Uit da „Staatscourant."
Intercommunale Ziekteverzekering.
door het vertrek van ds. G. Wisse Jr. en
voortdurendo door het bedanken van ds.
Schontent van Watergraafsmeer, nu geko
zen ds. J. Douma, te Alblasserdam.
In dc voormiddag-godsdienstoefening
van gisteren deelde ds. an Reenen, pre
dikant bij de Geref. Gemeente, Nieuwe
Rijn, aan zijn Gemeente mee, dat hij voo
het beroep naar Enkhuizsn had bedankt.
Do Gemeente zong toen naar leeraar Ps.
134 3 toe, waarna de leeraar verzocht
alleen Gode de eer toe te kennen, en
daarom uitnoodigde om te zingen Pa. 105?
i,Die gunst heeft God Zijn volk bewezen,"
enz.
De vijf Eerwaarde Zusters van het
St.-Elisabeth-gest-icht op de Hooigracht,
alhier, die ztoh haddc vooo-beroid voor
het examen van de Yereeniging voor Zie
kenverpleging „Boerhaave<" mochten de
vorige weck allen het verlangde diploma
verwerven.
Het Hollandsch Tooneelgezelschap
dir. Gebr. A. an Lier zal Zondag a.s.
in den Leidschen Schouwburg een voor
stelling komen geven \an het treurspel
„Medea" met mevrouw Julia v. Lier
Kuypers in de titelrol.
De critieken in de verschillende bladen
zijn zeer gunstig geweest.
Aan de leerlingen van het Genootschap
Mathesis Scientiarum Genitrix" zijn
eervolle vermeldingen voor allo vakken
uitgereikt
lste klasse: O. den Hertog, J. Parmen-
tier, A. Meyer, A. Lucas, P. J. Ypcrlaan,
W. J. H. L. Trel.
2de klasse: D. A. Burggraaff, W. P.
Florisson, P. Kriek, B. Hoogstraten, A.
Oudshoorn, A. Lankhorst.
3de klasse: W. E. F. Botecmans, G.
Werkhoven, J. O. M. Campfens, A. Bon-
sel, C. van der Hoogt, A. Groeneveld, L.
W. F. Keulemans, M. de Jong, F. Muso-
gaas, J. P. D. Schouten, J. I. Sloos, W.
F. Fontein, M. J. Duk, W. O. Voorbrood,
H. D. van Osnabruggen, 0. den Hartog,
A. J. M. Wagemans, Th. van Duuren.
4do klasse: W. F. Amiabel, L. J. Ri
chardson, J. D. Noest, J. M. van Driel,
H. J. do Vries, A. Smith, J. Arendseo,
B. J. van de Stigchcl, R. L. Weber, P.
D. Holswilder, H. T. van der Starre.
5de klasse: L. J. Blok, H. Sutterland.
Voor het teekenen zijn eervol ver
meld:
lste klasse: J. B. P. Dingjan, M. H. de
Water, C. de Jong, J. H. F. Smith.
3de klasse: J. d© Bruin, H. 0. SCecbger,
J. Schoonenberg.
4do klasse: M. 0. A. A. Dingjan, J. H.
Maas, J. Loder, J. J. van Weerlee, G.
Sehurihk, P. Marks, P. G. Scmé, A. Z.
Verhoog, J. J. van Buuren, A. J. Bavelaar,
J. W. Onstenk, C. van dor Wilden, W.
Berkhout.
6de klasse: J. H. Eg^ink, W. F. Si-
rag, J. Sirag, E. K. J. Willemse.
Voortgezette klasse: W. F. van Biemen
en C. J. Eggink.
In de heden gehouden algemeene ver
gadering van aandeelhouders der ,,Leidsche
Bouwvereeniging" werd het dividend voor
het jaar 1906 vastgesteld op 5 pCt.
Tot commissaris werd herbenoemd de
heer D. Hartevelt H.C.zn.
Van het 2de depot huzaren te Leiden,
dat met Mei te Haarlem garnizoen gaat
houden zal voorloopig een detachement
achterblijven onder bevel van den lBten luit.
