dat zij zijn aftreden
noodzakelijk keurde.
De kronkelgang van doze tactiek trok de
aandaoht.
Vóór zijn optreden als Minister gold het
Kamerlid Talma als de b t e-n oi r e, die
in do Kamer mi bij de stembus het onverdro-
tenst optrad, en deswege zoo scherp gehe
keld werd, dat-er--gecn haar good aan heel
don man bleef.
Toen werd hij Minister en werd do periode
van do vleiende lip ingeluid. Men wist haast
niet genoeg uitnemends van hem te vertel
len, en de verleidelijkste profetieën van
zijn ministerieel optreden werden ronge-
vent.
En toen kwam de derde periode, waarin
men eerst op hem begon af te geven, zout
op alle slakjes lei, dio in zijn ministerieelen
hof ontdekt werden. Hij heette niet 6O0pel
genoeg. Hij braveerde do Kamer. Toen
kwam het incident met de Brusselsohe ten
toonstelling, en daarop het geschil over de
Commissie van advies in zake de Ongeval
lenwet. En nu was de maat vol. Met zulk
een minister viel niet te eggen of te ploe
gen, en keer op keer werd op hem losge-
vuund.
En inmiddels ging minister Talma rustig
voort met het behartigon van de belangen
van zijn Departement. Veelomvattend was
de omvang van deze bolangen. Hij trad in
dit Departement op onder de moeilijkste
omstandigheden. Vooral de Ongevallenwet
stelde door haar naweeën hot moeilijkste
probleem. En daarbij kwam, dat de heer
Talma nooit in do administratie had ge
diend, en zich niet alleen de Arbeid, waarin
hij thuis was, maar ook de Landbouw, de
Nijverheid en de Handel, waarin hij zich
dusver niet bewoog, zag toovertiouwd.
Dooh met dit alles werd niet gerekend.
Voor wat hij deed, en goed deed, had men
geen oog. Alleen op wat hij nog niet deed
of min gelukkig deed, werd telkens de aan
dacht gevestigd. Zelfs hert, heengaan van
Lovink werd hem toegerekend. En het ia
aldus, dat men, geheel onverdiend, een at
mosfeer om zijn naam schept, dio de publie
ke opinie tegen hem moet innemen.
Hoog staat deze tactiek zeker niet, e;n
serieus karakter draagt ze nog minder I
In een beschouwing aangaande de
Landbouwbegrooting staat het
„Utrechtsch Dagblad" stil bij de
aangekondigde opening eener tuinbouw
wintersohool in de bloe mb o 1-
lenstreek. Het blad doet uitkomen,
dat wel gezegd wordt, dat do sohool in het
tweede halfjaar van 1910 zal goopond wor
den, maar dat het nog een vraagteeken is,
waar de «ohool verrijzen zal. Wel zegt
de Memorie van Toelichting in de bollen
streek, maar heel duidelijk is zulk een
plaatsbepaling niet. Want die streek is zoo
breed van omvang. Waar zal do school nu
komen? Verleden jaar was de Rogeering
nog in aarzeling, herinnert het blad. Bij do
bollenkweeker8 werd toen een verwoede
strijd gevoerd of Haarlem dan wel Lisse of
Hillegom de plaats der vestiging zou zijn.
En do vraag mag z.i wel gesteld worden
of bij do Regeering do aarzeling van verle
den jaar nu beëindigd is. Dan wel of ze nog
steeds voortgaat door knoopen tollen tot
zekerheid te komen. Alvorens de Tweede
Kamer gelden voor dezo nieuwe tuinbouw-
winterschool toestaat, behoort er, naar de
meening van het blad, zekerheid te zijn
aangaande de plaats der vestiging. Niet
maar nieuwsgierigheid drijft z.-i. daartoe,
doch het karakter der school '.hangt z.i.
ten nauwsto samen met de plaats harer
stichting.
