CATO CULP,
I. V. Broodfabriek Je Zeeuw"
Waarheen
Ecüt Zeeuwscli Tarwebrood
Waarom
'T POSTHOF
CONCERT K.-K.
SCALA.
HAARLEMMERMEER.
J*
v. WAVEREN's beroemde Bieren.
Pianino.
PRACHT-
in at: Mlieliaal
Nieuwe veerkracht! Nieuwe levenslust.
BIEDT ZICH AAN,
ZAAK.
INBOEDEL.
Naar de N. V. Broodfabriek „DE ZEE W,
No. 14^95.
LEIBSCH DAGBLAD, Saterdag 16 Mei.
Anno 19G8.
Brieven van een Leidenaar.
ccxxv.
Gemengd Nieuws.
avonds
NIEUW
PROGRAM.
zuivere Preanger-Koffie
prijkt thans in volle Benteglorie.
Beroemde Soubrette.
Garamhole Biljart-Concours,
Kost en Inwoning.
H. DE MIE Jr.,
Kruideniers- en Grutterswaren,
Zonnewijzer.
WASSGHE&.
voorheen Firma HU8, filar e 22
Geen muren, verduren, der uren geweld,
herinner ik me nog uit mijn jongenstijd
als schrijfvoorbeeld: twee regels groot,
twee rogcis middensoort en vier klein
Het trok mijn bijzondere aandacht toen,
niet om de ernstige waarheid op dichter
lijke wijzo er door vertolkt, maar om do
moeilijkheid der groote u's waarvan ik
maar niet do slag had. Later, toen ik mij
't hoofd niet meer brak met groot en mid
densoort schoonschrift zijn deze versregels
toch nog dikwijls bij mij opgekomen, als ik
zag hoe dingen, die eenmaal groot en
sterk waren, ouder den drang van den tijd
of van do veranderde omstandigheden 11a
korter of langer besta-in, weder bezweken.
Ik dachv er ook dezer dagen weer aan,
toen ik een circulaire ontving van het be
stuur der Leidsche Volkslceszaal waarin
het- mededeelde,'dat het zich genoodzaakt
ziet do leeszaal cp te heffen.
Mijn gedachten gingen terug tot het jaar
1891, toen prof. Van der Vlugt in een
gloedvolle, voordracht over maatschappe
lijk werk door studenten eenige dier jonge
mannen i.st te bewegen hefc initiatief tot
de oprichting van een Volkslceszaal te ne
men. Het streven vond onder de studeeren
de jongelui bijval, builen den kring eter
studenten steun, en medewerking en de
leeszaal kwam tot stand, waaraan een bi
bliotheek werd toegevoegd. Aanvankelijk in
een lokaal aan do Hnarlemmerstaat gevcs
tigd, werd /rj b?j de oprichting van het
Leidsche Volkshuis' dan-rkzsn overgebracht.
De inrichting heeft, zoo .eggen c*.1 nt-rF^r.
ren en dit was ook reeds geen geheim meer,
niet beantwoord aan de groote verwach
tingen, die do oprichters er zich van 1 oe
ster den.
Er werden heel wat geld en tijd aan ten
koste gelegd: hoeken, tijdschriften en cou
ranten van alle richtingen werd n ter le
zing aangeboden, maar het publiek, dat cv
\an moest en kon profitecren, kwam er nier.
Enkele trouwe- bezoekers kwamen er telkens
weer; en zij hebben wel genoten, hun blik
verruimd, hun geest ontwikkeld, en de stu
denten, die gedurende een zeventiental ja
ren zich aan dit gocdo werk hebben gege
ven, kunnen als zij aan deze weinige man
nen denk-n, toch met voldoening op hun
arbeid terugzien, maar de lectuur avond op
avond bijna voor niet aangeboden, had veel
meer nut kunnen stichten.
