Aardbevingen in Nederland.
keerd gedacht. Ik ben niot idealistisch aan
gelegd. Voor mij is dit oen zaak als ieder
andoro. Het schijnt mo werkelijk toe, dat
mij wilt beetnemen. Bezit u dan'geen ver.
mogen 1"
„Neen, geen conti Ik heb zelfs schul
den
„Schulden? 1En dan waagt u het, om
met zulk een aanbod bij mij to komen 1"
Het binnentreden van Holm vorhindorde
den advocaat nog vorder zijn wocdo te
uiten en noodzaakte den assessor om lang
zaam den aftocht to blazen.
Tien dagen lang bad Lotte do ijsbaan ge
meden. Zij wilde dien „trouweloozo", dien
„mcinccdi'go" niet weer ontmoeten. Pas
vandaag, nn hij op reis was gegaan, trok
zij er weer met de schaatsen op uit.
Maar zij kon niet zoo vroolijk zijn al®
gewoonlijk. Niettegon staan do den heerlijken
winterdag on do spiegelgladde baan bleef
haar gezichtje treurig en ernstig.
Maar plotseling bedekte een glooiend
rood haar wangen. De groote slanke heer,
die daar noo haastig op haar too kwam
loopon, dat was toch... assessor Smit. Mot
formon zwaai wou zij op zijde gaan, maar
een vornadorlijk in het ijs vastgevroren tak
was oorzaak, dat zij haar trouwoloo-zcn
vereerder vlak voor do voeten viel.
De assessor was het jonge meisje vrien
delijk behulpzaam bij het opstaan. Maar in
plaats vaan een bedankje te krijgen, trof
hem zulk een minachtende blik, dat hij heal
in do war stotterde!
„Maar, mijn waarde juffrouw, wat ter
wereld heb ik toch misdaan, om drco
lïeohto behandeling te verdienen? Eerst
gooit uw vader mij bijna hot huis uit en
nu
„TT bent ixnmerë in hot geheel üiet Mj
nrijn vader geweesH" viel Lotte hem ver*-
ontwaardigd in de rede.
,,ïk niet bij uw wvfor geweest 1 Nd,
üeean bet niet kwalijkAan da-t kwar
tiertje zal ik mijn heolo leven blijven den
ken." En toen verte.!do hij aan zijn op*
Qkerkzame toehoorden» woordelijk allee,
wat er voorgevallen was.
Lotte'* ooven werden grooter en girpo-
ter. Eindelijk brak rij in een schaterend
gelach uit, waarmee ook do assessor, nadat
dj hem beter ingelioht had, van harte in
stemde
„Zrlfs de advocaat hid plezier, toen zijn
dochtertio bom in weidde in de geheimen
van „Villa Charlotte." En toen den vol
genden 'dfe{? het venTovihgs-feest» gevierd
word bij den schuimenden champagne,
Ir ©lel hij zelfs een geestigwn toost op do
„Charlottes."
"Worden out wij door aardbevingen be
dreigd? Do zo vraag hoordo men naar aan
leiding van de ramp in Zuid-Italië en do
aarddreuningon elders, in den laatsten tijd
herhaaldelijk doen.
De* geologische vorming van ons land
geeft reden om ons door hetgeen elders ia
do diepte der aarde gebeurt, niet al te on
gerust te laten maken. In het vaste ge
steente, dat do kern der aarde vormt, zal
mogelijk een aardschok, die eldars ver-
•ehrikkolijko rampen aanricht, zioh ook wel
naar hier voortplanten. Maar do dikke
alluviale en diluviale aardlagen, die hier
te lando het gesteente in den schoot der
aarde overdekken, zullen in dat geval
waarsoh ij olijk als stootkussens werken, zoo
dat slechts een klein gedeelte van dc kracht
van den schok do oppervlakte bereikt. Hot
is natuurlijk niet uitgesloten, dat ook daar
door wel onheilen kunnen worden teweeg ge
bracht, maar zij zullen toch naar alle be
rekening niet dien omvang kunnen berei
ken als in landen, waar het gesteente aan
de oppervlakte ligt
Overigens hebbon wij te letten op wat de
geschiedenis ons meedeelt omtrent aardbe-
vingsohokken, die in ons land voorkwamen
en ook dit stemt tot gerustheid.
