<§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (§on- en feestdagen, uitgegeven.
N«. 14804
v Woensdag 37 IWfei»
A°. 1908.
Dit nommer bestaat uit
VIER Bladen.
Eerste Blad.
Offieieele Kennisgeving.
Uit de „Staatscourant".
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per week 9 Ocnte; per 8 maanden 1,10.
Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zijn B 1,30.
Franco per post 9 1,65.
PRIJS DER ADYEBTENTIEN
Van 16 regels ƒ1.05. Iedere regel meer f 0,17^. Grootere letters naar
plaatsrnimte. Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Cents contant; elk
tiental woorden meer 10 Cents.-Voor het inoassseren wordt 0.05 berekend.
Op Hemelvaartsdag verschijnt deze
Courant niet.
Inschrijving; van leerlingen voorde
scholen 1ste en J&tïc klasse.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
Gezien artikel 6 der Verordening van 25
Januari 1894, regelende do in
wendige inrichting der scholen, de toela
ting en het ontslag der leerlingen, (Gemeen
teblad No. 5 van dat jaar)
Brengen ter algemeeno kennis, dat tot
jiot doen inschrijven van leerlingen voor
de openbare scholen der 1ste en 2de klasse
gelegenheid zal worden gegeven van den
Isten tot en met den lijden Juni e k. da
delijks (den Zondag en den 8sten en
Oden Juni uitgezonderd) van des
voormiddags halfnegeu tot negen uren on
op Maandag, Dinsdag, Donderdag en Vrij
dag bovendien van halftwee tot twee uren
des namiddags en wel
Voor de Jongensschool lsto kl., in het
schoolgebouw aan de Aalmarkt;
voor de Meisjesschool 1ste kl., in het
Bchoolgebouw aan de Boommarkt;
Voor de Jongensschool 2de kl., in het
schoolgebouw aan de Pieterskerkstraat;
voor de Meisjesschool 2de kl., in het
schoolgebouw aan de Breestraat;
voor de school 2de kl., voor Jongens en
Meisjes, in do hulpscbool in het OeciHa-
gasthuis, gelegen aan de Vrouwenkerksteeg,
?n zulks met het oog op de verbouwing van
do school aan de Oude Vest.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
DE RIDDER, Burgemeester.
VAN HEYST, Secretaris.
Leiden, 27 Mei 1908.
V-eiden, 27 8Wei,
Ds. .T. J. van der Lip, oudst predikant
bij de Ned.-Herv. Gcm. alhier, die gerui
sen tijd ten gevolge eencr operatie zijn
dienstwerk niet kon waarnemen, is thans
too ver hersteld, dat er uitzicht bestaat,
dat zijneerw. weldra wederom voor de Ge
meente zal kunnen optreden.
Het eerste concert van de nieuwe reeks
muziekuitvoeringen in hot Van-de r-Werf-
park alhier, werd gisteravond geopend met
liet „Wilhelmus" en het ,,Wien Neerlandsch
Bloed."
Donderdag 28 Mei zal onder leiding
Min den ïes. lslen luit. der inf. J. W.
Klein tusschen Gouda en Zoetormeer een
oefening worden gehouden door de afd.
's-Gravenhage, Gouda, Leiden, Haarlem,
Amsterdam, Hilversum cn Rotterdam der
NedorLaudsch© Weerbaarheids-vereen igin-
gen en de afdeelingen Gouda, Rotterdam,
Pornis en Dordrecht van „Volksweerbaar
heid."
AJs partij-commandanten zullen optre
den de 1ste luit. der inf. W. J. M. Lin
den en de ree. tweede luit. Joh. Pb. Tuyt.
Hei bouwen van een physiologisch la
boratorium te Groningen is toegewezen
aan den heer F. Kalt aldaar, voor de eom
\an 123,2-26 gulden.
Mr. D. Fock, gouverneur van Surina
me, cn jhr. rar. Doude van Troostwijk, be
noemd buitengewoon gezant cn gevolmach
tigd minister te Lissabon, werden gisteren
ton paleizc Het Loo door H. M. de Ko
ningin beöedigd en waren daarna mot hun
echtgenootcu genoodigd aan de Koninklijke
tafel.
