WAVEREN's BOCK
WAARSCHUWING.
lu korlcii ijjil lorkeiid.
MACHINALE KOFFIEBRANDERIJ.
Lijders aan inlaag- en ingewaniiziekte
ÏKHTCÉLESTIKS - VIOHYH0P1TAL - VIOHY-GBANBE GRILLE)
S. P. IINMA, Haarlemmerstraat 143.
^ieriiandeiareii,
alhier verkrijgbaar bij bijna alie Gate's,
Sociëteiten.
Geneeskundig
handboek
van RASP AIL.
BELANGRIJK NIEUWS
VGuR VARKENSHOUDERS1
Hoofdagent A BAMBERGER,
ALGEiAEENE BAaK VAN DUYSEN Co.
Commanditaire Bankvereeniging NUMANS Co.
Gelderschekade 13, Rotterdam.
B\jka<ntoorUtrecht, Oudegracht 100.
Comprimé's van P. VAN BIJSTERVELD,
Vraagt P. v. BIJSi'ERVELD's Purgeerpastilles,
•PASTILLSS, ZOUTEN, COMPRIMÉS VICHY-ËTAT
J. gJE
Timmerman en Metselaar,
Dr. P. LEENDERTZ Jr.
Hoog zeopgehalte,
Heldere wasoli,
Zwaar V0t SOp, - - -
Voordeelig in 't gebruik.
50. I4M3.
LElDSCï-ï DAGBLAO. ZATERDAG 23 MA^RT. - DERDE BLAD.
Anuo IbOÏ.
PERSOVERZICHT.
In ,,D e Wapons Ned© r", maand
blad ter bestrijding van het militarisme,
orgaan van do anti-militaristische vereeni-
ping m Nederland, komt een artikel voor
onder het hoofd Dienstweige ring.
Onze lozers weten zeker reeds, aldus
jyangfc het aan, dat onz© kameraad Gorter
wederom tot negen maanden gevangenis
straf is veroordeeld, omdat hjj den militai
ren dienst weigert.
Is het niet treurig, dat het gansche volk
van Nederland, het Land van de gewetens
vrijheid, niet in opstand komt tegen dezen
ïnoordaanslag op een edel menscht
Is de Nederlandeche regeering dan een
moordenaarsbende en duldt het Nederland
eche volk alles 1 Kriller heeft men ver
minkt, wellicht voor zijn gansche leven
ongelukkig, aan de maatschappij terugge
geven. Wil men met Gorter nog erger han
delen"? En komt er geen krachtig verzet
,van hot volk?
Eenmaal reeds heeft Gorter negen maan
den gevangenisstraf ondergaan. En nu
geeft men hem nogmaals negen maanden.
(Het is een schande, een groot schandaal
pn in Nederland beorschen Russische en
Spaansche toestanden.
In het ,,Leidach Dagblad'' van
9 Maart j.l. komt een hoofdartikel voor
over do zaak-Gorter. De schrijver daarvan
fee ft toe, dat het een belangrijk© zaak is.
Lij gelooft niet aan ijdelheid bij Gorter,
aan zucht tot sensatie, enz., doch is over
tuigd, dat het een principieel verzet is.
En dan wordt verder uit dat artikel
aangehaald.
De meening, daarin uitgedrukt, is, zegt
het orgaan, de meening van velen. Maar
het vraagt: Waarop ^omt ze neer? En ant
woordt: .iricrop: dat men geen vertrouwen
©telt in het volk.
Men is overtuigd, dat d© meerderheid
biet zal doen wat de wot hun oplegt en
daarom acht men geweld noodig on goed
Dm te dwingen.
Maar gelooft men dian werkelijk, dat
men op den duur met gewold kan hand
haven, wat niet ligt in den geest van het
ivolk? Naïevo meening, waartegenover wij
alleen dit willen plaatsen: Bajonetten
rijn overal goed voor, behalve om er op te
gaan zitten.
Intu8schen is de moeilijkheid, dio het
„L e i d s c h Dagblad" opwerpt, al
lang op een alleszins bevredigende wijze
opgelost, door niemand minder dan dr.
