No. 14329.
EEIBSOT DAGBLAD, Eaterdag* 21 Juni.
Anno 1©G8.
Brieven van een Leidenaar.
Tweede Kamer.
Schetsen uit de Rechtzaal.
"J—■■-*
autoriteiten oin ouders behulpzaam te zij-V
in hot verkrijgen van bekwame Hollanc.kcbo
meesters voor hun kinderen... Dit hoeft ocs!
inmiddels geenszins te verwonderen. Er zi/i'
nn eenmaal menschen die alles in hun ver
mogen willen doen om uitvoering to gevo'f
aan de Milner-verklaring te Vereeniging
Transvaal en dc Transvalers moeten En*
gelsch worden Daartegenover behoort mei
de besliste overtuiging te stellen van iedere*
goeden Afrikaner, en die is: dat zijn kind;
eerst zijn moedertaal, en daarna de nocd'W
vreemde talen zal leeren. Eu niemand dioj
gevoelt, hoe noodzakelijk het is dat zijn kind
do Hollandschc taal grondig leert, beho fbj
zich uit het véld te laten slaan door der
onwilligheid van hen, cl ie als dekmantel
voor hun ware. Ixloeling aanvoeren dar eit
geen Hollandsche meesters te krijgen zijn.
Wie zich maar een weinig inspanning en ge-1!
duld wil getroosten, kan overal verkrijgen!
dat zijn kind ook goed llollandsch leert.:
Geen enkele school behoeft er in heel oné
land te zijn, waar men de Hollandsche taal
verwaarloost op grond van de lamlendige*
bewering dat er geen onderwijzers voor dief
taal te vinden zijn. Niet alleen zou men did
waar het namelijk niet aan den goedert
wil ontbreekt zelf direct, of door Ij mid
deling van bestaande lichamen, uit Holland
kunnen ontbieden, doch men zou ook, op
grond van de wet, van den directeur va»
onderwijszak, n kunnen eischen om zich v a ei
bokwame Hollandsche. onderwijzers, heb&'i
Afrikaners of Hollanders tc voorzien, lang*
precies denzclfdcn weg als die ambten na.»'
dat thans doet ten aanzien van goede Sch:>t-<
scho of andere onderwijzers. Er bestaat n:eÖ
de minste reden waarom men thans nog dtA<i
zaak met het onderwijs-departemenfc <mdatf
stoelen en banken zal wegmoffelen.
Volksbond tegen Drankmisbraik.
De gisteravond door dc afdeeling Leiden'
gehouden vergadering mocht zich in eeoj
meer dan tot dusver betoonde belangstel-!
ling verheugen, welke met alleen blcelc, di'i
verhoogde opkomst, maar ook uit een leren-
digc deelneming aan de di.scussien.
De voorzitter heette bij den aanvang dd
aanwezigen welkom en zette daarna in cco,
hoogst aangenomen vorm uiteen, wat dei
de Volksbond in liet laatste halfjaar hccffc
verricht en daarbij bleek duidelijk, dat hok
bestuur een zeer groote activiteit ontwik^
kelde. Dat dit streven nog niet duidelijke?
is opgemerkt, wordt veroorzaakt door dq
wijze van werken. Hoofdzakelijk door d<j
scholen te bewerken, wordt getracht dein?
te dringen in liet gezin, waarbij, zooals dej
voorzitter liet zoo kernachtig uitdrukte, teD
kens en telkens weer kleine kneepjes gegts
ven worden, om lien, die zich op een verkeerd
pad bevinden, op liet goede terug te breiw
gen. Dit werk maakt minder écl'afc dan hefi
organiseeren van groote ondernemingen, man?
doet toch oneindig meer nut.
Een zeer levendige, op hoogst aangena-*
men en welwiLleiulen toon gevoerde discus-*
sio ontspon zich bij de bespreking van het
onderzoek naar het drankgebruik op het
werk. De resultaten van dit onderzoek, het-;
welk cenige maanden heeft gevorderd, wa
ren in een overzicht samengevat, dat werd
voorgelezen cn binnenkort in druk zaL ver-
sch ijnen.
