DELI WILHELMENA-BIER
FONGERS
RIJWIELEN
Elixer
6. F. JAPIKSE, Oude Test 183. Telefoona. 59.
MACHINALE KOFFIEBRAHDERU.
A. LEWENSTEIN,
S. P. HfllNNEÜ!A, Haarlemmerstraat 143.
„De Stad Maastricht",
ViCHY-OÉLESTINS - VICHY HOPITAL - VICHY 6RANDË SRILLE
't Fijnste, goudkleurig Tafelbier.
V.S. Vraagt ook onze wettig gede
poneerde meiken: Frou Frou-,
Java- en Hlichie! Adriaanszoon
de Ruy ter-Wafelen.
WEGENS VERBOUWING
Haarlemmerslr. 150,
VAN AF
GULOEN.
ONOVERTREFBAAR'
Naaimachinenhandel
Leiden, Haarl.straat 141.
CATZ&Z00N VAN PEKELA GRONINGEN.
P. HGPPE.
PASTILLES, ZOUTEN,COMPRIMÉS VICHY-ÊTATJg
Men eische op al deze Produkten het Merk VSCHY-ÉTAT-
JSo. W517. LEIDSCH DAGBLAD. ZATERDAG 22 Jim. - DERDE BLAD. Anno 1S07
PERSOVERZICHT.
Het. „Utrechtscb Dagblad" ver
klaart zich voorstander van Staatsex
ploitatie der spoorwegen, zoo
wel om het beginsel als om de practische
gevolgen.
Om het beginsel.
Wij beschouwen zegt het den Staat
als identiek met de maatschappij of do gc-
i mccnschap in dien zin, dat bij het beginnen
van het begrip Staat" dc aandacht valt
op d© organisatie, waardoor de leden
der gemeenschap tot een eenheid, tot eon
orgauisme, zoo men wil, zijn saamgvoegd.
Vafi Gcrmaansche Staten is het primor-
dialo (kenmerk, dat zij berusten op de orga
nische associatie der vrije burgers; in zulke
Staten vallen Staat en gemeenschap samen
en worden slechts onderscheiden naarmate
van het gezichtspunt, waaronder het orga
nisme wordt beschouwd. In een vrij -«-oik
daarentegen is dc Staat het volk zelf, bt>
eohouwd uit het oogpunt zijner organisatie.
En dan is het des te meer rationeel, dat het
volk in zijn gcorganiseerden vorm mede
werkt aan de verhooging der welvaart,
waarbij ditzelfde volk, ook van het stand
punt der samenstellende individuen be
schouwd, zooveel belang heeft.
Nu zijn onder de vele factoren, waarvan
de welvaart van een volk afhangt, dc spoor
wegen een der voornaamste.
De welvaart van een volk toch wordt mede
bepaald door de verkeersmogelijkheid. Geen
Staat der wereld, geen heerscher van yoor-
uitzienden blik, of zij hebben liet ingrijpende
belang voor de volkswelvaart (en voor het
staatsbestuur) van een goed functionnee-
rend wegennet ingezien.
Door de opkomst £cr spoorwegen is dit
belang nu nog geïntensifieërd. Hót verkeer
is er dusdanig in oriWang, snelheid on af
stand door- toegenomen, dat men zich een
moderne maatschappij niet meer function-
neerend kan denken zonder dit hulpmiddel.
Dit verkeer betreft drieërlei: goederen, per
sonen en geschriften.
Maar ook het bestuur des lands wordt door
Misschenkomst der spoorwegen verwezen
lijkt, omdat eensdeels overheidspersonen en
volkvertegenwoordigers zich langs dezen
weg begeven naar de plaatsen, waar hun
aanwezigheid noodig is, anderdeels over den
spoorweg de dienstbrieven worden vervoerd,
waarmede berichten en bevelen tusschen do
verschillende organen van het gezag worden
uitgewisseld. En eindelij-c is een behoorlijke
verdediging des lands tegen een buitenland-
echen aanval niet meer denkbaar, wanneer
geen spoorwegen gereed zijn om troepen
naar bedreigde punten der grens in vol
doenden getale te vervoeren.
