Photographisch Atelier
F. W. DE RAAD,
E.Br^nrfsm^
L01RENS BOSCH,
Or. E. GORTER
Rapenburg 43.
NUTBICIA's
gecondenseerde Karnemelk,
Houtverkooping.
Leidsch Dagbladen
No. 15098.
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag* 12 Mel. Derde Blad.
Anno 1909,
PERSOVERZICHT.
Naar iWaat
C. M. DE J0M8.
VERHUISD
DBKKER's Pijpenbazar,
Hooigracht 86, LEIDEN.
6 Albumportretten met proef f 0 85.
12 1-30.
6 CabinetportrettenL5Ü.
12 250.
F. TV. DIS RAAD.
Houtwaren,
WIJNHANDEL Hoogewoerd 117, (hoek Kraaiertraat.)
Ongebruikte
Die heerlijke Limonade-Siroop
Geen Witkalk, meer,
GOBE
I JNT E5"
„Ca-OBELIKTE»
X
O
mT
O
O
3
Verki'ijgbaar in alle
buurten der stad.
Over de komende verkiezingen
jjegt !het „Handelsblad" o. m.:
„Wanneer men de twee voornaamste vraag
stukken van binnenlandsche politiek, die de
feesten bezig houden, het kiesrecht en do ver
zekering van ouden van dagen, in verband
met de partijgroepeering beschouwt, ziet men
eerst duidelijk de volstrekte onmogelijkheid,
dat zij, die over do oplossing van deze vraag
stukken gelijk denken, zich vereenigen om
bii de stembus uiting van hun meening te
geven.
De drie stelsels van pensioenverzclcering
staan scherp tegenover_elkaar. Dooh zij, die
vereenigd zijn, zooals dr. Kuyper ons onlangs
heeft medegedeeld, om te zorgen voor „de eere
Gods ook in den Staat'', hebben geen enkelen
grond in de politiek-kerkelijke beginselen,
die hen binden om aan één dier drie syste
men de voorkeur te geven. Tenzij wordt
aangenomen het beginsel van gehoorzaam
heid, onlangs door eon geestelijke in een
leidend politiek-kerkclijk orgaan verkondigd
met liet oog op de verkiezingen, dat een
soldaat, niet vragen moot waarom oen kor
poraal iets gelast.
Want dr. Kuyper heeft de voorkeur ge
geven aan het tweede systeem, dat van de
dwangverzekering, het systeem van do on
gevallenwet, met alle noodzakelijke gevolgen
van een dwingend centraal geordend amb-
tenarenleger; het systeem, waarbij de Staats
bemoeiing in de particuliere bedrijven, in
ieders leven en doen het sterkst en het hin-
derlijkst zal zijn. Er ie geen enkele grond
om .dezen vorm van Staatsbemoeiing een
vereoring van God ook in den Staat te noe
men. En er zijn ook politiek-kerkelijken, die
$an ecu ander systeem de voorkeur geven.
al hoeft een enkele, als professor Fabius,
r^jn stoutigheid ook duur moeten boeten,
zoodat hij zelfs allo anti-revolutionaire pers
organen voor zijn bijdragen gesloten vindt.
Hetzelfde systeem, zoo merkt het blad
verder op, wordt door een groot deel der
vrijzinnigen van de partijen Borgesius en
Treub verdedigd, ofschoon bij de Unie-lihe-
ralen ook velen de Staatspensionneering,
.waarbii de dwang met de verzekering ver
dwijnt, voorstaan.
Het „Handelsblad" zegt, dat zulk een
Staatspensioen uit een financieel oogpunt
zeer gevaarlijk zou zijn: „Een algemeen recht
op .uitkoering, dat nooit groot en zeker
naar het oordeel van de meerderheid der kie
zers nooit groot genoeg zal zijn. Een zeer
hooge jaarlijksohe last, die in slechte tijden,
in tijden van ernstige nationale crisis, wan
neer enkele bronnen van ons volksbestaan
zouden kunnen opdrogen, belangrijk zou stij
gen, terwijl juist de staatsinkomsten in nog
fterkero mate zouden dalen."
