14680.
^Voensclas 1 Januari.
A0. 19*03.
(Deze parent wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
|Dit nommer bestaat uit
TWEE Eladen.
Eerste Blad.
ParüJsQüi ftiSeuwjaar
Javaanscli Kieuwjaar.
Be namen der öasen.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per ■week 9 Cents; per 3 maanden i.io.
Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zijn j s 1.30.
Franco per post165.
PHX.'S DER ADVERTENTIES:
"Van 16 regels fl.05. Iedere regel meer /"017L Grootore ketters naar
plaatsruimte. - Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Otfntscontant; elk
tiental woorden meer 10 Cents. Voor het iDc&aseeren wordt/'0.05 berekend.
Wo hebben gisteren het jii.'T yoelon
ven 1
("Wo zajn ons bewast geweest, iednren keer
d© klak ons aan oen vcrloopon uur
rinneroc, dat bet klei. o gedoelte van bet
waarin we nog stonden, inkromp,
oodeoganloos slonk.
Tot we dc uoinuttn aftelden van het laat-
ito uur der laatste maandtot do klok,
waarnaar wo luisterden, begon te si aan,
|Ot <lo twaalfde slag, in den nacht buiten
'orglood.
Er was oen ondeelbaar oogenblik van
ra to mm mg. Wo veelden ooq oogonblts
rbied om den doodo te midden van ons.
Er was een plechtig zwijgen ©ven.
i- Dan klonken d* wijnglazen:
Lo roi est mort, vivo le.roi!
j Een nieuwe heerschcr trad reads bin nor
Do kiok op onzen schoorsteen rikketikt
van haar zich voortrepp nde voeten. Ln
do torenklok buiten galmt aldra haar
eerste uur uit.
Wo hebben don voet til gezet op den
nieuwen weg.
Het leven drirgt ons tot loopon,
tot den levensloop luchtig, vrooüjk of
zwaar van hart voortgezet, 't Is in onze
j verbeelding of de Tijd even bcx:ft stilge
staan, of we in een kort oogenblik ons ro-
kcnschap gaven van onzen levensweg, zieu-
de op de achter ons liggcndo, met onzen
blinden blik tastend in de toekomst.
Hoeveel wonschcn in zoovelo harten 1
Lg Den vorigen nieuwjaarsdag staardcu we
met eenzclfdon vragendon blik.
|Wo weten nu allen wat dit jaar ons heeft
bereid, ons heeft ontnomen, het afgelegde
jaar ia een schakel meer in ons gee:tel.ijk
be.zifc. We bunnen er in terugzien, h rinrus-
ringen oproepen zooveel het ons belieft Wo
kunnen ni:-r. één uur peilen, geen handbreed
•oor ons uitzien, in het vóór ons liggende.
o staan stom en doof en blind voor den
muur, dien do toekomst voor onr, opricht.
Eenvoudig©, onverzettelijke, ontacttendc
vaar he id I
De Oudejaarsavond, dei Nieuwjaarsdag
;ijn vieringen v .n verbeelding, van oen ver
melding, die traditie werd. Iedere dag is
den oudjaar of een nieuwjaar, wat men
wil. led ren dag, ieder mo.uc.nt. keen de
aarde terug np .mzelfde punt in baar baan
onr dc zon, juist het tijdperk van onu jaar
geleden, verb.ten. Deze terugkomst her
denkt de aarde in vier boeldenlente, zo
mer, herfst en winter Deze seizoenen kce-
ren door onzen kalender tusschen offieiec-
lo datums ingelegd, naar vaste volgorde
weer. Zoo keert dn verbeelding van een
nieuw jaar door don kalender geregeld
weer na twaalf maanden van een vorige
viering.
Het. is oen goed© traditie, deze viering
vast te houden cn te -teven eerbicdigeh.
Om even stil te staan. Want door dit stil
staan beseft men eerst ten volle het voort
gaan, beseft men de korte vluchtigheid
van oen enkel levensjaar ziende de wer
kelijk» kortheid van die schakels van jaren:
een menjchenleven, dien tijd ons streven
toegezegd 1
Er zijn moer nieuwe-jaarsdagen dan die,
welk© door a et mcorcndcel onzer worden
gevierd.
