CMM» m VOLLENHGVEN'S Plêtas". WAVEREN's II Petroleumkachels „Gentleman". Zaterdagavond 21 November: tehuis m de groote stad. Leidsciis Begrafenisonderneming Moderne Meubels. No. 14954. Amio 1908. Tweede Kamer. Openbare Vergadering f 500 gevraagd Fralieidcözen Hindëi spelen. w.matveldJ Te Huur of te Koop J. L. CREYSHTOH, Aalmarkt 25, Lood- en Giftvr(j Ëmailie. LE1BSCH DAGBLAD, Vrijdag: 20 NovoMber. Tw©@d© Blad, Tweede Winierlezing. In het Nutsgcbouw alhier werd g ia ter- avond de Tweede Wintcrlezing gehouden. *5eer velen woonden haar bij. Heb was dan ook in de zaal weldra zeer benauwd. Op be tere ventilatie zonder tocht hopen wij daar om voor volgende keeren, alsook op minder of geen lawaai in lokalen boven ons. Als spreker trad op onze stadgenoot prof. 'dr. H. M. van Nee, die behandelde, zooals men dat van hem gewoon is, in sclioonen vorm, boeiend en zonder zijn rede voor zich op papier, het onderwerp: ,,Plutarchus en de raadselen van het Godsbestuur". Volgen wij den hooggeleerden spr. op do hoofdlijnen, ons door hem voorgetrokken, waarbij wij dan, om niet te uitvoerig te wor den, over de zeer belangwekkende details het stilzwijgen moeten bewaren, zoo kunnen jvij medcdeelen, dat hij eerst stilstond bij den eersten term van zijn onderwerp, bij P)4tarchufl dus. Bij Plutarchus als wijze Griek, volgeling van Plato's leer, levende in den Romein.- schen keizerstijd, geboren te Chaeronea, in Boeotië, men weet niet nauwkeurig in welk jaar, maar omstreeks Het midden van de eerste eeuw na Christus' geboorte; als priester met zijn gansche hart; als voor beeld van Heiden se he vroomheidals schrij ver van vele wijsgierige en geschiedkundige geschriften, als schrijver in het bijzonder van de „Levens" en de „MoraJia", zeden kundige geschriften m.t buitengewoon be langrijken inhoudals oprecht gcloovige. Daarna behandelde spr. den tweeden term van zijn onderwerp, do raadselen van het Godsbestuur, enger: de rechtvaardigheid Gods; de bclooning van het goede, het straf fen van het kwade; den voorspoed van den goddelooze. Dit laats to inzonderheid wordt behandeld in Plutarchus' „Moralia", in een der traktaten daarvan En daarna overvaande tot zijn onderwerp in zijn geheel, beantwoordde spr. achter eenvolgens de vragen: Hoe beschouwt Plu tarchus het straffen cn vergelden der God heid! Welke reden geeft, hii op voor het vaak zoo lang wachten van God met straf fen, zoo lang, dat de misdadiger niet komt tot berouw, tot boete Heeft iemand te tem men, een paard en doet dit een verkeerden sprong, het paard krijgt dadelijk een striem, niet eerst den volgenden dag. Plu tarchus oordeelt: De Godheid geeft ons een goed oorbeeld. Wij overijlen; God niet. De menschen zien alleen aan wat voor oogen is, het misdrijf; maar God ziet verder; dio ziet de ziel, die tot do daad aanleiding heeft gegeven. En zoo ziet God of dio zielen tot bekeering kunnen komen en naar dien maat staf wordt vroeger of later gestraft. Ten slotte moet de misdadige mensch toch God in handen vallen. Wij kunnen, zegt Plutarchus verder, do menschen verdeelen in grooto en kleine gees ten. De groote maken zich wel eens schul dig aan buitensporigheden in de jeugd, Sturm- und Drangperiode maar komen later in 't reohte spoor Wii, mensehen, zijn Blechte rechters, de