Pe beer J. W. Hoefman, die er een over
zicht van gaf in een belangwekkend artikel
in het „Handelsblad", deelt daarin mee,
dat aardbevingen hier te lande zelfs niot
eon's tot de zeldzaamheden bchooTen, maar
dat geen, waarvan hij las, ernstige verwoes
ting teweegbracht.
Daar is bijv. die van Januari 1342, welke
als een „zware" wordt aangemerkt. Even
eens die van den 6den April 1680, toon door
dc geheel© Nederlanden tot tweemalen toe
een schok werd gevoeld, zóó hevig, dat
eenige steeucn uit do schuddende kerken
en torens losraakten, en waarvan Pieter
Cornolisz. Hooft in zijn „Nederlandsche
Historiën" (Zestiende Bock) aldus melding
maakt: „Op den zesten van Gras maant,
aan den aavondt, beefde, tot tweo maale
toe, gansch NederLandt, zoo dat hier en
daar steenen van toorens en kerken ge-
schudt werden. Een ding, zeldzaam in deeze
doorwaaterde gewesten, luttel gebult met
berghon, die mits hun holte in windtvang
aan dreuning onderworpen zijn. Ook scheen
de wind zich, dit pas, in 't binnenste des
aardtrijx gopaht te hebben, en van daar
uit to dijgen, doendo deze beweeghonis zich
niet alleen van Kooien (Keulen) af tot Pa
rijs, maar tot Jork (York) in Engelandt
toe. voelenendo zelfs op de zee, die bij be-
zaadight weoder, van ondre werd opgo-
heeven."
Den 3den Januari 1602 werd in geheel
Holland een aardbeving gevoeld, maar in
het bijzonder to Hoorn en te Enkhuizen.
Wel was rij van korten duur ,maar in de
laatstgonoemde stad „kracktca" de huizen.
Groote schade werd veroorzaakt door de
aardbeving van den 4den April 1640, in
Gelderland vooral te Nijmegen en in
de provincie Utrecht; in hot bijzonder wer
den echter Brabant er Vlaanderen er door
getroffen. Volledigheidshalve vermelden wij
voor de 17de eeuw nog die van den 18den
September 1693, waarvan Wagenaar aldus
melding maakte:
,,Op den agttiender. September, 'a nade-
middögi omstreeks ten half drie uren, ge
voelde men hiar te lande, en in do nabu-
rigo Gewesten, een aardbeving, die maax
omtrent twee minuten duurde, en, gelijk
doorgaands, bij zeer stil weder, voorviel.
Te Amsterdam werden allo do huizen en
de zwaarste gebouwen zeiven, het stadhuis
niet uitgezonderd, heen en weder bewoogsn.
De Jan-RoodCD-Poorts-tooTon schudde zo
«igt-baar en sterk, dat men voor instorten
bedugt was. De Oude- en Zuiderkerktoorena
werden ook zo blijkelijk heen cn weder ge
slingerd, dat de speelklokken aan 't klep
pen raak/ten. De schepen in het IJ en hot
kleine vaartuig op den Amstel werden ook,
op en neder, btfwoogen met het water. In
dc graiten welde het water van den grond
op waards, en in do huizen hoorde men een
gedruisch, alsof al wat er zwaars op de
Bolders stondt, met geweld heen en weder
gcschooven werdt. Doch men vernam niet,
dat er, door deezo aordschudding, eenige
schade gedaan was. Ook hielden alle ver
schijnsels derzeive op, eer men in staat
ware om er bedaardelijk op te letten."