Kuyper. In zijn groot standaardwerk:
,,0ns Program", schrijft deze ook over go-
.wèlensvrijheid ©n verplichting tot mili
tairen dienst. Op bladz. 94 van den 4den
druk lezen we:
,,En nu weten we zeer goed, dat in onze
zondige toestanden ook ten opzichte van
do consciëntie, het geweten, twee ver
keerdheden kunnen voorkomen: 1. dat men
zijn consciëntie misbruikt als huichelachtig
voorwendsel, en 2. dat de consciëntie
dwaalt in wat ze wil. En wij begrijpen dan
ook uitnemend, dat do overheid o zoo gaar
ne van die omstandigheid gebruik zou ma
ken om ook dat laatste bolwerk, dat haar
tot dusver weerstond te overrompelen door
ons diets te maken, dat, te zwichten voor
een zoo onzeker© consciëntie, haar eere te
na komt.
Maar al geven we het bestaan dezer
moeilijkheid volkomen toe, dan aarzelen
wij toch nog geen oogonblik, om liever
noodeloos tienmaal voor een verkeerde
consciëntie uit den weg te gaan, dan ook
slecuts éénmaal een goede consciëntie te
onderdrukken.
Tienmaal beter een Staat, waarin enkele
zonuerlingen een tijdlang door misbruia
van do consciêntievrijheid zichzelf belache
lijk kunnen maken dan zulk een, waarin
men, om deze excentriciteiten te voorko
men, d© consciëntie zelf dorst aanranden.
En daarom staat het bij ons boven aan,
als heiligo, als onomstootelijke regel; zoo
dra een onderdaan zich op zijn geweten
beroept, wijk© d© overheid uit eerbied voor
het heilig© terug.
Dan dwing© ze nooit.
Noch tot de eedsaflegging. Noch tot den
krijgsdienst. Noch tot vaccinatie, of wat
dies meer zij.
Dat is duidelijk, maar het fs theorie,
want toen dr. Kuyper minister was. heeft
heeft de gewetensvrijheid van Jan Terwoy
in de modder getrapt.
Doch liet is theorie, die juist is, logisch.
Wi© vertrouwen heeft in het volk, zal niet
behoeven te vreezen, dat het zijn plicht
niet zal doen. Maar wie óf het volk wan
trouwt, óf overtuigd ris dat d© plichten
niet worden geëvenaard door rechton, die
neemt zijn toevlucht tot geweld.
Eigenaardig is, zegt het orgaan, wat
dan volgt, n. 1. 'n bewering, dat de dienst
weigering niet zou leiden tot afschaffing
van het militairisme.
'fc Is grappig: zoo pas heette het, Bab
als men de dienstweigeraars liet begaan
zou het leidon tot een onmogelijken toe
stand. En nu heet het weer: 't Zou er best
goed om gaan, want dan kwamen er vrijwil
ligers.
Wat is nu waart
Intussehen laat dit den priucipieelon
weigeraar koud. Al wordt do heel© wereld
soldaat, hij wil het niet worden, omdat
zijn beginsel het hem verbiedt. Dit is alles.
Intussehen, volk van Nederland, protes
teer krachtig I
„Pro on 0 o n t r a" bevat een bo
schouwing van den l.-cr U. G. Schilthuis,
te Groningen, vóór en van jhr. mr. H.
Smissaert te 's-Gravenhage, tegen
staatsoxploftatie van spoor
wegen.
Aan do beschouwing van don heer Schilt
huis is het volgende ontleend:
Wanneer do exploitatie van alle spoor
wegen in Nederland in één hand wordt go-
bracht-, zullen mot dat beheer ontegenzeg
gelijk minder kosten gemoeid zijn, dan
wanneer het wordt gevoerd door twee
Maatschappijen met twee afzonderlijk© sta
ven van ambtenaren. Op die wijze zal do
onkostenrekening worden ontlast of min
der worden bezwaard. Ook zal bij staats
exploitatie een einde komen aan het af
leggen van overtollige afstanden bij het
goederenvervoer, in praotijk gebracht om
do goederen zooveel mogelijk over eigen
lijnen to laten loopon, in plaats van langs
den kortsten afstand, wanneer die leidt
over de lijnen der concurrocrcndo Maat
schappij. Een omweg van één vijfde van
den af fc© leggen weg is minder nadeelig
dan het leiden van het vervoer over de con
currente lijn.
De langere diensturen van het porsoneel
het grootere kolenverbruik, 3© meerdoro
slijtage van hot materiaal dio het gevolg
zijn van het maken van dergelijke omwe
gen voeren alle tot vorhooging der kosten
van exploitatie.