Kan nu misschien in geval van nood in
sommige dezer diensten tot op zekere hoogte
door andere middelen worden voorzien, dit
neemt niet weg, dat in den tegen voordigen
tijd do spoorwegen een zoo ingrijpende
functie vei vullen in heel het organische
leven van Staat en maatschappij, in dc
oeconomische en in de organisatorische wer
king der samenleving, dat bij een belemme
ring int of een ontbreken van de exploitatie
der spoorwegen, van een:richtig function-
neeren der gemeenschap geen sprake meer
zou zijn.
En daaruit volgt nu dit beginsel, dat de
behoorlijke functie van het spoorwegverkeer
niet meer,mag overgelaten blijven aan de
wilsbepaling van particulieren, maar dcei
moet uitmaken van do taak der Overheid,
op wier verantwoording ook overigens het
richtig functionneeren van het maatschap
pelijke samenstel berust.
Het spoorwegverkeer is in de huidige
maatschappij een aangelegenheid van alom
vattend algemec i belanghet mag dus on
der geen andere gcz'chtspunten dan die
van het algemeen belang worden geregeld;
en opdat dit stellig verwezenlijkt zij, be
hoort het beheer daarover te zijn in handen
van die macht, welker taak bij uitstek de
behartiging van het algemeene belang is: in
handen van den Staat.
Om 'de p r a c t i s c-h e gevolgen.
Particuliere ondernemers,, ook al mogen
zich onder hen de nobelste on meest phi-
lanthropisch gezinde menschen bevinden,
hebben in bun ondernemingen ten slotto
onvermijdelijk de behartiging van hun per
soonlijk belang tot richtsnoer.
Wie daarvan afgaat, gaat op den duur
als ondernemer failliet. Men mag, in wel
begrepen eigenbelang, den dienst zoo goed
mogelijk inrichten, liet einddoel is en blijft
de bate voor'de ondernemers. Wordt daar
entegen een onderneming door de gemeen
schap ten behoeve van de gemeenschap be
heerd, dan is het belang der gemeeutenap
het uitsluitende cn principieel© doel van het
beheer, ©n zal het 6treven er in cle eerste
plaats op gericht zijn om den gang
van zaken zoo goed mogelijk aan het alge
meen belang t© doen beantwoorden, terwijl
.eventueel© overschotten steeds weer aan het
algemeen belang ten bat© komen, doch geen
bate uitmaken voor enkele bijzondere per
sonen.
Openbar© exploitatie geeft goedkooper
personentarieven. Men reist hier te lande
over het algemeen veel te duur.
Niet minder aan handels- en eoonomisch
verkeer zal het ten bate komen. Het wonen
buiten de groote steden, het maken van
uitstapjes en wat al niet wordt door dc ver
laging van tarief gediend. Alle toeneming
van verkeer ligt in den geest des tijds.
Oolk de wenschelijklieid- van een uniform
matig tarief wordt, volgens hot blad, niet
ontkend. Particuliere exploitatie heeft
daartegen altijd bezwaar, wegens de tijde
lijke vermindering van inkomsten bij groo
te uitgaven voor uitbreiding van materieel
en personeel.
Maar d© .Staat lecit op langercn ter
mijn, kan desnoods tijdelijk winst ontbe
ren cn is dus in staat te doen datgene,
waartegen een particuliere Maatschappij,
terecht, opziet.
Het spoorwegverkeer is een zaak van zoo
óverwegend belang voor de gemeenschap,
concludeert het *J?lad, dat het-, in een goed
geordend© gemeenschap, niet anders dan
door en ten behoeve der gemeenschap ka-j^-
én.mag worden geregeld.