Verder schrijft het blad:
ï,Hoo algemeen de wensch 'moge zijn, ver
betering in de bestaande kieswet te brengen,
toch loopen ter linkerzijde de tneeningen over
Ide wijze en de mate van uitbreiding al
.bijzonder uiteen.
Zeer ver van do sooiaal- of vrijzinnig-de
mocraten staan zij, die enkele verbeteringen
willen, doch daarnevens waarborgen wen-
pchen tegen de absolute maolit van de ver
anderlijke en imprcssi-onabele massa, tegen
den invloed van het snel wassende leger
staatsbeambten; die zioh hoeden willen tegen
énkele gevaren en nadoelen, die, blijkens
do voorbeelden in Amerika en Frankrijk,
aan ongebreideld algemeen kiesrecht ver
bonden zijn.
Hoe 8taan daartegenover na de kerkelijke
partijen? Ook daar gaan stemmen op voor
verbetering der kieswet. Doch de „van God
gegeven leider" van de antirevolutionnaire
partii heeft een soort van kiesrecht, het
gezinshoofdenkiesrocht, uitgevonden, dat door
zeer weinigen als een in waarheid mogelijk
alternatief wordt beschouwd.
Toch zijn onder de leuze van het chime-
rische huismanskiesrecht in de kerkelijke par
tijen vereenigd zoowel voorstander als te
genstanders van groote uitbreiding yan het
kiesrecht 1
Het eenige resultaat van deze kerkelijk©
partij-formatie is dus, dat in den kiesrecht-
strijd een vertroebelend on verwarrend ele
ment is gekomen, dat, ware er eenige moge
lijkheid, dat het kiesrechtvraagstuk spoedig
tot een oplossing zou komen, die oplossing
ernstig in den weg zou staan.
Doch die mogelijkheid is, bij d© tegenwoor
dige samenstelling van de Eerste Kamer,
geheel uitgesloten, en men kan aannemen,
dat in het volgende wetgevende tijdperk hot
huismanskiesrecht van de deputaten evenzeer
oen leus zal blijven als het algemeen kies
recht van vrijzinnig- en 6ooiaal-democraten
en Unie-liberalen.
Do vraagstukken van practisohe politiek,
die hun invloed zullen doen gevoelen in de
komende periode, zijn in de eerste plaats
de sociale verzekering en in de tweede plaats
do belastingen: zullen de staatsinkomsten
verhoogd worden door een beschermend stel
sel van invoerrechten
Het is bekend, dat de „beginselen, levende
ter rechterzijde'beschermende rechten met
al de gevolgen van ontwrichting der in
dustrie, corruptie, belangenstrijd in de volks
vertegenwoordiging en belasting van den ver
bruiker ten voordeele van enkele bevoorrechte
industrieën eischen.
"Wij kunnen hen, die door het wegdoezelen
van allo belangrijke politieke vraagstukken
onverschillig geweid en zijn en blind voor
het belang van de komende verkiezingen,
niet genoeg wijzen op het groote belang
van dezo beide zaken."
„De Standaard" schrijft over het
rechts to aocoord:
Ook do Christ.-Hist. Unie heeft j.l. Vrij
dag dan nu het oecoord bezegeld.
Do Antirevolutionairen, do ïtoomsch-Ku-
tholieken en de Christ.-Hist. partijen heb
ben zich dan nu onderling verbanden, om
éénzelfde gedragslijn te volgen, en samen
ter stembus op te trekken.
"We hadden dit ook van de Christ.-Hist.
Unie niet anders verwacht. "We rekenden
op het hoofdbestuur, al deden zich hier en
daar verontrustende verschijnselen voor.
Maar het blijkt nu wel, dat de tegenstand
slechts bij zeer enkelen lieersckt. Mot 98
togen 7 stemmen is het jaccoord door de
„Unie"' aanvaard.
Een feit, dat moed geeft voor do stembus.
Wol blijft nog de leemte dat de „Unie"
geenooncept-program van actie aannam.
Maar dit deed ze, dat ze op hot hand
haven van het huidig Kabinet van Rechts
aandrong. En al zegt dit niet alles, heb
zegt toch iets.