A. L. van Harpen Kuyper.
Voor het akte-examen lager onderwijs
is te Haarlem geslaagd de heer 0. H. A
Oollee, van Rijnsburg.
Ter vervulling van de betrekking van
verpleegster bij het krankzinnigengesticht
te Lawang kan blijkens mededeeling in de
,,St. Ct.", No. 98, naar NederLandsoh-
Indië worden uitgezonden óén gediplomeer
de krankzinnigenv&pleegster, die niet
jonger dan 25 jaar en niet ouder dan 30
jaar is.
Aan het Prov. Bestuur van Zuid-
Holland werd heden aanbesteed: het uit
voeren van vernieuwingen en bestratingen
op do Rijkswegen van Vianen naar Gorkuin,
van Den Haag naar de Noord-Holland-
iche grens nabij Hillegom, van het Haag-
eche Schouw naar de Utrechtsche grens en
den straatweg van Den Haag over Loosdui
nen naar Monster.
Minste inschrijvers waren; perceel I W.
F. Hoyinck, te Westervoort, 1849;
perceel II A. F. de Rooy, te Oegstgeest,
3645;
perceel III J. Oldenburg Jbzn., te Ber
gen, f 3618;
perceel IV G. H. van Diest, Den Haag,
1878.
Hare Majesteit de Koningin-Moeder
wordt half Mei ten paleize Soestdijk ver
wacht.
Het is thans zoo goed als zeker dat de
provincio Zeeland in den a. s. nazomer een
vorstelijk bezoek wacht.
H. M. de Koningin heeft Haar voorne
men t© kennen gegeven om, onvoorzione
omstandigheden daargelaten, met Z. K. H.
Prins Hendrik op nader to bepalen dagen
in September Zeeland te bezoekon.
Dit bezoek zal vermoedelijk drie dagen
duren en het plan bestaat dat het vorste
lijk echtpaar dit van uit Middelburg tot
Vlissiiigen cn ook tot Schouwen wellicht
ook Goes en tot Zeeuwsck Vlaanderen
zal uitstrekken.
Nadere regelingen zullen later gemaakt
worden.
Bij Kon. Besluit is Hr. Ms. Commis
saris in de provincie Noord-Holland ge
machtigd de Staten van dat gewest in bui
tengewone zitting bijeen te roepen op Dins
dag 14 Mei, ten einde dan aan de ordo te
stollen de verkiezing van een lid van Ge
deputeerde Staten, ter voorziening in de
vacature, ontstaan door het overlijden van
jbr. rar. C. J. den Tex. (St.-Ct.)
De lste luit.-adj. W. Dozy, van het 4de
feg. inf., clio 1 September wordt gedeta-
rhcerd op de hoogere krijgsschool to 8-Ora-
venhage tot het volgen van den intendanco-
oursus, wordt met dien datum eervol onthe
ven als adjudant.
De luit. ter zee lste kl. J. L. H. Luy-
mos wordt met 1 Mei gedetacheerd bij de
sterrenwacht te Utrecht.
Met Mei worden overgeplaatst do lste
luit. H. Dijkstra, van het instructie-batal
jon te Kampen naar het 4de rog. inf., en
do 1ste luit. J. J. Wittermans, van het lste
rcg. inf. naar genoemd instructie-bataljon.
Hr. Ms. instructieschip „Nautilus",
onder bevel van den kapitein-luitenant ter
zee K. J. Karseboom, is 27 dezer van Hel-
levoctsluis naar zee vertrokken, ter aan
vaarding van den zomerkruistochfc in den
Noord-Atlantischen Oceaan.
Het stoomschip B a n d a, van Am
sterdam naar Batavia, pass. 27 April Pe-
rimde Oranje arr. 27 April van Bata
via te IJmuidende Prins He n d r i k,
van Batavia naar Amsterdam, arr. 27
April te Genua; de Admiral, thuisreis,
arr. 27 April te Antwerpende Flores,
van Amsterdam naar Batavia, is 26 April
Point de Galle gepasseerd; de Koning
Willem I, van Batavia naar Amster
dam, vertrok 27 April van Singapore; de
Koniöigin Regentes, van. Amster
dam naar Batavia, is 27 April Gibraltar
gepasseerdde O p h i r vertrok 27 April
van Rotterdam naar Batavia.
