v. WAVERETs
REGULATEURS,
G. U. GOES-VAN m STOK,
E.Br^ndsm^
Tliee- en Dessertzilver, prachtig voor Cadeaux.
Alle Uurwerken met Bondsgarantie!
Hercüles-ïïo!
S.H. G. SMITS,
lapzijn van Huishoudelijks en Luxe Artikelen.
G. H. GOES-VAN DER STOK.
Eerstdaags verplaatsing dar Zaak waar naar Haarl.str. 120.
Amo S908,
PERSOVERZICHT.
te huurs
Paardensteeg 6, Leiden.
HOOGHEEMRAADSCHAP
RIJNLAND.
Verpachting van Teelgronden.
met één twee, drie, vier en viji Bellen van af f x.xo.
veertien dagen loopend met Slagwerk f 5.75.
TAFELZILVER per lood 7Ü Gents, in elk gewicht verkrijgbaar.
Zilveren Heeren- en Dames-Remonloirs f480 met Bondsgarantie
Gouden Heeren' en Dames-Horlogekettingen met 15 pGt. korting.
Lange Zilveren Eameskettingen f 170, extra zwaar.
Voorts worden alle GOUDEN en ZILVEREN
Werken spotgoedkoop opgeruimd.
ftlen zie de Etalage
CIH.OOTE KEUZE IN:
Domke^steeg 4.
tegenover de Vreywesteeg
Verkrijgbaar in a 11
buurten der stad.
0"©.
IflEIDSC/H MCfBLAD, Woensdag* 2 Becosubor. Boipd© Bla,d.
„D c Sta 11 rl a a r d" constateert, dat
ior li<?t begrootingsdcbatde linie
1-irgd is.
.,Nog na do Troonrede van {September
lp de. linie, die het jachtveld van het Ka-
Kin t bepaalde, tot di in het Liberalistisch
joi woud en sloot ons buiten. Thans, na het
Lgrootingsdebat, lisgen binnen de lïhi© de
jnc groepen van lteohts, en liggen allo
var tics v^n Links bmtcn het rasterwerk,
11 hangt hier en daar nog een groepje Vrij-
..M-alen mot heimwee over dc heining to
]u ren."
Zelfs na het verschijnen der Memorie van
iutwoord hing er nog een nevel. Wel was
icn rechts van oordeel, dat hot Kabinet
Jaren wijn had geschonken, doch aan de
ver. ij klemde men zich nog aan enkele
jjntradicties der Memorie vast. Maar na
?t mondeling debat is er klaarheid en
gt ,.D e Standaard" wij hebben
lijk. gekregen. De Unie is behoorlijk met
-i rispalen afgezet.
Wel tracht, men, omdat het Kabinet ver
lamd heeft van zijn optreden af met het
K&binet-Kuyper homogeen te zijn, zich op
houding van het Kabinet-Heemskerk se-
Sert. zijn optreden te beroepen, om te betoo-
»n, dat minister Heemskerk van de be
ulde homogeniteit een zoodanige opvat-
ing hoeft, dat ook voor do toekomst ver-
.•'nt. mag worden een bewind voering, die
!-•( Kuvper-regime brandmerkt.
derdaad heeft minister Heemskerk, ter
iwaring togen alle verwijt van wispeltu-
|ie!ieid en veranderlijkheid, en niet minder
eve-redding van zijn Kabinet, er dik
ïfs den nadruk op gelegd, dat. het som-
ride m een glorie was, die hij zich niet
Ji ohlrooyen. Maar Hij wees, ter verkla
ring van den dusver gevolgdon koers, op
wee oms tandighédcnt dio hot Kabinet - n
len abnormale positie plaatsten: lo.
,\t hot slechts optrad voor l£ jaar. oisder-
wijl de verdere toekomst, onzeker bleef, en
2o, dat voor de hand lagen ontwerpen schier
uitsluitend uit de neutrale zóne.
Ook over het staan tegenover de linksche
meerderheid sprak hij, doeh dit had met-
zoozeer" gewogenOnder gelijke om
standigheden zou ook dr. Kuyper, stel, hij
had de leiding op zich willen nomen, op
grond van dit abnormale, zoo wild© hij zeg
gen, miat anders gehandeld hebben; tets,
al ook wij herhaaldelijk toegaven. Eerst
na Jimf 1909 zou dc eigen koers kuunen uit
komen: En daarom, een Rogceringsprogram
gaf het Kabinet vóór na Juni 1909 niet. Hel
ilde niet strijken, en streek niet, over zijn
legislatieve grens.