Het Kabinet toch sprak zioh reeds uit
voor Verplichte Verzekering en voor Ta-
riefverhooging. Voorstellen te dien einde
ingediend zal men al zoo van Christ.-Hist.
zijde althans niet in dien zin bestrijden,
dat het Kabinet er om vallen moet.
Zoo ligt in dien roep: Voor het Kabinet-
Heemskerk, dan toch een gedeeltelijk pro
gram van actie. Eenige zekerheid voor sa
menwerking js er dan toch.
„Het Huisgezin'' is versterkt in de
verwachting, dat de Ohrists-Historiachen be
reid zijn tot eerlijke en krachtige samenwer
king met d© andere rechtsche groepen.
Over het program van aotie der Chris-
telijk-Historischen weten wij weinig; feite
lijk alleen, dat zij tot voorziening in de
bestaande volksnooden willen meewerken.
Maar het feit, dat de „Unie" behoud van
het kabinet-Heemskerk wenscht, houdt in*
dat zij minstens in algemaenen sin in
stemt met het bekende program van dit
ministerie; een program, dat door do verkie-
zingsprograms dor katholieke en antbrevo-
lutionnaire partijen vrijwel gedekt wordt.
Vertrouwd mag derhalve worden, dat,
blijft het ministerie-Heemskerk gehandhaafd,
dit op den steun en de medewerking der
Ohristelijk-Historische afgevaardigden ook
in de volgend© wetgevende periode zal mogen
staat maken.
„Hot Centrum" merkt op:
In zake de te volgen gedragslijn zullen
de drie partijen dqr Rechterzijde thans cén
lijn trekken.
Men zal de eigen zittende leden laten
zitten; men zal de verliezen trachten te
herstellen, in 1905 geleden, en de toen ver
loren zetels pogen te heroveren voor de
partij, welke ze toen bezat; en men zal
overigens aan do plaatselijke besturen en
het gemeen overleg de beslissing overlaten.
Het is te verwachten, dat, waar deze
gedragslijn mot bijna algemeene stemmen
werd goedgekeurd, de kiezers zich daar
naar ook zullen gedragen.
De Ohristeliik-Historische Unie bezit als
jonge organisatie wel niet een zoo volle
dige inrichting als do andere partijen der
Rechterzijde, wat natuurlijk voor de disci
pline minder .bevorderlijk is; maar hot po
litieke besef zal toch ook bij do C.-H. kie
zers voldoende ontwikkeld zijn, om de hoop
te mogen koesteren, dat zij het beleid hun
ner aanvoerders niet zullen beschamen.
Bleek het tegenovergestelde, dan zou dit
niet andere dan verderfelijke gevolgen kan
nen hebben.
Do katholieken mogen met des te meer
Tocht een krachtig Jhandolon naar d© aan
genomen gedragslijn te gemoet zien, wijl
zij als partij bij de samenwerking verreweg
de geringste eischen stellen.
Zij verloren in 1905 geen zetels, die te
ruggewonnen moeten worden, en zij leg
gen ook bij jie onderhandelingen over de
nieuw te veroveren districten oen zolfbe-
heersching .aan den. dag, welke nog niet
lang geleden door den hoor Van Koetsveld
in „Do Nederlander" werd geprezen.
Brengt de samenwerking niet de resul
taten, die men wenecht, dan zal de katho
lieke partij, pi* partij, daarvan geen di
rect nadeel ondervinden, en blijft zij in
haar vrijwel onaantastbare districten, wat
zij was.
De beide andere partijen van Rechts
zullen dam echter derven, wat wij haar ook
met onze hulp willen geven tot het ver
krijgen eencr stevig© meerderheid, in hét
belang des lands.
In de Mei-af levering van „De T jj d a p i e-
gel" wijdt thans do heer O. K. Elout e©n
beschouwing .aan den politieken toe
stand, cn zet uiteen, waarom het bij jj©
a. s. veik iz i n g e n moet gaan voor links,
in 't algemeen.
