Buitenlandseh Overzicht.
voorzitter don dank der vergadering had
ontvangen voor zijn leiding, sloot deze de
bijeenkomst.
Moge Ziekenzorg"' groeien en bloeien
tot in lengte van dagen cn een zegen wor
den voor deze gemeente!
ZWAMMERDAM. Met het onderwijs in
de Hoog duitsche taal aan de Openbare Her
halingsschool te bodegraven is belast de
heer J. de "Voogd, hoofd der eerste openb.
lagere school alhier.
WOUBRUGGE. Gistermorgen is alhier
plotseling overleden dc heer W, 13oot. De
Hcrv. Gemeente verliest in hem een zeer
werkzaam lid, dat die Gemeente verschei
dene jaren trouw heeft gediend als ouder
ling en kerkvoogd. Vooral tijdens een va
cature bewees hij als ouderling dor Gemeen
te onschatbare diensten. In hem is de laat
ste oprichter van de Christelijke school al
hier heengegaan. Sinds 1S80 was do overle
dene. gemeente-opzichter. Hij bereikte den
boegen ouderdom van 86 jaren.
De levering van de door de gemeente,
voor het dorp Woubrugge, benoodigdo
steenkolen, voor den winter 1908/9, is opge
dragen aan den heer J. Bloemberg, als
laagste inschrijver.
ZEGWAARD. Gistermorgen omstreeks
vier uren werd brand ontdekt in een woning
in de Rokkeveen. Een buurman, die te bed
lag, zag de vlammen langs zijn raam spe
len, waarop hij het bed uitsprong en zijn
buren, die in diepe rust lagen, wekte.
Met behulp van andere buren kon de
brand nog met emmers water beperkt wor
den tot een houten loods, tegen het huis aan
gebouwd, Oorzaak onbekend; verzekering
dekt dc schade.
ZOETERMEER. Bij gelegenheid van de
in de NecL-Herv. Kerk gehouden dankstond
■voor den oogst, werd voor de Diaconie-s
men dezer gemeente een extra-gift van f 25
gecollecteerd.
jj{ 2BiILoliftE<l4ehe IJsvereeuigsng-,
Afdeeltng Leiden
Gisteravond hield de afdeeling Leiden van
do Zuidhollandscbe IJsvereeniging in een
der bovenzalen van „In den Vergulden
'lurk haar jaarlijkscho algemeene vergade
ring onder voorzitterschap van mr. E. C.
Wiersma.
Er waren ouder gewoonte slechts weinig
leden opgekomen.
Nadat de voorzitter met een kort woord
de vergadering had geopend, werden door
den secretaris, dr. P. C. Molhuyzen, do
notulen van het verhandelde op de vorige
vergadering gelezen, en daarna onveran
derd vastgesteld.
Vervolgens werd door den secretaris ver
slag uitgebracht over het afgeloopen jaar,
waaruit bleek, dat het aantal leden, nadat
de afdeeling het beheer en onderhoud van
den Witten Singel en den Zoeterwoudschen
Singel op zich heeft genomen, wel is toe
genomen, doch dat deze toeneming niet
evenredig is met do meerdere kosten, dia
uit dit onderhoud voortvloeien. Gedurende
den vorigen winter zijn er herhaaldelijk
banen aangelegd en met het gemeentelijk
subsidie van 100 gld. en een bedrag van
200 gld. van het Comité ter bestrijding der
Werkloosheid, is de kas bijna geheel uit
geput. De afdeeling heeft op sommige da
gen 60 a 70 werklieden op dc banen werk
zaam gehad.
Den secretaris werd dank gebracht voor
het uitgebrachte verslag, waarna tot voor
zitter werd herbenoemd mr. E. C. Wiers
ma, en tot leden van het bestuur werden
herkozen de heeren dr. P. C. Molhuyzen en
A. J. den Hollander, terwijl in de vaca
ture, ontstaan door het bedanken van den
heer G. Henri Sijthoff, werd benoemd de
heer C. Boekee.
De heer Jan do Graaff werd benoemd tob
baancommissaris met dezelfde bevoegdheid
op de banen als het bestuur.