De vereenvoudiging die met de exploita
tie in één hand gepaard zal go an, zal
kunnen worden dienstbaar gemaakt aan do
noodzakelijke vermindering van het aantal
werkuren voor een aanzienlijk aantal be
ambten, op wie een grootc verantwoorde
lijkheid rust, waardoor te voos d© veiligheid
zeer zal worden gebaat.
Ook Bohijnt het, volgens het oordeel van
alleszins bevoegden, voor te komen, dat
somtijds met grootere snelheid wordt ge
reden dan onder do omstandigheden fca
verdedigen is, om door hot halen eener
aansluiting do coucurrecronde Maatschap
pij ter wille cener buitonlandscho verbin
ding vóór te zijn. Daardoor wordt d© vei
ligheid van heb verkeer door do concur
rentie zoker niofc bevorderd. In dit ver
band mag worden gewezen op den tegenzin
van particuliero Maatschappijen tegen hot
leggen van dubbelspoor, niettegenstaande
d© algomeene overtuiging, dat zulk een ver
betering, uit een oogpunt van veiligheid,
dringond wordt geëischt.
Het geldolijk bedrag spreekt voor zulk 'n
Maatschappij te sterk on de veiligheid
moet zich daar maai- naar schikken, in iet
alleen is dit beswaar van toepassing op
dubbelspoor, ook andere, ©ven noodzakelij
ke, verbeteringen aan weg en werkon wor
den dikwijls tegengehouden door geldelijk©
overwegingen, waaraan veel ernstiger be
langen worden ondergeschikt gemaakt.
Ook bestaat ©r voor vooratandors van
stoatsoxploitatie van spoorwegen een over
wegende roden om drce t© wonscheu ton
bate van die streken, wolko bij exploitatie
door particuliore Maatschappijen van dit
vervoermiddel v©retofc»n nullen blijven.
Het spreekt wel vanzelf, dat ecu door par
ticulieren opgoricht© Maatschappij slecuts
de exploitatie zal aanvaarden van ©en lijn,
waarvan zij winst verwacht, zij het niot
onmiddellijk, dan toca binnen afzienbaxen
tijd. Bij staatsexploitatie behoeft dozo
overweging niet- te gelden. De Staat be
hoeft niet in do eerste plaats to vrngen
naar direct© voordeeionvoor hem kunnen j
indirect© voordeelen voldoenuo belooning
zijn.
Een bijzondere reden voor hot verkiezen
van exploitatie door don Staat boven dio
door particulieren is het gevaar voor een
werkstaking.
De heer Smissaert, die tegen Staatsex
ploitatie is schrijft o.m. hot volgende:
Wie voor Staatsexploitatie zijn, zeggen,
dat do behartiging van oen zóó algemeen
belang als de exploitatie van spoorwegon,
niet aan particulieren mag worden ovor-
gclaton, maar, dat de Staat zelf, do on
partijdige, de boven allo partijen planec-
rendo, de zorg voor zoodanig belang tor,
hand moet nemen.
Wie dus spreekt, maakt zich, volgen*
den heer Smissaert, schuldig aan de fout,
dat hij den Staat idealiseert.
Men vergeet, dat do Staat is een verzame-i
ling hoogere en lagere ambtenaren en be
ambten en mfn moet niet vergeten, dat bij
ccn pi^riculiero onderneming in alle ran
gen der daarin werkzame personen een
andere geest hcorscht dan bij een Staatsbe
drijf. Men klampt er zich minder angst
vallig vast aan ccn instructie; men ge
voelt zich wat vrijer.
Er is oen kenmerkend onderschoid tu3-
schen den geest van ambtelijke cn dien van
particuliere werkzaamheid; een onder
scheid, in hot voordeel van don laatste.
Daar komt nog bij, dat do particuliero
Maatschappij zorgt, dat zij den meest bo-
kwaaie aan hot hoofd van haar bedrijf
plaatst. Blijkt een chef niet in allo opzich
ten aan do hem gestelde oischen te kunnen
voldoen, de Maatschappij weet wel een mid
del te vinden, hem door een betere kracht
te vervangen. Bij den Staat gaat zoo iets
veel moeilijker.
Doch, er is meer.
I Evenals elk particulier bedrijf, vordert
ook het staatsbedrijf, dat do leiding in één
hand zij.