De lieer Elont wijst op het beduidend
verschil in stemming, dat merkbaar is als
mon ..dcn naasten tijd vóór Juni 1905 ver
gelijkt met dien, waarin we nu leven; dit
is i. in hoofdzaak hierom, dat hot in 1905
ging tegen het Kuyper-regime en thans het
ministerie-Heemskerk weinig va,t op zich
heeft gegeven.
Thans echter heeft men Koyperkoere noch
Kuyper te bestrijden, en daarom moot de
linkerzijde haar kracht nu vinden in ©en
positief program, dat nog wel „the great
attraction" moot zijn.
Na een uiteenzetting van de bekende grond
beginselen, waarvan, naar 'a hoeren Elout's
opvatting, de liberale politiek moet uitgaan,
waarhij hij geen algemeen kiesrecht en staats-
pensionncoring of dwangverzekering noemt,
beantwoordt de schrijver de vraag: „Rechts
of Links?"
Hii xad viseert met den moesten nadruk:
links.
De hoer Elout waarschuwt er togen, zich
niet door de gematigdheid van het ministerie
te laten betoovcren.
Er zijn zekere teekenen, die bezorgdheid
wekken, zegt de heer Elout.
In de eerste plaats is het waarschijnlijk,
dat het ministerie eerst zijn waren aard
zal toonen, als het in Juni 1909 oen meerder
heid zal hebben gekregen.
En voorts noemt de heer Elout 'nog deze
teekencn voor .bezorgdheid
Do uitingen van leden dor rechterzijde
bii de behandeling van het M.-O.-ontweTp,
waamit zeer duidelijk blijkt, dat men na
Juni nog hooi wat andere oischcn aan dien
kant zal stellen.
De uitingen ook van minister Heems
kerk omtrent het oprichten van openbare
en neutrale of van confessioneele hoogore
burgerscholenuitingen, die niet andere
doen verwachten, dan dat het neutrale M.
O. liofst zal worden ingetoomd ten bate
van het confessioneel©. Iets, dat, bij het
ontbreken van voldoende plaatselijke con
currentie in dezen tak van onderwijs, hoogst
bedenkelijk zou zijn.
Maar daar zijn bovendien reeds daden
en .reeds .aangekondigde plannen van het
kabinet.
De houding van minister Regout tegen
over do gehuwde vrouw als ambtenaar.
Hot optreden, kenmerkend voor oen be
keerling, van minister Wentholt, in zake
de zedelijkheid van overheidswege op ,de
vloot.
Burgemeestersbenoemingen onder verant
woordelijkheid van minister Heomskork,
als .die van Ginneken en Axel.
De voornemens van minister Ne lissen
omtrent oen zedelijkheid van overheidswege
voor ons allen.
En eindelijk, ergst van &1, minister Talma's
aankondiging van een dwangverzekering en
minister Kolkman's voornemen, van eon, al
thans in zekere mate protectionistische Ta
riefherziening.
De slotsom, waartoe 's hoeren Elout's op
vatting van de liberale idee hem brengt
ton aanzien van het stembiljet, is ten slotte
deze:
lo. In geen geval een man, der rechtsche
ooalitie.
2o. Voorkeur voor linksoho Candida ten in
deze volgorde: vrijliberalen, Unie-libe
ralen, vrijzinnig-democraten, sociaal-democra
ten.
In het i.Sooiaal Weekblad'' onder
werpt mr. H. J Tasman Jen. eisch tot
8taatsponsionneering aan critiek on
wijst hij er op, dat men al hooi weinig
ernstig hoort spreken over do middelen,
waaruit do kolossale uitgaven voor bodocld
pensioen .moeten worden gevonden. Aller
eerst, zegt hij, wordt hierbij .volkomen «vets
goten'" Jict feit, voor de practisohe vraagj
of in hot komende vierjarig tijdperk vaat'
verwezenlijking der Staatspensionneering iets
komen kan toch van overwegende beteekenisv
dat wij ook zonder nieuwe uitgaven voor de
pensionneering staan voor een ongedekt te
kort op onze staatsbegrooting, dat bijna 13
millioen bedraagt, waarvan voor het dienst-»
jaar 1909 sleohts ruim 1 millioen door dq'
opoenten op vermogens en bedrijfsbelasting/
zal warden gedokt.