Dat het ouder deel der Leidsche arbeiders
geen lust gevoelde rustig met een bock of
een courant in een leeszaal te zitten, zal
ieder, die ons volk in zijn ontwikkeling
ccnigsziris kent, wel hebben begrepen. Men
moet kunnen lezen en het golezeno begrij
pen, om er van te genieten en van te houden'.
Op hot jonger deel was dc hoop geves
tigd. Maar tegen één die in zijn vrije
avonduren de leerzaal binnenging, waxen er
honderd, die liever langs.de Haarlemmer
straat slenterden of het zouteloos gesprek
en do onaangename atmosfeer van dc kroeg,
verkozen boven de frissche heldere leeszaal,
waar men in stilte met een hoek of. courant
kon neerzitten of een gesprek voL-ren over
eer. onderwerp van den dag met andoren.
Dat was en is een bittere teleurstelling,
waar men zich echter moet over heen zetten.
Voor een deel is ook de jonge arbeider
nog niet rijp voor de lectuur daar aange
boden en leest liever een moordgeschiede
nis uit een roman, waarvan hij de flodde
rige aflevering voor 5 a 10 ets. por week
thuis gestuurd krijgt.
Doe daar nu maar eens wat aan. Ik denk
dat de leerplichtwet, liefst nog een beetje
verscherpt eerst nog wel cenigc jaren zal
moeten werken om het zoo ver te krijgen.
Bovendien is het ook nog de vraag of de
wijze waarop het oangt boden werd en wordt
wel de rechte manier is. Ik hen er vast van
overtuigd dat dc jonge mannen, die hun
tijd en geld aan de leeszaal gaven dit deden
met het cenig doel om kennis bij het volk
aan te brengen en hen te ontwikkelen zonder
eenige bijbedoeling, maar hel wordt niet
steeds zoo opgevat.
Zullen dc leiders der verschillende volks
groepen wel altijd het bezoek naar de
volkslceszaal hebben aangemoedigd -! Ik
vrees het tegendeel. Aan den ecnen kant
niet, omdat men in de groote neutraliteit
gevaar zag, aan dc andere zijde niet, omdat
men er in zag een dam tegen een stroom,
dien men ongaarne zou zien aanwassen.
Wat als een gave is te beschouwen als
den meerdere den mindere aangeboden
wordt, bovendien (IsiT menschen met zelfge
voel en dat zijn toch de minsten niet
niet begeerenswaard geacht.
Ziedaar van achteraf gqzit n enkele re
denen voor velen, waardoor ookd. L 'idsche
Volkszaal gedoemd was een kwijnend be
staan tc leiden en waarom /ij met recht
wordt opgeheven.
En toch voelen deze jonge mannen zich
nog niet ontmoedigd en ook ouderen, zoo
als prof. Van der Vlugt, die indertijd gvoo-
tere verwachtingen hadden gekoesterd van
deze instelling, willen hel bijltje er niet
voo. yoetl bij neerleggen.
Donderdagavond heeft een op dit ge
bied deskundige dr. H. E. Grove voor hen
en enkele andere genoodigden uiteengezet,
dat de ervaring ook elders, zoowel in het
binn. ..- en buitenland, heeft geleerd, hoc.
een leeszaal, wil zij floreéïen, niet moet zijn
een „volks"-leeszaal, maar een inrichting
voor ieder burger, rijk en arm.
Ik wil over deze lezing hier niet uitwei
den en verwijs alleen naar het verslag, dat
daarover in dit blad staat.
Doch wel wil ik mijn lezers opwekken om
het hunne er toe bij te dragen, dat Lelden
weder een instelling rijk wordt in den geest',
zoofds. het door dezen spreker is voorge
steld. Het is mijn stellige overtuiging, cfat
een openbaar leesmuseum waarvan de gc-
hcelc burgerij kan profitecren, ook hier op
zijn plaats zal zijn Niet; de arbeider alleen
beeft Miocfte aan leerstof, aan voorlich
ting op velerlei gebied, maar ieder burger
heeft dit op zjjn tijd'
Hoe zoo'n leesmuseum zal moeten worden
ingericht en voor hoever de stichting het
werk moet -zijn van particulier initiatief of
van do gemeentelijke overjteid, ook daar
over wil ik nu niet spreken.
