Wandgedierte WILLEM GIELEN. ONTVANGEN 3 Breestraatl D. J. BIL GASKRONEN. E. BLEIJS ZONEN, LEIDMHEKAAS. ORNAMENTEN voor HUISKAMER, SAION, enz. BOVENWONING. LEiDSCH DAGBLAD ZATERDAG 23 MAART. - VIERDE BLAD. Michiel Adriaensz. de Ray ter. A. J. P.'s AMANDELTJESPUDDING A. J. P.'s PUDDING Julius Feurich, uit Leipzig, tiïitfmüliei*, uit Göttingen. Kühiing, uit Bonn. Knauss, uit Gobienz. Pianino's- en Org-elmag-azijn Alex Meijer'S Café double. 0. ROODENBURG Jzu. ONTVANGENeen zeer mooie Keuze in Schemerlampen m. Zijden Kap. x Nieuwste Modellen Ganglantaarns. Mare 5Q. J, FRANKHUIZEN. St. Jorissteeg 27, Leiden. Verhuring bij inschrijving, Ko. UU3. Anno 1907. De geschiedenis van zijn leven* II. Toen De Ruyter, na van zijn reeders, de heeren Lampsens, afscheid genomen te heb ben, dacht nu verder zijn dagen in zijn huisgezin te slijten, op dp lauweren rus tend van zijn dikwijls door gevar-n om ringde reizen, stond hij eigenlijk in do be- ginloopbaan zijner krijgsmanschap ter zee- In 1652 urak de oorlog met Engeland uit, en, hoo weinig ook strookendc met het rus- tigo leven, dat hij zich had voorgesteld tè zullen gaan genieten, De Ruyter meende uit liefde tot zijn vaderland gehoor te moeten geven aan den oproep der Staten toen zo hem aanzochten tot hefc bevel over de vloot, die bestemd was tot geleide te die nen aan do West-Indische koopvaardijsche pen. Nadat hij deze vloot veilig door het ka naal had gebracht en in afwachting lag voor do andere vloot op weg naar het va derland terug, raakte hij met de Engelsche vloot slaags en behaalde een schitterende overwinning. In 1653, na den dood van Tromp, werd Do Ruyter tot vice-admiraal benoemd, maar weer kwam de lust boven aan land en bij de zijnen te blijven; eerst het jaar daarna •werd hij bereid gevonden den eed af te leggen. Na hot sluiten van den vrede met Enge land maakte hij zich verdienstelijk de koop vaarders te beveiligen en de Algiersche en andere roovers in bedwang te houden. Verder werd hij naar de Oostzee ri0ezon- den, waar hij in vereeniging met de Deen schc vloot Nijborg bemachtigde en cfoor den koning uit dankbaarheid met ten gou den keten en gedenkpenning begiftigd werd. In 1602 en 1664 maakte hij nog eens een reis naar de Middellandsohc Zee. Op een tocht naar de Afrikaansche kust, waar de Engelschen vijandelijkheden hadden ge pleegd, deed zioh die zonderlinge ontmoe ting voor tus8chen De Ruyter en den ne ger, Jan Company, met wien hij als schceps- jongetje, op z'jn eerste schip bevriend was geraakt en dien hij sedert uit het oog had verloren. De neger was naar zijn land te ruggekeerd en hoorendo, dat do Hollandscho vloot, die in zee lag onder het bevelheb berschap van De Ruyter stond, den vroege ren scheepsjongen, verzocht hij bij hem te mogen worden toegelaten. Men was hem tor wille en De Ruyter, hem na zoovele jaren ziende, stond niet minder verwonderd dan de neger over die zcldzamo ontmoeting. Zij verdiepten zich toen nog eens in dien vroe- geren tijd te zamen doorgebracht. Do Ruy ter onthaalde hom vriendelijk en had groot vermaak in zijn herinneringen, in ziji> on gelooflijk geh-Ugen, dat do namen der brug gen, der straten en kaden van Vlissingon nog trouw bewaard had. Dan ondervroeg hij den neger of hij nog oen Chris ten was, daar hij vroeger te Vlissingen was gedoopt, waarop do neger antwoordde als een Christen het geloof en 't ,,Onze Vader" nog behouden te hebben, maar dat zijn kinderen en alle anderen als hij van zijn godsdienst sprak, lachten; daarom bleef hij maar alleen in zichzelven een Christen. Met eenige eereschoten en na hem eeni- ge voor die streek waardevolle dingen ca deau te hebben gedaan, tiet De Ruyter den verrukten neger vertrekken. Bij het uitbarsten eindelijk van ccn nieuwen oorlog met Engeland werd De Ruyter beno-md tot luit.