De ,,Ar n he m s o h e Courant'' ves
tigt er de aandacht op, dat in het open
baar gemaakte advies der Holl. Spw.-Mij
over dc invoering van den Midden-
Europecachen tijd buiten bespreking
wordt gelaten de vraag van het „meer
wcnschelijke van den Wcst-Europeescneu
tijd of het mogelijke, ook voor de spoorwe
gen, van de invoering Van Amsterdam-
schcn tijd" en gaat dan voort: Toch, op
dit laatste komt het allereerst aan voor
allen, die niet voor dc keuze tusschen Wess
on Midden-Europeeschen tijd gesteld wil
len worden, indien als tijdseenheid zonder
bezwaar do nationale, d. i. de Amsterdam-
sche tijd kan worden aangenomen. Zoolang
hieromtrent niet volle zekerheid bestaat,
heeft de missive der Hóll. ïJz.-Spmij. gfeen
waarde hoegenaamd. Dat zij tal van bezwa
ren weet aan te voeren tegen de vervanging
van den Greenwich-tijd doordelen Midden-
Europeeschen, begrijpt een ieder ook ponder
haar missive te hebben gelezen; de dienst
regeling te wijzigen in verband met die
vervauging, brengt natuurlijk tal van mooi--
lïjkhedcn -en tijdroovenden arbeid mede, eu
al ontleent de Maatschappij ook nog Laar
bezwaren aan de belangen van het reizend
publiek, die daaronder zouden lijden, een
kind begrijpt, dat deze meewarigheid met
dat publiek niet het hoofdmotief is om over
de aanneming van den Midden-Europee
schen tijd een ongunstig advies uit te bren
gen. Overigens, het bovengenoemd© Cen-
traal-Comibé weerlegt punt voor punt de
door de Spoorwegmaatschappij ontwikkel
de bezwaren cn, naar het Ons voorkomt,
over het geheel niet zonder succes. Trou
wens, zoowel d© aanneming van den West
als van den Midden-Europeeschen tijd voor
ons land heeft ernstige en onmiskenbare
bezwaren in, zoodab er tusschen ucze
beide gekozen moet worden, er feitelijk
geen andere uitweg is, dan den Gordiaan-
schen knoop door te hakken. Maar vooraleer
dit geschiedt, heeft het Nederlandsche pu
bliek er recht op onomwonden en volledig
te worden ingelicht of die keuze wel noodig
is en niet Amsterdamsche tijd als tijdseen
heid van ons land kan worden aangenomen,
•'t Is wel opmerkelijk en het moet noodzake
lijkerwijze achterdocht wekken, dat die in
lichting als ware het stelselmatig ontwe
ken wordt door hen, die zëJmtmen geven.
Onder het opschriftEenvloekin de
m a a tsc h ap p ij bevatte „De Noord
0 o s t e r" een artikel, dat met veel nadruk
waarschuwt tegen een der grootste gevaren
in het h?dcndaagsch maatschappelijk leven:
h- fc s p e c u 1 e e r c n.
Dc schrijver bespreekt eerst de go ede-
ren speculatie.
Heb koopen en verkoopen van marktpro-
ducten geschiedt op directe, en op 1, 2, 3 en
meer maanden levering. Heeft een kruide
nier behoefte aan petroleum, dan koopt hij
in het eerste gevalheeft hij nog eenigen
voorraad, dan zal hij op 1, 2 of meer maan
den koopen, om over dien tijd het bestelde
te ontvangen. Hierin schuilt geen kwaad,
als h ij maar naar z ij n behoefte
noopt. Meent hij echter, dat in de toe
komst de prijzen hooger zullen worden dan
waarvoor hij thans kan koopen, dan kunnen
de tegenwoordige prijzen hem verlokken
meer te koopen op 1, 2, 3 of meer maanden
dan hij gebruiken kan. Hij loopt
kans, dat hij de petroleum nog niet weer
aan anderen verkocht heeft als de leverings-
en betalingstdjd daar is en dat kan tot
moeilijkheden leiden.
Hierin schuilt wel 'kwaad, dat nog te
exouseeren is, indien het niet over groote
bedragen loopt. Dooh, helaas, er wordt geen
klein kwantum gekocht, want dan zou dc
winst ook klein zijn; neen, voor honderd
en meer vaten wordt ineens afgesloten.