Wanneer men dit vooropstelt, zegt schrij
ver, dan moot men wel inzien, dat olk
staatsbedrijf ton onzent ©n met nam©
een eventueol spoorwegbedrijf van over
heidswege gevaar loopt to stranden op
de klip van hot parlementarisme. Do Re
geering mist d© bevoegdheid het bedrijf uit
te oefonon, do zorg to behartigen, louter
naar eigen inzicht; hot krachtig bestuur
ontbreekt; want telkens zullen do 150 le
den van hot parlement aan do ministers te
kennen geven, dat bij do exploitatie vooral
in hot oog moot worclon gehouden. Niot do
eischon van het bedrijf als zoodanig, niot
d© zakelijk© zijde der zaak zou bij de debat
ten op den voorgrond tredon, maar een
treurig© ervaring elders toont het aan
de invloedrijke medezeggenschap van hot
parlement wordt dienstbaar gemaakt aan
allerlei bijkomstige, politieke cn andere
belangen.
Verder vestigt do heer Smissaert nog de
aandacht, op ccn bijzondere zijd© dor zaak.
Bij staatsexploitatie is er altijd per só mo
nopolie: cn staatsmonopolie is vooral op
op dit gebied veel mcor to duch-
838 80
Practiscli© raadgevingen
voor Zieken ©n Gezonden,
t2de drnk, v. si. ÖO centen.
Handboek om zonder ge
neesheer de meeHte ziekten
spoedig en gcinakkeiyk te
genezen, met de ïeceplen om op
goeükoope en eenvoudige manier zelf
de verelschte geneesmiddelen te be
reiden, opnienw bewerkt en
vermeerderd door een Hoctor-
Arts, meer dan 200 blz., voor
slechts O.Ou.
liet ongemak
en voor de Vöiouderdste
kwalen, waar tegen geen Dokter of
Professor raad weet, geeft BAS-
PAiJL middelen aan de hand,
die u zelt kunt bereiden,
mensch in gezonden
IcUGh 0, zieden staat heett
BASPAlJL's Handboek noodig.
Verkrijgbaar by H. BOLLE,
Bazaar van Goedkoope Hoeken,
Hang 98, Botterdam. Franco
na ontvangst Postwissel van
Slechts 90 ct., waarop melden:
RASP Al L. 8098 85
Leeweg, bjj Naaldwjjk 13/ll/'06
At!
Ondergel eekende verklaart, dat de
Zogdrank, van VIERBEN's Engros-
handol, hem uitstekend beeft voldaan,
die hjj gehaald heeft, b(J de Wed.
'tHOEN te Naaldwjjk, 8 biggen zjjn
gestorven, on na 't gebruik van
den Zogdrank had ik 't geluk alle
in 't loven te houden. WjJ bevelen.
:hera ieder graag aan. U mog dit gerust
publiceeren. P. 0. v. d. MEER.
Zogdranken, voor de Varkens, tevens
Uitnemend middel tegen vlekziekte.
Verkrjjgbaar te Leiden bj)REYST
©n KRAK, J. H. DIJKHUIS, J. VAN
BEVEREN, E. C. H. F. DE KUITER,
(Hoogewoerd); te Alfen a/d. Rjjn bjj
L. VAROüSIEAU Zn.; t© Bode
graven bjj H. J. "WESsELS; te Kat-
Wjjk-aan-Zee bjj P. BLOOT; te Woer-
flen bjj J. ZON, 0.80 Cts. p. flosch.
I0TÏM'
GRONINGEN.
Groningen* 1655 40
In verband met onderstaande mededeellngen voor
komende in „THE311S" No. 161, van 16 Haart j.l., berich
ten de ondergeteekenden, dat de Firma NUMANS «fc Co.,
Geldorscliekade 13, Botterdam, sedert 21 Febrnari 1.1. niet
meer voor ons werkzaam is.
Botterdan
Bijkantoor Noordblnak 1
Hoofdkantoor 's-Gravenbage.
„Een paar weken geleden werden mj) inlichtingen gevraagd omtrent
bovengenoemde Bankinstelling en zulka naar aanleiding der uitgifte van
3°/, Stortingsbewijzen, trekkende volgens de Staatsloterij.
Volgens door dio Bankinstelling in de bladen geplaatste advertenties
•n volgens door baar uitgegeven prospectussen zou vóór 15 Februari j.l.
tot meerdere zekerheid der deelnemers Vijf en Twintig Halzend
Galden in contanten worden gestort bjj eene nader te noomeu
Bankinstelling.
Voorts verklaart de Commanditaire Bankvereeniging NUMANS Co.,
dat voor meerdere zokerheid der. deelnemers zjjn aangekocht acht Panden
en Erven, Raephorststraat No. 128, 180, 132, 134, 144, I4ö, 148 en
150 te Rotterdam.