Zaterdag 30 Mei is er geen audiëntie
door den Minister van Binnenlandsche Za
ken.
In eon gisteren te Rotctrdam gehouden
vergadering van dijkgraaf, hoogheemraden
©n hoofdingelanden van Schicland is in be
ginsel besloten tot den bouw van een nieuw
Gemeenlandshuis op een perceel grond, ge
legen aan den Westzeodijk te Rotterdam,
nabij den P i eter- de - II o ogh \v e g
De officier-machinist lsle kl. F. H J
Martijn, thans geplaatst bij dc conservatie
op 's Rijkswerf te Willemsoord, zal op zijn
verzoek binnenkort den zeedienst verlaten
onder toekenning van pensioen.
Naar men verneemt, heeft dc Tweede
Kamer heden in comité-generaal thans de
finitief besloten tot uitgave van een ana
lytisch veirslag van de bande 1 in ge u der
Kamer cn zulks voorloopig voor den tijd
van con jaar.
Do uitgave zal met het volgend zitting
jaar beginnen.
Naar „Dc Tcl.n verneemt, is prof.
Kukn, na met succes een operatie in Zwit
serland te hebben ondergaan, weer te Am
sterdam teruggekeerd. Do hoogleeraar zul
ziju colleges vermoedelijk niet voor de groo-
te vacantie hervatton.
Uit Rome meldt men aan „De Tijd",
dat d© Pane Maandagochtend te 11 uren
den aartsbisschop van Utrecht en des avonds
te 6 uren den aartsbisschop met de deputa
tie in particuliere audiëntie heeft ontvan
gen.
Ter gelegenheid van de viering giste
ren van den dies natal is van het Utrechtscö
Studentenkorps, hielden do korpsleden gis
termiddag een grootc rijpartij met vaandels
en muziek.
Gisteravond werd vanwege het korps in
den tuin van het Park „Tivoli" een druk
bezocht concert gegeven, gevolgd door een
schitterend vuurwerk.
Naar men ons meldt, zal een dezer da
gen de marinewerf te Amsterdam bezocht
worden door den marine-attaché van het
Engelsch gezantschap. Deze zal Inzonder
heid bezichtigen het op stapel staand pant-
scrschip „De Zeven Provinciën."
Het stoomschip Goentocr, van Ba
tavia naar Rotterdam, is 26 Mei Gibraltar
gepasseerd; de Berlin, van Java naar
Amsterdam, passeerde 26 Mei üuessant; de
K r o n p r i n z, uitreis, arriveerde 25 Mei
te Napels; de Polyphemus vertrok 26
Mei van Amsterdam via Liverpool naar
Java'; de Sumatra, van Batavia naar
Amsterdam, vertrok 26 Mei van Havre; de
Mc is sen, van Java naar Amsterdam,
passeerde 26 Mei Wight.
Het stoomschip Danae, van Huelva
naar Rotterdam, passeerde 26 Mei Dunge-
ness; dc Ka w 1, van Rotterdam naar Java,
arriveerde 26 Mei te Port-Said; do A n-
chises, van Java naar Amsterdam, pas
seerde 23 Mei Perim; do Voorburg, van
Hamburg naar Savannah, arriveerde 23
Mei te Shields; de G roti us, van Bata
via naar Amsterdam, vertrok 25 Mei van
Sabang; de J a v a, van Batavia naar Am
sterdam, passeerde 26 Mei Ouessant.