Hierna deed de Commissie, belast met
het nazien der rekening, bij monde van den
heer Jan do Graaff daarvan verslag, waar
uit bleek, dat bij een totaal bedrag aan
inkomsten van 917.13 gld. het batig saldo
bedroeg 13.68 gld.
Den penningmeester, den heer H. Pofctum
werd ook dank gebracht voor het uitnemend
beheer.
Do voorzitter, die als afgevaardigde do
algemeene vergadering der Zuidhollanclscho
IJsvereeniging had bijgewoond, bracht
daarover verslag uit.
Hij deelde o.a. mee, dat vanwege de Ver*
eeniging een nieuwe terreinkaart van Zuid-
Holland zal worden uitgegeven.,
Over hetgeen de afdeeling in dezen win
ter zal doen, werd nog uitvoerig van ge
dachten gewisseld. Allerlei plannen, o. a.
dat van een hardrijderij, werden geopperd,
doch moesten worden opgegeven wegens
financieel© bezwaren. Noodig moeten d©
geldmiddelen worden verruimd, wat eens
deels zou moeten geschieden door uitbrei
ding van het ledental, anderdeels doordat
de gemeente althans het maximum van het
subsidie tot een bedrag van 150 gld. uit*
keerde.
Misschien kan samenwerking met het Co
mité ter bestrijding der Werkloosheid, dat
zich in de eerste plaats werkverschaffing
ten doel stelt, ook aan de ijsbanen ten goe
de komen.
Eindelijk werd in beginsel besloten tot
'den aanleg van afgesloten kinder banen op
den Zoeterwoudschen en den Witten Sin
gel voor kinderen van leden, waartoe de
medewerking van het gemeentebestuur zal
worden gevraagd.
Daarna werd de vergadering gesloten.
üianst, Êeiteren, enz.
j Het concert, door het Amsterdarasch
„A-eappelia-koor te Parijs onder leiding
van Aver kamp te geven, zal waarschijnlijk
plaats hebben op 28 Januari a.s.
De 24ste tentoonstelling van ,,Avicultura:'
zal plaats hebben op 29, 30 en 31 Januari
1909, in de zalen vah het Kon. Zoöl. Bota
nisch Genootschap te 's-Gravenhage.
Door het bestuur is een oproep om fi-
nancicelen steun voor de-ze tentoonstelling-
verspreid.
Louis Bouwmeester.
Uit Haarlem wordt ons gemeld, da* op
18 December a.s. de heer Louis Bouwn.)_....ter
bij de Kon. Letterlievende Vereenigmg
„J. J. Creraer", waarvan hij eerelid 's,
een hoofdrol zal vervullen in een blijspel,
dat dan door dio dilcttantcn-vereeniging
zal worden gegeven.
Opgave van persomesi, die zich te
Ij ei den hebben gevestigd.
H"t concert van Carl Flesch en Julius
Röntgen a s. Zaterdag zal niet plaats heb-
h n in den foyer, maar in de kleine zaal van
do Stadszaal, evenzoo het concert van
Toos Hoog en Marie C. Harting op 17 No
vember a.8„
C. E. Steyn, student, Steenschuur IS.
W. C. Meyrcos, student, Breestraa-t 95.
A. Dirkzwager, student, Gangetje 1.
G. W. J. van Spongier, student, Noord-
einde 39.
Wed. Sckultz, geb. Yan Driesum en gez.,
Steenstraat 35.
A. J. W. Swanen en gezin, boekdrukker,
Paul Krugerstraat 1.
J. Pino, studente, Witte Singel 38.
S. J. van Royen, student, Rapenburg 125.
H. Hazelhoff Roeifzema, student, Rapen
burg 51.
J. J. J. van der Hoeven, student, Hooge
woerd 129 A.
J. M. Sluys, 1ste luit. der inf., Papen
gracht 26.
T. Dijkstra en gezin, winkelier, Haarlem
merstraat 163 A.
H. Ilarland en gezin, koopman, Narm-
straat 29.