Tot en mot 31 Maart ia dc opbrengst dcc
middelen van dien aard, dat op een accrea
van penige beteekenis boven de raming niob
mag worden gerekend. Dit tekort op dq
begrooting van 1909 moot door nieuwe mid-
delen wordon gedekt-, to meer, omdat de Iw
grooting voor 1910 uit don aard dor zaak'
niet alleen oen gelijk tekort zal vertoonen^
maar veel waarschijnlijker oen grootcr tekort,;
omdat tal van zakon, die thans achtergesteld
zijn omdat er geen geld voor was, dan meti
verdubbelde kracht om voldoening zullen
vragen.
Alvorens nieuwe uitgaven tc votcerem
moet allereerst dit tekort godekt zijn. Een
financie-kunst, die zich om tekorten nieb
bekommert-, maar dezo laat oploopen, om
dan eindelijk een looning to sluiten, is geheel
uit den booze en zou ons naar do mishan-:
deling onzer financiën van do tachtiger
jaren terugvoeren.
Wil men vermogens- en bedrijfsbelasting
en .successiebelasting meer laten opbrengen,;
dan zal deze meerdere opbrengst allereerst
het bestaande tekort dekken en gocn bodrag
van eenige beteekenis voor pensionneering
overlaten.
En overigens, zoo redeneert mr. T., moet
men zich van die belastingvcrhoogingen ook
niet al te veel voorstellen. Do practijk
loert, dat, in belastingzaken vooral, 2x2
niet altijd 4 is.
In een zijner artikelen in „Het Vador«
land" schrijft mr. Parijn over de kosten
der ouderdomsverzorging. Prof.
Treubs cijfers worden daarbij nagerekend.
Mr. Parijn, de voorstander van staat»-
ponsionnoe ring, verwijt mr. Treub, den;
tegenstander, het bezien der cijfers dóór oen
zwarten bril.
Toen de „Lib. Unie' do Staatspensionnee
ring in haar program schroef, had zij
Engeland voor oogen, waar de kosten ge
raamd waren op f 72,000,000, naar welken
maatstaf de zaak bij -ons 9 a 10 millioen
zou kosten. Nu zijn de koston in Engeland
tegengevallenvolgens mr. Treub 60 pCt,
Maar mr. Patijn houdt dit alles nog .voor
onzeker. In elk geval: indien staatspension
neering van de 70-jarigen a f 3 per week
hier 25 millioon gulden per jaar zou be-
loopen gelijk mr. Treub wil dan zou
een verzekeringsstelsel voor 66-jarigen, mob
inbegrip van vroeger door invaliditeit ge
troffenen, wegens premiön en rijksbijdrage!
veel meer dan hot dubbele oisahen, gezwe
gen nog van de grootere administratiekosten.
Trouwens, mr. Treub zelf becijfert de kos
ten vaji dat stelsel thans op90 millioen
gulden 'e jaars. Voor het loggen van een.
zoo zwaren last op de natie zou mon, alq
puntje bij paaltje kwam, toch meent mr,
Patijn terugdeinzen.
Maar, vraagt hij, is het cijfer van 25 mil-i
liocn gulden wel juist?
Zijn antwoord luidt ontkennend. Bij het Ba-i
gelsche cijfer, dat ten grondslag lag, zijn
de bodeelden gerekend, dio in Engeland geen
pensioen genieten. Daar ten ontzent de zorg
voor de ouden van dagen ©en zeer groot
Nu groot en klein indezen HJd,
Zich met hot Vorstelijk
[Kluis verblijdt
Het harte doet outvlammen,
Geven wl) elkeen den raad
Aan led'ren burgor van
4990 a 15 [den Staat
Eet nu „Oranje
stammen" I
Biscuitfabriek „Da Lindeboom".
Fa. Wed. B. VAN DOESBURG.
ïjïjprbcht am8trrdam.
Rapenburg 66. Tandarts.
5545 4
elk soort Schoenen.
Extra ingericht voor
Voeten met gebreken.