-admiraal bij do admiraliteit te Amsterdam en tot bevelheb ber der vloot. Hij stak in zoe, maar zocht overal tevergeefs den vijand. Eindelijk had een treffen plaats en de schrikwekkende Vicrdaagsche Zeeslag was het gevolg. Door de workeloosheid van Cornelia Tromp, dio het niet verkroppen kon, dat De Ruyter bo ven hem was gesteld, viel een volgende zeeslag ten onzen nadeele uit. De Staten hadden overigens door gunstige beschikkin gen ai het hunne er toe bijgedragen om den moed der schepelingen te steunon, terwijl zij beschikten, dat de weduwen en kindereD der omgekomen zeelieden twee keer zooveel toelage zouden ontvangen ah do mannon en vaders hadden genoteu. En een plak kaat, dat als historische herinnering niet waardig is te vermelden maakte bekend dat vergoed zou worden: Voor het verlies van beide oogen f 1500. Voor het verlies \an één oog 350. Voor het verlies \an één voet 200. Voor het verlies van den rechterarm /450, enz., enz. In dezen laatsten zeeslag volvoerde Do Ruyter zijn zoozeer bewonderden terug tocht, waarvan de Ffansche heeren, dio op De Ruytcrs schip een lijdelijk aandeel namen in den slag, aan hun Koning de getuigenis aflegden: ,,dnt De Ruyter din gen gedaan had, dio toonden, dat hij hart en hersenen had ©n die den menschelijke krachten te boven gingen, zijn aftocht hoo- ger achtende dan of hij den slag gewonneu had< hebbende met acht schepen, twee on twintig der grootste schepen van Engeland en twee admiralen weerstaan. Maar De Ruyter zelf, die in do grootste moeilijkheid den grootston moed toonde, was toen zoo hopeloos, dat hij ten aanhoore van zijn schoonzoon De Witte uitbarstte: ,,0, God, hoe ben ik zoo ongelukkig! Is er nu onder zooveel duizenden koegele.» riet één koegel, die mij wegneemt?'' Waarop Do AVitt© zeide: „Vader, hoe spreekt gij zoo vertwijfeld, en wilt gij enkel sterven, Laat ons dan in het midden van de vijanden inloopen on ons doodt vechten." Toen kwam de held tot bezinning, zeggen de: „Gij weet niet wat gij zeght; als ik dat deed dan was het al verloorenmaar als ik mijzei ven en deeze scheepen kan be houden en afbrengen, dan kan men het werk hervatten." De tocht naar Chatham was het schit terende einde van deoen oorlog; Engeland leek als voor 't hoofd geslagen over dezoa uitdagend stouten zet; in Londen was men ontsteld en hield men zich op zwaarder rampen voorbereid. In Holland had de tijding van dc over winning bij Chatham een algemeenen dank en bededag ten gevolge eu duizenden in gezetenen reisden naar Hellevoetsluis wat in die dagen heel wat meer beteekendo dan in de onzo om de Royal Charles", het veroverde koninklijke schip, met eigen oogen to zien. D0 vrede met Engeland kon nu niet uit blijven en De -vuytcr kon eindelijk eens voor geruimen tijd te midden van zijn ge zin vertoeven. Hij had zijn woonplaats Vlissingen te gen Amsterdam ingewisseld, woonde daar nu zooals Brandt, zijn geschiedschrijver, meedeelt: „hoo hoogh hij van andere ver heven wierdt, nederig, zeedig en burger lijk. Al was liij nu tot de waardigheid van L.