Wordt dezo onderwijsinrichting zóó
zegt het gevestigd in Hillegom of Lisse,
mot andoro woorden dus: in een dercplatte-
lands-gemeenten van heb Z.-H. bollenais-
trict, dan zal ze een onderwijsinrichting blij
ven vrijwel alleen voor die enkele bloeien
de dorpen in do naaste omgeving. De -afge
zonderde ligging sal een beletsel zijn en. blij
ven voor do leerlingen uit andere deolen
van de duinstreek. Het plaatselijk onder
wijs verkrijgt dan haast noodwendig een
plaatselijk karakter, het zal gèheel zioh
gaan riahtcn op de bohooften en bolangen
der streek en een werkelijke inrichting voor
middelbaar tuinbouwondorwija zal do school
dan vrij zeker niet kunnen zijn.
Ha arloni of Leiden zijn voor de
stichting der nieuwe onderwijsinrichting
als vanzelf aangewezen. Daar zullen ook
leerlingen uit andere gedeelten van het
bloembollendistrict ter sohool kunnon gaan.
Die leerlingen zullen allicht komen (althans
voor een belangrijk doel) uit andere kringen
dan met een plaatselijke onderwijsinrich
ting worden bereikt. En omdat hot karakter
dor school nauw samenhangt met do plaats
der vestiging, dient «ie Minister zijn aarze
ling en zijn onzekerheid toch eindelijk te
overwinnen.
Zoo dit niet geschiedt zal do Tweede lea
rner voorzichtig handelen, als zo het too-
staan der gelden naar een suppletoirs be
grooting verwijst.
Dr. Beversen, rector van het gymnasium
te Zwolle, sohrijft ia do „Zwols one
Courant":
Eenige malen reeds hob ik in gesprekken
met ouders over de vraag, of zij hun kinde
ren naar het Gymnasium zouden zen
den, bespeurd, dat vele ouders nog in de
meening verkeeren, dat het o i n d d i p 1 o-
m a van het Gymnasium uitsluitend
recht geeft tot de studie aan een uni /ersi-
teit.
Ik meen in het belang van vele rud. rs
en van het gymnasium te bandelen, als ik
wijs op het volgonde:
Het einddiploma van het Gymuas'um:
a. geeft het recht bot do studie:
lo. aan een universiteit (Rechten, Lette
ren, Godgeleerdheid, Geneeskunde, Wis- »r.
Natuurkunde (waaronder Pharmaoic)
2o. aan de Technische Hoogeschool te
Delft;
3o. aan de Rijks Hoogere Land-, Tuin- en
Boschbouwsohool te Wagoningen;
4o. aan do Rij ka reeartsenij school te
Utrecht;
6o. voor Oost-Indisch ambtenaar;
b. geeft vrijstelling:
van het voorbereidend examen voor iicb
notariaat;
o. strekt tot aanbeveling bij het doen van
het examen:
lo. voor leerling-oonsul.
2o. voor Ambtenaar bij de Rijksvcrzeke-
ring.
iiDe Nieuwe Courant" ii niet erg
tevreden over de uitkomst van minister
Heemskerks toezegging van de benoeming
van een Staatscommissie in zake het spel
lingvraagstuk. Immers, schrijft zij,
de Minister beloofde niets dan een Staats
commissie, om over ,,de houding der Re
geering te advi8eeren". De formuleering
van het mandaat, zeide hij, zal nog zeer
nauwkeurig moeten worden overwogen.
Dat is dan nu geschied naar onze
meening met het geriDgst denkbare resul
taat, waarop het debat liet hopen. De In-
stallatie-rede van den heer Heemskerk is
een vau do meest treffonde voorbeeldea
van den vlottenden spreek- on sohrijftraab
van dezen Ministerin en uit zij glijdb
u als duinzand tusschon de vingers door.