Godheid is een betere rechter, die vooruit /.it. Zoo kan God uit de slechte daden der menschen zien tot welk goeds zij later kunnen komen. In den God- dclijkcn raad en hierbij denken wij aan een wet der Egyptcnarcn, om de misdadi ge moeder te sparen voor haar kind is besloten of uit dit of dat geslacht een groo te zal voortkomen. Dat geslacht wordt daar om niet uitgeroeid voordat het goede daar uit is geboren. Voorts zegt Plutarchus, dit die late ver gelding niets da-n schijn i3. Wij vergissen ons, als wij die veroordeelen. Do straf wordt grooter naarmate zij wordt uitgesteld. De euveldaders worden ten prooi aan al lerlei bijgeloof. Daarbij, zegt Plutarchus, wat spreken wij, menschen, van langzaam! Het begrip „lang zaam" geldt niet voor de Godheid. Be denken wij tevens, dat hot leven de kerker is van dbn goddelooze. Het bovenstaande bepaalde ons alzoo bij het uitstellen der straf en bij het te-weinig- straffen. Maar er zijn er ook, die God onrechtvaar dig achten, omdat Hij te veel straft Hoe te verklaren het lijden der kinderen voor dio misdaden der ouders! Hoe dat te rijmen met de rechtvaardigheid Gods! Ook voor deze vragen heeft Plutarchus antwoorden. In dit geval treedt God op als do medicijnmeester, die geeft een voorbe hoedmiddel, om de verkeerde kiem te ver stikken. Wij, monscheD, zien den aanleg niet, maar enkel de daad. Deze straf heeft ten doel: redden, behouden, behoeden. Nog dit: Waren die kinderen van zulke ouders voorspoedig, zou de mensch de Godheid ook dan niet aanklagen? Hot geslacht is geble ven één geheel, oudle-rs en kinderen zijn soli dair verbonden. Niet te verwonderen daar om, dat de kinderen worden gestraft-. Van een deugdzaam voorgeslacht kunnen d? deug den daarentegen werken op het nageslacht. Telkens legde prof. Van Nes naast deze uitspraken Schriftuurplaatsen, toonde, aan de mogelijkheid de huidige straf1 heorïeën, behalve omtrent de verantwoordelijVhdd en de toerekenbaarheid, te stellen nevens de beschouwingen van Plutarchus, trok Lu don loop zijner voordracht een lijn van vergelij king tusschen Plutarchus en Shakespeare en deelde mee een mythe en anekdoten van eerstgenoemde. Nog behandelde spr. Pluter- chus' voorstellingen aangaande de onsterfe lijkheid, om ten slotte, na opgemerkt le hebben, dat steeds komt in de eerste plaats» de straf der vergelding, in de tweede dio tot betering en tot afschrikking, in 't. licht te stellen hoe do Heilige Schrift ons die vergelding te verstaan geeft. Daarin tref fen wij ook aan de vergelding, do slraf als zoodanig, de straf als gevolg van de zon de, maar er wordt meer nadruk op gelegd, dat God komt met straffen ter verbetering. Er i9 vergeving. Dat wist Plutarchus niet. Zelf kan de mensch niet. boeten, wat hij misdreef. Maar de Schrift komt met de ge nade. Daarbij bepaalde spr. vooral ton laat ste de aandacht van zijn gehoor. In do gisteraamiddag gehouden zitting, waarin het algemeen debat over do Staatsbegroot ing werd voortge zet betoogde do heer D r u c k e r nog, dat de wetgeving wordt vertraagd door de par tijverhouding. Het moet er toe komen, dat democraten tegenover conservatieven komen te staan. Ten opziohto van dit ministerie wordt niet geconstateerd een krach rig1, wil om hervorming te bevorderen. Ten opzichte