Ik heb deze zaak eens onderzocht en moet bjj deze mededeelen, dat
voor zoover mj) bekend tot op heden de storting van die f 25,000.— als
waarborg niet hoeft plaats gehad.
Ook moet lk er op wjjzen, dat eenigo dagen geleden de door de Com
manditaire Bankvereeniging NUMANS Co., volgens haro verklaring aan
gekochte panden, zooeven omschreven, op het Kadasterkantoor te Rotter
dam nog met ten name van genoemde Bankinstelling «tonden en dat toen
als eigenaar van die panden op dat Kadasterk'antoor bekend «tond de heer
WILHELMUS JACOBUS BERGMANS, Koopman te Gravenhago. Deze
had op 27 Februari 1902 de panden Raephorststraat 128, 180, 132 en 134
kad. sectie W. 2693 tot en met 2696 gekocht voor 14.000.-. De Arn-
hemsche Hypotheekbank heeft op deze panden oen hypotheek van f 11.000.
tegen 4j70 rente. Diezelfds beer W. J. BERGMANS is eigenaar van de
panden Raephorststraat 144, 146, 148 en 160 en heelt hjj deze panden
gekocht Yoor f 13462.03 en zou daarop rusten eene hypotheek van f 10,000.
tegen 4j°/0 rente verstrekt door de Hypotheekbank voor Nederland.
Indion lk goed ben Ingelicht, dan had de vorige eigenaar van laatst
bedoelde panden die vroeger gekocht voor f 7600.—
lk noodig de Commanditaire Bankvereeniging NUMANS Co. uit,
In „THEMIS", nadere inlichtingen te verstrekken, daar, zooals lk zeg,
het door mj) ingestold onderzoek heeft aangetoond, dat hetgeen de firma
NUMANS Co. heeft geadverteerd en bjj prospectus bekend gemaakt,
met overeenkomt met de waarheid.
Het is zoowsl in het belaDg van het publiek als in het belang van
do firma NUMANS Co. zelf, dat zj) ten spoedigst© de noodige ophel
dering verschaft, waartoe ik gaarno in „THEMIS" de gelegenheid aanbied.
3633 116 FBANS SCHAAP Jr.
vinden BAHICALE GENEZING door te gebruiken de
UBOSCOOP te BOTTEBBAH.
Prjjs per flacon 2.50, met gebruiksaanwijzing. Verkrijgbaar bjj
Apothekers en Drogisten of tegen toezending van het bedrag per post
wissel a./d. Maatschappij „NOVUM". Houttuin 9, Botterdam.
a fl.50 per flacon* 2259 86
Let op gedep. Fabrieksmerk c.n Handteekening van den Uitvinder.
Verkrjjgbaar te Leiden bjj de Firma REIJST KRAK, Drogisten
VAN STAA1
Goed den Naam aanduiden
Men eische op al deze Procïukten het Merk VIOHY" STAT.
Morscliweg 22m, Leiden.
Beleefd aanbevelend voor werk
zaamheden in bovengen, vakken,
administratie en beheer van Hulzen.
Billijk tarief. 28e9 9
Zoo gt) denkt over de aanschaf
fing van een rijwiel, moet gij niet
verzuimen, ook onze prijscouranten
te raadplegen. Zeer waarschijnlijk
zult gij er een voor U geschikte
keuze uit kunnen doen en in ieder
geval zult gij er uit kunnen zien,
welke eischen aan een hedendaagsch
gofcl rijwiel gesteld mogen worden.
Met inlichtingen staan wij U steeds
gaarno ten dienste.
IEDER ÊTUK MT KRIMPT
WORDT TERUQ5EN0MEN
Verkrijgbaar bjj FirmaG. J. v. d.
BUBGH, Haaramanttsteeg,
Hagazijn „HET ANKEB",
Hen Haag, 783 36
Bjj mjj is ter perse om weldra te
verschijnen
MiddeEeeuwsch Drama,
uitgegeven door
Prijs f 0.30.
Bestellingen worden nu reeds bjj
alle Boekhandelaren aangenomen.
Leiojw. A. W. 8IJTUOFF.
8530 60
Een beter resultaat dan mot andere
zeeppoeders of vetloogmeel verkrjjgt mon mot:
Niets pleit beter voor de qualileit dan het steeds
toenemend debiet. Alle soorten dagelijks versch gebrand.
