Kostuums. Demi-Saisons,
Winter-Colberts,
Pantalons en Kinderpakjes,
Haarsmanssteeg 21.
TE HUUR:
Ieroemdb
Boem
DE GRACIEUSE
Alom verkrijgbaar.
MACHINALE KOFFIEBRANDERIJ.
S. P. ffim, Haarlemmerstraat 143.
ÜSSAIEI LASH,
„De Stad Maastricht",
p. hoppe.
Nieuwste WINTERMODES.
LIJNZAADKOKKKrV,
s
648 16
Dagelijks Goedkoope
Aanbieding
Huishoudelijke
Artikelen,
tegen zeer lage prijzen.
877 21 J. VAN DER STOK.
IJSKAART
f1.377».
(Geïllustreerde Aglaja).
Het Extra-Kindernummer is by No. 1 aan alle
Abonnées gratis aangeboden.
Complete geknipte Patronen van aUe ln „De Gracieuse" voor
komende Kleedingstukken zijn voor abonnées voor slechts 20 Cts.
franco verkrijgbaar.
PERSOVERZICHT.
,,D Nederlander" en „Dc
Standaard" zijn Let nt g steeds niet
©r over eens, uf do v c r werp i n g der
oorlogsbogrooting overeenkom
stig do antirevolutionaire b-^inselen verde
digbaar is, ja d in neen. c Sta u <i-
aard'' v »nd: ,»L 1 ging wel v :i 1». ri»*
zich op Groen .,D c N 6d i- r 1 a n d e r
verdedigd©: ,,het inocht niet en beroept
zich cycneens op Groen.
,,D Nederlander" vindt in dit
meeningsverschil nu a iiloi- ang, haar denk
beelden over het budgetrecht der Stat '.-Cv
neraal uiteen t© zetten. Groen van Prïnsto
rer herinnert het blad heeft aanvan
kelijk steels het beginsel vastgehouden, dat
men geen begreoting verwerpen om re-
dencD daa r b u i t e gelegen Men heeft
dan ht t doel, den Minister tot heengaan te
dwing© n, en grijpt daarin -e in op de
bevoegdheid en den plicht van de Kroon.
(,,Do Nederlander" vindt iutus-
Eohen, dat ook bij stemming tegen een bo-
gro« ting op grond van bezwaren tegen een
post in dc begrooting zekere dwang op
de Kroon wordt uitgeoefend).
Gro n heeft het bovenomschreven begin
sel in theorie steeds vastgehouden, maar
trachtte later aldv.3 „Dc Nederlan
der" ,,oen middel t© vinden om niet
achter te staan bij he i, die dat beginsel
verworpen". Hij verklaard© dan, nimmer
zijn stem te zullen weigeren voor een crc-
diotwot: ,dat is, mijn votum beleekent
raad, geen dwang." Maar voegt
„De Nederlander'* daaraan too
,zulk oen crcdietwct kan niet door den
zelfden minister, wiens becrrootïng verwor
pen is, worden ingediend. Het feit zelf der
verwerping, onverschillig welk© de beteelie-
nia zij dwingt tot aftreding van den daarbij
betrokken bewind man."
Aan ,,D Nederlander" komt het
daarom voor dat het den heer Groen niet
gelukt i.-. aan t?. tooren, dat de laatstelijk
dj r hem 'wvok je ccdragsliju niet met de
vro r'rc in strijd was.
Oer: uit den aard, het wezen van f"i be-
frro^ting" vloeit. volgens „De Neder
lander" voort, dat afstemming niet
te© la at baar is.
.Wie zich dddrvan een juist© voorstelling
inbakt, komt tot de slotsom, dat dc begroo
ting nooit iet© andora is of kan zijn, dan
de regeling van een onafhankelip: van haar
b and© bevoegdheid. Het hoofd van een
taat ontleent zijn bestuursbevoegdheid
t aan d© begrooting, doch aan het ambt,
j hij bekleedt; maar hij kan over de
diii voor noodigo gelden slechts beschikken
binnen zekere, door de wet of door de volks
vertegenwoordiging aangewezen grenzen.