Van do 18de eeuw rijn vooral berucht de
jaren omstreeks de helft dier eeuw.
In die jaren komen bijv. voor: in 1751 de
aardbevingen in de Pyreneeën en Savoye,
in 1755 do ontzettende aardbeving te Lis
sabon.
Vooral deze laatste bracht overal den
schrik onder de menscken. Ook in ons land
zoo verhaalt de heer Hoefman was
men bevreesd voor do aardbevingen, welke
zich in dozen tijd nu eens Jfier, dan daar
deden gevoelen, maar het scheen, alsof men
voor zulk een ramp gespaard zou blijven
en de Staten-Genornal schreven voor den
18den Febr. 1756 eon algoneenen dank-, bid-
«n vastd-ag uit. En juist op dien dag ge
schiedde dat, waaraan men hoopte te ont
komen. Nauwkeurig wordt do tijd niet aan
gegeven, waarop de beving werd gevoeld.
Ii' Breda sprak men van drie uren in den
morgen; in Amsterdam, Middelburg en
andere plaatsen meende men den tijd te
moeten aangeven tusschen halfvijf en ze®
uren 'a morgens. Hoe dan ook, het was
slechte een eerste schok, want te pl.m. 8
uren voelde men er een in het gebeele land.
meer schokken, op aomr
mige plaatsen wel zes en reven. Te Beha
gen in Noord-Holland zag iemand zijnj
huis eerst naar de West- en daarna naar de
Oostzijde overhellen onder vrij groot ge
kraak; andoren wepr, thuis rittende, ge
voelden een wiegelende of golvende bewe
ging, waardoor zij eenige malen heen en
weer worden geslingerd, terwijl de meeeten
ten gevolge daarvan onpasselijk of duizelig
werden. De beweging ging gepaard met
een geluid, gewoonlijk niet bij aardbevin
gen opgemerkt, maar dat geleek op dat
van voorbij jagen de rijtuigen. In Rotterdam
klonk het geluid als van op verren afstand
afgeschoten geschut; in Raven sto in be-
sohreof men het als rammelende donder
slagen, welke onder de aarde worden ge
hoord. Hier zag men het water in een
tobbe slingerend heen en weer gaan, op
een andere plaats sloegen de deuren van
openstaande kasten, luiken en blinden voor
do ramen; spiegels en schilderijen kwamen
in beweging, tafels en lessenaars eveneens
Hoe gematigd deze aardbeving in ons
land was, blijkt o. a. uit den ophef, die,
in het nu volgendo verhaal wordt gemaakt
van aardbevingsvorsohijnselen, die op zich-|
zelf van weinig b^tcekenis zijn: het vallen
van een boek, het schudden van eeu lioht-,
kroon, enz. Men oordeele:
„In Leiden werd een dame hevig ver
schrikt; toon een op een lesseuaa-r liggend
boek ten gevolge van de beweging haar in'
den schoot viel en nog grooter werd haar
schrik, toen het kabinet wol een hand
breed van den muur week. In verschillende
kerken kwamen de kronen in beweging;
vooral heeft men dit opgemerkt in do
Roomsche Kerken, waar de dienst vroeger
aanving dan in de Protostantsche. Natuur
lijk was het, dat daar, waar de aardbeving
gevoeld werd, do menschen zoo snel moge
lijk de kerk verlieten. In het bijzonder
wordt vootr Amsterdam do thans v rdwe-
nen kerk „De Pool", op de IJgracht gc
noemd, waar de ontsteltenis groot was."
Ook in de Proteslanteohe kerken wae dit
het gevaJdo beweging van de lichtkroucu
maakte spoedig een punt van gesprek uit
tusschen hen, dio vroeg waren gekomen,
maar geen andere verschijnselen zagen,
zoodat de meesten niet aan een aardbeving
dachten. Wie echter nog binnenkwam en
verhaalde, wat hij ondervonden had, maak
te de menigte ongerust. Vooral was de
schrik groot in de Oude Luthersche kerk
op het Spui, waar bovendien een valsch
gerucht-, dat brand was ontstaan, de men-
schen hevig deed ontstellen, ten gevolge,
waarvan eommigen zioh langs de pilaren,
naar beneden lieten glijden. Op een teeko-
ning wordt de beweging dier lichtkronen
en de ontsteltenis in de kerk heel duidelijk
voorgesteld.