Wed. H. GuldemondYan Dam en ge
zin, Haarlemmerstraat 164.
W. de Setter en gezin, hoogleeraar, Witte
Singel 37.
G. de la Rie en gezin, meubelmaker, Kui
pershof 13.
Dr. G. A. Stütterheim, Doezastraat 11.
W. H. Smith, Rijnkade 1.
J. van Poelgeest en gezin, stuurman,
Oude Yest 129.
J. O. C. Hartelust, commies P. en T.,
Oude Yest 11a.
H. Kres en gezin, broodbakker, Magdale-
na Moonsstraa.t 37.
J. A. Donker Duyvis, Oude Yest 51.
Agenda van de week:
Woensdag:
Stadsgehoorzaal. ,Die Dollarpriozessin" Ope
rette. buren.
Donderdag:
Stadsgehoorzaal. Eerste Bijeenkomst Commissie
Volksbijeenkomsteu- Concert Strijkorkest 4de
Rogimenfc Infanterie. 8 uren.
Vrijdag:
Yergulden Turk. Algem. Ledenvergadering
Leidache IJsclub. 9 uren.
Zaterdag
Kleine zaal Stadszaal. Concert Carl Flesch en Jul.
Rüütgen. buren.
Du Nord. Uitvoering Muziek- en Tooneolvereeni*
giug .Kunst naar Gave". Half negen.
bondag
Stadsgehoorzaal. Specialiteiten-Voorstelling J,
F. Streogliolt. 8 uren.
©agelfjks
Leidscbe Sehouwburg. Alex Banner's Bioscope.
'8Avond8 b u r e n. (Woensdagmiddag Kinder
voorstelling). 2 uren.
Leidscbe Volkshui». Tentoonstellmg Nation,
handweefsel en borduursel. 7—10 uren.
Buitensociteit Amicitia", Bioscope Theater.
'sAtoüos 7 u r e n. (Woensdags en Zaterdaga.
2—4 uren.)
Leidsche Eunstvereeniging. Tentoonstelling
schilderijen en teekeningen door Theo van Hoytema
en 8. Moulijn. 12—4 uren.
Eet luchtschip vaa Zeppelin.
Graaf Zeppelin heeft, na zijn bezoek met
zijn luchtschip ,aan Donauescn ingen, een
vriendielijk telegram van den Keizer gekre
gen. Do Keizer zeide daarin, dat hij de rus
tige en zeke-re vlucht van het luchtschip be
wonderd heeft, cn dat Hij Zeppelin geluk-
wcnscht met de verbazingwekkende nauw
keurigheid, waarmede hij het stuurde.
Zondagavond heeft graaf Zeppelin met
prof. Hergesell aan de keizerlijke tafel te
Donaueschingen aangezeten. De Keizer her
haald© in het gesprek met Zeppelin, dat hij
vol bewondering was voor hetgeen hij be
reikt had en voor de waarde van het stijve
stelsel. De Keizer was er ook zeer mee in
genomen, dat het luchtschip Zaterdag stipt
om 2 uur, zooals afgesproken was, boven
het kasteel van Donaueschingen verschenen
was. Na het eten heeft de Keizer zich met
Zeppelin op het terras laten kieken.
Naar de „Schwabischo Merkur" verneemt,
heeft het ministerie van oorlog te Berlijn
het luchtschip „Zeppelin No. 1" ambtelijk
overgenomen.
Do minister van oorlog vond het niet
meer noodig, dat het luchtschip eorst een
tocht van 24 uren deed, wat ook volkomen
gegrond lijkt, omdat zulko onafgebroken
tochten noch in vredes- noch in oorlogstijd
noodig zijn. Do voorwaarde van het landen,
op clen gTond was al do vorige maal bij
de landing to Echterdingen vervuld.
Het Rijk heeft nu drie soorten van
luchtschepen, van het slappe stelsel (Par
se val), het half stijve stelsel (het legerlucht-
schip van Gross) en hot stijve stelsel (Zep
pelin). Men meent, dat allo drie deze typen
in den oorlog voor verschillende doeleinden
te gebruiken zijn.