Ik weet, dat na niet te. langen tijd belang
stellenden tot een tweede samenkomst zul
len worden bijeengeroepen en ik hoop van
harte, dat dan velen van verschillenden
stand en richting zich opgewekt zullen ge
voelen tegenwoordig te zijn.
Een zaak van algemeen belang moet zoo
algemeen mogelijk besproken en voor!>ereid
worden. Dan eerst heeft zij kans van sla
gen.
Een nieuwe vorm van bedela
rij wordt te. Amsterdam in toepassing ge
bracht. Menige huisvrouw moet het in deze
dagen stellen zonder dienstpersoneel. De
vraag naar dienstboden is grooter dan h*t
aanbod en zoo zijn velo huismoeders al blij
de wanneer zij haar pogen met aanvanke
lijk succes l>ekroond zien en er iemand bij
haar aanbelt, die vluchtig gezien, geacht
wordt naar de dienstbode-betrekking te wil
len sol lie i tee ren. TV. stemming tegenover
zoo'n sollicitante is doorgaans nogal vrien
delijk.
Daarvan blijkbaar' bewust zijnde, volgt
een vrouw in de laatste dagen dc volgende
tactiek. Vrij schamel in de kleeren gesto
ken, belt zij bij de adressen, waar een dienst
bode noodig is, aan, presenteert zich, maar
doet dat zoo onhandig, dat de huisvrouw
al onmiddellijk besluit het liever zonder
dienstbode tc stellen dan met zoo een. Dan
begint de vrouw te jammeren cn te ker
men, vertelt, dat z zoo arm is en in geen
drie dagen warm eten heeft gehad en of
mevrouw haar dan een paar dagen als nood
hulp kan gebruiken. Ze kan wel niet veel,
maar
Nu, daar heeft mevrouw uit den aard der
zaak ook geen zin in cn dc sollicitante be
sluit met een kwartje te vragen voor eten.
Om van haar af te- komen, schenkt mevrouw
haar ten slotte een kleinigheid cn als dc
quasi -sol 1 ic i tan te zich heeft weggespocd,
zou mevrouw, zoo ze haar nakeek, kunnen
zien hoe de vrouw de, krant in de hand
neemt om na te kijken welk adres nu het
dichtst in de buurt is om er hetzelfde spel
letje te beginnen. IN. v. N.)
Een 13-jarige knaap viel gister
middag, toen hl) voor een wielrijder wilde
uitwijken, in de Vijzelgracht te Amsterdam,
ten gasfitter begaf zich gekleed te wafer en
wist den reeds zinkenden knaap te grijpen.
Deze sloeg echter zyn armen om den redder
heen en beiden zouden toen zyn gezonken,
indien niet een glazenwasscher zich eveneens
te water had begeven. Het mocht teen aan
e9Dige voorbijgangers gelukken allen op het
droge te brengen.
In den afgeloopon nacht werd
in de Ostadestraat te Arasterdam een man
by een vschtparty met een knipmes aan deu
buik verwond. De verwonde is naar het 0. L.
Vrouwe-Oasthuis gebracht.
Gestolen goed gedijt niet.
Bij een modisto te. Rotterdam vermiste
men verleden jaar Mei verschillende arti
kelen. Na het ontslag van een werkmeisje
B. C. uit de Vlieger straat, hielden de ver
missingen op. Toen nu de modiste heden
morgen zag, dat haar gewezen werkmeisje
een groote veer, uit haar atelier afkomstig,
op den hoed had, deed zij aangifte bij dc
politie, waarop deze bij het meisje een huis
zoeking deed, een grootcn voorraad vecrcn,
linten, coupons, stof, enz. vond en hot
meisje arresteerde.