Christenen, Israëlieten, Chinoezen en
andere volkeren hebben er elk één. Zc loo-
pen, wat data van vit rin» becrcTt zeer uit
een. Onze Nieuwjaarsdag Ï3 die van den
lsten Januari. Dan ligt do 0udejaar?d«i.7
juist achter ons, waarop volgers de Grego-
rteaDsche. tijdrekening ton periode voorbij
is. welke do aarde noodig had om éénmaal
haar elliptische baan om de zon af te leg
gen.
Dit is, behalve in schrikkeljaren een po-
iodc van 365 dagen of sterronkundig ernige
uren, minuten cn séconden meer. Het heeft
ten allen tijde r.ieeito gekost aan dc tijd-
kundigen, een goede vcrdecling te brengen
in het tijdperk, dut de aarde noodig heeft
een baan te beschrijven om zon, op
dat we ons in het leven hiernaar stipt kun
nen regelen. Daarom wijkt de duur van een
jaar nog altijd min of meer af van den
varen tijd aan den hemel. Om op het tijd
stip van 31 December 's a/vonds twaalt
uren do nardo tc doen gaan door hetzelfde
punt van haar elliptische baan, dat z-j het
vorige jaar bereikte en in dc toekomst
ook voortdurend te laten samengaan, moe
ten wij schipperen.
Andere vol/keren raakten er echter meer
cu meer mee achterop cn wie, niet met de
Grogoriaan sche, maar met andere tijdre
keningen zich ophouden, bv. de Juliaan-
soho, zullen op den duur meer en meer af
wijken en Nieuwjaar vieren wanneer do
zon nog lang niet tot haar laagste hoogte
zal zijn afgedaald.
Tijn dagen nadat de zon het laagst aan
den hemel heeft gestaan is ons Nieuwjaar
aangebroken. In dezen tijd rerkeereu we in
de donkere dagen rond Kerstmis; nu ver
warmt ons de zon het minst; 4e dagen zijn
kort, de (koude nachten lang.
De vrieswind maakt een va3ten vloer van
het water, waardoor vele werkzaamheden
worden gestremd.
Het is in ons land da tijd van armoede,
van wreedo ontbering, als er zooals dit
jaar met de f el lo koude zoer groot© werk
loosheid hcerscht.
Wo spraken daarstraks van wijnglazen,
dia klinken.
Wat een parodie voot zoo vetenonder
wier oog©a dit bi«d komt. B r o o d-gebrok
is erl
Wiens ooren willen hooren, wiens oogen
willen zien, moet het i het hart grijpen,
die nood, we&o wordt geleden op 't oogen
blik.
Deze dagen van verscherpt Christelijk
bewustzijn, dringen scherper verantwoorde
lijkheid op.
Wij leven in een jammerlijk© maatschap
pij. J
Onze ethische begrippen doen ons den
naodcmensch beschouwen als een gelijke».
Theoretisch zijn we al lea broeders, prac-
tisch blijft van deze golijknteliing niets
over.
Bij do Eskimo's, lazen wn deaer dagen, is
dit anders. Fritjof Laaien vertelt van hun
leven in de practijk, dat gelijken tred
houdt met de hecrschend© zedelijk© begrip
pen.
Wat «do Eskimo's oncUxrsabcidt, brengt
ons niet veel verder. Maar het opent toch
wel de oogea voor bet ten hemel »cb reiend
contrast tusschen d© leer, dio wij belijden,
cn de daad van ons leven.
Waar nu ons schrijven als vanzelf hoen-
drijft? Tot ©2n daad vn de practijk, die
hier in Leiden op I xlcrs weg ligt Tot war
men (krachtdadige© steun yo' r onze talrij
ke wcrkloozen, die hier oj daar bijeenge
gaard staan of met allerhande artikelen en
dienstaanbiedingen l '>gs onze deuren ko
men, waarvan wo do kleumende kinderen,
als onze oogen maar openstaan, langs d©
huizen zien schuiven.