De heeren Ivouw, Planjer, Hessing en Van'
Ginkel gaven naar aanleiding hiervan ver
schillende zeer belmrtigingsw aardige wen-»
ken.
Over een ander onderwerp, n.Ihet voor-
stel, dat de afdeeling Leiden voor do a.é.
Algcmeenc Vergadering heeft ingediend
werd eveneens lutvoerig van gedachten ge-
wisseld, waarbij de hoeren Bosselaar en Lau*
tenbach duidelijk aantoonden, dat zij warmt
voor den Volksbond voelden.
Het was jammer, dat nog niet meer leder*
dezo nuttige en hoogst leerrijke vergadering
hebben bezocht, wat ongetwijfeld zou heli-
ben bijgedragen om de banden tusschcn die»
leden tc versterken in hun gezamenlijk^
strijd tegen het drankmisbruik.
Dit voorstel is reeds vroeger uitvoerig
in dit blad besproken.
CCXXXF.
De Leidsche Brandweer heeft Donderdag
in den gemeenteraad wedir eens een a eer
moeten laten. Do heer Mculeman, dio an
ders niet tot de led n behoort, die nogal
eens krachttermen b.zigen, sprak naar aan
leiding van den brand op de Haarlemmer
straat, dat allo leiding er bij ontbrak en dat
het er met één woord een Janboel" was.
Of het werkelijk zoo erg geweest is als dc
lieer Meuleman het in korte woorden kras
heeft uitgedrukt, kan ik niet bevestigen,
noc.li ontkennen. Hoewel er nnj niet vaak
een brand ontkomt, kon ik dezen door toe
vallige omstandigheden niet bijwonen. De
heer Mculeman was er wel bij en waar hij
opmerkte dat dit toevallig zoo trof, is het
misschien niet g waagcl tc veronderstellen,
dat hij als regel niet hij een brand is. En
voor een man, die zich meestal in eeu stille
ziekenkamer, of in dc rustige omgeving van
een laboratorium beweegt, is de tegenstel
ling tusschcn zulk een milieu en het herrie-
achtig terrein, waarop een brand woedt, al
bijzonder groot.
Kalm kan het bij een brand nooit toe
gaan. Men is Cr uit den aard der zaak ge
agiteerd, allereerst dc menschen, wicn het
onheil treft, en de omwonenden, maar ook
het; publiek zelf, en do mauncn die geroepen
zijn het blusschingsuerk te verrichten kun
nen daarbij ook moeilijk hun g wone kalmte
bewaren.
Dit heeft de Voorzitter Donderdag als
verzachtende omstandigheid aangevoerd,
evenals dc hc°rcn Van der Lip en Roem,
waar de beer Van der Lip cr nog bij op
merkte dat de brand toch bijzonder gauw
gebluscht was.
Ik wil graag verklaren dat ik, die de
meeste Leidsche branden, bijwoon, bijna al
tijd den indruk krijg dat de brandweer van
den laatsten tijd vooral, van den Comman
dant af tot den minsten spuitgast toe, al
haar best doet om hot blusschingswerk zoo
goed en zoo vlug mogelijk te volbrengen,
aiet zelden met opoffering van eigen levens
gevaar. Tk zeg er bij van in den laasten
liljd, want ik herinner mij nog dat er niet
en goede geest in het korps brandweer
mannen heerschte, en velen met tegenzin dc
bevelen van den Commandant opvolgden,
loen ging het niet altijd zooals het behoor
de, maar sinds g Inkkig dc harmonie weder
is hersteld, kan ik uit eigen waarneming
verklaren dat er met groote ambitie onder
behoorlijke samenwerking door de brand
weer wordt gewerkt.
Do heer Mculeman merkte ook dat, nauw
keurig op het horloge gezien, de groote
stoomspuit eerst 35 minuten na het ontstaan
van den brand op het terrein aankwam.
Ik noem dit natuurlijk op zijn gezag aan,
maar meen er rodi naast ro mogen stellen
dat andere spuiten zeer vlug aanwezig en
in actie waren.
