mm IMQ3Ë N*. 14459 Zatenlag 13 ApriL A®. 1907. feze <Qourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- erl feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit VIJF Bladen. Eerste Blad. FEUILLETON. GERDA. LEIDSCH DAfrBLAD PltlJH DKZEII CO UH A NT I Tooi Lolioi po» «eel 9 Oentit pei 8 maande® I I I f 1.10. Bulten Leiden, pei loopet e® waar agenten g«vertigd ifln I B 1.80. Franco pei poet L6Ö» PIU'8 DEB ABVEKTHNTIENj Van 10 regela 71.05. Iedere regel meer f 0.17|. Groolero lettere naar plaatsruimte, - Kleine advertentiön van 80 woorden 40 Oenta oontantelk tiental woorden meer 10 Oents. - Voor het inoasseeren wordt f 0.06 berekend. (Een woord tot etudenten aan de findiNCho Inrichting)* Het zal nu een goede 15 jaren geledon (rijn, dat ik or toe besloot voor Indisch ambtenaar te studcerenik heb ten min ste naar heorschend© begrippen over pnomotic niet te kjagun gehad, heb als amb tenaar een goeden naam en naar „men" zegt een schitterende toekomst voor me on toch, als een jonge man bij mij kwam met voornemens om als ambtenaar naar Indie te gaan, zou ik hom dat bepaald afraoén; liet gaan naar In iö in het algemeen ■wil ik niet ontraden, maar wèl het daar heen vertrekken als ambtenaar. Drie hoofdgrieven bestaan er m. i. tegen den Indischen Staatsdienstlo. het lage aanvangsalaris, 2o. het lage verlof «trak tement, 3o. do lange duur der verbintenis. Ad. lo. Oxn duidelijk te doen uitkomen, dat het aanvangsalari-i te laag is, zal on derscheiden moeten worden tu&schen a den administratieven dienst en heb Binneu- landsoh Bestuur, b. de rechterlijke macht omdat de salarissen geheel verschillend ge regeld zijn. De eerste categorie van ambtenaren, de administratieve, die van B. B., beginnen met een aanvang _laris van 150 gld. 's maands. In Nederland klinkt dat heel aardig, maar voor Indiö is dat beslist on voldoende, Wij willen het meest gewone geval aannemen, dat nl. de jonge amb tenaar gehuwd uit komt, immers het be sluit om naur Indiö te gaan, houdt gewoon lijk verband met trouwplannen. Nu moet do jeugdige echtgenoot niet denken dat hij die 150 gld. schoon in handen krijgt: voor pensioen-en weduwen- en wecoenfonda, gaat or onmiddelij.k elke maand een negen pCt. af, zoodat hij in werkelijkheid mes meer dan 136,50 gld. ontvangt. Hij moet nu in Indié trachten ergens met zijn vrouw onderdak te komen daar men als jong amb tenaar nooit vooruit kan woten hoe lang men op één plaats blijft is aan een eigen inrich ting niet te denken en ia de jonge ambte naar aangewezen op een hotel; de minste prijzen in een eenigszins behoorlijk Indisch hotel rijn 100 gld. per maand misschien 00 gld. per persoon, een echtpaar zal natuur lijk minder berekend worden, maar onder de 150 gulden zal wei geen hotelhouder gaan. Do hotelkosten alleen verslinden dus reeds meer dan het tracteraenfc, andore le vensbehoeften, kleeding, enz. moet oe joDge ambtenaar zich maar op krediet aaa- schaffen, zoo begint ieder ambtenaar zijn carrière met schulden maken. Immorcclcr kan het «igenlijk niett Alles moet worden aangeschaft in de hoop op vlugge promotie en die promotie kan nog lang op zich la ten wachten, want tegenwoordig duuit het allicht een drie jaren aleer een ambtenaar een salaris van 300 gld., minus weer de 9 pCt,, zie boven, geniet. Met de eerste categorie van ambtenaren (de rechterlijke ambtenaren) is het beter gesteld. Zij beginnen met een aanvangssa laris van 250 gld. ook wel onvoldoende zooals uit bovenstaande berekening blijkt, maar rechterlijke ambtenaren komen be trekkelijk spoedig, na^ een twee- of drie tal jaren, op een salaris van 500 en 600 gld zoodat dan het grootste leed geleden is. Ad. 2o het lage verlofstrak tement. De ambtenaar heeft dan eindelijk rijn vijf ïijdensjaren volbracht, wij hopen, dat hij in de daarop volgende vijf jaren ge lukkig gediend heeft, zóó dat hij niet al leen de schulden in de eerste vijf jaren ge maakt alle heeft kunnen afdoen, maar ook iets heeft kunnen oversparen; dan breekt voor hem de tijd aan dat liij mei een jaar verlof naar Nederland mag gaan. Aannemende dat hij, toen hij m indië zijn betrekking neerlegde het had gebracht tot 600 gld. 