Een opwr.kkmgswoord tot weldoen 1
Een sympathiebetuiging nogmaals voor
die Lcidscho ingezetenen, welke, dc werke-
loosh id indachtig, een bazaar tot hulp
willen organisceren.
Dat voor allen do warmte van do wel
daad, höe klein ook, hoe gering, bet begin
moge zijn van een gelukkig nieuwjaar 1
lederen nieuwjaarsdag heeft de Boulc-
vard zijn traditioneel voorkomen van een
kermis aaDgcnomen, in zoover deue nainc.
lijk bestaat uit laDge rijen kramen Elk
jaar zijn da trottoirb bez t door kleine
industrieeicn, dio het „article de Paris''
cn vooral goe-ukoop median.»ch spuelgocd
met ongeëvenaarde scheri.zinnigheid uit
vinden en ineenzetten. Het publiek sto rt
zich niet aan gedrang of modder, tvrce der
ergste plagen, waaraan de hoofdadcr dar
Seincstad in dosen tijd kan lijdon, maar
beweegt zich langs eu vóór de uitsta.lin-
gen, alsof het een nieuw wen ld wond r
gold. Het gaat daarmee als mei het zenden
van kaartje* bij den aanvang van hot jaar.
Ieder vorwenscht dio plichtpleging, maar
doet er toch aan mee. Evenaco varen de
Pa rij zen aars uit tegen de gewoonte, welke
hun BouEevard van Kerstmis tot 10 Januari
nagenoeg onbegaanbaar maakt, maar bo-
vinden zij zich onder d© eersten, die be
wonderend en snuffelen.-! voor de kraam
pjes in (kwestie stand houden. De Parijze-
naar is, zijn» ondanks en misschien onbe
wust, een slaaf van de traditie.
Dat ziet men ook aan <le Nicuwjaars-
gewoonten. Ook al viert mon in Frankrijk,
waar de révcillon geheel en al in de zecteu
is god rongen, minder clou bij ons het a hei
dend Oudejaar, zoo is men er aan bet .for
malisme der Nieuwjaarswenschcn niettemin
trouw gebleven.
Da „étrennes" of geschenken, welks aan
dio wunsckcn kracht moeten bijzetten, zijn
nog steeds, tot groot© voldoening, zoowel
vaD hen, dio ze ontvangen, als van de
verschillende leveranciers, ia groote eer.
Ook ziet men dan in de stad, waar dron
kenschap tot de weinig beoefende ondeug
den behoort, tal; van lichte! .k beschonken
personen langs de straten. Is een heiig roet
zonder ge vul den roemer niet het ware, zoo
mag er evenmin, althans bij person ca van
verschillende kunne, de kus der vriend
schap bij ontbreken. Vandaar dat lieden
met uitgebreide relatiën soms veroordeeld
zijn een vijft'gtaJ „petits verres" t© ver
orberen en evenveel malen omhelsd te wor
den. Gaan Wijntje en Trijntje dus in dezen
bij de burgerklasse wel degelijk gepaard,
de meer door d© fortuin gezegsnden laten
het meestal alleen bij hot vervullen der
door da etiquette opgelegde plichten, bijv.
het brengen van een bezoek en het over
handigen van een bouquet ©f oen zak bon
bons.
Wat do laatste betreft is ook, zooals bij
zoo-veel zaken t© Parijs, het moik en ook dc-
prijs meer in overeenstemming met de
beurs of do maatschappelijke positie van
den gever dan met dc warmte zijner ge
voelens. Wanneer mar. nagaat, dat oen
zak met chooolade-pralines cf fondante
bij Boi&sier of Marquis op den Boule
vard getocht, gemakkelijk 100 francs
kost, begrijpt men inderdaad, dat een jong-
mensch, die zijn naam in versc-ullendo wij
ken der Par^sclie wereld heelt op lo hou
den, er vaak to© komt in zijn binnenste
het complimentevan een minder goodaardi-
gen wensch vergezeld te doen gaan.
Van hut afschieten van vuur wapen en, het
gooien met klappers en dergelijk vreugde
betoon, in zwang vooral op 14 Juli, wordt
te Parijs met 1 Januari nooit veel gemerkt.