BODEGRAVEN. Do opperman K. Scheep
maker, alhier, had Zaterdagmiddag het oDgeluk
achterover van een steiger te vallen. De val
heeft hem zwaar lichamelijk letsel toegebraoht.
De toestand van den man la hoogst xorg-
wekkend.
Dinsdagavond 80 April, zal in de
Luthersche Kerk alhier een uitvoering plaats
hebben van gewfjde muziek door mej. Hermine
ScholteD, zangeres te Haarlem, en de heeren
L. van der Tand, violist te 's-Gravenhage,
en J. H. Besselaar Jr., organist der Luthersche
Kerk te Rotterdam.
HAARLEMMERMEER. Een verzoek van
den heer Zandwijck, offioier van het leger
des heils om op Donderdag, 9 Mei a.s. op
het schoolterrein een openluchtbijeenkomst
te mogen houden, is niet ingewilligd.
Te Aalsmeer is overleden gevonden de
68-jarige O. de Jong, die woonachtig was
binnen deze gemeente.
Op een verzoek Van den landbouwer v.
Reeuwijk alhier om overname door het
Rijk van een hem toebehoorend aan tuber-
ouloso lijdend rund, is gunstig beschikt.
Door het verleenen van vergunning
aan L. Bredeveld, is het maximumaantal,
62, vergunningen voor den verkoop van
sterken drank in het klein, alhier bereikt.
HAZERSWOUDE. De gemeenteraad zal
vergaderen op Woensdag, 1 Mei a. s., des
voormlddaga te 10 uren. Punten ter behan
deling: lo. Ingekomen Stukken; 2o. Ver
ordening brug over den Ryn; 8o. Af- en
overschrijving begrooting 1906; 4o. Verslag
toestand gemeente 1906; öo. Vaststelling
kohier Hoofdejyken Omslag en Hondenbelas
ting 1907.
LISSE. Op een gisteravond door de drank-
bestrljdersvereenlglng gehouden vergadering,
werd o. a. een voorstel tot oprichting van een
Barbara-vereeniging, afgewezen.
Verder werden, als gevolg van een geDomen
besluit, door haar Tooneelvereenlging in deze
vergadering voor het eerst twee komische voor
drachten ten beste gegeven, hetgeen zeer in
den smaak viel en dan ook zal herhaald
worden.
SASSENHEIM. Niettegenstaande het
ongunstige weer, mooht 3© bloemententoon
stelling zich Zondag in een druk bezoek
verheugen. Veel leden van „Bloembollen
cultuur" maken zich vooral dcD Zondag
ten nutte een kijkje te némen; ook wordt
dan druk gebruik gemaakt van werkmans-
kaarten. Bovendien was een club van de
Toeristen-Veneeniging „Bondsbelang in
Zuid-Holland" aanwedg.
Door de eeren Bader en v. d. Voort
is alhier Zaterdag een groene veiling ge
houden, waar hooge prijzen werden be
steed. Zoo bracht Gigantex 25 gld., Ger
trude 30 gld., Mad. v. d. Hoop 46 gld.
en Garibaldi 60 gld. per bed op.
De burgemeester heeft een raadsver
gadering uitgeschreven tegen hedenavond
halfacht.
VALKENBURG. Tot gemeente-veldwachter
alhier is benoemd H. Mulder, nachtwaker,
buitengewoon gemeente- en onbezoldigd rijks
veldwachter te Sassenhoim. Het aantal sollici
tanten naar die betrekking was groot, wel
plus minus dertig.
In de laatste dagen doen zich hier in
verschillende gezinnen gevallen van mazelen
voor, tot dusverre van goedaardig karakter.
Do lagoro klassen der gemeenteschool worden
er evenwel nogal door gedund.