DoeJi hoezeer ik zou willen aandringen
op haast maken, omdat inderdaad bij het
blusschen van een brand bijna alles gelegen
is aan het snel optre ••.■n der brandweer, is
dit toch wel te vorklaren. Wij hebben hier
niet te doen met een beroepsbrandweer, die
als 't ware op een brandalarm staat te
wachten, maar met een vrijwillig korps,
waarvan de leden op den commandant na,
allen hun dagelijksch werk hebben. Het
brandalarm komt den een hier den ander
daar verrassen en cr is voor alles tijd noo
dig ook, om zich naar de spuit en met deze
naar den brand te begeven. En o, voor dc
wachtenden vliegen de minuten zoo snel
heen.
Den eenen keer is deze spuit er het eerst,
een anderen keer de andere, dat hangt van
verschillende omstandigheden af.
En als men er eenmaal is, dan is het on
mogelijk om bij een vrijwillig korps voor
ieder werk de rechte man op de rechte
plaats te hebben. Do een is nu eenmaal han
diger en heeft meer overleg en verstand
dan de ander. Het heeft mij wel eens
getroffen, bijv. dat er zijn, die zonder eeni-
ge moeite de slangen hebben uitgelegd en
aan elkaar verbonden, terwijl anderen daar
mee staan te treuzelen en moeite schijnen
te hebben voor het plaatsen van dc brand
ladders eveneens. .Sommigen, wier dage
lijksch werk dit is, hebben het in een wip
gedaan, bij een ander wil het maar niet
vlotten. Misschien zou bij een' goéd over
zicht over het geheel er nog een betere ver
deeling van arbeid mogelijk zijn en het aan
beveling verdienen, dat voor sommige werk
zaamheden zooals het plaatsen van een
brandladder, uitsluitend vaklieden werden
gebruikt. Streng zou men daaraan de hand
trouwens ook al niet. kunnen houden, omdat
het vooral bij dit werk geldt, dat. wie het
eerst komt, liet eerst dient aan te pakken.
Wie aan don weg timmert, vindt veel te
rechts, zegt het spreekwoord cn dit kunnen
wij wel in de allereerste plaats toepassen
op de brandweer. Critiek op haar optreden
kan haar niet hebben, doch men zij daarbij
voorzichtig om niet onbillijk tc worden cn
men ontboude zich daarbij van al tc groote
woorden.
Men logge voorts aan een vrijwillige
brandweer niet den maatstaf aan van de be
roepsbrandweer. Als dc mannen, die tegen
een zeer geringe vergoeding, zich voor het
blusschiugswerk beschikbaar stellen, er eens
het bijltje bij neerlegden en de gemeenre
zich genoodzaakt zag daarvoor beroepsman-
non aan tc stellen, zou zij heel wat diéper
in de beurs moeten tasten, afgezien van het
feit, dat cr in een stad van een 60,000 be
woners, waar branden slechts sporadisch
voorkomen, cr voor een beroepsbrandweer
niet altijd werk zou zijn, zooals in groote
steden als Amsterdam en Rotterdam, waar
zii haast elk uur heeft uit te rukken.
Doch al was aan dat laatste bezwaar te
ontkomen, het geldelijk bezwaar blijft voor
een stad als Leiden overwegend Wij kun
nen en mogen voorshand niet aan een be
roepsbrandweer denken.
Dat zouden we eerst kunnen wanneer dc
gemeente er toe overging of er toe kou
overgaan, dc assurantie der gebouwen zelf
ter hand te- nemen. Elke verbetering, die
nu met veel geldelijke opoffering van de
zijde der gemeente aan dc brandweer in
het bijzonder en aan dc maatregelen ter
voorkoming en bestrijding van brand in
't algemeen wordt aangebracht, komt in
hoofdzaak ten bate van de brand ver zekc-
rings-maatschappijen. die daaraan hoege
naamd niets bijdragen. Op zijn mooist geven
ze aan de spuitgasten een fooi, die daarvoor
dan nog dankje moeten zoggen.