Dc csafe'# zijn vooral op den Boulevard nog
voller dan gewoonlijk en dat ia het voor
naamst© verschil in het uiteri .k van Parijs
met andere dagen. Wat de Hollanders aan
gaat, zijn er wellicht onder hen, d»e de
goede gewoonte behouden hebben binnens
buis een ouderwctschen Hoilandsehen
Oudejaarsavond vieren.
Zeer veelvuldig komt dit zeker niet
voor en in elk geval zullen zij zich dan van
den vaderlanckvchen avontLe. kgang te
spenen hebben. Men doet in den vreemde
trouwens niet altijd verkeerd d© plaatse
lijke gewoonten te volgen on uit te roepen:
's Land# wijs, 's Lands eer". Of zutes het
devies was van een vijftiental Parijsciie
landgcnooten, dio op Nieuwjaarsdag eeu
grojten kring vormden in het procflokaal-
tje van Bols op den Boulevard? In plaats
van het zoo vaak gehoord© ,,Je vous la
6ouhaite bonne et heureuse" werd een krach
tig ,,Veel Heil cn Z gen 1" vernomen. Doch
ook werd er gezien, dat al die habitue's de
gérante-c-aissière op de beurt oen kus ga
ven, dat het klapte Dat was weer Fran..cht
manier Het is waar, dat men een collecte
had gehouden om dc juffrouw een fraaie
bonbonnière aan te bieden.
„Utile dulci" dacht zjj waarschijnlijk,
het een© gevende cn het andere nemend;.
En dat was do eenige manifestatie, die
do Hoilandsehe Kolonie als zoodanig, zich
op den eersten dag van 1E07 te Parijs
veroorloofde,
Hoe of liet vandaag zal zijn
Wij geven hior^ ©en relaas over do vie
ring van het Javaanscb Nieuwjaar op een
tabaksplantage in de binnenlanden van Su
matra De schrijver een tabaksplanter
verhaalt daaromtrent:
Het gfeouo feest voor de Javanen, bet
Javaans.h Nieuwjaar, dat roods lang door
hen verbeid werd, was cindeljk daar.
Uocd# vroeg i.i den morgen hcerschto er
groot© bedrijvigheid in den Javaaoschen
kampong, daar een karbouw, welke door de
rdernorning aan co Javanen ten -ger
schenlk© was gegeven, geslacht werd.
D t vloesch werd daarna ter verdeeling
aan hoopjes op matten gcle»gd en de J a-
vaansche mandoer of hoofdman riep eerst
dc gehuwde mannen cn vrouwen en daarna
de ong liuwde, ten einde nun deel te ont
vangen.
Gewoonlijk wordt door een der Europea
nen van do plantage toezicht op dc verdcc-
ling gehouden, daar er al licut kibbelpar
tijen ontstaan, doordat de oen moor gekro-
gen heeft dan de ander.
Nadat iedereen zijn porD© ontvangen
heeft, ging men zich voor hot feest in zijn
best-© plunje steken.
Het was een aardig gezicht de Javaan-
schc vrouwen in haar mooie, geklemde ka-
baais en bonte sarongs te zien rondloopen.
Ook de mannen zagen er in hun veelkleu
rige jasjes en witte broekjes, gedrapoord
met mooie sarongs, keurig uit.
Tegen elf uren begaven de Javan-sn, zoo
wel mannen als vrouwen, zich naar het
kantoor van den administrateur van de
plantage, ten einde als naar gewoonte
ecnig voorschot op hun salaris te ontvan
gen, ter gelegenheid van hot Nienwjaar#-
feest.
De uitbetaling liep nogal vlug van sta-'
pel cn onze Javaantjes spoedden zich met
hun geld terug naar den kampong, waar
toen eon makan besaar of feestmaaltijd
wend aangericht.
In den middag hadden er spolcn ia den
kampong plaats, zooals mashklimmen, zak-
loopen on dergelijke, waarv er door
administrateur van de plantage verschei
dene prijzen waren uitgeloofd.