Nu jarerfcegenwoordigb elke gulden in rij
zing en daling honderd gulden, wat in het
gunstige geval een aardig extraatje, in het
ongunstigo geval een tegenslag is.
Wij namen den kruidenier met zijn petro
leum als voorbeeld, wij zouden evengoed
den bakker met zijn meel, den graanhande
laar met zijn graan kunnen nemen. En tob
deze drie beperkt het zich nog niet. Vele
particulieren, die van petroleum, meel of
graan geen tittel of jota verstand hebbeff,
speculeeren daarin op aanraden van een
goeden vriend, die met den maruttoestand
vertrouwd heet te zijn. Is voor dusdanigen
de leveringstermijn aangebroken dan moe
ten zij het gekochte voor alle prijzen ver
koopen, daar zij de goederen niet ontvangen
kunnen, wat een handelsman desnoods nog
wel doen kan. Duizenden gaan jaarlijks ver
loren door de onzinnige goederen-speculatie.
Naast deze staat do effecte n-s peou-
1 a t i e, die nog veel grooter omvang heeft
aangenomen.
Als bekend mag worden verondersteld,
dat de effecten aan koers-, prijs per hon
derd, verandering onderhevig zijn. Deze ver
andering wordt teweeggebracht door meer of
minder gunstige beriohten over den uitge
ver, staat, provincie, stad of maatschappij,
der effecten. Of deze berichten altijd op
waarheid gegrond zijn, daar wordt minder
op gelet; als het beurspubliek zich maar bij
vraag en aanbod daarnaar regelt, dan is
liet doel bereikt. Na afloop der Beurs wordt
genoteerd, tegen welken koers de effecten
dien dag verhandeld zijn. Of deze opgaven
altijd juist zijnf willen wij in het midden
latengeruchten van z. g. potlood-affaire^
die slechts dienen om een cijfer in de kcera^
noteering te krijgen, dwalen in het Beurs'
gebouw rond.
Wil iemand zijn geld beleggen in effecten,!
dan gaat hij dc koerslijst na cn ziet, welÜ
stuk voor een aanne mei ijken koers ge no-j
teerd staat, en koopt dit door zijn kassierJ
Blijkt na eenigen tijd, dat dc koers geste'
gen is, dan lean hij zijn effecten met winst
verkoopen, en levert elk procent verhooging
hem zeker bedrag winst. Hierin schuilt geen
kwaad, wel is het afkeurenswaardig, wan
neer hij speculeeren gaat cn als volgt han
delt. Hij heeft een bloeiende zaak, die goedé
winsten oplevert, cn wil nu eens, voor de
aardigheid naar hij zichzelf wijsmaakt, mot
duizend gulden speculeeren. Dc effectenhan
delaar raadt hem aan dit, te doen in Ame
rikaanse he Sporen. Voor een veel grooter
bedrag dan zijn duizend gulden worden ef
fecten gekocht, de effectenhandelaar schiet
{het ontbrekend geld voor, waarvoor rent©
betaald moet worden, en behoudt de effco-
ten in onderpand. Wordt slechts voor dui
zend gulden gekocht, dan zou de winst te
gering zijn en niet het speculeeren waard.
Stijgen de fondsen, effecten, nu in koers,
dan wordt dc speculatie als gelukt be
schouwd de effecten worden tegen dien
hoogeren koers verkocht, het voorgeschote-
nc met don effectenhandelaar verrekend en
de winst naar gelang der stijging, meer of
minder honderden, in den zak gestoken.
Ware het dezen eersten keer maar anders
gegaan, de tweede schrede op dit glibberig
pad was waarschijnlijk niet gezet. De eerste
winst was lokbrood; wederom wordt een
speculatie ondernomen, nu niet met één,
dooh direct met tienduizend gulden. Dc ef
fecte nlian delaar toonde zich willig in het
verstrekken van het voorschot, daar hij de
effecten in onderpand behield.