's maanda, rechter lijke ambtenaren en de heeron van de bureaus brengen het in tien jaren gewoon lijk niet verder, terwijl de ambtenaren van B. B. er verre b en e d e n blijven, dan zal hij een verlofstraktement genieten van ongeveer 3000 "gulden.Dit lijkt zeer veel, maar wanneer de ambtenaar in die tien jaren met eenige kindertjes gezegend is, beteckent het niets. Allereerst toch zal hij zich en rijn vrouw en kinderen in de idecderen moeten steken, want bij hun aan komst in Europa hebben zij in den waren zin deB woords geen Europeesch kleed aan hun lijf. Ook de inrichting der huishouding voor zoo korten tijd ver slindt veel geld. Verder is het dien ambtenaar er niet euvel te duident dat hij, die in geen tien jaren een goed concert, een goede opera gehoord heeft, ook eens wil genieten. Van die 3000 gulden verlofstraktement gjaat dat niet en zoo ziét men veelal gebeuren, dat die ambtenaar na tien jaren dienst nog veel berooider in Indië aankomt dan toen hij do eerste maal op Java den voet aan wal zette. Ad 3um de lange duur der dienstverbintenis; twintig jaren I Zoolang men nog jong is-, denkt men daar licht over, maar wanneer men na tien jaar dienst een jaartje met verlof in Nederland is geweest, ziet men er zeer te gen op nogmaals voor tien jaar afscheid van familie en vrienden te moeten nemen een afscheid, waarbij de kans op weer zien zeer gering is, want alles i3 onder tusschen een tien jaar ouder"geworden. Maar er is nog iets, waar men eerst door de ondervinding achter gekomen is. Het twintigjarig dienstverband is feit eirij k een dertigjarig verband, omdat het pensioen, waarop men na 20 jaren dienst recht heeft, ge woonlijk niet voldoende is om daarvan fatsoenlijk in Nederland te leven. Na een twintig jaren dienen staat toch de ambte naar op een niet booger traktement dan 800 gulden per maand, de meesten staan zelfs lager. Wanneer men kinderen heeft, die men voor de opvoeding naar de hoofd plaats of n/aar Europa moet zenden, is dat net genoeg om van te leven niet om over te sparen. Het pensioen bedraagt dan 2400 per jaar. Daar men daarmee in Nederland niet behoorlijk zijn stand kan ophouden vooral wanneer men nog kin deren ten rijnen laste heeft ziet de ambtenaar zich wei genoodzaakt cr in Gods naam nog tien jaartjes bij te dienen, waardoor het pensioen met vijftig percent verhoogd wordt, terwijl ook juist het derde tieDtal jaren het tijdperk van de vettere baantjes bevat 1 Kan ik dus in normale tijden' nie mand aanraden, als ambtenaar naar In dië te gaan, in de tegenwoordige tijdsom standigheden moet ik bepaald het kiezen van een dergelijke loopbaan afraden. Men kiest de ambtenaars loopbaan, omdat het Gouvernement zoo secuiu is: eiken eersten van de maand kan men verzekerd zijn, rijn traktement al is het niet veel in ontvangst to nemen. Inderdaad, dit is een groot voordeel en ik twijfel er niet aan of het Gouvernement van Ned.