Het was vermakelijk om te zien hc© onze
vlugge Javaantjes als katten in do palen
naar boven trachtten te klauteren, doch
door d« gladheid van dc pelen tol kin s on
telkens weer Daar beneden gleden, hetgeen
een algemeen gelach onder dc tceaohou-
wers uitlokte. Toeh waren er ook, die den
top bereikten cn dan mot triurafeerende
blikken zich met den veroverden buit naar
beneden lioten zakken.
Het zakloopen, dat op het mast klimmen
volguc, wekte ook voortdurend den lachlust
der omstanders op. Vooral was het grap
pig, om do leuke gezichten der jongo Ja
vaantjes te zien, die in stomme verbazing
naar dit alles stonden te kijken.
Nu en dan gaven zij echter van "hun
vreugde blijk, óoor in het gras te gaan
rollen cn de raarste sprongen te maken.
Het waro feest voor de Javanen begon
echter tegen den avond, toen in den kam
pong do wayang of tooncelvoorstclliag met
gamelan-begeleidiDg plaats had.
Met een mijner collega's had ik afgespro
ken dien avond een kijkje in den kampong
te nemen.
Tegen negen uren begaven wij ona dan
ock op weg. Tn <1© verte hoorden wij reeds
het droefgeestige, doch niet onwclluide. de
geluid van dc gamelan. De gamelan 13 oen
stol muzidk-instrumenten, waartoe zoowel
blaas-, slag- als strijk-instrumenten belmo
ren. Een volledige gamelan bestaat uit on
geveer vier on twintig instrumenten.
Zooals wij echter later zouden zien, was do
gamelan hier erg primitief en bestond deze
slechts uit enkele instrumenten.
In den kampong gekomen, was de wayang
reeds druk aan den gang. Het toonccl be
stond uit een wit zeil met rcodezi rand,
dat tusschen twee palen was gespannen,
Aan do voorziyde van dit doek bevondeo
zich de toeschouwers, terwijl aan do ach
terzijde dc muzikanten, benevens <lo per
soon, die de voorstelling leidde, aanwezig
waren. De rol van tooneelspolcrs werd
door poppen vervuld.
Deze poppen zijn of van leer óf van hout
gesneden cn het zijn meestal gedrochtelijke
figuren, welke met allerlei kleuren be
schilderd zijn. Verder zijn de poppon voor
zien van ijzeren pennen, waarmede zij in
de houten latten achter het zeil g:stoken
worden.
De geschiedenissen, op het tooneel voor
gesteld, zijn gewoonlijk uit de oudste tij
den. Helden met bovennatuurlijke* krach
ten komen daarin voor.
Het gehcclo tooneel werd lüer door één
lamp verlicht. Verder had dc vertooncr
nog een triangel bij zich, waarop hij sloeg;
wanneer er een gevecht op het tooneel
plaats had. Dc toeschouwers, welke aan de
voorzijde van het doek zaten, zagen alzoo
alleen do s.haduwcn der popren.
De gamelan, welke de voorstelling bege
leidde, bestond uit slechts vijf instrumen
ten, n.l. do kendang, een -soort kegelvormi
ge trom, de reba-b, een strijkinstrument met
slechts twee snaren, koempocl, voel over
eenkomst hebbende met onze gong, en de
gambang ka jee, een instrument, bestaarde
uit een langwerpigen houten bak, die aan
do bovenzijde geheel open is en naar een
der zijden smal toeloopt. Een aantal lang
werpige blokjes van djattihout nr ten in
dien bak op koorden cn worden met ha
mertjes bespoeld.
Er was ^en talrijk publiek bi.i de wayang.
Onbeweeglijk, zonder soms een woord te
spreken, zaten de toeschouwers met be won
dering te kijken naar <1© wanstaltige figu
ren, dio zich op het doek vertoonden. Nu
cn dan echter, wv.innecr de vertooncr op
de triangd sloeg en er dus een gevecht
aangekondigd werd, ging er een luid hcera
onder het publiek op.
Er wordt ook gedobbeld cn gekaart,
waarbij het toms tot bloedige vechtpartijen
komt.