Doch ziet, de kansen keerden, de verwach
te verhooging kwam niet; integendeel, na
iederen beursdag werd een lager koers ge
noteerd Na ocnigem tijd waren de effecten
zoodanig in koers gedaald, dat de effecten
handelaar hem zei dat ze de waarde van'
zijn voorschot slechts vertegenwoordigden
wilde hij verder de speculatie vervolgen,
dan moest er zooveel geld gestort worden,
ander... was hij, de effectenhandelaar, ge
noodzaakt ter eigen veiligheid dc effecten te
verkoopen. Wat te doen? Zijn overtuiging
was, dat na daling rijzing moest komon,
ovenals na regen zonneschijn.
Neen, nu hij reeds zooveel verloren had.
wilde hij ook nog kans hebben op stijg "ng
misschien was het verlorene terug te
winnen. En er werd geld geleend bij goedo
vrienden, gebracht naar den effectenhande
laar, die hoopvol hem toesprak haast
wol zeker wist, dat binnenkort d* rijzing
komen moest. Doch dit bleek een illusie
ook het geleende geld smolt weg met dé
664 30
Waar vele fabrikanten onze wetti,' gedeponeerde
merken telkens trachten na te maken, verzoeken wij
U beleefd er op te willen letten, dat ons nieuw wettig
gedeponeerd m-rk l'HEEROOi met EV3QKKA is voor
zien van nevenssiaand merk en
verpakt is onder het etiquet met
ons wettig gedeponeerd fabrieks
merk Lindeboom", welke
op beide zijden van elk blikje, is
algebeeld. 7758 50
Biscuitfabriek „De Lindeboom",
Firma Wed. B. VAN DOESBURG-, Mijdrecht-Amsterdam
Niets pleit beter voor de qualiteit dan hel steeds
toenemend debiet. Alle soorten dagelijks versch gebrand.
KO4&0
worden allo Lederwaren tegen
verminderde prijzen A contant
opgeruimd, by 7919 8
S. G. J. DE GROOT,
Noordeinde No. II.
MAGAZIJN
LEIOEN.
Intercommunaal Telefoon 314.
AardbeziöDtesten.
Appelboren,
Asperge8ohalen,
Botaniseertrommels.
Bouquetvazen.
BoterkoeJers.
BJoemongietera.
Confltuurglazen.
Citroenpereen.
Droogrekken.
Dourplaten.
Hakborden.
Hakmessen.
Inmaakpotten.
Inmaakflesschen.
Klppenfonteinen.
7917 45
DE NIEUWE PRIJSCOURANT IS OP AANVRAGE VERKRIJGBAAR BIJ HET FILIAAL BREESTRAAT 86,
WETTIG 3EOEPONEERO,
8624 60
Tel. Int. 685.
Levert uitsluitend
eerst© klas
Zoowel
voor huishoudelijk
als lndustrieel-gebruik.
Met degelyke garantie en
gratis onderricht, oök in Borduren
en .Stoppen. Ook óp goiuakkolyke botiilings-
conditie verkrijgbaar. Aan hot Magazijn ls tevens oorT -
Vfc erkplaats verbonden voor alle voorkomende Nteparatiën.
Hakmessen.
Inmaakpotten.
Inmaakflesschen.
Klppenfonteinen.
Koolmessen Komkommerschaafjes,
Koolschaven.
Kersenpit-ulthaalder».
Kogelflesohopeners.
Kaa8thermometers,
Lavabofontelnen.
Limonadekannen.
Melktesten.
Melkbussen.
Mantelriemon.
Notenkrakers.
Posteleinflesschen.
Saladelepels.
Snl)boonenmes8en.
Tuingleters.
Tuinkandelaars.
Vergiettesten.
Vruchtenlepela.
Vliegenvangers,
Vleeschdekken.
Vruchtenme88en,
Waterfiltere.
IJs8chulpen.
Usemmer8.
Bovenstaande seizoen*
artikelen zijn in ruime
keuze en iegen voor*
deelige prijzen voor*
handen. 7516 50
KLHTK
Oude Jenever E
Verkrijgbaar by
alle Grossiers in
Geilislllleéril.
Let op cachet cn
kurkhrand
74s3 1Ü
EBGENDORfï van pen Fft^WSCHEN GTAAT
Goed den Naam aanduiden