der financiën acht spr. eenig pessimisme gewcnscht, maar niet een pes simisme, dat tot het schrappen van produc tieve uitgaven voor verkeersmiddelen en volksontwikkeling leidt. Onze financiën getuige haar regelmatige opklimming zijn in volkomen gezonden toestand, al ondervinden zij - den terugslag der crisis. Yerhooging van den drank-acc'jns zonte-* verlaging van den suiker-accijns is niet oirbaar. In de Mermoric van Antwoord wordt, de sociale hervorming verwaterd. Ten opzicht© van het kiesrecht heeft de Regee- ring zelfs geen vaste opinie! Over het vrouwenkiesrecht wordt geen woord gespro ken. Christelijk cn vóór alles conservatief acht spr. het kabinet. Aaneensluiting der democraten is noodzakelijk om het kabinet te bestrijden. Voor spr. en zijn vrienden is oplossing van het kiesr-'chtvraagstuk in den zin van algemeen kiesrecht en vrouwen kiesrecht het meest urgente onderwerp. Versterking van de positie der Eerste Kamer wonscht mr. Drucker niet tc aan vaarden. De Memorie van Antwoord op het kies- rcchtsvoorstel der vrijz.-d mociatcn zal tij dig worden ingezonden, zoodat het voorstel kan worden afgedaan vóór de verkiezingen. Overigens 6taan op het program van ur gentie van spr.'s vrienden: de defensie, verbetering van toestanden der bevolking door onderwijs, arb?idorsbcseh?vming, ziek te-, invalidileits-, ouckrdoms- en werkloos heidsverzekering; rechtshervorming om de wetten een meer sociale werking tc ver- leenen. De heer R e ij n e constateerde verschil in opvatting over het kicsrechtvmagstuk cn over het stelsel van ouderdc-msverzekering tusschen hem en mr Borgcsius; voorts be strijdt hij de rode van den heer Lobman. De heer D o W a a I M a 1 e f ij t acht noo- dig, dat een banier voor don stembusstrijd worde onlploo'd. Do Regeerngsvorlclaring, in Maart 120S door spr. gevraagd, is thans afgelegd in dc Memorie van Antwoord over het specifiek Christelijk karakter van het kabinet is geen twi'fcl meer mogelijk Ilefc gezinshoofden-kiesrecht verschilt in practijk niet veel met liet algemeen kies recht, docht steunt op b -tere basis, wijl hot niet voorkomt uit- de idee van volkssouve- rciniteit. Spreker vroeg verduidelijking van de voornemens van minister Talma in zake o-udcrdomsvoirzek^ring. «Spreker meende, dat het niet de bedoeling k~n zijn om daarmede nog jarenlang tc wachten. Dc heer De Geer betoogde, dat van minister Heemskerk verwacht had mogen worden dncMijke afdoende voorziening in den financieelen nood der gemeenten. Ver ruiming van het h-lasting-gcbied der ge meenten is niet voldoende. Do heer De Geer verklaarde zich zeer te leurgesteld, dat minister Heemskerk, dio zitting had in do Staatooramissie voor de gemeentefinanciën, niet dadelijk had inge grepen in den financieelen nood der gemeen ten. Dc vergadering werd tot acht u-ren ver daagd. Avondvergadering van Donderdag. Voortzetting Staatsbegroo- t i n g. Algeraoene beschouwingen. Do heer De Geer basprak het kies recht. D© Regeering hcohb t. i. blijkbaar meer aan wijziging van do kiesrochtgrond- sl&gcn dan aan uitbreiding er van. Spre ker had daartegen geen bezwaar, maar hij vroeg aan do Regeering of do economische positie der kiezers bij de regeling naar haar inzicht een grenslijn moot vormen. Spreker meende van niet, cn hij