Slechts wilde het Kabinet, des ondor-
raagd, wel zóóveel zeggen, dat. het voor
huisman8kicsrecht. sympathie had, in het
Unie''-rapport iets bruikbaars vond, voor
rpliohto verzekering was, en tariefsvev-
hoogrng ook ter bescherming van onze nij
verheid en van den nat ionalen arbeid ge-
wcnscht keurde.
Nu laten we. die eeie-redding van het Ka
binet voor wat ze is. Dat minister Heems
kerks positie moeilijk was, willen ook wij
niet vergeten. Dat het dusver een eenlgs-
zins anderen indruk had gemaakt dan de
Kabinetten van 1889 en 1901, staat vast. En
met het abnormale der positie, het èenig
boding, dat voor ons wettiglijk alles ver
klaarde, was dusver zeker zoo goed als niet
gerekend.
Maar dit geldt het verleden.
Het is thans niet het oogenblik orn recri
mination aan te dragen. Thans gaat het op
do stembus van Juni aan. En met het oog
daarop is er geen kwestie van, of dc linie
is verlegd geworden. Tot 10 Nov. bleef het
een open vraag, of een der drie Kechtsche
groepen zich niet op haar eigen linie zou
moeten terugtrekkeniets, wat voor liet
Kabinet buiten allen twijfel op een neder
laag bij de stembus zou zijn uitgeloop©».
En zoo ons niet alles bedriegt, is dit
gevaar thans afgewend!"
,,D e Nieuwe C o u r a ut' meent, dat
in het debat bij de algomeenc beschouwin
gen over dc staatsbegrooting mi u i s t e r
Heemskerk het woord niet Heeft
kunnen spreken, dal ook zij gaarne uit
zijn mond had vernomen: een vonnis
over don Kuype r-K oers
„Verzotten zich hiortegen reeds, om van
persoonlijke verhoudingen nog te zwijgen,
zijn eigen politiek verleden èn heden, do
wijze, waarop de oppositie van links bij hot
begroot ingsdobat gevoerd werd, maakte
hel hem ganse h onmogelijk. Zjj is het, die
hem den mond. heeft gesnoerd.
Er is veel gesproken over de politieke
antithese, die weder (althans togen de vol
gende verkiezingen) „vooropgesteld 7011
zijn. Dat initiatief hiertoe van dr. Kuyper,
door middel van „D e Stand o a r d,"
is uitgegaan, gelooven wij zonder nader
bewijs hier te mogen neerschrijven. Maar
niet zonder'te herhalen, wat wij reeds vroe
ger schreven, dat hij voor zijn pogen bij
do linkerzijde de bereidwilligste medewer
king heeft ondervonden".
Niemand links, zegt. hel blad verder, nam
het ministerie tegen Kuyper in bescher
ming. Niemand zeide tot Heemskerk: Wij
begrijpen uw positie on de gladde frases
van uw Memorie van Antwoord; maar
nietwaar het spreekt vanzelf en
het heeft uw volle instemming, dat wij u
boschouwen in het licht, uwer zeer duidelijk
door ons verstane Regeringsverklaring
van Maart.
Daar niemand links zóó sprak, maar men
integendeel zich haastte wantrouwen en
achterdocht te ontlecnen aan een paar 7in
sneden, welker speciale bestemming in zeker
Ommensoh briefje haar voor de hand lig
gende verklaring vond. verbeurde men dc
aanspraak op een antwoord, dat, slechts aan
hen, di© van eenig vertrouwen blijk
laadden gegeven, zou zijn toegekomen. Men
aa-g niet in, welk een zware zedelijke ver
plichting zoodanig' openlijk door niet-
geest verwanten uitgesproken vertrouwen, op
den regeeringsmau, die het aanvaardde,
ook voor do toskomst zou hebben gelegd.
Men dreef eorst Kuyper en Heemskerk te
zomen, on riep d.an den Minister toe: Des
avoueer hem toch
Dat was fe veel gevergd.
Hue anders had men moeten sproken orn
ree lit to doen gelden op het antwoord,
door dc „N icuwo llott. crdamsche
C t." uit Ministers mond verwacht?