ALPHEN. In de Spoorstraat, alhier is
het meestal stil. Komt er echter een trein
aan, of is er een vertrokken, dan is liet le
vendiger, daar alle reizigers genoodzaakt
zijn, deze straat te passeeren. Bovendien -s
ze des zomers een geliefkoosde wandelplaats
doch nooit vindt men er meer menschen bij
een, dan bij hot houden van een concert
door de Harmonie „Beethoven". Ook gister
avond hadden èn het prachtige zomerweder
èn dc muziek velen naar den Stationsweg
gelokt. Dapper blies de „Harmonie" er we
der op los. Een tiental nummers werden
uitgevoerd, zeer tot genoegen der aanwezi
gen. Klokke halftien was het laatste stuk
afgespeeld; langzamerhand verspreidde
zich de menigte, en wei - ra was de rust op
de Stationstraat wedergekeerd,
ALKEMADE. Bij beschikking van den
Minister van Oorlog, is aan de milicien-
verlofgangers dezer gemeente N. P Bakker,
N. Koek, J. P. van Berke), J. van der
Meer en H. C. Hoogenboom, alleD van de
lichting 1905, vergunning; verleend voor de
vier eerstgeuoemden om eerst 14 September
a. s. en voor laatstgenoemde om 7 Sept. a.
s. voor herhalingsoefeningen onder de wa
penen te komen.
Aan de landwcerpliohtigen Jac. Koek, L.
van Hameren, C. van Klink, E. van Yeen
en J. van Heusden, die alsnog na den ge-
steldcn termijn vergoeding voor opkomst
voor herhalingsoefeningen hebben aange
vraagd, is aan ieder respectievelijk een
vergoeding toegekend van 70 ct-s.70 ets., 90
ets., 80 ets. en 90 ets. voor iederen dag,
dien zij dit jaar onder de wapenen zullen
zrijn
BODEGRAVEN. De heer J. A. L. Krüss,
onderwijzer aan school A, alhier, is ter be
schikking gesteld van den Gouverneur-Ge
neraal van Ned.-Indié, om aangesteld te
worden als onderwijzer derde klasse.
GOUDA. Alhier heeft zich een comité
gevormd voor do oprichting van een prac-
tisehe ambachtsschool te dezer stede.
Het comité bestaat uit de heeren: R. L.
Martens, voorzitter; P. D. Muylwijk, on
der-voorzitter; C. J. M. Kroon, secretaris;
H. J. Nederhorst Jr., penningmeesterP.
BokhovenP. J. C. Dessmgj A. Goedewaa-
gen Jr., W. G. T. M. C. Gol, dr. S. 8.
Hoogstra en L. Koole.
HILLEGOM. Bij de gisteren gehouden
stemming door ingelanden van den Venni-
perpolder is tot poldermeester gekozen dc
heer J. G. van Waveren, die deze benoe
ming heeft aangenomen.
De opperman A. de Jong, werkzaam
aan dc gernccne-gasfabriek amier, behulp
zaam zijnde om een zwaluw te plaatsen,
had, door het kantelen van dc zwaluw, het
ongeluk te vallen, waardoor zijn hoofd en
een zijner boenen min of meer ernstig wcr1
den verwond, zoodat dc man, na door den
heer Hanrath te zijn verbonden, per rijtuig
naar zijn woning moest worden overge
bracht.
Door B. en Ws. zfyl op Dinsdag 16 Ju
ni a. 8. in het openhaar worden verpacht
een aantal standplaatsen voor kramen, enz.,
voor de aanstaande kormis, alhier.
KATWIJK. Personen, dio alsnog wen-
schen deel te neruen nan dc schietoefeningen
ter verhooging van 'b lands weerkracht
kunnen zich daartoe aanmelden van Zater
dag 30 dezer bij den met de leiding belas
ten officier, op een der banen, dichtbij het
sclnjvcnhui8 op het schietterrein onder dezo
gemeente. Zij kunnen dan onmiddellijk
deelnemen aan de oefeningen op dien dag
en ook op Zondag. Latere aanmelding zal
wellicht onmogelijk zijn.
LISSE. Op Hemelvaartsdag zal voor het
eerst in dezo gemeente een openluchtmee
ting plaats hebben, vanwege bet Leger des
Heils en wel -op het land van den heer LI ui-
soboseh op den Broek weg aan de Heul.
