de MMaal
puddihci
BLANCKAERTS1C\,
flffif-SlLESTÏNS - VICBY-HOPim - VIGH7- 6RANDE- GRILLE
STAALINDUSTRIE
Lijders aan iiiaaij- en Inyewandziekte
EXiXiEN BÖ3Y
PERSOVERZICHT.
zuivere Preanger-Koffie
LEIDEN, Breestraat 34, Telef. 388, AMSTERDAM,
Roode Port B., Witte Port B.B.,
WESmmEM a Lillj
LIJNZAADKOEKEN,
Elttirsdis Instaliaiifis raar lialii sn krackt.
PASTILLES, ZOUTEN, COMPRIMÉS ViCHY-tTAT
Comprimé's van P. VAN BIJSTERVELD,
Vraagi P. v. BIJSMViLD's Purgeerpastilles,
BESCHOUWINGEN, IDEEËN en IDEALEN
Mevrouw D. LOSSMN-v. d. WILLIGEN.
Do Arnbemsche Courant zet
uiteen, dat zij in hoogo mate bedenkelijk
en met don feitclijken toestand weinig in
overeenstemming acht do uitspraak van
prof. mr. Van der Vlugt, dat als vraag
.van wetgeving het onderwijsvraag
stuk dood en hegraven zou zijn. Wat
is er, vraagt zij, in den toestand dan toch
wel veranderd sedert met de geheele lin
kerzijde prof. Van der Vlugt zioh. verzette
tegen dr. Kuypers ïïooger- en Lager-On-
derwijswetten 1 Niets anders toch dan dat
zij in het Staatsblad opgenomen
'zijn; maar zijn daardoor dc ernstige be
zwaren daartegen niet eerder nog ver
meerderd, in stede van verminderd! Im-
]mers, toen zij in do Kamer nog in behan
deling waren, weiden de verderfelijke ge
volgen daarvan nog slechts geducht voor
het geval ze in uitvoering zouden komen,
wat toen wol waarschijnlijk was, maar
toch altijd niet zeker; en nu die gevolgen
|zich meer en meer voelbaar maken, nu
komt en dit acht de Arnhemsche
Courant bevreemdend prof. Van der
Vlugt zelfs met de verklaring, dat men
links, evenzeer als rechts, met den door
dr. Kuyper's wetten in het leven geroe
pen toestand niet slechts vrede heeft,
maar zich er ook niet tegen verzetten
zal als een volgend „Christelijk*' Kabinet
voorstelt op het gebied van het lager on
derwijs do lijn nog verder door te trekken.
Na 1889 kon men, brengt het blad vervol
gens in herinnering, ter linkerzijde ten
slotte zich nog rustig neerleggen bij het
nieuwe beginsel der subsidieering van hot
bijzonder onderwijs, toen van rechts on
der de leuze: „pacificatie/* verzekerd
werd dat met de wet-Mackay verkregen
was wat onder do Grondwet bereikbaar
was. Maar toen die vredesdroom verstoord
werd door dr. Kuyper'3 Lagor-Onderwijs-
novelïe, heette het terstond dat daarmede
hot einddoel: vol komen rechtsgelijkheid
van bijzonder en openbaar onderwijs, nog
niet was bereikt, en nu derhalve van de
overzijde zelfs geen pacificatie is voorge
spiegeld, nu komt, roept het blad uit,
prof. Van der Vlugt dccreteerenals
vraag van wetgeving is het onderwijs
vraagstuk dood en begraven t
,,Do vrees voor een democratische socia
le wetgeving moet wel groot wezen zegt
het blad voorts als de hooglceraar
thans, na do totstandkoming der docr
hem zoo fel bestreden onderwijswetten,
aan het slot van zijn artikel o.a. kan
schrijven: „Gold het in do naaste toe
komst bovenal do vrijheden des geestes te
verdedigen, die indertijd op Rome en Ge-
nèvo zijn veroverd, dan zeker had het een
gezonden zin, langs de geheele linkcrlinio
het bevel to doen weerklinken, sluit do
gelederen 1 Maar wie acht thans in ernst
die vrijheden bedreigd? Of ook: welk on
derworp komt binnen een afzionbaren tijd
aan de orde: waarbij die vrijheden ter
sprake, laat staan dan in perikel worden
gebracht?"