-Admiraal en Generaal van Holland op geklommen en van Koningen verheven tot den Adelijken en Ridderlijken staat, men zagh echter in hem geon teoken van gj-oots- hreit noch verandering in aanschijn of ge laat cu bJj bejegende elk met dezelve min- zoamheit en meewaarigheit als hij deede toen hij noch schipper of stuurman was." En ridder Temple, do gezant van Enge land, sprekend over wat een Staat groot maakt, rekent als oen oorzaak dc nederig heid barer grootste mannen, dat ontegen zeglijk de raadspensionnaris De Wit en De Ruyter waren. Wat den laatste betreft, zeide hij, ,,dat hij gekleedt gaat als een gemeen zeokapi tein en niet meer dan één kneoht achten hem en nooit in oen karos. Wat zijn buis en huishouding belanght-, dat was van bui ten niet kostelijker van aanzien, noch van binnen heerlijker opgetooit, noch zijn ta fel, dien hij hieldt, niet overdaadiger dan die van een gemeenen koopman." Ook de Prins van Monte Sarchio, hem te Amsterdam een bezoek brengend, legt een dergelijke verwondering aan den dag Ook zijn lovon als burger strekte ieder ten voorbeeld: goedig en vriendelijk, recht vaardig en godsdienstig. Soms zat hij urenlang bi} zijn vrouw en een nicht, die met linnenn&aien bezig wa ren; dan las hij haar voor uit den Bijbel of zong Psalmen met baar. In die jaren hoopte liij steeds, Jat do vrede mocht voortdureUj opdat hij zijn ou de dagen hij waa ongeveer zestig jaar - gerust tea einde mocht brengen. Het rampjaar, het moordjaar der gebroo- ders De Wit, kon ook don held zijn lasten niet sparen. En terwijl De Ruyter schitterende over winningen bevoobt op dc Franscho en En- gelsche vloten, werd ook zijn huis door het grauw en de burgers, die tot verfoeilij ke baat waren opgezweept en zich in hun gemeenheid op de grooten, edelen, recht vaardigen: de gebroeders De Wit, al had den geworpen^, met den schijnbaar gelijk - lot bedreigd. Do blinde drift, die zich al eens geuit had, bleek evenwel uit ziolizelf te vcrloopeu. De vredo met Engeland, op gunstigs voorwaarden, bracht in 1674 algemeen <-'0 lichting, men had nu alleen tegen Frank rijk to strijden. Spanje was nu onzo bond genoot. Sicilië waa tegen Spanjo, door Frankrijk ondersteund, opgestaan. Van Holland'©.ion kant was men van plan onder Do Ituyters bovei een kleine vloot uit te 6turon. Do Ruyter, do lijst der schepon ziende, voelde zich bezwaard met zoo'n k!«mo macht de Fransche vloot te gaan bestrijden. Een lid van 'n admiraliteitscollege voegde hem toe: ,,Ik denk niet mijnheer, dat gij nu in im oude dagOD begint bovrecsfc to worden." Waarop Do Ruyter dit gedenk waardig antwoord gaf: ,,Ik heb mijn leven yeil voor den Staat; maar ik ben verwon- derdt on het .ia mij leet, dat de Heeron de vLagh van den Staat zoo veil neoben en wangen." Eonigo van zijn vrienden meenden, dat hij platuit behoorde te weigeren met zoo kleine macht uit te gaan, maar hij ztg dat anders in. Toen de tijd naakte van het scheepga&ti „wordt .hij van drie zwaaro quaaton, die hem tc bedde wierpen,--aangetast-, vaji een zwaare tandpijn, cholyk en het graveel dies rieden eenigon dat hij het daar op behoordo te ueemen, en zioh van dien togkt, uit reeden van zijn pijnlijke ongemakken, het ontslaan; maar hij zeide: ,,Ik zal dien togkt doen, al zou men mij naar het schip draagen." Tegen een goeden vriend gaf hij zijn ver moedens te kennen dat hij zijn '.aal-sten tocht ging doen: „Mijn vriendt, ik zegh u adieu, en niet alleen adieu, maar adieu voor eeuwigh; want ik denk niet weer le koomen. Ik zal op deezen toght blijven. Ik voel het." Groote droefheid legde hij aan Jeu ::ag bij hot scheiden van zijn vrouw, dochter en schoonzoon, wat groote