Dat torens zich bewogen, wordt ook me
degedeeld. Te Leiden was dit het geval met
den Stadhuis to ren, te Nijmegen zwaaide dó'
spits van den toren der Groote Kerk, naar
men zcido, wel drie voeten heen on weer.
Zulks moet ook het geval zijn geweest met
„de spits, die to Amsterdam op de Nieuwo
Kerk staat." Van den tonen der Zuiderkerk
sloegen de klokken driemaal aan en zulke'
bewegingen van klokken met hoorbaar ge
luid worden van een aantal plaatsen mede
gedeeld, het storkst van Ravens te in, waar
de Lastoelidok wel tien- of twaalfmaal aan
sloeg.
Dat molens eveneens teekenen vertoon
den, welke duidden op buitengewone kraclt-
ten, wordt van een aantal plaatsen gemeld
eveneens, dat het water op onderscheiden
plaatsen troebel werd.
Over de lengte van den tijd, gedurende
welke de aardbeving zioh deed gevoelen,
wijken de opgaven nogal sterk afspreken
eenigen van hoogstens één minuut, anderen
rekenen drie minuten en meer.
Hetzelfde geldt van de hevigheid. Maar
dit is buiten kijf, dat zij met uitzondering
van Groningen in do geheelo Republiek is
gevoeld. Het hevigst is rij geweest in het
Zuidep van ons land en te Helmond dacht
men niet anders, of do buwpn zouden in
storten.
nih ©flVftl© plaatsen wordt Tfffo'
deeling gedaan van eenige belangrijke
schade: te Axnemuiden scheurde de muur
der kerk, to Vaals in Limburg is do blauw-
jteenen lijst van den gevol der Franscho
kerk afgeworpen. In de laatst© plaats in
het nabijgelegen „Bortschot" (Burtsoheidt)
had men niet alleen op den Biddag, maar
ook den 12den en 13den derzelfde maand
bevingen gevoeld en do sterkste op den
ISden. Sohoorsteenen kwamen daar naar
beneden, waardoor zooveel schrik ontstond,
dat een aantal mensohen verblijf in de
open lucht onder tenten koos, of zich met
hutten tevreden stelde, wat met het oog op
het jaargetijde zijn eigenaardige bezwaren
zal gehad hebben. En daar den 20sten op
nieuw vrij Bterko schokken werden waarge
nomen, volgden velen het gegeven voorbeeld.
Van ongelukken vermelden de mij be
kende berichten, voor zoover ons land be
treft, echter niota.,
DE DIERENHANDEL.
Aan een Oostenrijkach boekje over dit
onderworp ontleende „Handelsberichten"
wetenswaardig© bijzonderheden voor pro
ducent cn handelaar van boteokonis, om
met sucosa te kunnen werken.
Zoo is het een eerste oisch, dat eieren,
bestemd voor uitvoer, ih djrio soorten
groote, middensoort en kloino, zijn gesor
teerd.
Een tweede eisch is, dab ae van buiten
niet vuil zijn, bij hot schouwen volkomen
heider blijken en van binnen geen vlekken
verbzoncn. In dc-n laatsten tijd zijn daar
voor toestellen in gibrulk genomen, waar
mede een groot aantal eieren te gelijk
kunnen worden geschouwd.