Reparatie wordt spoe
dig afgeleverd. 5443 12
Donkersteeg 9.
is van Breestraat 87
NAAR 5491 12
Rembrandt was groot en
[zeer beroemd,
Zfjn naam wordt steeds
[met eor genoemd,
Ook Zeppelin en Fdison,
Diens reem gaat heel de
4990 b 21 [wereld om.
Doch allen zinken In het niet
Door den roem dien de
[„Frou-Frou** geniet.
Die spant van alle toch
[de Kroon,
Want de echte ia met
(„de Lindeboom4'.
Biscuitfabriek „De Lindeboom".
Fa. Wed B. VAN DOESBURG.
Mijdrecht. Amsterdam.
HAARljEJIMEItSTBAAT 853.
GROOTSTE KEUZE: Rookbenoodigdheden.
Het Goedkoopste adres voor Wederverkoopers.
8953 12 Reparntiën spoedig, net en billijk.
met tarwe of rijstebloem, Systeem Dr. THOMAS.
Eenig voedsel voor zuigelingen.
Wordt gebruikt in de voornaamste kinderziekenhuizen ale: Blunen-
Gaathule te Amsterdam, het Sophia Kinderzlekenhuie te Rotterdam, ent.
Prijs per bus voltloeude voor I Liter Kameiueïksoep 35 Cts.
Verkrijgbaar voor Leiden en Omstreken aan ons Filiaal
Kor en brugsteeg No. 3. óo2ö_ 32
Dagalijks geopend van v.m. 9 tot n.m. 6 uren.
Ook Zon- en Feestdagen.
nn 50 Aanbevelend: Dir.,
Dames, bU het koffie zetten
Of nog beter, by de thee.
j Koopt dan Doesburg*»
[„Roulettes",
Zeker ia U dan tevröo.
Vraagt alleen dan zonder
4990 c 15 [schroom
't Bekende merk
(„de Lindeboom*'.
Biscuitfabriek „De Lindeboom".
Fa. Wed. B. VAN DOESBURG.
Mijdrecht. Amsterdam.
De Deurwaarder P. 11. VAN
TH1FL zal op Vrijdag 14 Mei
n. s., 's morgens 10 uren, aan de
Voldersgracht te Leiden voor de
Pakhuizen van den Heer VEB-
HOOG, A Contant VERKOOPEN
als: Hinten, Ramen, Deuren,
Kozijnen, Planken, Brand
hout, enz., enz. 6472 15
B. A W. Port
Madeira
Sherry
Samos
Muscaat
Bergerac
Spaansche Wfjn.
f 0.60
f 0.65
0 C6
f 0.65
0.65
0.65
0.60
Vermouth (Lt. II.) f 0.70
Bordeaux
Rijnwijn
Advocaat
Boerenjongens
Boerenmeisjes
Champagne
0 65
0.76
0.86
0.80
110
1.26
6333 18
in pakketten van 5 Kilo verkrijg
baar aan het Bureau Leidsch Dag
blad, tegen betaling van &0 Cts.
4710 8
VLEESCU-FXTRAKTEN,
vloelb. en vast, onmisbaar voor
Soepen, Bouillon, enz. 1980 8
der Tuinbouvr-Hij. „Gelderland" te Neede, Is bij ons verkrijgbaar
A 1.— per Flesch. (Citroen, Frambozen, Grenadine, Orangeade, Sinaasappel),
Firma KOERT» A FEENSTRA, P.-K. Koorsteeg 14.
3049 10
[gj W* Schoonmaak, a-a Schoonmaak.
Is
goedkooper en mooier dan Witkalk.
geelt absoluut niet af en kan, evenals Olieverf, wor
den afgewasschen 5307 40
Gobeline hier ter stede ln 82 verschillende kleuren te be
komen bU de HH. Winkeliers: 8. A. BROERSE, Haarlemmerstraat
70. GEBR. CHRISTIA ANSE, Hoogewoerd 8. J. H. DIJK BUIS,
Hoogstraat 6. E. H. GERRITSEN, Haarl straat 6 RE1JST <fc KRAK,
Steenstraat. D. A. TERBURQH, Baarl-straat 259. W. F. 0. VIS,
Hoogewoerd 122. Te Alphen en Oudshoorn bU TH. J. KETEL Wz.
3
3
ft