M. van L., die in het najaar van 1007
gerechtelijk uit zijn woning aan den Ring
dijk is gezet, maar kort daarna zich weder
om wederrechtelijk toegang heeft verschaft,
door dc deur te forceeren, en sinds dien
tijd daarin onge-stoord heeft gewoond, is
gisteren nogmaals gerechtelijk daaruit ver
wijderd. Van L. richtte gisteravond, vlak
voor de bewuste woning, ean brandstapel
od, waarvoor hij zijn stoelen gebruikte, die
hii voor dat doel maar kapot sloeg, een en
ander tot groot vermaak van de vele om
standers.
De afdeeling Lisse van den Ned. R.-
K. Volksbond heeft tegen Zondag 31 Mei
a. s. een vergadering uitgeschreven, waar
op, behalve dc gewone werkzaamheden en
installatie van nieuwe leden, ook een be
stuursverkiezing zal plaats hebben, die dit
maal nogal belangrijk zal zijn.
Naar aanleiding ^ran een bericht, voor
komende in de „Nieuwe Haariemsche Cou
rant", houdende de mededeeling, dat op
de bestuursvergadering van de afd. Lisse
wan den Ned. R.-K. Volksbond, gehouden
op Zondag 11., besloten is om de candicTa-
tuur van den heer W. Wijsman als eerste
voorzitter voor bovengenoemde vereenigmg
in de plaats van den tegenwoordigeu func-
tionnaris, den heer Th. Raaphorst, maar
aan te nemen, kunnen wij berichten, dat
men nagelaten heeft iri dit bericht te ver
melden, dat dit is geschied onder protest
van den togenwoordigen eersten voorzitter,
en wel, omdat, èn de kandidaatstelling èn
de candidatuur zelve onreglementair is.
LEIDERDORP. Ingelanden van den
Kalkpolder hebben de rekening over den
dienst 1907 vastgesteld in ontvang op
52-1.29$, in uitgaaf op 234-49$, en alzoo
met een batig saldo van 239.80.
De begrooting voor 1908 werd vastgesteld
in ontvang cn uitgaaf op f 55-1.14$, met een
omslag van f 3.50 per hectare.
Het verzoek van den Landbouwer P.
van 't Riet, om overnemiog van een ko© door
hot Rijk is niet ingewilligd, wijl het is ge
bleken dat het dier niet lijdende is aan tu
berculose.
OEGSTGEEST. Vrijdag a.e de3 avonds
te halfzeven, zullen de brandspuit en brand-
kranen in dc Leidschc buurt worden gepro
beerd.
De secretarie der gemeente zal op He
melvaartsdag gesloten zijn.
RIJPWETERLNG. Mej. E. Schouten,
onderwijzeres aan de openbare school al
hier, is tegen 1 Juli a. 3. als zoodanig be
noemd te Alblasserdara.
Do sluis aan het Zuideinde van Rijp-
wetcring zal belangrijke herstellingen moe
ten ondergaan, waarvoor zij geheel droog
gemaakt zal worden. Van af Maandag 1
Juni a. 8. zal zij voor onbepaaldcn tijd voor
doorvaart gesloten zijn
Voor de betrekking van onderwijzer
aan de openbare school alhier, hebben zich
tot op heden elf sollicitanten aangemeld.
SASSENHEIM. Door het Leger des
Heils zullen op Hemelvaartsdag alhier niet
minder dan twee meetings worden gehou
den: een op „Ter Leede" en één in „Con
cordia", beide keeren met een uitgebreid
programma.
VALKENBURG. Ten overstaan van no
taris D. van Riessen, te Katwijk, zijn hier
de vorige week vijf perceelen weiland ge
veild, samen ter grootte van 6 H.-A., 30 A.
en 10 c.A. In bod gebracht op 12675, zijn
ze daarna verhoogd met 550 cn gistiren
bii afslag gemijnd voor f 13266
WADDINGSVEEN. Onze vroegere plaats
genoot, de heer G. n. Veenstra, is benoemd
tot hoofd der school aan de Kerkobuurt te
Soest.
Bij de stemming voor lid van den Ge
meenteraad op gisteren ia gekozen de heer
Naber, kath., met 191 stemmen, terwijl op
den heer De Jong 163 stemmen waven uib-
eebracht. Van onwaarde werden 26 stem
men verklaard.