-Indië zal altijd aan deze zijn verplichtingen te genover rijn ambtenaren kunnen voldoen. Voor de geregelde uitbetaling van zijn traktement behoeft dus niemand, die thans in den Indischen Staatsdienst treedt, zich ongerust te maken. Een twintig vijf en twintig jaren zal Holland het in indië nog wel uithouden. Maar voor de geregelde uitbetaling van het pensioen in do daaropvolgende jaren zou ik niet zoo durven instaan. De laatste jaren hebben in het Verre Oosten kolossale veranderin gen gebracht. Het prestige van den Euro peaan, waarop onze heele heerschappij op Javk steunt, heeft door de overwinning van Japan een geweldigen knak gekregen. Ook ïs China aan het ontwaken. Het zou dus al te kortzichtig zijn om nu, anno 1907, met vastheid te heweren, dat over een veer tig jaren ik reken 30 jaren dienst en 10 jaren pensioen in 1950, do Nederland- sche vlag nog op Java zal waaien. Aller minst dat ik zou willen adviseeren om zoetjesaan te liquideeren, maar wel mocht verwacht worden, dat de uitbetaling dor pensioenen van de ambtenaars geheel on afhankelijk was van latere politieke ge beurtenissen hetgeen zoi kunnen ge schieden door een fonds in het leven to roepen, waaruit die pensioenen betaald worden. Men spiegele zich aan Trans vaal, waar alle Nederlandsche ambtenaren na het einde van den oorlog hun betrek king verloren, zonder eenige tege moetkoming, van de nieuwe wacht* hebbendon. In dit opzicht zijn particulieren in Indië in betere conditie: ook zij hebben een twin tig, misschien dertig jaar in Indië door te brengen^ maar hebben dan~ook met dat land afgerekend, wat er verder met Indië ge beurt, is hun vrijwel onverschillig: de in Indië gewonnen gelden zijn reeds lang be legd in solide Europeesche effecten l Daarom, jeugdige studenten met aspira ties voor den Indischen gouvernements dienst: bezint oer gij begint! I DECEPTÜS. Leiden, 13 April. In d^ gisteravond in het Nutagebouw gehouden vergadering van do Maatschappij der Ned. Letterkunde hield dr. W. Mar tin, onder-directeur van het Mauritshuis te 's-Gravenhage, en privaat docent in da kunstgeschiedenis aan de Universiteit al hier, een voordracht over de ontwikkeling van de HollondBche landbouwkunst in vroeger eeuwen. De-ze belangrijk© voordracht word door spreker toegelicht door een roeka interes sante lichtbeelden. D© lering had overigens dezelfde strek king als de lezingen door dr. Martin te Londen in de Royal Institution of O cat Britain ©n in de Universiteit aldaar ge houden. Op Dinsdag TG en "Woensdag 17 April a, 8. zal de verkiezing plaats hebben van 27 gemachtigden Lu bet kiescollege der Ned Herv. Gem. alhier. De kiesvereenigingen „De Ned.-Herv. Kerk" en Geloof on Belijdenis" hebben met het oog daarop candidaton gesteld, wat de aftredend© en herkiesbare gemach tigden betreft, beide dezelfde oandidaten, maar wat aangaat de 5 vacaturen niet de zelfde. De heer S. J. de Hoest, ca-nd. tot den H. D. alhier, die de benoeming heeft aan genomen als hulpprediker bij de Ned.- Herv Gem. te Enter (gem. Wierdon), blijft zich beroepbaar stellen, Dg Minister van Buitenlandsche Za ken, jhr. Yan Tets van Goudriaan, ver trok heden naar Het Loo ter audiëntie bij H. M. Maandag a.s. begeeft Minister Rink zich daartoe naar Apeldoorn. De Nationale Oranjebond „Wat ook vali', trouw staat pal", heeft aan Z. K. H. den Prins een eenvoudige gedenkpenning met album aangeboden, als herinnering aan 22 Februari 1907, welke medaille Z. K. H. bij uitsondering gaarne heeft aangenomen. Blijkens een bij de familie te 's-Gr* venhage ontvangen bericht, ia to Parijs plotseling overleden de bekende dienstwei geraar D. Ph. de Bruin. Bij H. M. do Koningin-Moeder di neerden Donderdag j I. sir Henry Howard, Engclsch gezant, en lady Howard; jhr. mr. Van Tets van Goudriaan, minister van buitenlandsche zaken, cn