Ia sommige landen worden de eieren ge
sorteerd naar het gewioht. Zoo ia het in
Engeland de gowoonte, do inJ'andzche eieren
zoo te sorteoren, dat 120 stuks 14, 15 of
16 pdi. wegen. In Italië, waafr ook drie
soorten worden onderscheiden, gaan er van
de groote 1000 stuk« in 59 a 60 K.G., van
d© middensoort 1000 in 56 a 68 K.G. en
van de kleine meer dan 1009 in hoogstens
56 K.G. Denomar ken en Rusland volgen bij
den export- Daar Engeland de Engelsche
gewoonte.
Eigenaardig ia het, dat de voor Enge- i
,land bestemde eieren, afkomstig uit Oos
tenrijk-Hongarije, Boelgarije en Ro:menie, j
nog naar grootte en kwaliteit zijn verpakt
in met verschillende kleuren gemerkte kis
ten. De eerste eoort wordt aangeduid door
'een blauwe, do tweede door een rood© en
de derde (vuilo of kalkeicren) door een 1
zwarte kleur. Man spreekt danrbij gewoon
lijk dan ook van blauwe, roode en zwart© I
eieren.
Voor de verpakking geldt bij den uitvoer
vrij algemeen het gebruik, kisten te be
zigen, die 14-10 stuks bevatten.
Het gemiddelde gewioht van prima ei©
ren ia: Russische 55$, Hongaarschc 50,
Boeltraarsche 55$, gesorteerde kleine Oos
ten rij ksche 42, Egyptische 41 tot 52$ en
Nederla.nd«ohe (Brabantacho) 64$ gram per
;stuk. In do Halles to Parijs rekent men
voor ertnu-groote 67, middle neoort 59 en
kleine 45$ gram.
Het vervoor geschiedt meestal per spöor,
met wagtgonladingen van 10,000 K.G. Op
de R.uasische, Ortstonriikach-Hongaarscho
eh Balkan-spoorwegen rijn speciale tarie
ven ingevoerd cn bovendien heeft de ver
zending plaats per sneltrein voor goederen
vervoer, wn«rd©or bijv. zelfs eieren uit do
omgeving van Koostantinopcl in zeer kor
ten trd op allo Enrop^^che markten kun
nen worden gebracht. De wereldexpeditio-
firma Schenker k Oo. te Weenen heeft be
deeld verver bijna geheel in handen en
heeft diaririj een eigen treinverkeer voraa-
nieeerd. Dat do onkosten per 100 K.G. n;ct
roo hoog rijn alb men gewoonlijk denkt,
bliikt Meruit, dat rer 100 K G. van Sofia
naar Parijs wordt beta* ld 12 francs of 1$
cf. per 4 stuks. Voor Brueeel eh Aken is
dat. bccbag nog iets lager.
Bij verroer over zee wordt p r l^OO K.G.
bruto de vracht 700 berekend, d^' rij nor 10
tetmjka van St.-Petersburg naar Londen en I
van Alexaijdrië naar Engeland 1 ct. be
draagt. Enkoio booten, die van St.-Peters
burg en Riga op Huil en Londen varen,
zijn van uitmuntend ingerichte gelegen
heden voor hot vervoer van eioren voor
zien; zij hebbon gewoonlijk per week
40005000 kisten aan boord cn doen den
overtocht in 4 b. 6 dagen. Van Esbjerg, in
Denemarken, vervoeren ook geregeld drie
maal por week stoomschepen eioren naar
Londen over Harwich.
In hot voorjaar, als de productie het
grootst is, worden groote hoeveelheden op
gelegd voor den tijd, dat er weinig eieren
worden verkregen. Dat opleggen moet ech
ter met voorzorg geschieden, om bederf te
voorkomen en den goeden smaak to bohou-
don. De oude oonserveeringsmethode is leg
gen in talkwator, waarbij men vooral te
zorgen heeft, alleen gave eioren te gebrui
ken. Een nadeel van die wijzo van hande
len is, dat daardoor de eieren niot meer ge.
kookt kunnen worden. Daarom tracht men
ze in den laatsten tijd te bewaren in kool
pakhuizen met gelijkmatige temperatuur
van 05 gr. C. on eon bepaalden graad van
vochtigheid. Het koolhuis van een Maat
schappij te Weenen biedt ruimte voor 20
milliocn eieren, in 14,000 kisten verpakt.