Dc Gemeenteraad telt nu 4 liberale, 5 an
ti re vol. en 2 kath. leden.
Bij Kon. besluit is aan don officier-machi
nist 2de klasse bij dc zeemacht A. J. Crucq,
met 1 Juni a. s., op verzoek, eervol ontslag
uit den zeedienst verleend.
Aan den officier van gezondheid 1ste kl.
bij de zeemacht A. W. van der Velde, met 1
Juni a. s., eervol ontslag uit den zeedienst
verleend, onder toekenning van pensioen,
en het bedrag van het pensioen bepaald
op f 1634.
Aan den reserve-eerste-luitcnant S. J. van
JVoken, van het 4de regiment infanterie, op
verzoek, eervol ontslag uit den militairen
dienst verleend.
Benoemd bij het wapen dor infanterie: bij
het 2de reg., tot kapitein, dc lste-luit. A.
Dudok van Heel, van het reg. grenadiers en
jagers; tot lsten-luit., de 2de-liut. H. J. van
Steensel gezegd Van der Aa, van het korps;
bij het 3de reg., tot lsten-luit., de 2de-
luit. F. Plankeel, van het korps;
bij het 9de reg., tot kapitein, de lstc-
luit. C. A. van Fenema, adjudant bij het
regiment grenadiers en jagers.
Bij Koninklijk besluit zijn niet ingang van
1 September 1908 benoemd tot inspecteur
der directe belastingen, invoerrechten cn
accijnzen:
te Tilburg, H. G. van Nispen, inspecteur
derzclfde middelen te Waalwijk;
te Waalwijk, jhr. A. von Bulow, inspec
teur derzelfde middelen te Emmen;
te Emmen, A. M. L. baron Mulert, adj.-
inspecteur derzelfde middelen te Arnhem;
B. Moolburgh, adjunct-inspecteur derzelfde
middelen, tijdelijk werkzaam bij hot depar
tement van Financiën
te Zicriksee, J. A Stoop, adjunct-inspec
teur derzelfde middelen te Roosendaal
rar. H. G. Moolenburgh benoemd tot bur
gemeester der gemeente Zieriksco
aan G. van der Kolk, op zijn verzoek,
met ingang van 1 Juni 1908, eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Kerkwijk
met ingang van 1 September 190S aan dr.
J. L. Walcb, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als leeraar aan do R. H. B.-S. te
Gouda
met ingang van 1 September 1908 aan J.
Eden, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als leeraar aan dc R. H. B.-S. te
Groningen;
met ingang van 1 Sept. 1903 aan O. A.
do Loozo op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als leeraar aan de R. H. B.-S. te
Zicriksee;
met ingang van 1 Sopt. 1908 aan dr. L.
Boosten, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als leeraar aan de li. JL B.-S. to
's-Hertogenbosch
is met ingang van 16 Juni 1908 benoemd
tot directeur van het. post- cn telegraaf
kantoor te Harderwijk de commies der pos
terijen 1ste klasse P. B. A. van der Voort
Maarschalk
met ingang van 1 Aug. 1908 aan den di
recteur van het telegraafkantoor te Rotter
dam C. W. P. C. Lindner, op zijn verzoek,
als zoodanig eervol ontslag verleend mëfc
dankbetuiging voor de vele en goede
diensten door hem aan den lande bewezen.
Benoemd: a. tot substituut-officier van
justitie bij de arr.-rechtbank te Middelburg:
mr. K. W. H. van Lidth de Jende, thans
substituut-officier van justitie bij dc arr-.-
rechtbank te Zicrikseeb. tot substituut-
officier van justitie bij de arr.-rechtbank te
Zierikseo: mr. J. Bake, thans ambtenaar
van het O. M. bij de kantongerechten in het
arrondissement 's-Gravenhage voor dc kan
tons 's-Gravenhage en Delft ter standplaats
's-Gravenhage.