onder schreef ook niet de vooral door mr. Van Houten verdedigde stelling dat liet even wicht der klassen bij kiesrecht-uitbreiding verbroken wordt en één klasse do andere zal gaan overstemmen. Spr. schetste uitvoerig den aard van het kiesrecht; het is een publiek© funotie in het publiek bi-lang opgelegd. De heer Van Citters achtte den toe stand van 's lands financien niet zoo on gunstig als de Regcering. Hij drong aan op een beter© splitsing' tusschen gewone en buitengewone uitgaven, in het belang van een duidelijk beeld van den financieelen toestand. Daartoe dienen ook do bedrijven, als bijv. dat van de Staatsmijnen van de begroot ing genomen tc wouden, opdat zij zuiverder wordt. Wat de belastingplannen betreft, merkte spr. op, dat de Memorie van Antwoord dc ongerustheid aan do rechterzijde heeft weg genomen, dat de plannen van'Minister Kolkman niets anders zouden zijn dan die van Minister D© Meester. Een van dc groote bezwaren tegen de inkomstenbelas ting van De Meester was juist het betrek ken van don landbouw in die belasting. Dit zou aan de rechterzijde der Kamer zeer groote bezwaren onhmosten. Spreker hoopte dan ook dat do Regeering daarmede rekening zal houden. Spreker vroeg voorts o.a, of de Minister bij zijn werkplan de tariefherziening weer op den voorgrond wil stellen. Spr. zou het denkbeeld toe lachen om tariefsverhooging te doen sa mengaan met een verlaging van den sui ker accijns. Do heer Nolens oordeelde dat voor buitengewone uitgaven, die nu eenmaal noodz^akeliik zijn, maar een3 weer geleend moet worden. Met de sociale wetgeving werd volgens spr. niet een to haastige spoed gemaakt. De menschen die dc sociale wetgeving noodig hebben schieten er bij in. Wat de verhouding van het Kabinet tot dc Kamer aangaat, betoogde spr. dat het. Ka binet, dat voortgekomen is, uit onmacht van links om een Kabinet te vormen, di rect heeft gpzegd dat het was een rechtsch- Ministerie. Snrdter kan geen frontverande ring in het Kabinet ontdekken. Daarna kwam de minister van Binnenlandsche Zaken, de heer H o em s k e r k aan het woord, de rappor ten van God. Staten in zake de Woningwet, kunnen op het oogenblik nog niet worden overgelegd. De houding van den Haagschen garni zoenscommandant bij do kiesrecht meeting, wordt, door den Minister verdedigd. Voorts verdedigde hij de door de Regeering aan genomen houding in zak© do werkloosheid.- Er is nog maar van een zeer enkele Ne- derlandsche plaats een verzoek om gouver- nementshulp gekomen. Het particulier ini tiatief is reeds ontwaakt. Op een interrup tie van den heer Troelstra, die don Minis ter toevoegde: „daar hebt u niet toe mede gewerkt," antwoordde de Minister: „Maar ik heb het particulier initiatief ook niet verhinderd. Zelf3 Amsterdam heeft nog geen gouvernementshulp gevraagd. De heer Ketelaar merkto op dat do Amsterdamsche Raad daarover nog moet vergaderen. In zijn verdere rede merkte d© Min i s- t o r tegenover des heeren Drucker's be zwaren op dat hij niet crelooft dat de heer Do Marez Oyens niet onbevooroordeeld d», zaak der spoorwegpolitiek zal onderzoeken. Wat de verhouding der Regeering tot de Tweed© en de Eerst© Kamer betreft merkte de Minister op, dat Regeering niet wil, dat het recht van amendement in de Eerste Kamer zal worden