Men weet, dat de Rijksdag vroeger
2,150,000 mk. ten behoeve van den aankoop
van Zeppelin's luchtschepen heeft toege
staan. Yan die som is, na de ramp to Ech
terdingen, dadelijk een half millioen bij
wijze van schenking aan Zeppelin uitge
keerd. Met een deel van de nog overgeble
ven 1,650,000 mk. wordt nu het nieuwe
luchtschip (Zeppelin I) betaald.
Het luchtschip van Zeppelin is gisterna-
middng omstreeks twee uren met prins
Fur stenburg opnieuw opgestegen. Het eerst
werd koers gezet in de richting van Im-
menstadt, toen werd een wending gemaakt
en vervolgens naar Friedrichshafen ge
stuurd. Boven het meer voerde het lucht
schip een zeer goed geslaagd© manoeuvre
met de hoogtestuurinrichting uit. Om 3
uren landde liet luchtschip weer.
oor de opstijging van de „Zeppelin I"
bezichtigde de Keizer onder leiding van
giaaf Zeppelin de werf. De opstijging van
het luchtschip volgde de Keizer vanaf een
stoomschip.
Z. M. noodigd© graaf Zeppelin en pro
fessor Hersegell uit gisteravond te Do
naueschingen te komen.
In de redevoering, die do Keizer hield
bij de overreiking der orde van den Zwar
ten Adelaar aan graaf Zeppelin, zeido
Z. M.Hot vaderland mag^ trotsoli zijn
zulk een zoon te bezitten^ den grootsten
Duitscher der 20ste eeuw, die door zijn uit
vinding ons op een nieuw punt van ont
wikkeling van het menschelijk geslacht
bracht. Moge het ons allen vergund zijn,
eens, ook als gij, met trots op onzen le
vensavond tot. onszelf te kunnen zeggen,
dat het ons gelukt is met zoo schitterend
gevolg ons dierbaar vaderland gediend te
hebben.
De Duitsche Rijksdag is gisteren
dan eindelijk begonnen met de behandeling
der interpellaties, waarop het nationale
ongeduld naar het scheen niet langer wach
ten kon.
Do tijdruimte is doorgekomen, welke den
datum van het interview scheidde van den
interpellatie-dag iQ den Rijksdag.
Het C a s a b la n c a-incident, dat zoo gc-
schikten dienst bewijzen moest om de span
ning te breken, heeft nu ineens zijn formu
le gevonden. De Duitsche- regeering zal dJan
toch maar in arbitrage haar heil zoeken.
Het spreekt vanzelf, dat de bladen van
den vooravond het gansche geval nog weer
eens hebben herdacht; de puntjes op de i's
hebben gezet omtrent de voorstelling, welke
zij zich vormden van do behandeling en den
inhoud der interpellaties.
Dat men tegen het naderen van don groe
ten dag inbindt, is niet te zeggen. Wel
merken wij een zakelijker toon op, die tus
schen de nog niet gebluschte verontwaardi-
gingstermen treedt.
Zoo zeide het „Tageblatt" aan den voor
avond: „Van von Bülow's antwoord zal het
afhangen of met of tegen hem zal worden
gewerkt in dc toekomst. Geeft hij geen af
doende en onweerlegbare beloften voor de
toekomst-, dan moet het scherpste wantrou
wen in hem worden, uitgesproken.
En dat wantrouwen kan getoond worden.
Een kansolie r, die geen geld
meer krijgt van het parlement-,
kan niet rogeoren. Reeds, spoedig
zullen de financieel© hervormingen aan de
orde komen. Worden de wenschen van den
Rijksdag niet vervuld, wat het absolute be
wind aangaat, dan moeten de partijen der
meerderheid zich aaneensluiten onder de
leus: Voor het absolutisme geen cent! Te
gen die uiting van algemeen wantrouwen
is geen kanselier bestand. Hij kan den
Rijksdag ontbinden en een beroep doen op
het volk, daarvoor zal von Bülow zioh thans
wel wachten."