Het wordt toch, vooral van anti-revolu-
tionnaire zijde, allerminst verbloemd, dat
aan den eiscH van mr. Groen van Prinste-
rer wordt vastgehouden: de bijzondere
school regel, de openbare aanvulling en
nog ip den afgeloopen zomer werd in haar
pers de stelling luide uitgesproken: het
Bohoolgeld op de openbare school moet
iets duurder zyu dan het schoolgeld op
do Christelijke school". Dat dit streven de
geestesvrijheid in gevaar, het volksonder
wijs zonder dogmatischen dwang in 't ge
drang zou brengen en onvermijdelijk aan
den omvang van het onderwijs, dus aan de
volksontwikkeling op breeden grondslag
schade zou doen, kan geen vrijzinnig man
ontkennen; men behoeft zich slechts het
rapport der „Unie" voor den geest te roe
pen, volgens hetwelk voor het onderwijs,
waarvoor do overheid de taak van het ont
brekend of onvoldoende particulier inita--
tief zou moeten overnemen, de geldelijke
steun uit de openbare kas tot het aller
noodzakelijkste, dus tot een minimum zal
worden beperkt..
Het Huisgezin maakt naar aanlei
ding van dit artikel eenige opmerkingen.
Volgens dit blad staat het vast dat een
nieuwe porfcijgroepeering nooit kans op
slagen heeft, indien hetgeen op onderwijs
gebied is verkregen, niet wordt aanvaard,
maar tot een voorwerp van nieuwen strijd
wordt verklaard. Wanneer de vrijz.-dem.
zeggen: Wij wenschen een afscheiding van
conservatieven en democraten rechts en
links, doch zij koesteren daarnaast het
voornemen dr. Kuyper's onderwijswetten
ongedaan te maken, dan leggen zij daar
mede de door hen gemaakte afscheiding
een onoverkomelijke hinderpaal in don weg.
Daarover zullen z.i. over de mannen van
rechts, allen, zij mogen in sociale kies
recht- en legorzakcn afwijkende meeningen
voorstaan, het eens zijn. Een punt in de
uiteenzetting der „Arnh. C t/-* beeft,
naar do meening van het blad minstens
behoefte aan verduidelijking, n.l. datgene,
wat zij schreef aangaande do verderfelijke
gevolgen van do H. O. cn L. O. wetton
van het ministerie-Kuyper. Dienaangaan
de ziet het blad gaarne eenige nadere
opheldering tegemoet. Want besluit het
„verderfelijke" gevolgen is al meo het
ergste wat uit een wet kan voortvloeien,
en we aarzelen niet het te bekennen
wetten, die zoodanige uitwerking hebben,
dienicn te worden hjerzijen. Als men (ons
aantoont, dat een "wet „verderfelijk" is,
dan zeggen wij: weg er meel Maar, niet
waar, het is niet voldoende, dat men het
beweert.
Een nieuwe partijgroepeef
ring. In verband met het artikel van
prof. mr. Yap der Ylugt betoogt het
H bid., dat de verschillen bij de Christe
lijke partijen even groot, misschien nog
gnooter dan bij de vrijzinnige 1 zijn en dat
het een fout van den .geleerden schrijver
was, dat hij de samenstelling der rechter
zijde buiten beschouwing ljefc, pn alleen de
partijen der linkergroep behandelde.
Naar de meening van het blad beging
de schrijve^ door uit het oog te vierlie
zen, dat, evenals de linkerzrijde en deze
naar de overtuiging van hot blad nood
gedrongen slechts de leus van hetanti-
clericalisme bindt, zoo ook de rechterzijde
alleen bijeengehouden wordt door de anti
these-leus welke leus z.i. cxpnesselijk aan
geheven is om een band, die niet bestond,
tusschon de rechtse he partijen te smeden,
een onrechtvaardigheid. Vervolgens verde
digende de leus, die voor de provinciale
Statenverkiezingen op den liberalen par
tijdag te Gorkum is aangeheven, geeft het
blad te kennen, dat z. i. te Gorkum geen
pieuwe strijdkreet (aangeheven is, maar
dat toen slechts de aandacht gevestigd is
op den strijd, die bestond, tusschen de
heterogene linkerzijde, die bet ministerie-
De Meester en in het bijzonder minister
Staal steunde, en de even heterogene
rechterzijde, clie dat ministerie aanviel.