WOUBRUGGE. Het tuberculeus rund
van den landbouwer P. den H. alhier, is
door het Rijk overgenomen voor 160 gld.,
zoodat het dier heden, Maandag, per
stoomboot „Bus" naar Rotterdam ver
voerd is.
Bij Kon. Besluit is aan den heer E.
Schocmann eervol ontslag verleend uit zijn
betrekking van vioe-oonsul der Nederlan
den te Jeruzalem, en als zoodanig benoemd
dr. J. G. A. Benzinger, die in bedoelde hoe
danigheid door do Turksohc regeering ifl,
erkend.
Dr. Benzinger, aan wien al8 ressort het
Sandjak Jeruzalem is toegewezen, verzoekt
do correspondentie met hem in het- Duitsch
te voeren.
Bij Kon. Besluit is de heer J. Tarongi
y Espanol, erkend en toegelaten als con
sul van Spanje, te Rotterdam.
Aan H. R. Freese, bodo bij het bureau
der provinciale griffie van Noord-Holland
to Amsterdam, de eere-medaille der orde
van Oranje-Nassau, in zilver, toegekend.
Benoemd, met ingang van 1 Mei, bij den
grooten staf, tot senera&l-majoor, comman
dant der stelling van Amsterdam, tevens
bevelhebber in do eerste mil. afdeeling, do
kolonel S. I. van Nootcn, commandant van
het eerste reg. vesting-art.
Do hoor J. de Rijke, waterbouwkundige,
belast met de uitvoering van de verbetering
van den Wliangpoo (China), benoemd tot
officier in de ordo van Oranje-Nassau.
Hr. Ma. Commissaris in de provincie
Noord-Holland gemachtigd de Staten van
dat geweBt in buitengewone zitting bijeen
te roepen op Dinsdag 14 Mei ten einde dan
aan de orde te stellen de verkiezing van
een lid van Gedeputeerde Staten, ter voor
ziening in de vacature, ontstaan door het
overlijden van jhr. mr. O. den Tex.
Kraohtens de bepalingen dor burgerlijke
pensioenwet aan J. D. Gorritse, laatstelijk
commissaris der loodsen te Terschelling,
een pensioen toegekend van 1093 gld. 's
jaars.
Agenda van de week a
Maandag: Leidsche Schouwburg. Quator Vocal
Bruxelloia. 8 ureo. Foyer Stadsgehoorzaal.
Uitvoering Gemengde Zangvereenigiug „Arti et
Religioni". 8 uren. Da Nord. Uitvoering
Werkliedon-ZaDgvereeniging „Kunst na Arbeid".
Hnlfnegen.
Dinsdag: Leidsoho Schouwburg. aDie Zwil-
ling*8cbwe,t«r", LustspieJ. 8 uren.
Woensdag: Stadsgehoorzaal. 1 Mei. Arbeiders-
feestdag. Groote Feestvergadenng. Spreken F.
t. d. Goes. Uaifnegen.
Donderdag: Luthersohe Kerk. Liefdadigheide-
uitvoeriDg „suraum Uorda". 8 uren.
Zaterdag: Du Nord. Uitvoering Tooneel-
Vereeniging .L'Union fait la Force". Uaif
negen.
Dagelijks van 10 tot 5 uren: Buiten-Sociëteit
.Amicitia'. Fotografie-Tentoonstelling Verg.
Vreemdelingenverkeer.
RECLAMES,
40 Cte. per regel.
1976 7
Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
Stadstimmerwerf, telefoon No. 127.
Geopend van 9—12 Uren des morgens en van
2—5 nreu des middags.
Aanvragen van werkzoekenden.