Zoo is de dag van gisteren, in algemeene
spanning door Duitschland te gemoet ge
zien, dan ingezet. Het gebouw van den
Rijksdag was waarschijnlijk nooit zoo vol.
All© afgevaardigden schenen aanwezig. De
publieke tribunes waren meer dan vol, in
de hof loge en de diplomatenloge werd de
opperhofmaarschalk graaf Eulenburg opge
merkt. In de diplomatenloge zaten verte
genwoordigers van verschillende ambassa
des en gezantschappen.
In den aanvang der zitting verklaarde
von Bülow zich bereid op de interpella
ties te antwoorden:
Afgevaardigde Bannerman lichtte na
mens de hationaal-liberalen do interpella
tie toe, inzake het interview met den Kei
zer, verschenen in de „Daily Telegraph."
Dat interview, verklaarde spr., heeft, toen
het gepubliceerd wfcrd, ontzaglijke verba
zing en diepo kommernis gewekt. Dit voor
al, toen bleek, dat de uitlatingen authen
tiek waren. De critiek, daarop geoefend,
was zoo in binnen- als buitenland on
gunstig, ja vernietigend. Engeland wees do
liefdesverklaring af, on vermoedde te doen
to hebben met een poging om wantrouwen
te zaaien tusschen Engeland, Frankrijk en
Rusland. Frankrijk en ook Rusland zijn on
aangenaam getroffen door de gepleegde,
ernstige onbescheidenheid: het overbrengen
van vertrouwelijke mededeolingen. Daar
door wordt Duitsohlandls politiek in zake
Marokko bemoeilijkt, China, Japan en do
Yereenigde Staten hebben er van staan te
kijken, toen zij vernamen, da-fc onze vloot
bestemd was om een rol te spelen in den
Stillen Oceaan. Do Boeren en do Nederlan
ders zijn verontwaardigd. In het binnen
land is overal de gewekte indruk ongunstig;
ook in alle Bondsstaten. Algemeen wordt ge
protesteerd.
Er is een eensgezind protest opgegaan,
tegen het persoonlijk ingrijpen van den
Keizer in de buitenlandseh© politiek. Het
gebeurde met den Amerikaanschen gezant
Hill heeft dat levendig doen betreuren.
"Onze buitenlandsche politiek moet, volgens
de eigen uitlatingen van den Rijkskanse
lier, eenstemmigheid, vastheid en zakelijk
heid toonen. Zij moet duurzaam zijn en
zonder gedruisch. Wij, als aanhangers
der monarchie, zullen er onze monarchale
opvattingen niet om revideeren, doch de
republikeinen zien in soortgelijke gebeurte
nissen een welkome stof voOr agitatie tegen
de monarchie.
Tegen Engeland bestaat, bij Ons geen
vijandschap; wij willen geen wereldpolitiek
in den Stillen Oceaan voeren; dergelijke
uitingen maken do nationale vlöotpolitiek
niet gemakkelijker. Des te hooger plaats
een meiisck in de maatschappij inneemt,
des te terughoudender moet hij zijn bij zijn
vér dragende uitingen, en zoowel de authen
tiek© mededeeJinge.il alsook het gelijktijdig
plaats gehad hebbende verlof van Rijkskan
selier cn Minister van Buitenlandsche Za-
kn had: men moeten weten te vermijden.
Wij wenschen niet het ontslag van prins
von Bülow, met liet oog op dc moeilijke
vraagstukken zoo van binnen- als van bui-
tenlandscho politiek, maar wat wij wen
schen: waarborgen te verkrijgen tegen het
ingrijpen van het persoonlijk regime. Wat
wij noodig hebben, dat zijn mannen met
een vasten- ruggegraat, die hun meening
vrijelijk uiten kunnen. Den Rijksdag moet
een grootere invloed op de buitenlandsche
politiek worden toegekeerd. Yan een ge
meenschappelijk adres der burgerpartijen
stellen wij ons geen uitwerking voor; wij
wenschen, dat den Keizer uitvoerige mede
deel ingc-n geworden over het nu hier ver
handelde, want wij willen niet, dat tus
schen Keizer cn volk zich een klove vormt;
wij wensolien, dat de leiding van den
Staat in handen zal zijn van verantwoor
delijke ambtenaren.