Moest alle hoop, dat men het krijgen zou,
reeds van te voren worden opgegeven?
Neen immers, want wat minister Heems
kerk doen kon om de bezorgdheid weg
te nemen, dat heeft hij zelfs nu gedaan.
Erkenning vond liet. niet, noch in de Ka
rn,)-, noch in do pers hoogstens een
weinig bij den heer Ty dein an, die in zijn
repliek vvrklaardev wat zijn houding be-
geuovor het ministerie betrof, althaus „de
nuances van bezorgdheid, waakzaamheid en
oplettendheid" nog nader te zullen
„o v erwege n." Toch de Minister
deed wat hij kon. Hij herinnerde aan de
woorden, waarmee mr. Tydeman in Maart
„zoo volkomen juist het kabinet karakteri
seerde." Hij zeide, dat er „in ons land,
naar ik geloof, werkelijk wat veel partij
strijd" is. Hij verzette zich met hartstoch
telijkheid tegen het vooropstellen van dc
antithese, als zijrxle dit „tegen den wil en
dc houding van^iet kabinet, on in do Memo
rie van Antwoord èn in die debat aange
nomen." Hij gaf eindelijk nopens het teere
punt, waarop men hem met tergende hard
nekkigheid een en andermaal was te lijf
gegaan, in zijn dupliek een verklaring,
welker voorname inkleeding wel nan geen
fijngevoelig© zal ontgaan."
Wat is, vraagt dan het blad, het. naaste
gevolg van die 7.00 kras vooropgesteld©
achterdocht tegen het Kabinet, aan don dag
gelegd ook door hen, die do herleving der
politieke antithese vv e r k e 1 ij k niet wil
len?
„Dit: dat men dr. Kuyper heeft in staat
gesteld na het b grootingodebat den kiezers
het beeld van het ministerie te vertonnen
als communi consens u, met hem
©n zijn koers in den meest volstrek ten zin
homogeen. Bewees dit niet, na „de' Me
morie, heb eenstemmig 01atreden dor par
lementaire linkerzijde? Na het begrootings-
debat behoeft. „De Standaard" zich
geen moeite meer te geven om 't ministerie
naar zich loo to halen. Do moeilijke dagen
van dezen zomer zijn voorbijEn de enkele
kleinere roomsch-'kathölidkc organen, die
nog protesteeren, kunnen met een vloed
van citaten uit hot Kamerdebat tot zwij
gen gebracht worden.
Door dezen loop van zaken is liet ge-vaar
«eer ernstig geworden, dat de algemeen©
verkiezingen van 1909 opnieuw geheel en
al in het teeken van Kuyper komen te
staan. We zullen dan, bij 1905 vergeleken,
niets gewonnen hebben; do „mildere
stemming''', de ,,abzno&feer van verzoe
king", sedert dat oorlogsjaar tot veler
voldoening toegenomen, zal verloren zijn
d© krijgskans ongunstiger dan toen. Een
stembus-overwinning van do rechterzijde
dreigt nu opnieuw een zegepraal van
Kuyper te worden en, mocht heb hem
gelukken aldus zijn greep op de coalitie
stevig to bevestigen, dan staat het- te bezien
of do Van Dedems in aantal en invloed
stork genoeg zullen blijken om hun k re et
ui t-li et-hart w£ri' t© maken: Di© man komt
niet meer aan de groene tafel!".
Dat. het gevaar onafwendbaar zou zijn,
gelooft „D N ion vv e C' 011 ra n fc" nog
niet.
„W ij", 7.00 schrijft zij, „hebben het ver
trouwen nog niet verloren, dat de kabinets
formateur en ziju toch niet volkomen
„homogen omgeving met vermijding van
beroering het hunne zullen dóen om het te
bezweren. Maar juist daarom zouden wij
tot onze eigen geest-ver wan tjn de waar
schuwing willen richten: laat 11 niet onder
den indruk van het tlians ge'o wrde, te
vroeg en te gewillig inlijven hij de anti
clerical© concentratie, die thans onder de
vaan van het algemeen stemrecht, met de
sociaal-democraten als bevriend© vrijbui
ters voorop, haar scharen tegen het minis
terie begint te ordenen."