Daarom komt het mij voor dat de gemeen
teraadsleden hier en elders een goed werk
zouden doen het onderwerp gemeentelijke
brandverzekering" nog eens in ernstige stu
die te nemen. Daarin ligt het middel om
de brandweer in beteren toestand te bren
gen en kan tevens gevonden worden een
nieuwe, zeer tc waardeercu brem. van in
komsten voor dc gemeente, die deze im
mers zoo hoog noodig heeft.
Het on dór wc p is in den Leidschen ge
meenteraad ook al eens aanhangig geweest,
cn naar ik meen ligt er nog altijd een mo
tie daaromtrent ter behandeling, maar cr
is indertijd tegen aangevoerd, dat er eerst
een Rijksw. zou moeten gemaakt worden, die
aan do gemeenten 't recht toekent om de in
gezetenen te verplichten zich bij do gemeen
te tc verzekeren.
Laat ons dus hopen, dat ook de Regee
ring inziet, dat zij ook op deze wijze de ge
meente kan helpen, zonder dat zij er
's Rijks schatkist voor behoeft te openen,
opdat deze gemeentezaak bij uitnemendheid
weer eens aan de orde kan komen.
Vervolg der Vergadering van Vrijdag
namiddag.
Oorlogsbegrooting.
-ij de voortzetting van het algemeen de
bat vroeg de heer Patijn pertinent den Mi
nister, te willen medcdeelen welk deel van
dc 2200 man versterking dan wel noodig wa
ren voor andere doeleinden dan handlan-
gersdienston bij uitreiking van kleding
stukken en welke die andere doeleinden dan
waren.
Dc heer Duymaer van Twist
ontkende, dat de Minister geen correcte
houding zou hebben aangenomen. Indien er
ten aanzien der 2200 man verkeerde opvat
tingen heerschten, schreef spr. dat toe aan
verkeerde cijfers van minister Tan Rap-
pard, den onmicldellijken ambtsvoorganger
van minister Sabron.
Voort? 'verdedigde ook deze spreker den
Minister tegen het verwijt .van reactionair
te zijn. Dc voorstanders van een volksleger
hadden een reden tot juichen over 's Mi
nisters vooruitstrevendheid.
Ten slotte bepleit spr. salarisvcrhooging
voor scrgeant-majoors-inspccteurs en dient-
hij deswege een motie in.
De heer V a n A s c h van Yf ij e k herin
nerde, dat hij reeds op 21 December 1906 een
dergelijke motie had ifigediend. Spr. ging
in den breede na, wat er in dien tijd onder
Ho ministers Staal cn Van Rappard is voor
gevallen omtrent deze kwestie, waarbij zelfs
Aan het verdwijnen van gelden aan het de
partement van oorlog doch ton onrechte
Avas gesproken.
De heer T crLaan betoogde, dat zoowei
van liberale als van anti-liberale zijde de
defensiekosten worden opgevoerd. Spr. be
treurde dat thans aan het hoofd van het
Departement een Minister staat, die blijk
geeft geenszins te willen volstaan met het
strikt noodige en dc mil it ie wet ah een mi
nimum beschouwt.
Spreker oordeelde dan ook, hierbij tevens
lettende op het groote aantal „hooge
oomes", dat de Minister bij ons legertje
a\il hebben, dat van dezen bewindsman niets
to verwachten is ten opzichte van een de
mocratische inrichting van ons leger.
Spreker, opmerkende, dat cr in de laatste
jaren hoofdzakelijk is aangedrongen op en-
ouète of bezuinigings-corömissies, gaf zijn
bevreemding te kennen -over dc instelling
van een Defensieraad, waarvan hij ook de
samenstelling niet goecl vond
De heer Hels dingen bepleitte nog
ver Aanging- van muzick-korpsen door fanfa
re-korpsen. Echter zoolang muziekkorpsen
nog bestaan dienen de muzikanten beter ie
Avordou bezoldigd.
V r agenda g.