Verwerping van een begrootiog nu maakt
feitelijk elke bestuursuitocfcning onmoge
lijk, cn mag dus nooit a dors geschieden,
dan wanneer zij een noodzakelijk uitvloei
sel is vaa het recht zelf om de grenzen voor
d©_e tga\ea vast to stellen.
Zoolang ecu bet. iccht van amen
dement nijt heeft, zooals vroeger de
Tweede Kamer en ook nu n<»g do Eerste
Kamer, kaa een verwerping der begroo-
ting om red enen daarbinnen gelegen ge
oorloofd zijn. Heeft, d© Kamer het recht
i am udement wel, is zij dus bij machte
over pos', voor post te bcslisson, dan mag
de ciadst miming over do begrooting niets
anders zijn dan de daad, die formeela sanc
tie geeft, aan nl do genomen beslissingen.
Verwerping daarentegen is in dat gcvaJ
niets am! V-, dan dc weigering om do be
doelde regeling vast te stelleneen daad
van willekeur dus. het gebruik maken van
:..ro bevoegdheid om een doel te berei
ken, waarvoor die bevoogdheid niet is
verleend. Tegen elke gewon© wet kan wor
den gestemd, omdat bij verwerping, de
rechtstoestand blijft zooals dio was ©n nie
mand verplicht is den rechtstoestand t©
wijzigen, behalve in het exoeptioneele ge
val. dat wijziging van dien toestand in
een bepaalden vorm ware voorgeschreven,
bij bij tractaat. Hot verwerpen daarcntc-
geu van een begrootingswet, waarvan aUo
posten zijn goedgekeurd, is weigering van
hetgeen de Grondwet aan de Staten-Gene
raal oplegt, nl. h:l vaststellen der begroo
ting. ,,De Ne derlanjjor" veroordeelt
dus'ook het v rwerpen eener begrooting om
redene daarb innen gelegen. De bezwa
ren tegen de begrooting zelve kunQen bij
air. nd%:ient aanhangig worden gemaakt.
Hcvft geen amendement een meerderheid in
de E i <-r kunnen erlangen, dan mag uiet
bij combinatie van minderl: 'm de bcgroo-
ling verworpen worden. Maar:
Er kunnen gevallen zijn, waarin het fei
telijk onmogelijk is de noodige amende
menten voor te stellendat was bijv. het
geval, toen minister Staal niet dc voor het
„blijvend gedeelte" noodige gelden op zijn
begrooting had uitgetrokken. Een Kamer
lid bezit da voor zoodanige wijziging onont-
bc rlijko gegevens niet; in zoo'n geval
blijft niets anders over dan verwerping
der geheel© begro* iug, maar deze is dan
niet een uitzondering op, maar de toepas
sing van het hierboven aangeduide begin
sel, daar zij ter. doel heeft tot ©cn juistere
vaststelling t© komen van de grenzen voor
de uitgaven. Meerdere zulke gevallen zijn
denkbaar en hebben zich voorgedaan.
Dr. D. Bos betoogt in „Land en
V o 1 k", dat men moet trachten bet leer
ling w B z e n als vorin van onderwijs,
niet als onderdeel van een verouderden
productievorm t© organisceren.
„Vorm van onderwijs", zoo zegt de schrij
ver, „geschikt voor een zeker aantal bedrij
ven, waarvoor moeilijk volledig© vakscholen
die ook do praktijk hebben to onderwijzen,
zijn in te richten. Geschikt ook voor tal van
afgelegen plaatsen, waar aan het bezoek
van dergelijke scholen-niet kau-srorden ge
dacht. Als zoodanig, zij het op beperkt ge
bied, van groot nut cn blijvende beteekenis
©n zooveel mogelijk in aansluiting met het
aanvullend toeken- en ander onderwijs van
vakscholen in t© richten.
Wil men op dit gebied do wet bevorde
rend laten werken, dan zal daarvoor noodig
zijn; dat deze in aansluiting met hetgeen
voor het vakonderwijs in het algemeen ge
regeld moet worden, voorschriften geeft
over
1. het toezicht op Eet leorlingwezeJi
2. de subsidies ten behoeve van leerover
eenkomsten
3. den leerplicht voor aanvullend theore
tisch en practisch vakonderwijs voor joug-
digo arbeiders in het algemeen.