onfcsteD'mis te weegbracht, want zijn ongewone bokommer nis ontstelde hen en scheen een nakend ongeluk te voorspellen. Zoo heeft ook de uitkomst geleorl In een zeeslag met do Fransche vloot, terwijl hij qicb in de hitte van. liet gevocht waagde trof hem een kogel, in dor. lin kervoet, waardoor hij een val deed eu zich verder kwetste. En in zijn pijnen bad hij: „Heer, bewaar 's Lands vloot. Spaar ge nadig onze officieren, soldaten en matro zen, die voor een klein geld zoo veel cn- gemaks en gevaren uitstaan." Bij hot verergeren van zijn wonden troostte hij zioh in bet uitspreken van som mige spreuken uit Davids Psalmen. Over zijn eigen huiselijko zaken sprak hij geen woord; niet berouwende dezen laatsten ondernomen tocht ,,wijl het zijn plicht was to staan op de post daar God hem had geroepen." Een felle koorts, die aanhield, ging aan de voorteekenen des doods vooraf. Hij verlangde naar het einde, lag gedu rig met gevouwen handen en bad, zich be dienende van Davids' woorden uit den 63sten Psalm: „O God, Gij zijt mijn God, ik zoek U in den dageraad, mijn ziele dorst naar U." Tegen den avond, toen zijn spraak hem begaf en men voor hem bad, bad hij mee in zuchten nog, tot hij in de benauwdheid des doods des avonds tussohen negen en tien uur den geest gaf. Hij stierf in zijn 69sten jaar op den 29sben April, in het gezioht .van den berg Etna. In het begin van Juni kwam dc tijding van het overlijden in Nederland en verwek- to alom onuitsprekelijke droefheid cn rouw onder alle ingezetenen, hooggeplaatste!! en nederigen, jong on oud. Nu men hem vorloren had, werd eerst ten volle erkend wut men in hem had verloven. Het gehcele land was ineens in den diep- sten rouw gedompeld; de buitenlandscho mogendheden uitten nu nog meer, dan zij hem al in zijn leven hadden geëerd, hun bewondering en hun liefde. Do Hertogsti- tel, dien de koniüg van Spanje hom toe zond, kwam twee dagen na zijn overlijden. De koning van Frankrijk betoonde te mid- de'Van zijn vijandigheid, in welke hij met de Staten was gc?wikkeld, hoe hoog hij den zeeheld achtte, en beval dat in do havens, die door het schip met het lijk zouden, wor den gepasseerd, zich het geschut moest doen hooren. De koning van Engeland en meerdere mo narchen richtten zich met dcclncmonde brieven tot mevrouw De Ruyter. Zoo was zijn dood een wereldgebeurtenis. Den lSden Maart, op een Donderdag, werd do uitvaart van den Hcerc Dc Ruytor met een vorstolijko staatsie cn een ongc- moenen toeloop van menschen te Amster dam gehouden. Men bracht het lijk in do Nieuwe Kerk. Een gcdenktecken in marmersteen werd door de Staten boven het graf opgericht. Een paar Latijnsche verzen verheerlijk ten zijn leven en een Hollandsch graf schrift, waaronder staat: ,,De schrik des grooten Ocoaans." Zijn dood gaf overvloedig stof tot aller lei verzen, waaronder wij or hier een paar van de meest bekende afdrukken: Hier rust de Ruyfer, hoofd en heil van Hollands vloten. De vrije staat werd door zijn voet in 't hert geschoten. Die nooit volprezen held was met zich zelf te mild. Dat onwaardeerlijk bloed word veel te licht vorspild. Dit '8 't graf des Heldts, der Staten rechterhand. De redder van 't vervallen vaderland. Die in één jaar twee groote koninkrijk cd, Tot driemaal toe, do trotse vlag deed strijken. Hot roer der vloot en d'arm daar God door stree, Door hem herleeft de vrijheid cn do vree. Algemeen NedorlandHch Verbond. Muziekuitvoering door Caih. van Hennes en een Htudentcn Strykkioartd. Over dit