binnengesmokkeld. Het toezeggen van een novelle was ceo geheel ander© zaak. Daarin zit niets on zuivers. Wat 'do gemeente-financiën aangaat, meende d© Minister dat dit vraagstuk na der ter sprak© kan komen bij het ontwerp tot verruiming van het belastinggebied der gemeenten. Het denkbeeld van het verleencn van Rijkssteun aan gemeenten voor verpleging van armlastig© krankzinnige i eischt een nauwkeurig bezien. Hedenmorgen Vrijdag zou dc Mi' nister zijn rede voortzetten. Wederopbouw verbrand her stellingsoord te Milligcn. Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging van de Oorlogsbegrooting 1908, hoofdzake lijk strekkend© om de beschikking te ver krijgen over de nooaige gelden voor het» weder opbouwen en herstellen van de op 14 Juni j.l. door brand vernielde gebouwen ia het herstellingsoord te Milligen. The London Bank* Men meldt uit Amsterdam: De te Amsterdam gevestigd© filiaal van The London Bank t© 's-Gravenhage, die ook elders in het land, o. a. te Rotterdam filialen heeft, was gisteren gesloten. Den crediteuren, die zich om inlichtingen aan het kantoor vervoogden, werd nieti opengedaan. Ook de te Rotterdam gevestigd© filiaal dezer instelling bleef gesloten. Dl KNSTBODE gevraagd, met 1 Dec., R.-K en goed kunnende koken en werken. Loon /"llO en vrU wasch. Adres: VAN DER WISSEL, Prins Maurits- plein 17, Den Haag. 2846 6 LITNOODIGSXG tot bewoning der met Lichtbeelden, op Zaterdag den 2l.st.on Novem her 1908, des avonds te halfaeht, In het Nnt&gebonTT te VOOIS- SCHOTEN. Spreker: de Heer BIJLTLM, van l'oetinchem. Onderwerp: Een groot Volks belang. 2347 14 Rliocsteu, Ycrkoud- heid, Slhinhuest, S e5Ejö:L' Piopon van do lucht- jn pijpen Schorheid, ea steken in do longen, Benauwd heden, worden spoe<iie genoz-i or de Siroop van dc A Inly der Mon niken van Mont-Majour. Prijs 75Cents p flacon Centraal Depót .^ASITAS", Koninklijk Gebi evetceni, 2076 12 Steenschunr 8. VLEESCH EXTKAKTEN, vloaib en vast, onmisbaar voor &o©j»en, Bouillon, enz 19S0 8 door iemand eigen zaak dryvomle, lie^jt van particulier, minstens 100 per jaar af te losaon, tegen billijke rente Brieven Bureel van dit BJöd ondv No. 2262 7 Brusselsch Loof, 19 Centa per pond. Lc*wftl>oiïsche Uien, flinoZnitr- k-*ol, geconserveerd© en ge- zoutc-s Groenten, 2343 9 P. VAN DEN AKKER, Varkenmarkt 15. A. W. SIJTIIOFF'3 UITG.-Mij., te Lelden, heeft uitgegeven en by alle Boekhandelaren verkrijgbaar gesteld BEN VERTELLING door J. STAMPERIUS. Met Tele illustration van C. JETSE3. Prijs ing. 0.50, In Clirouaoprachtband 0.75. Dit doel is het veertiende eener Serie bijzonder mooie beekjes voor Jongen» en Meisjes ran 7 tot 12 jaren Wed. J. SM UIAilttK Zn., rilanileiiniakerssleeg 4, bij de Waag. PRSK1A ADÜES voor zuivere Natuurboter, Gi'Udsche, Leidacbe en vette Edammer Kaas. 9833 8 Eersta Nel Verzekering'. op hot Leven, (cgèn Invali diteit en Oiigelnkkeu, geves tigd te 's-Gravci»hage. Directeuren Jhr, Mr W. SLX, Mr. H. U OEM AN BORG ESI US en Mb. Dr. W. P. J. BOK. Inlichtingen en Tarieven gratis te verkrijgen by den Inspecteur Jnr. A. C. VAN HAEFTEN, Bree siraat 131, Leiden, die ook Brand- en Inbr aak verzekeringen sluit. 160 13 ra cn liinderep sptitnda Ie Leren JIN 4 Paardenatceg 4. 