Het was zekert, zogt het, dat, indien de
„Linkerzijde" in de Eerste Kamer meer
derheid werd, het ministeries-Do Meester
zekerheid zou verkrijgen vruohtbaren wet-
gevenden arbeid te kunnen verrichten. En
z'j> de groepen der linksche partijen dus,
die dit ministerie, dat eerlijk en onafhan
kelijk zijn plicht had trachten te doen,
wilden steunen, moesten wel rekening
houden met de tegen hun wil tot stand
gebrachte en bestaande verdeeling van re-
geeringsparfcij en oppositie. Zij moesten
wel zich vereenigen tegen de gecoaliseerdo
partij der kerkelijken. Niet om de anti
these die de meesten hunner op staat-
tkundig gebied, hetzij in de pnactischo po
litiek van zfeer ondergeschikte beteekenis
achten niet om dio antithese op to ra
kelen, maar omdat op dat oogenblik er
Blechts één partijgroepeering was.
Het eenige doel van do stemmingen voor
de Provinciale Staten was zoo gaat het
blad daarna voort tc trachten do meer
derheid van de Eerste Kamer minder fel
anti-ministerieel to maken. Dat kon alleen
door zuiver tegen of vóór de Regeering te
doen stommen, zuiver rechts tegen links,
dus clericaal tegen anti-clericaal.
Indien de heer Yan der Ylugt do nood
zakelijkheid hiervan niet inziet, zou hij
moeten aangeven hoe het politieke vraag
stuk den kiezers dan de-zen zomer zou
moeten zijn voorgelegd?
Of denkt men, dat reeds dezen zomer
ons volk rijp was om te kiezen tusschen
„democraat" of „liberaal", aooals far. v.
<L Vlugt het ,wil? Zou de beteekenis, die
mr. Van der Vlugt aan die woorden geeft,
toen reeds begrepen zijn, zouden niet „li
berale democraten!* bij duizenden protest
hebben aangeteekend? En zou niet op het
allerbest beifeikt zajn geworden, dat allecü
in het Ikamp der vrijzinnigen een gtrijd
uitbrak en de rechterzijde als één jnan
bleef stemmen op de officieele kerkelijke
candidaten
In een volgend artikel gaat het H b 1 d.
na hoe de kansen 6taan, dat in een niet
te verre todk'omst een partijgroepeering
ontstaat, afhankelijk van do houding der
partijen tegenover de actueele staatkundi
ge en economische vraagstukken van den
dag.
De ,,'N ieuwe Rotterdamsohe
Courant" heeft een aantal artikelen
van baar militairen medewerker geplaatst,
waarin beschouwingen geleverd worden
over het Wetsontwerp tot varmindering
en wijziging van het VIIIde Hoofdstuk
der Staatsbegrooting over het jaar 1907.
Gelijk bekend is wordt bij dat Wetsonfc
werp dequaestievan het blijvend
gedeelte der iüilitio opnieuw aan het oor
deel der Volksvertegenwoordiging onder
worpen, en zoowel wat het beginsel ale de
wijze van uitvoering aangaat tsr beslissing
■voorgelegd in den geest van het Kabinet.
Aan het einde dezer artikelenreeks, merkt
schrijver op, resumeerende het door hem
in het midden gebrachte:
„De toestand, die bij aanneming van het
Wetsontwerp in het loven zal worden ge
roepen, is de volgende. Tot dekking der
mobilisatie en tot handhaving' der open
bare rust en orde kan op onze cavalerie,
onderscheidenlijk niet, en slechtss i n
beperkte mate gerekend worden. Vor
ming van goed miitiekader is niet wel
mogelijk; do oefeningen zullen lijden on
der do geringe sterkte van geoefende man
schappen; eveneens zal aan alle eischeu
Van dien dienst niet naar behoore-n kun
nen worden voldaan. Behoud van het blij
vend gedeelte, door de geheele lichting 2
jaren onder de wapenen, is bij hetgroo-
te tekort aan vr ij willigere en
de tegenwooraigo sterkte der lichting on
misbaar. Is dit tekort geheel aangezuiverd,
dan kan tot vermindering van het blijvend
gedeelte worden overgegaan. Wil de cava
lerie op elk oogeblik gereed staan zijn om
na enkele, stel 6 uren, op oorlogssterkte
uit to rukkon, dan moet het aantal ge
oefende vrijwilligers en miliciens gelijk zijn
aan do organieke sterkte aan huzaren.