Vervolgens las de spreker een verklaring
voor van het centraal-bestimr der nationaal-
liberalo partij, waarin gezegd wordt, dat
het persoonlijk ingrijpen van den Keizer
Tn de buitenlandsche politiek zoowel tegen
het welzijn van het Rijk indruischt als dat
zulks niet in overeenstemming is met dc
grondwet. De verklaring drukt vervolgens,
onder erkenning van do edele motieven, die
bij den Keizer hebben voorgezeten, den
wenseh uit, dat do Keizer zich de, den con-
stitutioneelen Vorst opgelegde in-acht-nc-
ming mogo indachtig blijven.
De afgevaardigde Wiemer, van de vrijzin
nige vereeniging: Verbittering en toorn
vervullen het Duitsche volk, terwijl Duitsch
lands aanzien een zwaren slag kreeg. Het
verzoek om ontslag van den Rijkskanselier
was correct, maar niet voldoende. De
Rijkskanselier moest er voor zorgen, dat
zijn staatkunde tot uiting komt. Het voort
durend te-voorschijn-treden van het per
soonlijk bewind moet worden vermeden.
Wij hebben er nooit aan gedacht onze vloot
tegen China of Japan te gebruiken.
Hiertegen kunnen wij niets doen, zoolang
wij niet hebben een werkelijk constitution-
neelo staatsregeling, met eigen zelfbestuur
op grond der constitutie.
Dc bondspresident moet de zelfbeperking
in acht nemen, dio zijn grondwettige positie
cischt.
De heer Singer, sociaal-democraat, zegt,
dat het geheel© buitenland niets dan hoon
en 6pot had. voor de mededeeimgen in de
„Daily Telegraph". Spreker verklaart, dat
de meerderheid van den Rijksdag mede do
schuld draagt aan dergelijke voorvallen.
(Protesten bij de meerderheid.) Dat breede
kringen in Duitschland vijandig gezind zou
den zijn tegen Engeland is een avercchtsche
voorstelling van den feitelijken stand van
zaken. Het lijkt precies, alsof de Keizer in
de wolken zweeft.
De Rijksdag moet maatregelen nemen te
gen Keizer en Rijkskanselier, opdat het
land verlost worde van de politieke rede
voeringen, brieven, telegrammen, enz. De
eischen, door den heer Bassermann gesteld|
zijn niets anders dan door den Rijkskanse
lier besteld werk. Het Duitsche volk moet
door de wet worden beschermd tegen her
haling van zulko voorvallen, door een wijzi
ging van de wet, zoodat aan het volk de be
slissing wodt gegeven over oorlog en vre
de en door een wet op de ministerieele ver-
an tw o n rdelijkheid.
De heer Heydebrand, conservatief, sprak
de hoop uit, dat het Duitsche volk in de
ure des gevaars eensgezind zal zijn. Hij ver
klaarde te gelooven; dat ook de Rijkskanse
lier zelf het gebeurde betreurt. Zulke din
gen kunnen eenmaal gebeuren, maar niet
vaker. „Wij vertrouwen", zoo eindigde hij,
dat de Rijkskanselier een bevredigend ant
woord zal geven." Bijval rechte.
Prins Hatzfeld, Rijkspartij. Yolgens de
grondwet van het Rijk is de Rijkskanselier
dö eenige, die voor dergelijke zaken ver
antwoordelijk is. Daarom zal de partij haar
houding doen afhangen van het antwoord
van den Rijkskanselier.
Von Bülow neemt fiiet woord.
„Ik zal," zoo zeide hij, „niet alle zaken
behandelen, die door vorige sprekers te
berde zijn gebracht. Ik moet rekening hou
den met den indruk, dien mijn rede in het
buitenland zal maken, en wil het kwaad
niet verergeren, dat dtoor de publicatie in
do „Daily Telegraph" teweeg is gebracht.