1516 16 IIA RTESTEEG. Por liter. Por llesch. Jenever ƒ0.65 Medoo ƒ0.60 ld ,0.72 Samoa ,0.60 Brandewyn ,0.66 Madera ,0.60 ld ,0.72 R.&W.Port 0 60 Cognac 0.90 Malaga B 0.60 Frambozen 0.45 Vermouth 0.60 Niouw Rood 0.60 Puuch 0 60 Booronjougens 0.80 Advocaat 0.80 2239 10 vast 9896 20 ÜAatoor Afliintifjj,-1 4^ Dir.: K. KEEKEWEER. Xeleioonn. SOI olcvr. v. d. KLOOSS-AMA VEKLOmilUDlGE, Jan Blankenstraat, 36 b/d. Holl. Spoor, Den Haag. Spreekuur dagelyks tot 'a avonds, 10uron/s Zondags tot 5 uren. 2208 6 Wiia ^S^ignon", gelogen a/d. Ryusburgerweg te Oogst- geest by Leiden, mot Voor- on Achtertuio, bev&ttoDdo groote Hall, 8 Kamers, diepen Kelder, enz. Huur- prys /*50ö.Inlichtingen geeft de Heer A. T. DE ROOY, Mr. Timmer man te 0eg8tgee8t, waar ook sleutel verkiygbaar. 2348 16 De nieuwste Ontwerpen, 70 groote Platen ln Portefeuille. Frtf» flO.-, voor f2.50. Ontwerpen van Meubels voor Salons, Woon Eet-, Studeer- en Slaapkamers, alsmedo ontwerpen van Serre -en Q.mg- meubeleD, Kronen en Schoorsteen mantels, geteekend door J. M. A. OUTMANS, Architect te Aiyxtterdam. Een Prachtverzameling, de nieuwste ontwerpen, 70 groote Platen ln Porte feuille. Prys f 10 tydeiyk voor den spotprys van f2.50. Te bekomen by D. BOLLE, Bazaar van Goedkoope Boeken Rotterdam.FranconaontvaDgst Fosl wissel, waarop melden Moderne Meubels. 8338 21 II ra oh tig}? v©S en ssnak@Bijk? is va,si af 21 Nov. verkrijgbaar bij Js L?b o231 42 Boommarls.t, Xjoi-deira. aan dl© lirean, Laatste dagen. N. V. DE TIJDGEEST. 23 Nov. begint de trekking der Staatsloten en Tijd geestloten en polissen. Hoofdprys loten 50,000. Hootdpryspoliseen J00,ÖOO. 1/20 Ty-igeestlot j 1.50, Klas sikaal 0.30, Vio Tydgeesllot ƒ3.—. Klassikaal O.GO. Tydgeeatpoli» ƒ10.-, geldig voor 3 loteryen, betaalbaar met per maand. Verxrycbaar aan het HOOFD KANTOOR, Zuidblaak 32 to Rot terdam; te Leiden by H. ZIRK ZEE, Hooigracht; J. E ZtRKZEE Jr., Stecn8tr. 22; J. FLEUR, Haarlemmerstraat 260; te Noordwyk aan Zee bij C. W. v. BIEL, to Noordwyk-Binnen by G.v. d HEYDEN, te Katwyk aan Zeo by W. H. v. d. LA A N te Katwyk aan den Ryn bu il H. FENNIS en te Sassenheim by J. MOLENAAR. 1993 -28 2145 36 GEHEEL VEILIG EN REU&VHÏJ ZEER KLEIN PETR OLEUM VER BRUI K, ZIJN WEDER IN VER SCHILLENDE MODELLEN IN VOORRAAD. 781 30 liet Geëmnill. IJzeren Geukengereednehnp 1 qiftvron van ds 7026 24 JKamper Emaillefabriekeu, ^ttBRIEKSO^ Toorheen H. BERK k ZOON, te Kempen aantal werklieden 500), staat sinds jaren onder voortdurende contrMe van het Sc eikundig Laboratorium van Dr. VAN HAMEL ROOS en HARMENS te Amatordam en ia by de voornaamste Winkeliers verkrygbaar. B&ooie ICro^Sea, le soort Rrusselüch Looi, gio te Zwijaidrechlsclie MssoS sel- des'ïj, LissaboïiKche Uicis, ian- g© Raapjes en üjiie Zuurkool. Verkrijgbaar in den Groenten-cu Fruithaiadel van *2?b l 10 E. S, Kort© Dielsteeg 6 a. wereldberoemde OU DK Gene ver, handel8merjc 726 '27 Ysrkrügbaar te f.eidon op r-n y, Literkruiken hy de nar. firma's; II. A. ASiTOXY, Rapenburg. C. t. EüUOJil), Bocgewoerd 1. P. B. ERADPS, Eraaierstraat 1. J. K9IEGTEL, Koordeinde 27. Ii. A. KJiEGTEL, Haarl.straat 213. J. W. PELLE, Haarlemme.-slr. 257 B. J. POSTUMA, Stationsweg 3. X. P. SCHÖONDERUANG, Steeostr 8. W. SCI1RETLKN, Rooigr 49. D. S1LJEE, Haten 6-3.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1908 | | pagina 5