Door broeiing ontstond een
hevige brand in den kolenbunker van het
s8. „Gibraltar" van de firma Wambersie aan
de Spoorhaven te Rotterdam. De reddings
brigade stelde met behulp van de rookhelmen
een onderzoek in; echter kon door de hevige
warmte en rook niet worden doorgedrongen.
De drijvende stoombrandspuit „Rijnhaven"
bluschto met behulp van de stoompont van
het schip den brand.
Gisteravond brak teOsseen
hevige brand uit in de houtzagery der firma
M. de Renger. Het grootste gedeelte der
inrichting werd verwoest. Finnen een uur
was op enkele uitzonderingen na het gansche
bedryf in vlammen opgegaan Kuipery, ketel
huis en houtloods bleven behouden, zoodat.
het werk ia de kuipery lieden kon worden
voortgezet. Behalvo oen pas ontvangen nieuwe
machine voor de zagery was alles op beurs-
polis verzekerd. De brandschado wordt geschat
op f 30 000.
Militairen onder d c n d r u p.
Door een onderofficier uit Utrecht werd
gisteren bij de politie aangifte gedaan, dat
zijn troep, tijdens een marsch door de Juf
ferstraat, van uit een tuin van een der hui
zen aan het Lucasbolwerk werd nat gespo
ten met een waterstraal, welke uit dien
tuin op den troep gericht werd, waarbij het.
opmerkelijk was, dat het spuiten ophield
toen de militairen den tuinmuur waren ge
passeerd.
Zeer begrijpelijke diepe verontwaardiging
bij den troep
Politic onmiddellijk op onderzoek, op
zeer gestreng onderzoek natuurlijk, zulk een
on toerende daad moest worden gewroken ..e
Dank zij den speurzin der agenten werd
alras ontdekt, bij welk huis aan hot' Lucas
bolwerk do tuin in quaestic hoorde...
Als do schuldige kwam een blozende
dienstmaagd voor den dag, die schalksch la
chende het geval aldus verklaarde; dat zij
in den tuin een vogelkooi op standaard had
moeten schoonmaken cn toen gemakshalve
de tuinspuit had te hulp genomen, om met'
een f linken waterstraal haar werk te ver
gemakkelijken. Misschien had zij de spuit
nipt zóó handig gehanteerd, dat aan gene
zijde van den muur d«- voorbijganger* ble
ven gevrijwaard voor het watermaar
dan was het h c u s c li een ongelukje ge
weest i moesten do militairen haar vrien
delijken lach maar accepteer.n als vergoo
ding voor het koudwaterbad, dat zij werke
lijk niet met opzet over den muur had ge
zonden Trouwens, de verhouding tussehen
de Utrcchtschc dienstmeisjes cn de zonen
van Mars was véél tc vredelievend, om een
dcrgelijKC daad als opzettelijk tc kunnen
qualificeercn.
De politie noteerde de zaak, salueerde, en
rapporteerde het geval bj d? autoriteiten,
die voor dezen enkelen keer do schuldige
wel genadevol zullen vergeven, dia
trouwens bovendien haar vergissing wel
zeer oprecht zal betreuren.
Wat moet men doen na zulk een gullo
bekentenis 1 (U. D.)
Gistermorgen is een folio
brand uitgebroken te Parijs in do. fouragc-
magazijnen van dc Algemeen e Pa rij se ho
Rijtnigmaatcohappij. die- op Moütmartre
een zeer groot terrein beslaan. De schade,
dio eno-rm moet zijn, is nog niet vastge
steld.
De brand in do ruïnes van dc papierfa
briek Levér is weer opnieuw uitgebroken;
liet nog smeulende vuur in de groote voor
raden half verbrand papier barstte op een
gegeven oogenblik weer uit. Van dc uit
gestrekte gebouwen is niets meer over dan
een puinhoop
Do eigenaar Mchat de schade op S mil-*
Hoen.