Het blad is niet zoo buitengewoon inge
nomen met den politieken toestand gelijk
dio zich in Maart van dit .jaar heeft ge
vestigd en mot hek thans aan het bewind
zijnde ministerie. Maar hot vraagt, wat- we
voor het ministerie-Heemskerk in de plaats
zullen krijgen.
„Een tweede kabinet type-De Meester,"
gaat het blad voort, „wenscban wij niet;
wij vragen, wie in liet land dat eigenlijk
wèl wenscht, al kuunen wij ons moeilijk
voorstellen welk ander resultaat van een
stembus-overwinning der geconcentreerde
linkerzijd© door haar voorstanders ver
wacht wordt. Een „zaken-kabinet"? De
radicalen zouden u zien aankomen! Een
„gemengd kabinet Gij zoudfc, rechts,
kloppen aan doovemans deur
Zoo houden wij voorshands (met waak
zaamheid o zeker©n op d© mogelijkheid
van teleurstelling voorbereid) het. ministe
rie-Heemskerk, gelijk het zich tob nu toe
heeft getoond, voor het meest gcsehiKto,
offi ifi d© bestaand© omstandigheden het
land to besturen. In persoonnjJs hoedanig
heden staan zijn leden, over heb geheel, bij
hun voorgangers niet achter Om het moei
lijke werk der Grondwetsherziening aan de
Regeeringstafel t© leiden, schijnt Heems
kerk, om velerlei redenen, de recht© man.
Wat op het gebied der sociale wetgeving
van zijn ministerie te vorwachten va.lt,
bleek nog niet duidelijk, maar dat- het
aan de denkbeelden, dio daaromtrent on-
der onze geestverwanten allengs vaste ren
vorm aannemen en door mr. Tydeman in
I het jongste debat voortreffelijk werden.
weergegeven, meer aandacht zal schenken
dan tc verwachten is van hen, die reeds,,
j siüds jaren heel hun partij en verkiczings-
J politiek aan ©en vooropgezet stelsel en
j methode hebben gebonden, mag worden
I verondersteld. Dc tarief plannen blijven esq
ernstig gevaar... maar als men aan dat
onderwerp to© is, zijn wij er ook nog!
Wie over dit alles ongeveer den keu als
wij. zullen twee dingen bovenal ncodig
achten. Ten eerste, dat door hot ministerie
blijvend weerstand word© geboden aan dr.
Kuyper's grijpende hand. Dat hangt nu
niet meer van ons af. Ten tweede, dat do
stemmen verhouding in do Tweede Kamer
niet t zeer ten gunste, maar ook niet
ten ongunste van hot ministerie word© ge
wijzigd Hoe cn/.e geestverwanten straks
in deze richting werkzaam zullen kunnen
zijn, is een vraag van veikiczingstactiek;
<:-n het is thans nog*te vroeg die te behan
delen. Een bij uitstek moeilijke vraag,
maar welker beantwoording gemakkelijker
zal worden, naarmate degenen, wïen, vol
gens den heer Druckcr, alléén dc ©eretitel
van „voovuitstrevenden en hervojanings-
gezinden" toekomt, overeenkomstig zijn op*
roep zich nauwer aaneensluiten tegen
over ons „conservatisme."
De „N i c u vv fi o 11 e r d a ra s c h e
Courant' wees op de houding, die deze
Regeering tegenover inperking van
den vaccine dwang zal aannemen.
Dit blijkt uit d© Memorie van Antwoord
over hoofdstuk Y der >Staa.isbagrooting.
In hel voorloopig verslag was gevraagd,
„of dc Regecring voornemens is, maatrege
len voor t© stellen, ten einde tc gernoot te
komen aan de gemoedsbezwaren, welke bij
sommigen in den lande bestaan tegen het
toepassen op hun kinderen van de koepok
inenting."
Minister Heemskerk antwoordt: „Een
bepaald© to:-zegging, dat tot herziening van
de vaccinatie-bepalingen zal worden overge-
gaan, kan de ondergetcekende vooralsnog
niet geven. Aanvankelijk komt het hem
voor, en het ligt in zijn bedoeling zich
daarmede bezig tc houden dat- in de eer-
at© plaats behoort, te worden nagegaan, wel
ke regeling kan worden getroffen ter weg
neming van de moeilijkheid, welke ontstaat,
wanneer de medicus op grond van den ge*
zondhcid©toestand van het kind d© inenting
ontraadt."
trij betreuren dit antwoord, waarbij blijk
baar het beginsel, dat iüp$rkir>g van vaoot-
nedwang verlangt, volstrekt aan kant
daan is, geenszins; merkt genoemd blad op.