Op een vraag van den heer V a u VI ij-
m e n waarom het notariaat in do gemeen
te Erp, Noord-Brabant, is opgeheven, ant-
Avoorddc de Minister van J u s t i t i e,
dat aldaar voor een notaris geen behoorlijk
bestaan is tc vinden en vervulling van no
tarise vacatures in dergelijke gevallen de
waardigheid van. het notarisambt schaadt.
De heer Van Vuu r e n vroeg aan den
Minister van Buitcnlandsclie Zaken mede
deel ing omtrent juistheid van berichten
omtrent moeilijkheden welke zouden ont
staan zijn tusschen de Regeering van Vene
zuela cn ons bestuur op Curasao. Spreker
vroeg aa elke moeilijkheden dit zijn en waar
aan ze zijn t-oe te schrijven.
De Minister van Buiten 1. Za
ken antAvoordde, dat nog van den Minis
ter-Resident te Caracas noch van den Gou
verneur van Curasao bericht is ontvan
gen van aanhouding van twee Nederland-
sche schepen. Wel is bericht ontvangen, <rat
een zekere wrijving is ontstaan wcgCDs door
Curasao genomen maatregelen met betrek
king tot voorkoming van besmettelijke ziek
te te La Guyara, maatregelen, welke bij
Venezuela misverstand hebben verwekt,
welk misverstand do Minister vertrouwt,
dat zal zijn op te helderen, vooral nu de
laatste jaren de verhouding tusschcn Ne
derland en Venezuela bijzonder vriend
schappelijk is.
Regeling werkzaamheden.
Besloten is a.s. Dinsdagmiddag in de af-
declingen te onderzoeken het ingekomen
ontwerp strekkende tot reorganisatie van
de arbeids-inspectie.
Interpellatie.
Den lieer S meen ge is verlof verleend
op een nader tc bepalen dag den Minister
van Waterstaat te iiiterpclleeren over den
toestand van de schipbrug bij Doesburg
Het adres v an den lui t.-k o I.
R me r,
Dc Commissie uit dc Kamer, in wier han
den zijn gestold dc inlichtingen van den mi
nister aran Oorlog op het adres van luit -
kolonel G. P. V. G. H. Romer, van het 3de
regiment huzaren te 's-Gravenhage, houden
de verzoek om herstel van grieven en bete
ring arari-onrecht, heeft haar Vei slag uitge
bracht en komt lot de volgende conclusie:
Al zijn dc griev n over de Avijze van be
handeling dezer zaak niet geheel ongegrond
omdat moet worden erkend dat die behande
ling niet bij alle autoriteiten blijken geeft
van zucht naar objecticvite.it cn van zelf
standigheid van oordeel, tcch meent de Com
missie dat er geen gronden zijn voor de Ka
mer om haar lusschenkomst te Verleenen
tot betering van onrecht. Het is toch ge
bit-ken, dat, behalve kolonel Braams, a er-
schillende andere autoriteiten, tot oordco-
len bevoegd en geroepen, herhaaldelijk den
adressant „ongeschikt'' voor bevordering
hebben geoordeeld, zij het ook dat zij meer-
endeels op geschreven rapporten hebben
moeten afgaan; tegen alles Avat. tegen hem
ingebracht is, heeft adressant zich kunnen
a'erdedigen en inderdaad ook verdedigd;
en beoordeelingen, zoowel vóór 1S04 als na
1S06 ook door geheelo zelfstandig oordee-
lendo officieren uitgesproken, hebben tel
kens tot dezelfde slotsom geleid, n.I. dat
adressant ongeschikt was voor bevordering,
terwijl niet één hunner een ander oordeel
heeft uitgesproken. Bij zoodanig oordeel
heeft de Kamer zich neer te lcggm, zulks te.
eerder, omdat krachtens art. lö der Bevor-
dcringswet 1902 voor bevordering van kapi
teins en hoofdofficieren alleen de meest ge
schikte in aanmerking mogen komen; ter
wijl adressant voor dc bwordering tot kolo
nel steeds als ongeschikt werd beoordeeld;
weshalve liet niet noodig is dc door adres
sant, opgegeven stukken op te vragen, aan
gezien deze op het oordeel over du geschikt
heid geenerlei licht Avcrpen.