1 boekhouder, I boekhouder (na 6 uur),
1 kantoorbediende-typewriter (na 5 uur), 1
jongste-bediende, 1 "reiziger, 1 aank. machine-
teekenaar, 4 timmerlieden, 1 bankjongen,
1 stoker-machinist, 1 stoker, 2 grol bank
werkers, 2 smeden, 1 klinker, 1 rijwielher
steller (halve dagen), 2 banketbakkers, 1
banketbakkersjoDgen, 1 bakker (noodhulp),
1 schippersknecht, 1 bloemistkneoht, 1 huis
bewaarder, 1 oppasser, 2 colporteurs, 1 portier,
8 loopknechten, 4 pakhuisknechten, 5 losso
werklieden, 2 werksters, 1 vraschvrouw, 3
waschvrouwen (natte en droge wasch), 1 vrouw
(licht werk).
VERBETERING. In het vers „De toevende
Lente", in het joDgste Zondagsblad van het
#L. D.", staat m den veertienden regel van
boven: Gjj zult ons UJden en bewareD, ens.
Het spreekt vanzelf dat Jjjdeu moet zyn:
leiden.
Zomerdienst.
De Directeur van het Postkantoor te
Leiden brengt ter kennis van het publick
dat, in afwachting der wijziging van de
uren-borden, de bijbussen, ingaande 1
Mei e .k zullen worden gelicht als volgt:
Op werkdagen 8.Ö, 10.35, 12.50, 4.60,
7-20 en 11.20, Zon- en feestdagen 10.35 en
4.60.,
De Directeur voornoemd,
E. EEKHOUT.
Naar aanleiding van de bekondo motie
van liet raadslid, den heer Meuleman be
treffende de oprichting van een fonds
voor gemeente-ambtenaren ter bestrijding
van buitengewone uitgaven in geval van
ziekte, werd dooit B. en Ws. bij hun prae-
adviee van 21 Nov. 1906 voorgesteld, al
vorens deze zaak aan het nader onderzoek
van een deskundige te onderwerpen, in be
ginsel te beslissen of al dan niet tot de op
richting van een fonds, als door den heer
Meulcmans bedoeld, zou fworden overge
gaan.
Bij de behandeling van dat voorstel in do
Raadsvergadering van 27 December 1900
werd doon B. en Ws. de opdracht
aanvaardt te onderzoeken inhoevev-
re bij andere gemeenten de nei
ging zou bestaan om deze zaak intercom
munaal te regelen. Een beslissing dat de
gemeente deze verzekering in geen geval
alleen ter hand zou nemen, .wilde de Raad
destijds nog niet. Daaromtrent zou eerst
behoeven te worden beslist, wanneer het>
resultaat van het in te stellen onderzoek
in andere gemeenten zou bekend zijn.
Ter voldoening aan de hun gegeven op
dracht hebben B. en Ws. zich in verbin
ding gesteld inet de gemeentebesturen van
do achfc grootste gemeenten in deze provin
cie. Na een beknopte uiteenzetting van de
zaak, en onder overlegging van het door
hen aan den Raad uitgebracht praeadvies,
verzochten zij hun B. en Ws. te willen mce-
deelen of het denkbeeld eener intercommu
nale regoling van de hierbedoeldo ziekte
verzekering hunneitzijds instemming vond.
en zoo ja, of zij dan ook bereid waren c. q.
een daartoe strekkend voorstel bij den
Raad hunner gemeente in te dienen.
Het resultaat van dat onderzeok is ne-
dergelged in de verschillende in de Leeska
mer ter kennisgeving gedeponeerde brieven.
Van de acht gemeenten was er slechts één,
die, on dan nog voorwaardelijk, het denk
beeld in nadere overweging wilde nemen.
Bij geen der anderen vond het instemming.
Burgemeester en Wethouders van Rotter
dam, de grootste, schrijven „dat ons col
lego vooralsnog geen aanleiding heeft het
stichten van een bijzonder ziekenfonds met
het obg op de in uw schrijven bedoelde ge
vallen, waarin sanatoiüum-verpleging ot
andere buitengewone behandeling noodig
is, in overweging te nemen."
Zij deelen de door B. en Ws. alhier aan
gevoerde bezwaren en wijzen en op dat
zelfs in Rotterdam met zijn groote schaar
van ambtenaren aan het bestaan van zoo
danig „fonds tot dusverre geen behoefte
(werd) gevoeld."