Opkomst in October verdient, in het be
lang der oefening, de voorkeur boven een
opkomst in het voorjaai', omdat alle zomer
maanden dan beschikbaar (bflijiven voor
oefeningen in bet terrein; nu moet die
lichting zóó sterk zijn, dat met de vrijwilli
gers het eskadron op oorlogssterkte kan
uitrukken. Komt dan in October ©en nieuwe
lichting op, dan zouden de eskadrons weer-"
looa zijtn; daarom moet de oude lichting'
blijven tot 1 April. Dit geldt echter alleen-
wanneer uit de proef mocht blijken, dat iul
strijd met het gevoelen van den in spec*
tour, een eerste oefeningstijd van 18 maan-1'
den voldoende is. Om den rang van wachfr.
meester te behalen is echter een 2-jarige
diensttijd noodig.
Aan rijdende artillerie moeten dezelfde
eisohon worden gesteld. Wat de veld-artil
ler ie aangaat, behoeft men geen rekening
te houden met spoedige mobilisatie en hand-1
haring van openbare orde en rust. Da
eischen van den dienst, enz. maken behoud
van het blijvend gedeelte onnoodig, mits de
opleiding gesplitst worde in die van kanon
niers en die van stukrijders. Voor opleiding
van militiekader moet ook hier op 2 jaren
worden gereken;!.
Bij een regeling volgens het besproken
wetsontwerp zal men verkrijgen onvoldoend
geoefende manschappen, geen of weinig
bruikbaar militiekader, gebrekkig afgerich
te paarden, onvoldoend onderhouden mate
rieel, enz. en, om een geliefkoosde uitdruk
king te bezigen, het rendement vaa onzen
uitmuntenden vuurmond zal, als hij moet
worden gebruikt, onvoldoende wezen.
Ten slotte nog dit: Op bl. 3 van de Me
morie van Toelichting lezen wij het volgen
de: „Naar de verwachting van den onder-
geteekende zullen de thans aangevraagde
getallen, althans van de onbereden wapens,
in do praktijk blijken voor vermindering
vatbaar te zijn." De minister zogt niet
waarop deze verwachting gegrond is. Wij
verwachten geheel iets anders, namelijk dat.
bij de tegenwoordige verdeeling van het mïJ
litie-contingent over de verschillende wa^
pens 'i bij behoud van de verdere tegen
woordig van kracht zijnde toestanden, de
aangevraagde getallen zullen blijken geheel
onvoldoende te zijn.
Een afscheidswoord. De heer Hugenholts
beeft als aftredend lid van den raad van
Haarlem tot den voorzitter en zijn medele
den nog eenige woorden ten afscheid ge*
rioht, waarin bij 0. a-. zeide:
Ik vrees dat ik, gedurende de zes jaar
dat ik lid van Uw college mocht zijn, bij
de uiteenzetting van mijn inzichten niet
steeds den schijn heb' weten te vermijden,
alsof de strijd, dien ik meende to móeten
voeren, gericht was tegen personen in plaats
van tegen zaken en beginselen. Voor zoo
ver ik iemand Uwer daardoor onnoodigeo!
aanstoot heb gegeven, sta hier de belijde
nis van mijn oprecht leedwezen daarover,
maar tevens de eerlijke verklaring, dat dit
bijna onbewust en zonder uitzondering on
gewild geschied is.
Het ga U allen well"
Bij deze woorden teekent „De S p a is
nebode het volgende aan:
Dat is nu wol heel mooi gezegd, 'doch daajf
Laan S3, Own Haag. pp- ETAI.ASES en &8RKEL.BEHGGDE3DHEDEB.
brandt men dagelijks op
Uuitsche wijze 388 12
uitniunlenile iloor pir en smaak.
per 5 ons 55 üenh
V IMUi 0 U VV STOlü l U Y MN,
NIEUWE RIJN '17,
KCHTE
O ado J ene ver
P. HOPPE.
Verkrijgbaarbtf
alle Srossiers in
SedistiileerJ.
Let op cachet en
kurkbrancL
221 1U
Weet gij?
Kat gij behalve coat heer-1
lijken Ijspudding, ook 5JS j
kant maken sondes* ijs- f
machine, voor 30 ct. totaal,
voor acht personen, ds->or j
slechts te koopenEEN pakje ij
I5ct per pakje
8 Vraajj <1© eenvoudige cc-f
g truiks-satiw^zifif; bij uw f
jj winkelier. WANTROUW
AL3.K GOKöKOOl'KKE j
BNAilAAKSKLSn -2-
WIJNHANDELAREN,
bevelen zich beleefd aan voor de levering van alle soorten
BORDEAUX-, BCSJRS3GS5E-, PORT-, SHERRY-,
Q3ADE9RA-, RIJM-, bSBEZEL-, E8ALAS5A- en
PAGNE-miftEH, VERgflOUTH, enz., enz.