B ij eon k r a c h t i g e n zuiden-
wintl is er een zwavelregen neergekomen in
het arrondissement Charolles. Charolles
ligt. in het departement Saone-ct-Loire, mid
den in Frankrijk, iets verder naar het Oos
ten dan naar het Westen. Daken, tuinen,
velden en wegen waren Indekt met zwavel,
en de eigenaardige zwavellucht was te voe
len in de keel. Vermoedelijk is de zwavel
afkomstig uit een van de vulkanen, die te
genwoordig in werking zijn.
Een stad verwoest. Dp ..T i-
tm", uit China te Seattle aangekomen, be
richt, dat dezer dagen een vloedgolf aan
de monding van den Yanteekiang een groot
deel van de havenstad tc Hankan verwoest
te 10,000 Chineezen verloren het leven.
Verzekeringsbank „KOSMOS"
gevestigd te Zeist.
fdaaischij. van Levens-Uilze'verzeheringeii,
lijfrenten en Pensioenen.
De uitvoerige tarieven met zeer
aantrekkelijke combination zyn vol
gens de nieuwste gegevens berekend.
Prospectnssen, Tarieven en
inlichtingen worden gaarne ver
strekt door den Vertegenwoordiger
der Maatschappij
"\iemv*tceg 11. D. P0PTIE Jzn.
LK1DSH1K
Sfoonivsimij, Chemische Wasscherij,
Wed. IW. KOPPESCHAAR,
«reestraat 20,
beveelt zich beleefd aan voor het
stoomen en verven van alle
mogoiyke DAMES-, 11EEREN-
en KINDEItKLEEDIXG.
STUKKEN. 6211 10
brandt men dagelijks op
Duitsclie wijze 389 12
uitmuntende door geur eu smaalt.
l'rijs per 5 ons 57 J Ce ut.
VERKOUW&STOKlIUYZliLN,
MUUWG 1IIJN -17.
Openbare Vrijwillige Vor-
kooping, van HUIZEN e. a. en
14 H. A. Bouw- en Weiland, te Bur-
gerveen, in gebruik by den Heer
v. 8C4IIP, c. a. op -Dinsdag
£6Net 1908, namiddags te m en,
in het Cafe van den Plee: A. DU-
VENT DOltDE, te Nieuw-Yennep.
Omschreven by billetten, verkryg-
baar ten kantore van de Notarissen.
J. A. OVERMEER, te Nieuw-Yennep.
en W. VEENSTRA, teOude-Wetering.
5463 15
Mejuffrouw M. VAN DER VALCK, Z. 0. Buitensingel 170-77, in
Den Haag, schryft ons hoe heeriyk zy geholpen is in een toestand
van bloedarmoede en algeheele verslapping; opdat ook anderen
daarvan zullen profiteoren, schryft zy ons:
Mynheer! U moogt het wel eens weten hoe heeriyk ik door
cle Saugninose
geholpen ben. Een paar jaren geloden heb ik erg de typhus gehad
en Joed lang aan algeheel© verslapping. Ik heb van alles
daartegen gebruikt; voel staal o. a., maar niets hielp. Toen ben ik
met de 8angniuose begonnenby de tweede flescli bemerkte ik
al beterschap; en gevoel my dageiyks sterker worden. De dank
baarheid dringt my dit bekend te maken; dat ook andereu dit
heeriyk middel kunnen gebruiken.
M. VAN DER VALCK.
Een ervaring van een aantal jaren geeft ons alle vrijmoedigheid
om te zoggen: daar is geen enkel middel, versta ons goed: daar
is geen enkel middel, dat U In alle gevallen van bloedarmoede
en zenuwzwakte, geesteiyke of lichamelyke uitputting, beter, sneller
on meer afdoend helpt dan de SANQUI1VOSJE.
Meestal zyn twee eetlepels per dag voldoende.
Neemt er een proef mede. Wacht U voor namaak.
Prijs per flacon 1.60; 6 fl. f 8.— 12 tl. f 15.—
Te Leiden by D. M. KRUISING AREIJST KRAK, J. H.