concert, dat wij tot onzen spijt niet zelf kondon bijwonen, deelt men ons bet volgende moe: Het was een goede gedachte van hot Bestuur van het Algemeen Noderlandsch Verbond om voor deze uitvoering de be kende kindorvriendin on hoogbegaafde componiste uit Utreoht uit te uoodigen. Dit bewees ook reeds de opkomst. Do Foyer was bijna goheel vol met oudere en jongere menschen, dio aandachtig en blijkbaar met groot genot do verschil lende voordrachten volgden. Vóór de pauze kwamen uitsluitend Kin derliedjes, waarbij voor de noodigo afwis seling gezorgd waa. Over de wijze> waarop mej. Van Ronnea die voordraagt, behoeven wij niets te zeg gen. Ieder weet, hoe oorspronkelijk en on navolgbaar zij hierin is. Jammer, dat door de onvoldoende verlichting bij de piano bet programma gewijzigd moest worden, en zoo o.a. in plaats van do HcidokoninginDc Kleine Frits werd voorgedragen oon niot voordeelige ruiL Do klavierbegeleiding werd (door een broer der componiste op uitnemende wijze bezorgd. Hoe aardig bijv. praatte ds piano mee in da-t mooie liedje uit hst roodo boekje „Gedicht op den dood van de kat van den koster." Na de pauze deed mej. Van Ren nes ons nog zeer genieten van haar prachtige Go zelle-composities. Bijzonder mooi werd net Wiegedeuutj© gezongen, maar noodc misten wij het heerlijke „Hemelvaart." Het" strijkkwartet in D-dur van Mozart werd evenals Bcothovcns bekend trio Op. 8 (waarbij de Polacca uitviel) door de hee ren v. d. Berkhoff en Vos, lsto en 2de viool, Hengevcld en Van Ophuyzen, alt en cello, over het geheel goed gespeeld. Er was blijkbaar veel gestudeerd cn gerepo- teord. Do 1ste riool was te roemen om zijn knap spel, mooien toon cn vaste loiding, Vooral in de Séronade van Beethoven was het samenspel uitstekend. De Variaties kwamen goed lot haar recht. Het was een prachtig instrument, dat d© altist bespeel de. In Mozarts Kwartet werd liet genot niet weinig gestoord door een kellner, dio met rinkelende kopjes on gla-zon, zonder zacli om protesten te bekommcront door do zaaJ trok. o. Slaatscommissje Waterstaatsbestuur. Bij Koninklijk Besluit: I. is aan mr. A. J. F. Verhcijcn van Estveld, kantonrechter to Boxmeer, als lid der Staatscommissie, bij Kou. Besluit van 21 April 1892 ingesteld, ten eindo do Regcering van advies te dienen omtrent de wettelijke regels die ten aanzien van liet waterstaatsbestuur bchooron to wordon gestold, aan mr. C. J. H. Schepel, doctor in do Staatswetenschap, rechter in do arrondiss-mnents-rechtbank te Utrecht-, en aan jhr. L. F. Toixeira do Mattos, c. i. to 's-Gravenhago, als eerste- cn tweedc-secrc- taris dier Commissie, op liuu verzoek, eer vol ontslag vorlecnd, ondor dankbetuiging voor do in die hocdanighodon door hen be wezen diensten II. zijn tot leden der Staatscommissie voornoemd benoemd: dr. 0. Loly, c. i., lid van de Tweede Ka- mor der Staten-Generaal, to 's-Gravonhago; mr. J. A. Loeff, doctor in de Staatswe tenschap, lid van de Tweede Kamer der Slaton-Generaal, te 's-Gravonhago; Th. M. Th. van Weldcrcn baron Rengers, I'd van Gedeputeerde Staten van Friesland^ to Oenkerk; mr. 0. J. H. Schopel, doctor in do Staatswetenschap, rechter in dé arrondis- soments-rochtbank te Utrecht; mr. J. van Gclein Vitringa, doctor in de Staatswetenschap, rechter in de arrondis- sements-rcchtbank to Tiol; III. is tot secretaris der Staatscommissie voornoeml benoemd: mr. G. W. J. Bruins, adjunctrconimiei ter provinciale grifuo van Zuid-Hohand» o 's-Gravonhago. AARLANDERVEEN. Do lotcling B. Kruithof