Het gemeentebestuur van Den Haag
schrijft eenvoudig, dat het denkbeeld van
intercommunale ziekteverzekering van ge
meente-a "nbtenaroa bij Jien geen instem
ming gevonden heeft.
Delft en Gouda achten met B. en Ws.
de bezwarej grooter dan de voordeelen;
Schiedam vereenigt zich met de conclusie
van B. en Ws.Vlaardingen heeft tegen
een intercommunale regeling ernstige be
zwaren; en Gorkum acht deze verzekering
onnoodig.
Alleen Dordrecht verklaart zich bereid
om de deelneming in ernstige overwe
ging te nemen, wanneer het
door B. enWs. alhier ingesteld
onderzoek de moge lij kheid en
wen8cholijkheid eener derge
lijke gemeenschappelijke rege
ling zal hebben aangetoond.
Het b.'jkt dus, dat aan een intercommu
nale regeling van de Eierbodoelde ziekte"
verzekering voorloopig niet behoeft te
worden gedacht. Maar tevens moet het
den Raad duidelijk zijn zeggen B. en
Ws. dat de uitslag van liet ingestelde
onderzoen hen nog slechts versterkt heeft m
hun meening, dat ook onze gemeente niet
tot de stichting van een fonds als door
den heer Meuleman bedoeld, behoort over
te gaan. Waar een zooveel grootere gemeen
te als Rotterdam de bezwaren deelt en de
behoefte aan zulk een fonds nog niet ge
voeld heeft, daar kaai daarvoor in een ge
meente als de onze toch zeker te minder
reden bestaan.
Op grond van de vroeger door B. en
Ws. aangevoerde motieven geven B. cn
Ws. dan ook andermaal in overweging te
beslissen, dat niet tot de oprichting van
een gemeentelijk ziekenfonds, als door den
heer Meuleman bedoeld, zal worden over
gegaan.
Watervorverscliing der Leidsche grachten.
Het bekende voorstel van het Raadslid
den heer Zaalberg, betreffende de watcr-
verversching van de Leidsche grachten door
middel van het stoomgemaal te Katwijk,
werd door B. en Ws. in handen gesteld
van den directeur van Gemeentewerken.
Dit voorstel gaf den directeur aanlei
ding tot verwijzing naar een vroeger door
hem uitgebracht zeer uitvoerig rapport
waarin niettemin slechts een beknopt
overzicht wordt gegeven van al hetgeen in
den loop der eeuwen reeds ten behoeve van
de watcrverver8ching in do Leidsche grach
ten werd beproefd.
B. en Ws. zullen dit raj port in hun
advies niet op den voet volgen.
Hier zullen zij zich bepalen om meer
in het bijzonder de aandacht tc vestigen
op die mcdedeelingen in het rapport,
waarvan kenniisnemiiifg voor een juiste
waardeering van de strekking van her
voorstel van den heer Zaalberg noodzake
lijk mag worden geacht.
De directeur van Gemeentewerken dan
begint met te wijzen op de ervaring, die
men in andere gemeenten van ons vader
land op het gebied van de watervcr\er-
sching door bemaling heeft opgedaan.
De heer De Jongh, directeur van Ge
meentewerken van Rotterdam zegt in het
in Mei 1897 aan B. en Wa. uitgebracht
rapport: „De groote los, die tc Rotterdam
het waterproject van 1854 heeft gegeven,
is^ dat zelfs een zeer krachtige bemaling
niet in staat is om in een complex van
grachten en slooten zulk een stroom op
to wekken, dat het daarin gebrachte vuil
medegevoerd wordt en niet ter plaatse
tot ontbinding overgaat." In Rotterdam
heeft men dan ook achtereenvolgens alle
binnenwateren gedempt.
In Den Haag wordt het stelsel van spui
ing alleen toegepast voor den afvoer van
de intens vuile Delfteche fabrieksstoffen,
die nu eenmaal op geen andere manier
verwijderd kunnen worden, omdat zij een
maal in de grachten zijn opgenomen.