luitenant~g;neraal graaf Du Monoeau. Na afloop der audiëntie te 's-Graven- hago van H. M. de Koningin aan den af getreden Minister van Oorlog, is generaal Staal ontvangen door Z. K. H. den Prins, die daarna den nieuw benoemden Minister, generaal Yan Rappar<h gehoor verleende. Z. K. H. Prins August Wilhelm van Pruisen, vierde zoon van den Duitschcn Keizer, die aan do Universiteit t© Bonn studeert en een kunststudioreiB maakt, be vindt zich thans, nadat hij laatstelijk eeni ge Belgische steden had bezocht, ook te 's-Gravenhage, doch onder het strengst incognito^ ten einde eenige musea en kunst instellingen te bezoeken. De Prins, die in het „Hótel dee Indea" is afgestapt, denkt morgenochtend de Re sidentie reeds to verlaten. H. K. H. de Hertogin van Albany heeft gisteravond de residentio te 8.18 por Holl. Spoor veriaten om zich via Vlissin- gen naar Engeland te begeven. H. M. de Koningin-Moeder vergezcldo Hare zuster tot aan het Hollandsche Spoor station en nam daar op het perron van hot Vorstelijk Paviljoen, vanwaar de trein vertrok, op do hartelijkste wijze afscheid. Ter uitgeleide van do vertrekkende Vor stin bevonden zich mede aan het station do EngeLsche gezant en eenige leden van do Engelscho legatie, de gouverneur dor V. dentio generaal Van Ermel Soberer, do i i gemeesber baron Sweorts de Landa.s borgh, zoomede eenige dames en hecren, hoerende tot de Hofhouding van H. M. Koningin-Moeder. Van het station begaf H. M. de Koningin- Moeder zich naar het gebouw van „Pulehri" aan het Lange Voorhout, ter bijwoning van de feestelijke herdenking van het 60-jarig 5 beetaan van hot schilderkundig genoot schap. Van het stationsgebouw was do driekleur ontplooid. Van de eersfco audiëntie, welke de Mi nister van Marine gisteren na geruimen tijd verleende, maakten vele vLag- en andere zee-officie ren gebruik om hun opwachting bij den heer Cohen Stuart te maken. De Groothertog van Luxemburg heeft den heer J. J. Perk, referendaris bij het f Departement van Koloniën, benoemd tob oommandeur in d© Luxemburgsche Orde van do Eikekroon. Bedankt is voor liet beroep bij d© Ned.-Herv. Gem. tet Oudcw^ter door da. F. de Gidte, te Goedereedo, voor dat te Mijnsheerenland dooT ds. G. A. van dor Hooft, te Domhui®. Voor bet akte-oxamon lager onderwijs ie te 's-Gravenhage geslaagd mej. T. Over- diep, van Voorschoten. Do „O. H. C." deelde dezer dagen medo, dat van do zijd© des Kerkeraads to Haarlem erf der Gemeente pogingen zou den gedaan worden om ds. W. R. Pool man te bewegen zijn ambt tegen Juli a.s niet neer te leggen. Zij vernam thans mei genoegen, dat Z. W. Eerw. niet het voor nemen heeft zijn ambt vooralsnog neer te Door do a it.-rechtbank te Alkmaar ia, ter vervulling der vacature van kanton- reobter te Hooru^ opgemaakt do volgende alfabetische lijst van aanbeveling: mr. J.i' Kleinkantonrechter te Schoonhoven; mr. J. Plet Jz. kantonrechter te Tholen,' en mr. G. F. haron thoo Schwartzenberg en, Hohonlansberg, kantonrechter te Parama ribo, thans met verlof te 's-Gravenhage. In den ouderdom van 70 jaren is over leden de heer J. S. Robinson, oud-lccraar aan de Rijks Hoogore Burgerschool te Utrecht. Gisteren was a; u liet gebouw van heb R.-K. Ziekenhuis van den II. Joannes d© Deo te 'e-Grnvonhhgo, de driekleur onb plooid ter gelegenheid van het zilveron jubileum van den heer L. C. G. Verhuist als regent. 