De Commissie stelt daarom voor den mi
nister dank to zeggen voor de verstrekte
inlichtingen.
A drc s J. H. D ij k m a n.
Het verslag der Commissie is verschenen
nopens do inlichtingen van d n minister van
Marine op een adres van den heer J. II.
Dijkman, gen. officier van administratie
bij de Kon. Necl. Marine, houdende verzoek
om herziening van het bedrag van zijn pen
sioen.
Naar het oordeel der Commissie bestaat
er, al mocht nu niet bepaald te bewijzen
zijn, dat adressant ongeschikt is geAvovden
ten gevolge a an doorgestane beri-bcri toch
zeer groote Avaarschijnlijkhcid dat inder
daad de beri-beri dc aanleiding is geweest
tot dc afkeuring voor den dienst.
Wordt daarbij nog in aanmerking geno
men dat adressant in zijn laatste Indische
periode onder zeer ongunstige omstandighe
den voor zijn physiek heeft moeten dien n
dan is er nnar het oordeel der Commissie
toch aanleiding om art. 2 sub 2 van dc Pen
sioenwet. voor dc zeemacht toepasselijk te
verklaren.
De Commissie stelt daarom a'oor den mi
nister tc verzoeken alsnog te overwegen om
adressant voor het door hem gevraagd ver
hoogd pensioen a'oor tc dragen.
Uit de Zuidafrikaansclie mail.
De „Volksstem'' schrijft over Hollandsche
onderwijzers:
Klachten hebben ons nu cn dan bereikt
over de moeilijkheid om bekAvame Holland
sche onderwijzers voor do buiten-scholen te
vinden. Behalve met de Averkelijke algemeeno
schaarschheid van bekwame onderwijzers,
schijnt men hier en daar nog tc strijden te
hebben tegen opzettelijken onwil der school-
Bedelaar tegen wil en dank.
Do terechtzitt'ng liep naar het einde.
Do getabl^rde rechters hingen loom in hun
stoelen, met verveling op het gelaat. Alleen
de president, schijnbaar onvermoeid, immer
gelijkmatig van humeur, onuitputtelijk in
geduld om de waarheid op to graven uit
'b harteu schuilhoeken var de beklaagden
en getuigen, leek nog dezelfde als bij het
begin. Do deurwaarder, ïu zwarto rok eu
met ambtslint, aa «rs één bonk „decorum'
vat nu waard iglocs op een stool, do hand
aan het hoofd; dj bode slungelde in slepen-
óen gang door dv: zaal of leunde met ziju
magere leden tegen ingangsdcurposc, emo
tieloos gapend.
Dc stoeleu van de advocaten stonden een
zaam, de getuigenbanken Avaren leeg, do ge-
helmdo rijksveldwachter zat in de bank
achter den beklaagde, met oogleden zwaar
om tc maffen, cn op do publiek tribuno
stonden enkel nog een paar straatslijpers,
die het laatste uit de kan ook moeten heb
ben.
Het Avas een drukke, veel bewogen zitting
geweest. Twee jonge mannen, brutale inbre
kers cn dieven, hebben zich hooren veroor-
deelen ieder tot zes jaren tuchthuisstraf, met
oen onverschillig gebaar, waaruit bleek, dat
het besef var. een voor altijd verwoesten
icvons'oop p.iet eens door do verharde op
perhuid van hun gemoed Avas doorgedron
gen.
Dan hadt je cr nog een brutaal stc! „drie-
üavcrouaas"-tpclcra, oiAA-el kwartjesvinders,
wed de president- ecu leeiijken naam
vindc die, door de Ncordwijkscbo politie
."verschalkt, dezo ongemakkelijk' hadden ge-
brutalisoerd on dit voor de rechtbank nog
dunnetjes overdeden, Avat dit drietal
wellicht op een maand of vier gevangenis
straf zal komen te staan.
Verder een reeds bejaarde vrouw, die op
een post van vertrouwen, in een fabriek zich
had vergrepen aan eens anders eigendom,
cn, hoeAvel de bewijzen overvloedig waren
daartegen in bleet liegen, wat haar zaak
volgens den president niet beter maakte.