Goedgekeurd, dat aan A. J. de Ridder,
burgemeester der gemeente Marken, op zijn
verzoek, met ingang van 1 Mei 1908, eervol
ontslag is verleend als secretaris dier ge
meente
goedgekeurd, dat aan G. van der Kolk,
hurcremcester der gemeente Kerkwijk, op
zijn verzoek, met ingang van 1 Juni 1908,
eervol ontslag is verleend als secretaris dier
gemeente.
Het derde Lastrom vau de K.-M. Stu
denten vereeniging St.-Angustinus.
Zooals wij gisteren reeds mededeelden, zou
den do feestelijkheden worden besloten met
een feestvergadering in den Foyer der Stads-
zaal, dio voor dezo gelegenheid met groene
plantongroepen was getooid, wat bij het schit
terend electrisch licht een schoon effect op
leverde.
Tegen acht uren was de ruime zaal bijna
geheel gevuld met leden en genoodigden,
waaronder velo dames. Onder do aanwezi
gen merkten we o.eu ook op do hoogleeraren,
der Leidsche Universiteit profs. De Groot,
Kuenen en Schreinemakers, benevens de hoog
leeraren van het Groot-Seminarie tc War
mond, mr. P. J. M. Aalberse, lid der Tweede
Ivaincr der Staton-Gcneraal, en vele andere
bekende Leidenaren.
De praeses der jubileer endo vereen iging,
de heer M. M. van Velzon, opendo de bijeen
komst met een kenrige toespraak, waarin hij
in korte trekken de geschiedenis van do vijf
tienjarige vereeniging mededeelde, daarbij en
kele belangrijke voorvallen in het bijzonder
naar voren brengend, en voider doel on stre
ven der vereeniging uiteenzettend, 't Streven
der vereeniging is wetenschap en geloof met
elkander in overeenstemming te brengen. De
plaats, die de R.-Katholieke Studenten in
do studentenwereld innemen, he-eft een ty-
peerend karakter, zeide spreker. Ook wij
zijn in do eerste plaats student, maar door
ons wordt steeds hoog gehouden en getrouw
bewaard het geloof, dat ons met geestdrift
is ingeprent. Wij staan in de maatschaone-
lijko wereld naast andere studenten-corpo
raties, maar door onze religie en geloofsbe
lijdenis ziju we van haar onderscheiden en
zoo blijven we ook als studenten behooren tot
het leekenapostolaat.
Meer en meer voelen de R.-Katholïeko
studenten dat de philosophic primeert o\cr
andere wetenschappen en zij verheugen zich
er in dat reeds in Nederland philosophiseli
hooger onderwijs naar de grondslagen der.
Kath. kerk wordt gegeven, hopende dat ook
eenmaal aan de Leidschc Universiteit zulk
een leerstoel zal worden gevestigd.
Ook de sociale quaestie hoe zou het
anders houdt de Kath. Studenten bezig
en spr. was het aangenaam te constateercn
dat zij daarbij van zeer bevoegde zijde lei
ding cn steun ontvangen. Ten slotte ging dc
praeses in het bijzonder de gebeurtenissen
van het laatste lustrum na, hulde brengend
aan de verschillende personen, die in dat,
tijdvak hun gaven en talenten aan de ver
eeniging hebben geschonken.
Met het vertrouwen dat St. Augustiaus
na even to hebben verpoosd bij dezen miji-
paal, weder voort zal gaan op den welge
kozen weg opende hij deze bijeenkomst en
verleende het woord aan proffessor J. V.
do Groot, o. P., tot het houden van de feest
rede, die daarna onder warm applaus der
aanwezigen het podium beklom en een schit
terende met geestdrift uitgesproken rede of
liever improvisatie hield, die met onverdeelde
aandacht en met klimmende belangstelling
werd aangehoord.