De kosten van bewaring komen op 3.60
por kist van Mei tot einde December, be
nevens 11 ets. voor in- en uitladen, 2$ ot.
voor assurantie. Dergelijke voor openbaar
gebruik ingerichte koelpakhuizen vindt
men ook te Boedapest, Berlijn, Dresden,
Leipzig, Keulen, Frankfort, H mburg,
London, Riga (voor 80,000 kisten) ea
eenige andere Russische steden, alsook te
Amsterdam (Vrieaseveem). Algemeen is
men van oordeel, dat de aldus geconser
veerde eieren de kalkoieren o>p den duur go-
heel zujlen verdringen.
Jammer is het zeker, 'dat tegenwoordig
zoo dikwijls koclhuiseioren als versche wor
den verkookt. Zulko misleiding is natuur
lijk met kalkeicren niet mogolijk.
Nederland voert in den laatsten tijd meer
leioren nit dan in.
Een paradijs voor meisjes.
Een paradijs voor trouwlustige meisje*,
eu in het bijzonder voor dames van zeke
ren leeftijd, is Egypte. Het ia namelijk zoo
goxl als zéker, dat ex in deze gezegende
streek der aarde geen enkele oudo-jonge-
juffrouw gevonden wordt. Men heeft be
vonden, dat er in Egypte geen vrouw is,
die niet reedg eenmaal het huwelijksjuk ge
dragen heeft.
Hier is echter nog een veel gunstiger
feit te vermelden.
Er wordt in Egypte ook geen vrouw ge
vonden van 25 jaar, die nog niot gehuwd
ia Vele meisje® huwen in Egypte reeds op
den jeugdigen leeftijd van 16 jaar. Van de
meisjes van 16-jaxigen leeftijd kan 33 per
cent zich reeds echtgenoot© noemen. Twee-
en twintig percent huwen op den leeftijd
van 1618 jaar, 15 percent op dien van
1820 jaar, 20 percent van 2025 jaar,
6 percent van 2526 jaar on 4 peroent
reeds van 1316 jaar. Daarbij moet echter
in hot oog gehoudenworden, dat in het
Oosten de meosfjee veel wo:\g©r ontwik
keld zdjn dan in do Noordelijke streken.
In hot korf dus: in Egypt© zijn alle meisjee
bceorgd 1
Van de heercö kan dat echter niet ge
zegd worden, want in Egypte b:drangt
het getal vrijgezellen ongeveor 40 percent.
Dit li^t minder hieraan, dat de heeron
echtechuw rijn, dan wel aan het feit, dat
er te weinig huwbare vrouwen gevonden
worden.
Dientengevolge vinden er bij hot huwen,
vermakelijke scènes plaats. Hot is namelijk
niot gemakVlijk in Egypte het een meisje
naar den rin te maken. De dametjes rijn
reeds op den leeftijd van 13 jaar erg hoog
moedig, daar rij zich al te goed brwust
rijn van de waarde, die zij voor trouwlusti.
ge mannen bezitten. Dikwijls dingen vijf
mannen near d© hand van con meisje, zoo-
dab er een sterke concurrentie ontriaat.
De mannen trachten elkander te overtref-
'I1" Ti'i 'T~-----ft
fen in hoffelijkheid en liefdesbetuigingen*
voornamelijk echter in materieele diensten*
Wat een g lukkig laid I zullen alle jon go-
da mes van Europa uitroepen.
Vochtige Woningen.