Bijzondes* ^tSïaisevoüoïi
echte geïmporteerde Bouro-Porïwüjnen,
k f 8.20, resp. 11 25 per flesch. 25G9 50
VOLLEDIGE PRIJSCOURANT op AANVRAGE.
WORË3ERVEER,
OPGERICHT 1703. ju.onl\ULIJKE FARRILUEN.
Voedert uw Wee met de zuivere murwe
merk „Ster" en W L, 2153 22
uitmuntende door hoog eiwit- en vetgehalte en grootste voedingswaarde
EERE-DIPLÖMA ParUs 1900. - NEGEN GOUDEN MEDAILLES.
Thuriagseli
Tof»8-i»ns^fiMY Pmnnnn Hooge technische Leerschool voor
I ÉjlsSlI CÜlil iillSoiOaü Machinebouw en Electrotechniek-
afdeelingen v. Ingenieurs, Technici
en Werkmeesters. Groote tabriokswerkplaatsen voor practische oplei
ding van Volontairs. Door den Staat gewaarborgde Examinatoren. Bui -
tenlanders werden toegelaten. Prospectus gratis. 594 16
Wy bobben de eer te berichten, dat wy heden een assortiment
VERSCKE DEVENTER iitUEiC,
zonden aan Mnlson VAM ÜUti, Breestraat, en den Heer 2*. v. d.
MOST "VAM SPIJK, Leiden, bj wie ons fabrikaat tot Deventer
winkelprijzen wordt verkocht.
Aanbevolend, KL01*.VIAN BAERSELMAN,
4143 14 Onde Koek bakkerij, Nleuwstr., Be venter.
32
RLEM. 1070 28
Ilaakkiimlig-s) behandeling' door
pS.
lil
ejgekdor9 van den FFEAiMSCHEM STAAT
Goed den Naam aanduiden r
Men eisohe op al deze Produkten het Merk
ï'x-.-.<y
19'; i3
©rösiSü&oriisïfj
voor onderzoek van den bodem
tot verkrijgen van Koel-,
Drink-, Fabriekswaterenz.
8 J. HUFNEB, Voorbout.
li n
6770 9
Het BUREAU VAN €ON-
SULTAT1E IN ONGEVAL
LEN ;GESU11ILLEN vergadert
olken Dinsdag, des namiddags te
balfvior, in het gebouw van den
Hoogen Raad, aan het Plein No. 2,
te 's-Gravenhage, tot KOSTE-
LÖOZË TOEVOEGING van
Advocaten aan onvermogende partyen
by den beroeparaad le 's-Graven
hage, Indien daartoe termen zyn.
Yeroischten voor de toevoeging
yan'een raadsman zyn:
lo. Overlegging van een bewijs
van onvermogen, afgegeven door
den Burgemeester vau de woonplaats
des aahvragers;
2o Overlegging van een afschrift
der beschikking van de Uyks-
verzoiiéringsbahk, waartegen men
in beroep wensent te komen, of van
hot geschr-ilt, waarby daaitegen in
boroep gekomen ia;
Geen toevoeging geschiedt, indien
hot Bureau niet volkomen van hot
onvermogen des aanvragers en van
de aanvanxejyke gegrondheid njner
bezwaren ol beweringen overtuigd uj.
vinden RADICALE GENEZING door te gebruiken de
UBOSCOOP to BOTTERDAM.
Pry» per flacon f >5.50, mot gebruikaaanwyzing. Verkrygbaar by
Apothekers on Drogisten of tegen toezending van het bedrag per post
wissel a./d. Maatschappy „NOVUM". Houttuin 9, Rotterdam.
a fl.50 per flacon. 2259 86
Let op godep. Fabrieksmerk en Handteokening van den Uitvinder.
Verkrygbaar te Leiden by de Firma REIJ3T KRAK, Drogisten
A. SEJTHOFF's UBFSEVESS.SflAATSCH".
heeft uitgegeven en bij alle Boekhandelaars verkrijgbaar
gesteld
Mot toestemming van de Schryfstor, uit hot Zweodsch vertaald door
4Q0 fcfadlz. geh. 3 3.23.
INHOUD. Voorwoord. - I iïet SoIidari4eit»sevoel van
Isat Zelfbewuubdlfn. - II üe Zodeïijlte YVeteeu der
Schoont.- ill »e Schoon iicïdseodes van het Ge-
iL'tncI.apdcrCD. IV l>e Schoonheid in de ISaatechappij.
V liet ajolidarileite^erael der Volken. Aautcekeningen.