De rioolstoffen werden echter afzonder
lijk opgevangen en afgevoerd en niet mev.
het (grachtwater vermengd.
Ook in Amsterdam, waar men aanvan
kelijk meende met sp.uiingj voldoende re
sultaten te kunnen bereixcn, is het in 1872
aangenomen, stelsel tot waterverversching
der stadsgrachten door middel van stoom
gemalen en waterkeeringen nimmer ge
heel tot uitvoering gebracht.
Noch de tegenwoordige Directeur van
Gemeentewerken!,, noc~» zijn voorganger
zagen in een verdere toepassing van dat
stelsel heil.
De voornaamste redenen daarvan waren:
de omstandigheid, dat in den zomer, wan
neer de behoefte aan waterverversching 't
grootst is, noch het Noordzeekanaal, noch
Amstelland liet voor de verversching noo-
dige water op den duur zouden kunnen
leveren; de gecompliceerdheid van het
stelsel en de daarmee gepaard gaande
hinder voor do scheepvaart; de verplaat
sing van de vervuiling der openbare
wateren naar een ander deel v,n de stad,
-wegens de onmogelijkheid om alle grach
ten die aan verversching behoefte heb
ben, daarin op gelijke wijze te doen deelen.
Alleen door afzonderlijken afvoer van
faecaliën, huishoud- cn hemelwater naar
de Zuiderzee zal dus ook voor Amsterdam
de oplossing van het reinigangsvraagstuk
kunnen worden verkregen.
Een in 1904 benoemde commissie stelt
dan ook in haar rapport van Augustus,
1906 voor tot de onverwijlde uitvoering/
van een rioleoring voor do buitenstad oxek
te gaan. Wegens de hooge kosten moet me&
voorloopig voor de binnenstad van een,
dergelijke rioleoring afzien.
En nu in onze gemeente. Vele zijn dq
middelen, die men in den loop der tijden
ten behoeve van de waterverversching hcofz}
aangewend of willen aanwenden. Dat d<J
stadsarchitect S. van der Pauw in 1820!
zelfs een afzonderlijk werk heeft kunneiji
schrijven, getiteld: „Verhaal van de mid*;'
delen tot verversching van het water iij'
do grachten der stad Leiden sinds een'
reeks van bijna tweehonderd en vijftig'
jaren", is wel een bewijs, dat hot vraag*'
stuk, waarvoor wij ons geplaatst zien, uioti
nieuw is en de oplossing daarvan verxa
van gemakkelijk.
Zoo weid in de 17de eeuw een stelsel"
toegepast, hierop neerkomende, zegt dOJ'
Directeur van Gemeentewerken, „dat
groote windmolens versch water uic ho5
Zuiden in de stad aanvoerden en onder$,
molens in het Noorden der stad het vuilq
water weer wegmaaiden. Tegelijk warait
do grachten door een groot aantal sluis
deuren of schotten van elkaar gescheiden^1
terwijl de meest vervuilde wateren doof
middel van steencn duikers of syphons o;i<|
der de reine grachten met elkander e( J
met het buitenwater in verbinding stop
den." Later werden die werken niet meer)
gebruikt, zoowel wegens financieele on-
macht, als omdat men de ervaring had
opgedaan, dat het beoogde doel daarmee
sléchts voor een zeer klein deel bereikt
werd
Later zocht men heil in verdieping dol,
stadsw&teren, in het verbod, op zwa(ra
boeten, om vuilnis in de stadsgrachten te
werpeD, cn in het dichtstoppen van allo
secreetloozingen binnen de stad.
Een in 1870 benoemde oomij issie, be
staande uit de heeren Conrad, Van der
Waayen Pieters© en Van. Niftrik sprak in
haar „Rapport,over do voorgenomen rio
leering en waterverversching der stad Ley-
den" als haar meemng uit, dat langs
den weg der waterverveiv
sching geen zuivere grachtenC
waren te verkrijgen.
Zoo komen B. en Ws. tot de middelen
in het laatste vijftienjarig tijdvak beproefd
waarnaar ook de hetr Zaalberg in zijri
toelichting verwijst.