In vertrekken met voohtige wanden i®
natuurlijk het vochtgehalte der lucht ver
hoogd; on is dit in belangrijke mate het|
goval, dan kan reeds een matige warmte^
graad een gevoel van onwelzijn to voor*
schijn roepen. De waterdamp der luchl|
slaat bij het afkoelen van zulko vertrekken
neer op d© koelere plaatsen der muren, inj
do hoeken, achter meubelen, enz., en geeft,'
met name in behangen kamers, aanleiding
tot schimmelvorming en bij voldoend!
watergehalte ook tot ontwikkeling vaa
ziektekiemen.
Voorts is de luchtwisseling door de mu
ren, d. i de natuurlijke ventilatie van het
vertrek, zeer belemmerd, als do poriën van
den muur met water gevuld zijn; derhalve
ontstaat in zulk een vertrek rpoedig lucht>-
bederf, waardoor hot bewonen van cn zeer
zeker het slapen in zulke kamors zeer on
gezond wordt.
Zindelijkheid, krachtig drogen door
kunstmiddelen of door natuurlijke warmte,
©n ruime ventilatie kunnen echter veel bij-,
dragen om den vochtigheidstoestand in vol
trekken te verminderen en zelte to verdriy-;
ven, zoodat nadeelige gevolgen voor de ge
zondheid kunnen worden voorkomen.
In d© meeste gevallen worden kamerSj
vochtig door ondoelmatig gebruiken en be-'
wonen. Wordt een te klein vertrek door!
eenige personen tegelijkertijd gebruikt, dan,
komen er in korten tijd groote hocveelh©-!
den waterdamp, afkomstig van do uitade-,
ming, in d© lucht. Het beste middel teged
deze eoort van vochtig worden dor muren
is: zindelijkheid, voorts zoo min mogelijk
ophooping van voorwerpen in het vertrek,j
herhaaldelijk en ruim luchten, in het bij
zonder in dagen, waarop do buitenlucht
droog is, en tegengaan van wat waterver*
damping ton gevolge heeft.
Een der voornaamste redenen van voch
tigheid! is do gasvlam. Niet in doelmatige!
gaskachels, dio afvoer hebben door eten
schoorsteen, maar in de lampen. Bij het]
verbranden van gas ontstaat een groote!
hoeveelheid waterdamp. Kamors, die met!
gas worden verlicht, moeten dus bijzonder!
goed geventileerd worden: liefst voortduri
'rond als het licht brandt, en voorts flink'
doortochten ais het buiten droog is.
Open ramen bij regenweer, en vooral bij
mist, doen vocht in huis komen. Ook zij,
die gewoon rijn om mot open raam te sla-:
pen, moeten daaraan denkon: wat rii
'dan winnen laan versche lucht, verliezen
zo weer aan hun gezondheid door de voch
tigheid.
GELD.
ITr is cfricërled geld: gemunf, papier1- etn
baar geld. Do omzet der wereld aan pa
piergeld beloopt tegenwoordig, volgens een,
Fransch tijdschrift, ongeveer 12 milliard;
gulden. Aan gemunt geld bezitten wij on
geveer 30 milliard gulden. Baar geld kentj
eigenlijk alleen Amerika, welks waarde,
men op ongeveer 7 milliard schatten kan.'
Het gezamenlijke geld der wereld be-,
draagt ongeveer 50 milliard. Van dit geldj
hebben do Fransch en per hoofd ICO, de
Duitechers 50 gulden.
Rekent men naar het national© vermogen,,
dan is de Chinees annate mensch dori
wereld; zijn vermogen is gemiddeld 3$ gul-,
den. Jaarlijks gaat ongeveer 15 milliocn;
van dit vermogen door het dagolijksch ge
bruik verloren.
Rekent men terug tot de ontdekking van
'Amerika, sinds welken tijd goud- en zilver
munt in algemeen gebruik gekomen is, dan
komt men op een som van 30 milliard, dial
door het gebruik en slijtage van den aard-'
bodem verdwenen zijn. Duitsohland heeffc|
ia de laatst© 30 jaren ongeveer 6 milliard
in omloop gebracht, in het buitenland be-!
vindt zich ongeveer voor 30 millioea aao
Duitech geld-