DIJKHUIS, S. A. BROERSE, D. H. TERBURGHte Katwyk-
aan-Zee: P. BLOOT; te Noordwyk: JOHs. VEGT, G. A. E.
DUYSTER; te Oudshoorn: J. R. SCHOUTEN; te Voorschoten:
A. J. DEURLOO; te LisseHANSEN Reckbrs; te Hillegom-
C. BROEKES; te Alfen a/d. Ryn: VAR03SIEAU Zn. te Hazers:
woude: J. ZWEMSTRA; te Koudekerk a/d. Ryn: J. MAAT; Bent
huizen: J. RENSING; Den Haag: VAN DAM Co. 571S 80
ZONDAGAVOND (bij gunstig weder):
Entrée 10 Cts.
5729 60
Genre Académie <le Uillaril <l'Amsterdam.
Tal van vermakelijkheden, waaraan nieuw toegevoegd,
Rij toertjes met Bokkenwagen.
xxxxxx Billijke Consumptieprijzen. XXXXXX
tegen Aug.: eon BI'ItG K It DOC II-
TEK, I*. G., 556 jaar, voor Huis
houdster of ter assistentie in de
huishouding. Liefst Leiden of Den
Haag. Ook met ongenegen in een
winkel behulpzaam te zyn. Brieven
lott. G Boekh. PAAP, te Voorschoten.
6707 10
Een Onderwijzer vraagt te Katwyk
of Valkenburg, Kostenlmvouing.
Brieven aan hot Bureel van dit
Blad onder No. 5736 6
Ter overneming: een prachtige
Dnitsch© Salon-Pianino, ge
heel op metaal gebouwd, byzonder
schoon van toon, zoo goed als nieuw,
voor £40 GId., met garantie.
5733 12 ltapenburg 75.
Ter Overneming Aange
boden een Zaak in
te Jlillegom, gelegen besten stand.
Koopsom biliyk. Blieven franco Let
ter V, Agent „Leidsch Dagblad", to
Hillegom. 5494 11
Te huur, voor een of twee por-
sonenhet
Bovenhuis Stationsweg 8.
met Duinwater en gebruik v. z.
grooten Tuin. Huurprys f 400.
Te bevr. aldaar. 5203 6
G. 1>. du R1EIJ, Notaris te Voor-
bu *g zal op Woensdag 20 Mei a.s.,
dos morgens 10 uren ten huize van
den Heer J. KLINKENBERG,
te Veur, om contant geld in het
openbaar verkoopen: 5735 10
Een goed onderhouden INBOEDEL.
TE KOOI* gevraagd een in
goeden staat zijnde Zonnewijzer,
(Hoepelvorm) met of zonder voet
stuk. brieven met duidelijke beschrij
ving en prysopgaaf onder No. 5447
aan het Bureel van dit Blad. 8
Te Katwyk aan Zee of -Binnen
gevraagd oenige nette
Fr. br. KATW. BOEKHANDEL,
Katwyk aan Zee. 5732 6
3599 24
•- -oW.: - «r'ttóé'.
r
V
lich lot het verkrijgen van
wende men
5742 100
J>in»dag 18 Mei 1908, des v.m.
to II uien, ten overstaan van Notaris
KERST ENS te Leiden, afslag van
do KOI WMANSWONLKG c.a.,
gelegen te Zoeterwoude, tussehen
den Ryn en den Hoogen Ryndyk,
naby „Ik leer nog", sainen groot
6 aren, 93 centiaren, in bod gebracht
opf 2500.
5654 9
Omdat zy zorgt voor uitumutend© qualiteit, voor heerlijken
smaak en voedzaamheid.
Aanbevolen door HH. Doctoren en bereid volgens systeem Dr. J. R. Allinson.
areggggnte' Het met zorg bereide en van zeer
goede kwaliteit zijnde Wittebrood
blijft niet aan de opmerkzaamheid van liet
publiek ontgaan.