(Hoort 1 Hoort 1)
Z. M. heeft op verschillende tijdstippen
tegenover Engelsche particuliere personen
particuliere uitlatingen gedaan, die, bij
eengevoegd, in do „Daily Telegraph" ver
schenen zijn. Ik moet veronderstellen, dat
niet alle bijzonderheden juist zijn weerge
geven. („Hoort! hoort 1" rechts) Yan een
bijv. weet ïk dit zeker, nl. van de geschie
denis van het veldtochtsplan. Hier was
slechts sprake van eenige zuiver a ca-
demische denkbeelden, die de
Keizer in zijn briefwisseling met wijlen ko
ningin Yictoria uitsprak. De chef van den
generalen staf von Moltke en zijn voorgan
ger graaf Schüeffcn hebben verklaard, d'at
de generale staf nooit een veldtochtsplan of
een der gelijken met den Boerenoorlog in
verhand staanden arbeid van den Keizer
heeft nagezien of naar Engeland verzonden.
(„Hoort 1 Hoort!" rechts en in het Cen
trum) Ook moet ik onze politiek vrijpleiten
van het verwijt, dat zij dubbelzinnig is ge
weest tegenover de Boeren.
Wij hebben de Transvaalsohe regeering
tijdig er op opmerkzaam gemaakt, dat zij
in een ooriog met Engeland alleen zou
staan. Wij hebben haar direct en door de
bevriend© Nedbrlandscho regeering in Mei
1899 den raad doen geven te trachten met
Engeland tot een schikking te komen. L>©
„Daily Telegraph" heeft de feilen w 6;
overdreven voorgesteld.
In de kwestie der interventie,
is geen sprake van een onthulling. Om te
kunnen beoordeelcn, of het vertrouwen is
geschonden, moet men van de bijzonderhe
den meer weten dan in het artikel in do
„Daily Telegraph" wordt gezegd. Er kun-'
ncn dingen voorafgegaan zijn, die het bo-
spreken der aangelegenheid in een vertrouw
lijke briefwisseling minstens ver
klaarbaar maken. Dat in het artikel
in d© „Daily Telegr." vele uitdrukkingen,
to sterk zijn, geldt in de eerste plaats van
de den Keizer toegedichte uitspraak, dat do
meerderheid van bet uuitsche volk vijandig'
gezind zou zijn jeg-nr, Engeland. Tusschen
Duitschland en Engeland heerschten ornsti-
ge betreurenswaardige misverstanden,
maar ik ben overtuigd, dat het geheel©
Huis met mij van meening is, dat het Duit
sche volk vreedzame, vriendschappelijke be
trekkingen met Engeland wenscht op den
grondslag van wcdterzijdsche achting. (Le
vendige toejuichingen).
En ik constateer, dat sprekers van allo
partijen zich in dcnzclfdcn geest hebben uit
gelaten. Hetgeen wer-a gezegd omtrent do
Duitsche belangen in dc Stille Zuidzee is
in voor Japan vijandelijken zin uitgelegd.
Zeer ten onrechte. Wij hebben in het Verre i
Oosten nooit aan iets anders gedacht dan
een deel te verwerven van den handel in
Oost-Azië en dit te behouden. Met om*
vlootbouw in den Stillen Oceaan hebben wij
evenmin aanvallende bedoelingen als met
dien in Europa. Overigens /.ijn de opvattin*
gen van den Keizer deze.ide als die van
den verantwoordelijken leider der buiton-
landscho politiek.
Ziende welke opgewondenheid do mede-
decling in de „Daily Telegraph" heeft ver
oorzaakt, zal dc Keizer zich ge-'
noopt gevoelen in het vervolg
oolf in particuliere gesprekken de terug-
houdSng in JjMtftfc te nemen, die voor een
consequent© politiek zoowel als voor do)
autoriteit van de Kroon onontbeerlijk is.
Als dit niet zoo ware, zou ik, noch een mij
ner opvolgers, cle verantwoordelijkheid kun
nen dragen. (Levendige toejuichingen.)