Deze cn meer zaken waren in meestal droe
ve eentonigheid elkander opgevolgd en nu
liep het naar het einde.
Alleen nog maar moesten vófyjkomin ceni
ge paria's der maatschappij, rampzaligen,
die'zich niet meer thuis voelen iu de samen
leving, eu hun levenstijd verdeden tusschen
do gevangenis en Veenhuizentelkens mei
een korten vrijheidsroes.er tusschcn, om het
in dc lvijksAverkinrichting bespaarde loon
to vergooien, om straks, als groot- en klein
geld in kroegen is doorgebracht, in het aan
gezicht van de politie zich weder aan te wet
te vergrijpen, om denzclfdcn treurigen cir
kelgang nogmaals af to loopen, totdat een
meestal vroegtijdige dood een einde maakt
aan zulk een mensch-onwa.irdig, droevig
mislukt best aar.
In het pak \an de gevangenis werden zo
als mcnschveo binnengeleid, met Avezcnloozo
onverschilligheid voor zich uitziend, suf
neerpaffend in do Lank der beschuldigden,
eerst opstaand als een stevige duw van den
rijksveldwachter er heu aan herinnerde,
dat hun naam is gevraagd. Kort antwoorden
zij op dc luin gestelde vragen, niet meer dan
noodig is. En clan telkens weer het woord
van don officier van justitie: Dat hij do eer
had to eischen twee dagen gevangenisstraf
met opzending naar een RijksAverkiuricli-
ting voor den tijd van één of meer jaren.
Dezo ciscli bracht geen verandering bij
ben teweeg en met dezelfde onverschilligheid
lioten zij zich weder terugleiden naar de
gevangenis.
Zoo waren cr ook nu weer eenigë mannén
en zelfs één vrouw vóór gCA\vest, teen ein
delijk een man verscheen, die, hoewel iu
hetzelfde ruwe gevangenispak gestoken, een
gansch anderen indruk maakte.
Het- was hem aan tc zien, dat hij niet be
hoorde in het milieu, waarin liet lot hem had
geplaatst. Zenuwachtig blikte hij door de
rechtzaal en op naar dc rechters. Toen
sloeg hij de oogen neer en als hij neerzat
in de bank der beschuldigden, biggelden
hem de tranen langs de wangen, alsof hij de
droeve klacht slaakte: „Waartoe ben ik
gekomen?"
Hij had in Den Haag gebedeld, was door
de politic opgepakt en ook in dit geval kon
de officier niet anders eischen dan: „Twee
dagen hechtenis en opzending naar een Rijks
werkinrichting a*oor den tijd van één jaar."
Beklaagde hoorde het staande aan, met
gebogen hoofd, hoorbaar snikkend.
De president bracht den man tot zichzelf
met op te merken. „Kamphuyzen, je hebt
het gehoord, de officier eischt tegen je twee
dagen met opzending naar een Rijkswerk
inrichting. Zou je niet liever hebben, dat de
Rechtbank je veroordeelde enkel tot hech
tenis?
Do man mompelde iets van geen werk
kunnen krijgen, bedeesd en schier onhoor
baar.
,,.To bent nog nooit in Veenhuizen geweest
en het verblijf daar zal je minder maken."
„Hoe ben jo er toe gekomen om te bede
len?" vroeg do president en verzocht hem
voor de balie te verschijnen.
De man, ondanks het boeArenpak, fatsoen
lijk, met kalen schedel, omlijst van een git-
ZAvartcn, dunnen haarrand, met een weinig
grijs er door, mager met ingevallen wan
gen en een zwaren knevel, deed zijn levens
verhaal in Overijselscdh dialekü, met izeer
sterk Duit-sch accent, vermengd met Duit-
scho woorden.
Geboren uit- een fab'rieksgeziri to Hengc-
loo, was hij, om werk te zoeken, als twaalf
jarige knaap reeds naar Pruisen getogen,
had er Averk gevonden op een weverij, was
in dat a-ak en in dat land gebleven, want
hot Jjeviel hem er wel.