Noodig is in dc allereerste plaats, ge
schikt© patroons uit tc kiezen, bereid om
leerlingen op t© leiden en daartoe èn we
gens hun persoonlijk© eigenschappe-n èn
wegens den aard van hun bedrijf geschikt,
©n voorts op hun onderwijs toe te zien.
Dergelijk© personen behoort men voor
dat vakonderwijs t© beloonon. Daardoor
moetec. zo worden aangetrokken ©n niet af-
gestoot-en door een algemeen verbod, dat zij
indien zij geen" loerlingovoreenkomst mot
jeugdige arbeiders sluiten, dezen niek mogen
doen werken in bun bedrijf."
D© patroon-onderwijzer, schrijft, do Heer
Bos verder, moet niet uit te weinig betaald
loon zijü belooning genieten, maar voor zijn
onderwijs afzonderlijk geldelijk worden ge
salarieerd.
„De Drontooho vereoniging volgt dien
weg en met goed gevolg. In de toekomst
zal het echter ook kunnen geschieden door
©lke patroonsverceniging ©n elk bestuur
van een ambachtsschool, avond-teeken-
school of dergelijke inrichting.
En mits nu m liet initiatief cn de be
langstelling van al deze vcreenigingen, die
hier niet door vel© geldelijke opofferingen,
maar door haar organisatie kunnen helpen,
zich doen gevoelen, zal weldra in verschil
lend© vakken hot sluiten van gesubsidieerde
lecrcontracten me.-r algemeen worden en
zal het tegelijkertijd daardoor niet ontbre
ken aan toezicht van bevoegde zijd©.
Ontbreekt d«o belangstelling zelfs bij de
bestoren van vakscholcD, welk© in haar
avond-teckcnklnesen zoo vaak jongelieden
opnemen, wier vak niet op dc dagschool
wordt onderwezen, besturen, die dus alle
aanleiding hebben zdcli daarmede bezig I©
houden, och, laat men dan niet donken, dat
ecnïge wet dio belangstelling uit het niet
kan scheppen.
Maar i3 die belangstelling er wel. ik
twijfel daaraan niet dan kan op die wijz©
het leerlingwezen als onderwijsinstituut
uitbreiding vinden. Zorgo slecht© de Regee
ring, dat zij een goed reglement opstelt
voor het verleencn van deze subsidies en
dit overal in vak- en onderwijskringen bo-
kend maakt.
Op deze wijze is dan wel degelijk langs
ad m in is trat i e v c n weg., met steun van re-
geeringswege, spoedig zeer veel te bereiken,
terwijl de ouder 3 voorgestelde leerplicht,
zeker bij do wet, maar algemeen en geens
zins speciaal bij een wet op d x leerovereen
komst behoeft geregeld te worden.
Stelt men nu evenwel dc maatregelen
voor als van secundaire beteekenis en daar
tegenover de noodzakelijkheid van de dwin
gend© wet, dan kan men moeilijk een voor
stolling van het leerlinginstituut hebben
als boven i© ontwikkeld en komt men tot
een regeling als van dr. Kuyper. Dat stel
sel van een wettelijk© regeling, dat bij do
behandeling van dr. Kuypcrs arbeidswet in
de afdeelingen der Kamer veel bestrijding
ondervond, mag, med© met het oog op don
ingrijpenden invloed op onz© geheele nijveT-
heidswetgeving, eiken vrijzinnig© wel tot
voorzichtigheid manen.
En wie nu zegt: neen, die rogeling niet,
maar een andere, moge zelf eens na aan
dachtig© overweging van hetgeen in het
buitenland geschiedt, aan hot werk tijgen
en formuleeron, hoo hij anders dan dr.
Kuyper zal kunnen dwingen tot het ge
ven van dit onderwijs.
Wat or in jaren van een goed© wett©-
lijke rfgeling van het leerlingwezen is to
verwachten kao het particulier initiatief
thans met staatssteun tot stand brengen.
Daarnaast kan do vraag aan do orde blij
ven, hoe een en aaider in een wet is te re
gelen, maar ook als dergelijk© wet niet vóór
d© eerstvolgende crisis in het „8 taats-
b 1 a d" staat, behoeft men zich daarover
geenszins ongerust te maken.