's Morgens werd dit feest herdacht mot een Mis in do kapel van het Ziekenhuis, opgedragen door deo rector vaii de stich ting, den eerw. heer Zwart, daarbij bijg(v- staan door de rectoren Hagcraats en La- Gassen, en bijgwoond door den jubilaris cn de andere regenten met hun dames, zoome de door de zustors van liet Huis. Na afloop dezer godsdienstige plechtig heid ontving de jubilaris zijn collega's en de geneesbeeren in de regentenkamer, waar hij werd toegesproken door den pre sident van het college, den heer J. .L, Duynsteo, die met dankbaarheid do groote 9) Hij veegdo dus zijn kleine dikke hand aan zijn schort af en reikte toen Gorda do hand. „Ik feliciteer u. U weet mis schien, dat deze citadel, waarin wij ons thans bevinden, door den Byzantijnechen veldheer Bclisar is gebouwd. Sedert dien tijd heeft zij aan heel wat vijanden weer stand geboden.. Saracenon, Arabie.cn en Turken hebben haar niet kunnen innemen; u is de eerste aanvaller, die over de mu ren geklommen is cn dat nog wel op klaarlichten dag l" „Ja, do sergeant is daaraan volkomen Onschuldig," zeide Gorda snel. Zij wilde den goedhartigen, langen slungel niet in ongelegenheid brengen. „En mag men vragen wat u hier komt doen, juffrouw?" vroeg do doktor verder, terwijl hij grappig d© borstelige wenkbrau wen fronste. „Geneeskundige hulp, verder niets." „Wa-wat?" Gerda Roland bracht de hand aan haar hals, terwijl zij antwoordde: „Ik: geloof, dat ik een vreeselijken zon nesteek heb gekregen. Alles schijnt te branden. En daar toch- do kamer voor vrou wen hiernaast leeg is, zou ik hier wel wil len blijven, en wanneer ik weer beter ben, kan ik bij de verpleging van mijn broer helpen." De tamelijk gezette, kloine officier van gezondheid zag don kring van zijn getrou wen eens rond en zéide, terwijl hij zich de handen wreef, alsof hij een bijzonder gees tigheid géhoord ha^: „Zij kent niet eens do symptomen van een zonnesteek. Sergeant, noteer eens ©ven: de zieke wordt wegens aanvallen van dui zeligheid tot nader order hier opgenomen en heeft verlof haar broer te bezoeken. Hij is toch werkelijk uw broer, nietwaar, juf frouw „Natuurlijk," antwoordde Gerda met blos van verontwaardiging. „En daar hij zich Roland noemt, is dat zeker ook uw naam V' Zij knikte; dé leugen wilde haar niet over de lippen. Maar hier, bij het vreemde lingenlegioen, deed men niet één, maar zelfs wel twee oogen dicht. Spoedig was hot register ingevuld, waarbij aan „Gerda Ro land twee en twintig jaar oud, katholiek, zonder beroép, üit'Duitschtend geboortig werd toegestaan haar intrek in het militai re hospitaal der oase El-Ariana te nemen. Zij stak den dokter dankbaar de hand toe. Hij lachte hartelijk en riep den zieke bij het raam toe: „Roland, nu wordt je gezond, hoor I" „Jawel!" klonk het gehoorzaam terug. De dokter knikte en zeide in het weggaan tot Gerda: „Eigenlijk scheelt hem niets meer. Den typhus heeft hij achter den rug. Het is slechts zwakte. U moet een bandje helpen om hem er boven op te krijgen." Hij verdween, door zijn staf van onder geschikten gevoted. All°pn een bleekc vrouw bleef achter, het waa de opziehteres van de vrouwenkamer. Zij noodicde juffrouw Ro land uit haar te volgen om een bed uit te zoeken en het zich gemakkelijk te maken. Bovendien moest de patient rust hebben. „Ja, ik kom," antwoordde Gerda, doch zij bleef staan en voegde haar broeder haastig to©: „Zeg eens, Otto, ken je een man, een soort jager of zoo iets, een Duitscher ge loof ik; hij ia vroeger ook in dienst geweest ze noemen hem Frank." „Ja zeker," antwoordde do kleine avon turier, terwijl zij zich haastig van hem had afgewend en ingespannen naar buiten staarde, alsof ze iets heel bijzonders zag. „Ik ken hem heel goed. Ik heb hem leeron kennen, toen ons regiment hier kwambij was toen nog in dienst. Aon den overkant van het Zoutmeer woont een Fransch ko- loüel, of liever een Elzasser. Frank woont bij