B. en Ws. hebben gemeend aan de be*
spreking van het door den heer Zaalberg
ingediende voorstel een eenigszins breede
inleiding te moeten doen voorafgaan, om
dat alleen met de wetenschap van hetgeen
vroeger reeds op het gebied van de water
verversching door bemaling beproefd werd
een juiste beoordecling van de strekking
van het thans weder voorgestelde moge-»
lijk is.
En dan staan ;zij aller< erst stil bij enkeh£
overwegingen in de toelichting van hei
voorstel die B. en Ws. óf te algemeen toe
schijnen of minder juist moeten wordori
geacht.
Het eerste schijnt B. en Ws. het geval
waar de heer Zaalberg, na de verklaring
d&t het gezondheidsaigument bij hem hcS
zwaarst weegt, opmeikt „dat mocht et
eens een epidemie uitbreken, de ellendoi
zeker niet te overzien zou cijn." Ook B en
Ws. willen als leeken op deze medische
quaestie niet verder ingaan, maar willen
toch doen opmerken, dat de ongunstige in
vloed van stinkende grachten op den ge
zondheidstoestand van de a an wonen den ooK
van medische zijde lang niet algemeen
wordt toegegeven.
Onjuist geciteerd is echter de mededee
ling in de toelichting ontleend aan een in
het preadvies van B. en Ws. van 16 Mei
1892 opgenomen schrijven van Dijkgraaf en
Hoogheemraden van Rijnland dafc bij wer
king van het stoomgemaal „het overiga
twee derde (d.L van hat geloosde water)
door Leidens grachten (wordt) aange
bracht." Immers niet twee derde van beti
geloosde water, maar twee derde van het
uit den Rijn geloosde ws-i-er wordt door
Leidens grachten aangebracht en waar
het door den Rijn aangevoerde water onge
veer de helft is van al het gele ide water,
daar brengen Leidens grachten ongeveer een
derde van het water aan dat te Katwijk
wordt uitgelaten. Trouwens Dijkgraaf en
Hoogheemraden laten in dat Bchrijven na
de door den heer Zaalberg aangehaalde
woorden onmiddellijk volgen: „Er kan dus
worden gerekend dat behoudens den in
vloed van weer, wind, verondicping, ver
nauwing cn dergelijke omstandigheden
in een rond cijfer omstreeks een derdo
gedeelte van het water aat te Katwijk ge
loosd wordt, uit Leidens grachten komeq
zal." En de resultaten van de in Septem
ber 1892 gehouden proefneming hebben de
juistheid van de destijds door Dijkgraaf en
Hoogheemraden uitgesproken verwachting
volkomen bevestigd.
Intusschen, waar B. en Ws. zich, onder
alle reserve omtrent het practisch nut, be
reid verklaren een hernieuwde opdracht to
aanvaarden, daar meenen zij den Raad
toch in overweging te moeten geven voor
dit jaar nog niet een bepaald bedrag vootf
dit doel beschikbaar te stellen. Wel is
het tweede gedeelte van het voorstel van
den heer Zaalberg een logisch uitvloeisel
van het eerste, maar waar op den post
voor Onvoorziene Uitgaven op deze be
grooting nog slechts 13S9 gulden beschik-
baar zijn, zoodat het bedrag van 2009 gld.-
op dit oogenblik alleen door verhoc|zing
van ontvangposten zou kunnen worden
gevonden, daar meenen B. en Wc. er voor
dit' jaar. de voorkeur aan ta moeten geven?
voorloopig, indien dit noodig blijkt, voor
rekening van Leiden te doen spuien, eri>
eerst- na afloop van het dienstjaar een
voorstel te doen omtrent dc regularisee
ring van de daaraan verbondmi uitgaven,
terwijl dan voor het volgend jaar aan
stonds bij het opmaken van de begrooting
een post van 2000 gulden voor dit doel
kan worden uitgetrokken.
Alles t© zamen genomen kunnen B. en
l Ws. zöch dus vcreenigen met de aanno* j