Onder het hoofd Een niouweZou-
d a gave t schrijft d© heer D. R. Wijckcr-
lield Bisdom in ,,D Nederlander:"
Herziening der Zondagswet is een ver
langen, in menig politiek program ken
baar gemaakt. Wat zal zij ons moeten
brengen
Strenge Zondagsviering door het gehee
le volk zal tot dc niet verkrijgbare wen-
schen blijven bchooren, zoo lang ons land
een bevolking tolt als nu.
Het geheel wegcijferen van bet karakter
van den Zondag, zooals tot kort geleden in
België en Frankrijk, daarvan is in ons
land gelukkig geen sprake.
Nocb oen wetgeving als in Engeland,
noch eenvoudig een „wekelijksche rustdag"
wet ala in Belgiö, kan voor ons land go-
wenscht geacht worden. Immers, het -xit or
diep in bij ons volk, dat do Zondag een an
der© dag ia dan con door-de-wceksohe.
3
Maar dan ook een rustdag, waarbij
heiliging op den voorgrond treedt, zonden
echter do gelegenheid tot ontspanning on*
mogelijk t© maken.
Het. standpunt moet m. i. zijn:
De overheid behoort de vrij© uiloefening
van den godsdienst t© bevorderen, te steif
non, to beschermon.
T© bovorderen, door arbeid te verbi< den.-
T© steunen, door zelf het voorbeeld te
geven, haar werkplaatsen te sluiten.
T© beschermen, door zorg te dragen, dati
in hot billijk© alles vermeden word©
wat anderen aanstoot kan geven.
D© Overheid roepo geen kerkdwang tri
het leven.
Vrijheid worde gelaten, dien dag naa^
eigen inzicht door te brengen. Dan zal
een wet geboren worden, zich aanpa:sonde
aan onze zeden en gewoonten.
Daarop steunende, zal zij heilzaam v.ofJ
ken, weldadige gevolgen met zich brengen^
voor heel het volk I
Op welk standpunt men zich ook plaatse^
in één opzicht, is het resultaat hetzclfdo.i
D© loontrekkende wordt g baat. Wet tol ij^
gesteund, verkrijgt hij recht op één rufitH
dag in d© week.
Vrede met het door mij voorgestane'
standpunt kan hij hebben, voor wicn rust
op Zondag middel is om t© g raken tot
een juiste viering van dien dag. Vrede met
het door mij voorgeBian© standpunt kap
evenzeer hij heblx-n, voor wien rust op
Zondag doerl ia. Doel, om aan eLkcen don
hem toekomenden vrijen dag to waarbor
gen. In velerlei opzicht komen de Engel-'
sch© wetgeving ©n de onz© van tegenwooi^
dig, ook wat strekking betreft, overeen.
Onze wetgeving? Ja. want ingetrokken is
de wet van '16 niet. Beid© wetgevingen
strekken zich uit, niet alléén over don
Zondag, doch ook over de dagen, aan de
viering van don Openbaren Christclijken
godsdienst gewijd.
Dc Engelscho wetgeving is echter voel
positiever. Onze wet lijkt halfslachtig.
Haar karakter toekent zich het bosto int
De voordeur gesloten, maar do achterdeur
wijd opengezet.
Haar opzet, haar grondgedachte, blijv©
in onze nieuwe wet bewaard.
Het verbod van openbare vermaki:Ljkb©*
don beperk© men en geve een al gemeen en'
regel. Men bezige ei t do omschrijving.
,,na het volkomen eindigen van alle go<U
dienstoefeningen" bopale liever tijd of uur»
Openbare arbeid, beroepsb zigheden, ver*
koop in winkels, enz., word© verboden.
Sedert de laatst© jaren is men in Eng©
land een stadium ingetreden, waarbij af*
geweken wordt van de vroegere strenge
opvattingen. In verschillend© steden rij
den nu de trams op Zondag. In Edinburgh
bijv. sedert een zevental jaren. Namiddaf
volks-concerten kom^n moer en meer in
cwang. Musea zijn enkele uren geopend»
Niets pleit beter voor de qualileit dan liet steeds
toenemend debiet. Alle soorten dagelijks versch gebrand.
WORMERVEE K,
OrULUICUl 1705. KO\1\UL:jK£ F1BKIEHÊV.