Het blad -gaat de geschiedenis van dea
strijd na, die ;tot de .instelling der Staati-
oommissie heeft geleid, en maakt daaruit
do .gevolgtrekking, jdat de commissie al-
thans te beslechten zou krijgen de vraag
of de Regeering de schrijfwijze, welke zij
thans in de van haar uitgaondo schriftstuk
ken gebruikt en in het door haar verzorgd»
onderwijs volgen laat, zal behouden datt
wel door een andere vervangen, en indien
dit laatste, door welke
Doch neen. Zulk een opdracht zou „do
beslissing hebben ingehouden, dat de Re
geering de -echrijfwijze der taal heeft te
bepalen". Maar, zeer onzekere heer mi-
nistor, dat ^ou zij volstrekt niet h'ebbea
ingehouden! Zeidot gij niet zelf in den aan
hef uwer iustallatierede, dat „omtrent éóni
harer plichten ten aanzien van de sohrijf-
wijz© dor taal do Regeering niet in onzo-
kerheid (kon) verkeeren. Zij moest zelve
een .schrijfwijze volgen". Welnu de
Staatscommissie was immers het aange
wezen liahaam, om ter vervulling van dien»
plicht aan de Regeering den weg te wij
zen.
Nu zal zij „met hot oog op de vele vra
gen, welke de Regeering zich door verschil
van gevoelen aangaande de sohrijfwijze der
Nederlandscho taal ook in de toekomsli
kan zien gesteld, hebben te voorzien in dd
behoefte „aan een opzettelijk onderzoek}
naar de gedragslijn, welke zij (Regeering)
t© dien aanzien heeft te volgen". En difl
niet voor het heden, voor het actueel»
vraagstuk dor „vereenvoudigde", het eeni
ge, dat thans een ieder, dio iets met dal
taal te maken heeft, b-lang inboezemt, h©8
vraagstuk, dat de Kamerdiscussie en da
commissicbenoemïng heeft uitgelokt. Neen»
do opdracht werd gestold sul» specie aeter*
nitatis; zij „is niet beperkt tot den toe
stand, waarin wij op het oogenblik verkee
ren, maar zoo algemeen, dat zij omvat oofc
andere gevallen, waarin zich versohil om
trent de schrijfwijze der Ncderlandscho
taal openbaart".
Do hoer Kegge zou daarvan zeggen, „ik
ben een lijk, als ik er iets van vat", meenb
„Do Nieuwe Courant" maar, ver
volgt zii
Gelukkig zitten cr zulko knappe mannon
in do commissie, dat het met. haar we!
beter gesteld zal zijn. Mogelijk raadt rij
der Regeering eenmaal «Ie benoeming
eener... Staatscommissie aan cm te onder
zoeken welke wijzigingen in do spelling zijn
aan te brengen en dienovereenkomstig do
Regeering, ter voorlichting omtrent do
door deze te volgen schrijfwijze, te advi-
8eoren. Die benoeming had dan reeds ia
Maart 1909 kunnen geschied zijn, maar zij
ware do heste oplossing; er zon dan enkel
tijd zijn verloren. Het zou een „getrapt»'*
benoeming wezen.
Als slotsom meent zij, dat voor een inter
pellatie-Bos over de schrijfwijze der No-
derlandsche taal inmiddels na do instnlla-
tio der Staatscommissie evenveel reden be
staat als vóór den dag in Maart, wnar>p,
hij haar hield.
„Boaz."
Do jaarlijksche vergjadoring van de
Yereenigïng van Nedcrlandsche Patroon»
„Boaz" zal ]9 November gehouden wor
den. In deze samenkomst wordt een refe
raat gehouden door het lid der Tweede
Kamer den heer J. F. Heemskerk, overt
„Vervroegde winkelsluiting."
Do Vereeniging van christelijke kantoor-
en handelsbedienden heeft aan „Boaz" ter
be«x>rdeeling onderworpen een modei-
arbeidsoverkomst*