Hij Avas er getrouAvd, had eenige jaren ge
lukkig met zijn vrouw geleefd. Toen was
zij gestorven, hem een meisje nalatend, zijn
eenige hoop en troost in het leven, Avaar-
voor hij nu had gewerkt en gezwoegd, zoo
lang er tc aa erken viel.
Het was op de fabrieken wel eens slap
en ook hij was nu en dan zonder Avcrk,
doch telkens, na tijden van werkloosheid,
kon hij Aveer Averk krijgenmaar dezen zo
mer scheen dat niet te mogen gelukken.
Het is in Pruisen in de fabrieken nog
nooit zoo slap geweest, a'erzekerdc hij niet
een nadruk, die er de waarheid van beves
tigde. Zijn dochter was achter gebleven bij
ziin vrouws zuster en hij AA'as aan het' ZAver-
ven gegaan, van plaats tot plaat-s doch ner
gens vond hij werk, en waar het nog was,
vond men hem, den 46-jarigon man, reeds
te oud.
Toen Avas ineens het verlangen machtig
over hem geworden, zijn geboorteplaats we
der op te zoeken.
Misschien zou men hem daar herkennen
en uit familierelaties aannemen in één der
fabrieken.
Het was het laatste noodschot, Avant zijn
weinige reispenningen waren bijna inge
teerd.
Helaas, ook daar voor den zwervenden
werkzoeker geen arbeid en geen brood, en
zoo is hij ook ons land doorgezAvalkt, geheel
te voet-, van plaats tot plaats, tot hij ein
delijk in dc Residentie met haar Avcelde tn
rijkdom aanlandde. Doch ook deze stad had
voor den armen stakkerd, niets.
En toen heeft men hem geraden voor de
oogen der politie te bedelen. Hij zou dan
althans onderdak krijgen. En ten einde
raad heeft hij heb gedaan.
Wij zagen met welk gevolgj onderdak
heeft hij en kan hij nog krijgen voor den
tijd aran één jaar, maar de president def
Haagscke rechtbank verklaarde het zelf:
Dat verblijf zal op den man een verderf
lijken invloed hebben on dan zal hij allicht!
geheel voor zijn kind, zijn familie, voor da
maatschappij verloren zijn.
De president vroeg den man nog eens of
er in Duitschland misschien iets was ge
beurd, waarom hij het land moest verlaten,
cn Kamphuyzen verzekerde met zulit een
ongeA'cinsde oprechtheid, dat hij nog nooit
met. dc politic in aanraking Avas geAveest,
dat de president deze snaar niet weer aan
voerde.
Als er kans op eenig werk was als we
ver, anders had hij helaas niet geleerd
dan zou hij o zoo graag zijn vrijheid weder
terugontvangen, maar andershij was
het zAveiA'cn zoo moe. Dan maar naar Veen
huizen en, naar de verzuchting van den pre«<
sident misschien verloren zijn voor altijd.
De belangstelling van allen, die nog tot1
terechtzitting aanwezig waren, was bij dib
laatste geval herleefd cn terwijl de uit
spraak op een eenigszins verwijderd tijd
stip werd bepaald, dachten aa ij als Leide
naar: Is Leiden niet de klassieke stad der
Aveverijen en zou daar niet een plaatsje
open zijn voor een 46-jarig man, die werken
wil en geen Averk kan vinden, en wanneer
hij niet geholpen wordt schipbreuk zal lij
den oo 's levens oceaan?
Toen de zitting gesloten was, werd oni
een geheel aan deze gedachte aansluitende
vraag gedaan en Avij namen ons voor, dib
geval onder de oog n te brengen van dé
lezers van oils blad, onder wie ook Lcidsehti
fabrikanten.
Daaraan hebben wij nu voldaan en wij
kunnen niets vuriger wenschcn dan een me*
dedeeling te ontvangen, dat een of meer^
deren in staat zijn althans do gelegenheid
to openen tot redding van een medemcnsch^
dio staat op den rand van het verderf.