Het Javaansch Nieuwjaar duurt op do
plantages ongeveer drie dage^.
men, ti poiyuicj
en kcrkclij!
de zJc* lang
Europa overwo
Do Duitscho namen der dagen Sonntag,
Monfcag, enz., zijn de woorden, die zijn
afgeleid van de namen: sunnuntag, mana-
tag, zie3tag, mivtawecha, denarestag, fna-
tag, sambarta;, die reeds omtrent dc tien
de «uw ia gebruik waren.
Deze oud-Duitschc namen staan in nauw
verband niet die der Noren, Zweden, Hol
landers, Denen cn En&.l'vehenbijv. do
oud-Noorscho zi^n: sunnudagr, manadagr,
tyrsdagr, cdin&drgr, thorsdrgr, frjadagr,
Langardagr, de oud-Engelsche: sunnandaeg
monandjy^g, tivesdaeg, wodone&dacg, thun-
recdaeg, wusterndaeg.
Dc groep van deze Gcrmaansch? namen
dir dagen i* gevormd van oud-hc-iclensche
mythologischs figurenZvn, Maan, Zio,
Wodan, Donder, Freia. Toch" zijn deze
Germaanse he a# men niot, zooals men
vroeger geloofde, oorspronkelijk G rmaan-
Ezhe >©iffctuMtien, maar een vertaling dor
oud-Romcinschc, die naar plaaoctgxlen ge
noemd waren. Volgens Grimm had dezo
vertaling plaats ©uitrent de vierde of vijf-
do eeuw, in elk geval nog ia een tijd,
tcea Germaan echo stammen van Duitsch-
land heidenim waren. Van uit Duitechlar.d
versprciddea zich dezo planeetnamcn cv:r
Noord-Duitechland naar -Scandinavië en
vaa daar vorder zelfs tot de Finnen on
Lappen. Do Finseho namen luiden: sun-
nuntai, m.aaneni.ai, siistai, kcskiwükko,
truorstai, perjantai, lan&ntui.
Do oude Romoinsch© namen der 5 dagen
zijn volgens Dio Cassius in het begin
der tweede eeuw ontstaan. Zo luidden*
dies solis; dies lunae, dies M&rtis, diess
Mcrcurii, die3 Jovis, dieB Vcnc* G, dies
Saturni. Toen deze namen in het Ger-
maansch werden vertaald, Echrcef men in
plaats* van Sol en Lura eenvoudig Zon on
Maan; in plaats van de andere plancetgo
den, daarmeo overeenkomen godheden
dcr~Gcrmanonvoor den oorlogsgod Mars
Zio, oud-Noorsch Tyr, voor Mercuriu? don-
windgod Wodanaz, voot den weergod Jupi
ter Thuniraz, oud-Noorsch Thor, voor da
godin der liefde Venus -kwam haar Noord»
sche oollcga Fria.
De benaming der dagen naar do plane
ten i9 ontstaan in het beschaafde gedeo'txr
van Voor-Azic. Zij is waarschijnlijk een
laat product tier Babylonische beschaving.
Wanneer in de Babylonische oudheid de
gewoonte ontstaan i3 om de dagen dar
weck naar de zeven tenc goden te noo
men, is niet vast te stellen. Tot nog toe
z;jn er geen oud-Babylonische na »n vaa.
dag"n in spijkerschrift ontdekt.
Vermoedelijk nog v_.l ouder dan do Ba»
bylonischo benaming oer dagen is
oudo Hebreeuwse he numeraaiwe-ek. Van
oudsher waren do Joden gewoon de zeven
weekdagen te tellen risc'non, icheni scho-
lischi, rabiat, hamschi, Risi en scabb-tt. Da.
kennis der weck van zeven ^agc- reikt tob
in de verste oudheid van het heicv^ncioni
terug, zeker tot don tijd voor Mozes.
De vraag welke van do beide weken noo
geren ouderdom Q-± oo rsprotike I «j Jtü- d
toekomt, de Joodscko of do j^abyloaische,'
L nu nog niet te beantwoorden, vooral ni^t,
omdat do beteekenis van het Babylonischs
schabattu, dat veel gelijkenis hoef. roet hefch
Joodscho schabatt, nog niet opgebeldeiv is.