hem, half als kamoraad, half als rent meester. Hij gaat veel op de jacht en tel kens, wanneer hij hier langs komt, zoekt hij mij op." „Maar weet je niet, wie hij eigenlijk is?" „Neen, hij spreekt nooit over zichzelf." „Maar hij is toch een beschaafd man, nietwaar?" „Zeker^ dat merkt men dadelijk." Hij zweeg en ook Gerda vroeg niet verder en volgde de oppasseres in de naaste ka mer. Nadat Gerda haar kamer in orde had gebracht, hield ze zich den geheelen dag roet haar broer bezig en verliet hora eerst tegen den avond, toen hij in slaap was ge vallen. Ze stond naar buiten to kijken, naar de verschillende groepen personen, die zich io de oase ophielden en voor de citadel hoju en weer gingen. Te midden van deze groe pen verscheen plotseling een kleine wa- j gen, waaruit de hoofden der beide Engel scho vrouwen te voorschijn kwamen. Gcr da liep op haar toe en zij informeerden har telijk naar den welstand van haar broer. „Je hadt wel bij ong in de karavansercr kunnen blijveu," morkt© do oudste op. „Dan zou je de boodschap vroeg genoeg gekregen hebbent" „Welke boodsohap?" vroeg Gerda ver schrikt. Do beide Engelsche® konden niets met ze kerheid zeggen, doch de Arabisch© opzich ter had verteld, dat kort vóór zonsonder gang een man, een Turk schijnbaar, die den geheelen nacht doorgereden scheen te hebben, bij de karavanaerei was aangeko men. Hij had een brief voor juffrouw Ro land bij zich gehad, doch boen hij haar da-ar niet meer vond, waa hij spoorslags te ruggekeerd langs denzrifden weg, dien hij gekomen was Hij had den indruk gege ven, dat hij oen bediende of koerier van een Europeaan was „Groote Hemel 1" zeide Gerda bedrukt, „wie zitten mij nu weer op de hiebn?"^ Zij nam hartelijk afscheid van do beide zendelingen, die spoedig wncr verder trok ken, en wendde zich af. Daar bemerkte zij in de verte de gestalte van den jager. Hij naderde snel, terwijl hij haar vroolijk toe wenkte. „Dus u heeft uw broer gevonden en u blijft voorloopig bij hem 1" „Hoe weet u dat nu reeds?" „Voor hoe groot houdt u El-Ariana, juf frouw Roland?" vroeg hij, terwijl zij lang zaam naast elkaar voortgingen. „Zulk een nicuwtjo verbreidt zich alg oen loopend vuur. Bedenk, dat de Europeanen door de inboorlingen voortdurend bespied worden en ook onder elkaar too non rij een leven dig© belangstelling voor elkanders zaken.- Zoo heb ik ook reeds gehoord van den vreemdeling, die u door de woestijn is nagereisd." „Die Turk?" Hij zag haar verbaasd aan. „Hot is geen Turk. Hij moet uit Duitschland k^cn, maar hij heeft een Turk of een dergelijk individu als tolk bij zich. Een uur geleden is hij op de binnenplaats van „Sinbad da Zeeman", een eindje hier vandaan afgeste gen." Gerda versnelde onwillekeurig haar tred, alsof zij de bewuste herberg, die achter haar lag, met allen, die er in waren, zoo spoedig mogelijk wilde ontvluchten. Zif was heel bleek geworden. Zwijgend gingen rij naast elkaar voort. Slechts eenmaal vroeg hij op gedempton boon: „Wil-u misschien liever alleen blijven?" Doch zij schudde ontkennend het hoofd on beiden gingen voort in de richting \ari do citadel. j Dieper en dieper drongen zij het woud van palmen in, dat zich achter het oud© gebouw uitstrekte. Eerst toen het donkofl begon te worden keerden zij terug. Even voor rij de citadel bereikten, vcr^ namen zij van een voornasm uitzienden, Arabier, met wien Sidi Frank goed bekend was, dat juist een reiziger was aangekomen en met Oosteracho omslachtigheid gaf bi) op oen vraag van Gerda, die door Frank werd vertolüfcL een beschrijving van dei< 1 man. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1907 | | pagina 1