Herinnerend aan de reden van deze feest
viering sprak hij er zijn dankbare vreugde
over uit dat God aau deze jonge mannen
do kracht heeft gegeven in de stad van Lei
den, een post van vertrouwen iu te nemen,
zich vormend om naast het rijk der weten
schap ook het rijk van Christus iu de wereld
te verbreiden. Door de macht hunner eerlijke
overtuiging, kan cn zal een grootc kracht
ten goede uitgaan. Als beoefenaars der we
tenschap willen zij het goed recht der rede
doen uitkomen. Welnu, riep spr. hun toe,
dan kunt gij u daarbij aansluiten hij het
Katholieke. Rome, cn hiermede kwam hij tot
de hoofdgedachte van zijn betoog: de moderne
strijd van Rome vóór de Rede, waarbij hij
het woord moderne strijd" opvatte als dc
strijd gedurende ongeveer de laatste honderd
jaren.
Toen is ontkend het essentieel verschil
tusschen den mensch en de ondcre schep
selen op aarde. Er zou slechts een gradueel
verschil bestaan. Hiertegen nu heeft Rome
steeds gepredikt, dat de mensch door zijn rede
zich wezenlijk van alle andere schepselen on
derscheidt, waarin het bewijs ligt van de
onsterfelijkheid van den ïnenscli. Dut de Kerk
van Rome heeft gepredikt dat de rede iets
specifieks menschclijks is en dut de mensch
is aangewezen op een vrijen wil om te kie
zen tusschen goed cn kwaad, is haar onsterfe
lijke verdienste cn spr. brengt haar daarvoor
warmen. daDk. Positivisme en agnosticisme,
bij welke stelsels en de voornaamste dragers
er van spr. achtereenvolgens stilstond, heb
ben de kracht der rede trachten te fnuiken:
men is aan liet twijfelen gegaan aan abso
lute waarheden. En als daarentegen de Roorn-
sclie Kerk ons leert door de rede op te klim
men boven do zintuiglijke wereld cn de ein
digheid der stof, dan bewijst zij daarmedo
der mcnschheid onschatbare diensten. Er is
van liet Vaticaan een liekt uitgegaan 111 de
worcld cn spr. acht het ccn zegen, dat Kath.
jonge mannen, zooals dc leden van „Si -
Augustinus", die zich aan de wetenschap wij
den, dit beseffen en gelooven cn het willen
verkondigen ook aan hen, dio de weten
schap niet kunnen beoefenen, zooals zij.
Doch niet alleen mannen staande buiten
de Kerk hebben de macht der rade pogen
to verkleinen, ook in de Kerk zelf heeft
het traditionalisme cn het pfideïsme wel
ke stelsels thans kprtelijk door den hooglee
raar werden gekarakteriseerd dit gedaan.
Men meende dat de wetenschap alleen
kon worden opgebouwd uit het geloof en ook
tegen deze opvatting heeft de Kerk liet goed
recht der rede gehandhaafd en daarmede do
waarde van den mensch en de grootheid
Gods heerlijker doen uitkomen.
Eindelijk heeft de Katholieke Kerk haar
liefde voor de rede ook geloond in Pius X
door zijn strijd tegen het modernisme, in
welk verband spr. de Encycliek vair dcze.n
Heiligen Vader besprak, daarbij opmerkende
dat de waarheden niet alleen zijn op te
bouwen uit de verschijnselen der schepping,
maar ook uit het dogma, uit Christus zelf.
Ten slotte zette spr. uiteen dat de strijd
aan de rede geen schade behoeft te doen
aan andere verlangens der menschelijke ziel,
zooals de liefde en den wil.
„Gaat dan", zoo besloot dc feestredenaar
zijn betoog, dat herhaaldelijk door applaus
was onderbroken, „gaat dan, leden van „St.-
Augustinus", en alle Katholieke studenten
de wereld in en strijdt met Rome vóór de rede,
maar staalt tevens uwen wil en buig voorts u
diep voor de heilige majesteit der waarheid,
werkende in den dienst der wetenschap cn
in den heelen dienst van Christus tevens .r"-
Er volgden op deze welsprekende rede
geweldige toejuichingen' en toen deze waren
verstomd, sloot de praeses met een korf
woord van dank aan den begaafden feest
redenaar en aan de aanwezigen, de bijeen-?
komst,