van de lichting 1907 is door Ged. Staten vcgens lichaamsgebreken on geschikt verklaard voor den milh uren dienst. De houder van No. 19, G. S. Pon- 8ioen is nu aan de bourt van inlijving. NOORDWIJKERHOUT. Aanstaanden Dinsdag, is P. van der Putton alhier, 25 jaar in dienst als wegwerker bij de commis- sio voor het onderhoud van den weg Pict- GijzenbrugWassenaar. Er zal in dc volgende weck, van 25 tot 30 Maart, bij de hoofden der openbare soholen in het dorp cn in dc Zilk, gelegen heid zijn tot inschrijving van nieuwo leer lingen voor den cursus, die na de Paasch- vacantio begint OUDSHOORN. Do lpteling G. Boo gaard van do lichting 1907 is door God. Staten wegons gebrekon ongeschikt voor den dienst bevonden. Do loteling, die thans aan de beurt van oproeping ie go- komen, is Jan van Arkol. De surnumerair K. M. Sillovis te 'a-Gravonhngo is voor het jaar 1907 aan gewezen om werkzaam te zijn voor het doen van opnemingen in deze gemeente inzake grondbelasting. J?1 a i 11 i m a e m e u t e n H. J. Bökkcrink, schilder cn glazonma- ker, wonende te Stad-Deldon. A. J. J. van de Laad, heibaas, wonende te Rotterdam, Noordeindo 9. VOOR EEN EXTRA DAGJE EN VOOR ELKEN liAG van 15 Cts. per pakje. 3750 24 van 7 Cts. per pakje, ÜO Cte. de doos van 3 pakjes. Het van ouds bekende Adres van nieuwe en gebruikte Rijtuigen, blijft steeds gevestigd llredenburg 32, Utrecht, onder den naam van H. B. GIELEN, welke zaak uitsluitend alléén gedreven wordt door Steeds Rijtuigen te koop gevraagd. 3708 24 De bekroonde PIANIAiO's van Ovei ti efien vele andere Pianino's in toon, speelaard en soliden bouw. 374J 48 Na oen diner is tr f»en heeiiyker kleintje koffie dan bereid uit Verkrijgbaar te Leiden ix 1.20 per Kilo by 3727 10 Hnarlemmerstr. 22. J.VAN DER LINDEN, Kaashandelaar, „don Tol" te Alpen a/d. Ryn, geeft H. H. Kaasmakers kennis, dat zijne prima nieuwe Komijn en Nagelen to verkregen zfon by de Heeren: A. EDELAAR, Hazerawoude. W. C. VAN NIEKERK, Zoeterwoude. GEBRs. WITTEMAN, Hoogmade. J. VAN DER HULST, Oud Ade. ANT. EDELAAR, Voorschoten, Jb. E HELA AR, Wassenaar. GEBRe VAN NIEKERK, Sassenheim. 0. LANGEVELD, Lisae. A. C. DE KLERK, Noordwykerhout. 'Deze artikelen worden totaal ge* zuiverd afgeleverd tegen billijke prijzen. 8748 25 Telefoon 743. Tevens AanZeg en Onderhoud van Gas-, Water-, Stoom-, Bier- en Electr. Leidingen en Telefoons. 37 4 42 Beleefd Aanbevelend, wordt uitgeroeid, zonder beschadiging met Garantie. (Geen ineectenpoeder-bewerking.) 3733 30 LEIDSCHKNDAM. DEN HAAGK Te haar: oen groot en zeer ge rieflijk BOVENHUI*, staande op de Boisotkademet riant uitzichi op don Witten Singel. Huurprijs f300. Te bevragen: by 3729 10 P. PEEREBÜÜJ, Timmerman. Vliet 35. van de BOUWMANSWONING genaamd „De Hoogkamer", naby de St Nicolanebiug uudoi üe gemeente Voornelioten, met de daarby be- hoorendo Stallen, Schuren, Hooiberg en verdere Getimmerten, alsmede ver schillend® perceolen zeor vruchtbaar Wei- of Hooiland, Boomgaard en Tum, tor grootte van ongeveer dertig boctaron in den Noord Hoflandschen- en Gaslhuizorpolder onder Voor schoten en Zoeterwoude, voor den tyd van vijf jaren vanaf Kerstmis 1906 de landeryen en 1 Mei 1907 de opstallen. Conditiën van verhuring liggen ter Inzage ten Kantore ran Notnria 1). K. J. SCtfOOH, te Voor* Mchoton, alwaar de inschrijving!- biljetten mooien worden Ingeleverd vóór ot op 2 April aanslaande. De gunning wordt 8 dagen voor behouden. 8752 25

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1907 | | pagina 19