Wij veroorloven ons echter de vraag: Zijn
Kuyper en Heemskerk homogeen?
een HIIISI met Mchnar en Op.
slagplaats» aan breed vaarwater
ge.egen, nab(j Lelden, met Tuinland of
afzonderlijk te huur. Te bevragen
Bur. van dit Blad No. 2570. 7
goedkoop ou sterk,
25 Cents per Knot,
per 3 Knotten.
SJO Cents per Knot,
67J t er 8 Knotten.
Uitstallend te bekomen bij:
"324 20
DIJKGRAAF EN HOOGHEEM-
RAGEN VAN RIJNLAND, tullen
op Woensdag 9 December 1908,
des Toormiddtgs te halfclf, in het
Logement „De Roskam" te Katwijk
a/U. Kijn, bj) opbod en afslag ver-
hu, on voor zevou jaren, ingaande op
1 Januari 1909 en eindigende op
81 December 191C:
88 perceeleu Tcelland,
gelegen lang;» liet Ocget-
KeeHterhananl oinler de
gemeenten Oegetgeest,
Kljnebar, en Katwijk.
De voorwaarden van de verhuring
mor de omechrUving van de per
centen zyn van lb November af tegen
beiallng van 10 cents verkrijgbaar
ter Eeoretarie van Rijnland te Lridm
en by den Oprichter W. VAN MELS
te Katwijk a/Zet. 2273 83
Dijkgraaf en Hoogheemraden
van Rijnland,
EGBERT DE VRIE8, Dijkgraaf.
PUNAGKER, Secretaris.
Prachtvolle afwerking.
Denke^steeg 4.
Bloemen, Planten, Albums, Borstels op plank, Plakschalen, Deurplaten,
Dameshandtascbjes, Portemonnaies, Sigarenkokers, Pluchen Bjjouterio- en
Handwerkdoozen, Barometers, Wekkers, Klokgarulturen, Tegels ln Ijjst,
Wandborden, Theeschermen, Palissander en Japansch houten Naaidoozen,
Toiletdoozen, SJgarendoozeu, Schrijfcassettes, Handschoen- en Zakdoek-
doozen, Inkt6tellen, Dejeuners, Koekstellen, Töte a-tète, Lampehangera met
en zonder groen, eiken Theetafels, Zuilen, Bloemtafels, Kapstokken, Theebladen.
Uitgebreide collectie Koper- en Nikkelwaren, als: Bloempotten, Vazon,
Wijnkoelers, Boullloirs, Bedkruiken, Theeatoofjes voor petroleum en
spiritus, Koffie- en Theekannen, AachbakkeD, Blakers, Tuinlantaarns,
Glazen* en Flesschenbakjes, Tafelachuler eu Blikjes, Rookstellen,
Presenteerstellen, Ollq- en Azijnstellen, Voorsnijmessen en Vorken, Taart-
scheppen, Boter- en Ka'asmë'zjes, Vleeachvorkjea, Tafel- en Dessertmassen,
Boterwarmers, Warmwaterborden, Tafslcomforen, Wijnkannen, Kang- eu
staande Petroleumlampen.
Enorme «orteering Kralen Randen, alle maten in enkele en dubbele
Kleuren. Verder groote keuze celluloid Toiletartikelen.
Zakspiegels, Zakkammen, Haarkammen, .Stofkammen, Tandborstels,
Nagelborstels, Handborstels, Haarborstels, Poederborstels, Tandpoe-
doozen, Babyborstele, Kleerborst' 1Hoedenborstels.
baursptldendoozon, Zoepdoozen, Sponsennetten, Gummiaponsen, Hand- en
staande Tollletspiegels, Kammenbakjes, Tandborstelétui's, Nagelgarnituren,
Doozen Zeep in Luxo verpakking, Eau de Cologne.
Beleefd aanbevelend, 2561 80
Aanbevelend, F. VESSEL.
2837 192
U'U WG'V';"
•v-: ''-«I?
- -- - v -
.v.
TBéOE KMKJ'
8183