Do planeetnamcn der llomeine^ ©amen
do Romaanscho volken over. D© F ran
selen, Italianen, Spanj- .rden en Ft %me-
niers noemen de zeven dagen der week op
de manier dor ouden.
Behalve Zondag en Zaterdag dijn allej
dagen naai* planeten genoemd. Op Zater-,
dag cn Zondag hoeft het Christendom inj
vloed uitgeoefend. Van af het begin plaats*
te nl. de Kerk tegenover de heidenach©
planetaire week, een c-idcie, een t.llcndo,
week. 4De strijd tusseiien deze b_i_'e syitc-
dp poiytlieiitischo planetair© week}
erkclijks n urne raai week, duur-;.
In bijna heel V.cstej
opa overwon de ouco plane-'
taire w ek. Dc k^rkellj^-* wccic: dies clomr-
nica, ria secunda, feria tertia, leria?
quarta, feria quinta, feria sexta, u-bbatum,;
drong hier bijna niet door. Alleen Zondag
en Maandag- verloren hun planeet amen'
cn kregen de (k. rkelijke namen dominie.oa(
sabbatum. In liet Portugcesch is de kerke--'
lijkc weck geheel opgenomen.
De oude G:iaken hadden sed rt d; 2do»(
eeuw hun weekdag.n juist g noemd ais da
Romein n, Datuurl'.k met de Grid: he -o-'
dcnnamenl Toch verdrong lii:r in h t. Oos-,'
ten de k.rkd'jk© Bumcraalwcck de beid n-i
sche planetaire weck. Ook de tcyenw'-ordig©,
niouw Gri kscho week vol-it de oudo her-l
kelijko telling, die op baar beurt dc vuorb-.
zetting der Joo-dsche telweok waa.
Te geli:'" met de verbreiding der Byzcn-;
tijnsche b.tchaving over Slavo i che,
volken vau N:>crd-OoLte'.ijk Europa Lvram
ook do numeraalwcek bij de slaven in ge
bruik. D© nomen der dagen van rllel
Slavische volken gelijken veel op elk ar
en berusten op de kerkelijks telling. Van
de slaven werd dezo week ov r.yno ..ea
door de Lithauers en Letten, en van de "en
■weer dcor de Es then. Ook dc Ma-
gy aarscho aam en zijn dooU van Slavischeii
oorsprong.
De namen der dagen bij da Celtischa
volken, de Brctagners, Ieren en Walen 7. ,n
van Romeinrchoa oorsprong. B:j de Bro
tangers zijn alle dagen naar planeten
ncrnmcl, do Walen cn teren hebbea drio
namon, van Cbristelijk?n oo. sprong.
Evenals in Europa stonden ook in hetr.
Oosten, Afrika en Oost-Azië verschil lendej
systemen tegenoveT elkaar. De Christ, lijke'
Syriërs hadden een numeraate'eck. juist ala,'
do Katholiek© Kerk in het Westen. Dcue,
Syrisoho weck werd overgenomen door dol
Arabieren an Parzen.
De Arabische weck is te grlijk rret den'
Islam over vele andere volken verspreid!
zoo droag ze ook ia Indië, ging naar Java,,
cn naar veracbiilendo Airik-anicke ftem J
men. Vorder heeft di Arabische week ïnr
vloed uitgeoefend op de Turksche. D^ Ar-,
mconscbe naxaen toonen Pcnisehcn in-j
vlood, cis der Ethiopiërs zijn «ls d-^ Syri-J
sche.
Terwijl do nriiaeraalweek in Wcrt-Azi©
dï overhand kreeg, rrspreidde zich da
oixl-Baby Ionisch? planetaire weck over
Indië. Dq weekdagen in Hindoe, Hindoe»,
Btan cn in bet Siamcens?he g bted ziiai
near planeten geno.md. Vcrd'-r zijn d;za
In-discha namen in het Mongoolsch ea
Tibetaanse!: vertaald.
In Java b'staan drie soorten van nament
een vcroudc Javaansche vijflrag.che weelL,
verder do Indische en eindelijk sinds dq>
Lfdo eeuw de Arabiacho week.