Voor de fouten in de behandeling
v a n h e t m a n u s c r i p t neem ik de ge- j
heele verantwoordelijkheid op mijik be
treur, dat er iets heeft gehaperd aan hét
werk van het departement van buitenland-
sclio zaken en ik sta er voor in, dat zoo
iets niet weder zal voorkomen. Het viel mij
zeer zwaar mijn ontslag in te dienen. Het)
ernstigste en moeilijkste Be
sluit van mijn staatkundig 1 e-/
ven was wel om in overeen-)
stemmingmetdonwens ch d e
Keizers mijn ambt te blijvoi^'
waarnemen. Ik hield het voor mijnJ
staatkundigen plicht om in dezen moeilijken'
tijd den Keizer en heb land verder te die-/
ren. (Levendige bravo's), Wij mogen op dit
oogenblik geen kleinmoedigheid toonon te-
gonover het buitenland; het niet doen voor
komen alsof dc b°gano fouten een ramp zijn. 7
Het nadeel, dat or door is teweeggebracht-,
is niet zoo groot, dat het niet met voor
zichtigheid weder goed kan worden ge-
maakt. Bülow eindigde met de woordent
„Laat ons de kalmte in acht nemen, die bij.
den ernst van den toestand past." (Bijvak
bij de meerderheid).
Onze indruk van von Bülo w's
rode.
Do rede in haar geheel lijkt ons een door-*
slaand bewijs to meer van von Bülow'a
groot© staat-smansgave, die van: tact.
Erkend, heeft hij, maar niet gelaakt.
Men lette op de eigenaardige woordkeus, •-
"waarin hij spreekt over 's Keizers particu-j
liere gesprekken. Hij oonstateert'
hier alleendat do Keizer zich g©«
noopt zal voelen tot terughouding,
anders is er geen verantwoordelijkheid
te dragen. Een milde zinswending gebruikt
hier von Bülow, waarin tooh gansch open-)
lijk de groote grief van den Rijksdag er»)
kend wordt. J
Opmerkelijk is hoe keurig, maar gansch
onbevredigend von Bülow zich uitlaat over, t
het veldtochtplan.
De Keizer gaf slechts eenige zuiver/
academische denkbeelden, d.
w. z. de Keizer gaf slechts algemeen strati
tegisehe opmerkingen, niet toegepast op dé,
goographie van Zuid-Afrika op do geconi-'j
plioeerdheid van het oogenblikkelijkc. geval.*)
Hier hebben wij een von-Bülow-zinsnede*)
die, aan den tand gevoeld, inderdaad niets
7.C-gt.
Dat geen vcldtoehtplan naar Engeland
zou gaan, daar dit telegraphisch allereerst"
al moeilijk zou lukken, ligt voor de handt
Deze uitdrukking „zuiver academie'
scho denkbeelden", om met Ham-1
let te spréken, zijn: woorden, woorden,;'
woorden. De kern der zaak, al werd cr dit
handige woord-kleedje overgeworpen, ia
hier onveranderd.
In de kwestie der interven-»/
tic, behoudt von Billow zich een zeker©
geheimzinnigheid voor. Minstens ve©A
klaarbaar bedacht hij hier als keu-
schetsende term.
Ook In verband met deze interventie*/
zaak noemt von Bülow do „Daily Telegr."-)
onthullingen te sterk.
Hieraan haakt de Rijkskanselier, dio iü'j
deze rede, al dadelijk de gelegenheid grijpt/v
naar opbouwen, waar de Keizer af-7
brak, zeer handig een tirade vast van"'
vriendschap met Engeland.
Een zinsnede, luid toegejuicht, en uit do.n'
mend des Rijkskanseliers als een blijkbaar
effect voor het buitenland bedoelde!
Verder verklaart von Bülow, dat Duitsoh>
land geen bedoelingen heeft va.11 aanval?
lenden aard, noch in Europa, noch in het3
Oosten. Maar wij vragen ons af, waar d©
grens ligt tusschen een aanvallende poli
tiek en een bij het allergeringste inci-^
dent hevig beleedigd optreden van Duit-':
nchen kant. Waarom keizer Wilhelin's vrcea
voor liet gele gevaar een bekendheid kreeg
als Napoleon's sa«es voor de Kozakken