VueUert uw Uee met de zuivere ïiurwe
merk „Ster" en W L, 2153 22
uitmur.iondo door hoog eiwit- en vetgehalte en grootste roedingswaaard
BERK-DIPLOMA Paros 1900. - NEGEN GOUDEN MEDAILLES.
f@g@?N (belangrijk
verminderde prijzen.
G. HENSEN,
Waaneer nsea
Adverteutlën
vrenseht te plaat-
«en in „Nieuwe ïtott. Crt.",
„S3.iiideïsbla(r',"T®leciaaf",
Nieuw» vi»u «leo Dag" of in
welk blad ook, wende me a
zicli tet de Administratie
Tan het „Leidseh Dagblad".
ELP nEEBENUUIZUN met
TI1KEÜ, voor en achter op de
Schefipenkade, tegenover de Jan
van Goyenkade, te aanvaarden 6 ter
stond 6 tegen 1 Mei a. a t mot Gao-
en Waterleiding, Electrisehen aanleg,
enzenz., prachtig naar de niouweto
eischen dos tyds ingericht. Huur-
pr^zen /OOO, /*550, ƒ500 per
jaar. Te bevr. by H. WIKWGK.K,
Jan-vaxi-Goyenkade 13.
MAGAZIJN
H^arlemmerikaal 133, Leiden.
VAN EEN GRO JTE PARTIJ
Beleefd aanbevelend,
Dooi 6EBR. VAN DEK
no EK te Leid.n ie uitg.foren
voor de omstreken van
Leiden, Katwijk Sóoord-
wijk, Hapmond, Aifen,
Oudsboorn, Braasse-
mermttp e.i omliggende
plas-en De Kaag, Lei-
muiden en Wouarugge.
Speciaal ingericht
voor Schaatsenrijders.
Ticeede Druk. 663 23
Verluiert iuor J. 6. VAN LKI1EN.
Prija op papier. f O.SV.
n liuuen. I.
Vei'krügtmar bli all. BonkhandelerM,.
ECHTE
Oude J enever
Verkrijgbaar HU
alle Grossiers in
Gedistilleerd.
Lei op cachet en
kurkbrand.
221 19
vil :z
0020 AO
Alle nummers van „De Gracieuse" verschijnen
met een Gekleurde Modeplaat op den omslag.
Het beste en toch goedkoopste, het meest nHi/jro yn*lC TiinOPUDICT
practisclie en fraaist uitgevoerde Nederlaudsclie UniilLU'lilUuL* I iJduunlillr I
IS:
Prijs
pir 3 maanden
(6 nummers)
LUXE-EDITIE
mei IB lekkurde
modeplaten,
per kwartaal
f1.877».
Het tweede nummer van den nieuwen Jaargang, groot ACHTTIEN PAGINA'S met een groot
Supplement rol knippatronen en een fraai gekleurde Modeplaat le verschenen. Het bevat een
uitgezochte keuze van elegante Fransche en Engelsche Winter-Kostunms en Japonnen, ook voor
Kinderen. Wandel- en Visitekostuuuis, Diner-, Bruids-, Bal- en Carnavalkostuouig, Bokken,
Blouses, Uantels, Ochtendjapon, lünderkleeding, elegante Onderkleereu, DumesUandworkeu j
alsmede een rubriek „Praetische raadgevingen voor de halshouding", waarin behalve een hoofd
artikel over een of ander actueel onderwerp ook voorkomen: wenken voor de toilettafel, de hygiene,
recepten, anekdoten, feuilletons, enz.
De eerste bladzijde van elk nummer is versierd met een gekleurde Modeplaat.
De prijs der LUXE-EDITIE, waarvan elk nummer bovendien Is voorzien van twee fraaie
gekleurde Parysclie Modeplaten, bedraagt slechts f i_Sr7 7» per 8 maanden.
DE GFiA.CTETJSE geeft geregeld GO h ÏOO gravures, in ©Zit nummers
waaronler fraaie afbeeldingen van smaakvolle RetormJiostuuma voor
dames en kinderen.
Proefnummers zl)n bt) alle Boekhandelaren verkrijgbaar. Abonnementen worden door alle
Boekhandelaren aangenomen.
A. W. SUTHOFFS UITGEVERS-MAATbCHAPPIJ.
