staalindustrie
VAN W11 EËEffs IÜI
Ooftbouwkunde
A. LEWENSTEIN,
MACHINALE KOFFIEBRANDERIJ.
J. A. VAN DER MADE,
LÈIDSCH DAGBLAD. ZATZRDAC 9 MAART. DERDE BLAD.
PERSOVERZICHT.
ionovertrefbmr]
Naaimachinenhandel
Leiden. Haarlstraat 141.
BÉergnandelaren,
alhier ver&rEjgliaar hij bijsta alle Gafé's,
LIJJXZAADKOÜliJllN,
PBACTISCfl HANDBOEK handboek
TUINLIEFHEB3EHS.
in woord en beeld.
A. Cv. ÏDE,
BANKVEREtNIGING.
8. P. MINNEMA, Haarlemmerstraat 143.
Era furos. En Détail.
Steenkolenhandel,
Goederenterrein Staatsspoor, Haagweg.
Kachelkolen, Machine-, Smee- en Vlamkolen.
Engelscüe en Belgischs Anthraciet
3208 30 Grove en geklopte Gascokes.
HoutveiÈisg,
No. 14431.
Anno 1 iiö7.
Inzake Melkhygiëne merkt het
^Vcokblid voor Melkhygiëne"
Jiefc volgend© op:
Er is te dezer zake veel voor het ingrijpen
van gemeentewege to zeggen, vooral, om
dat meer en meer wordt ingezien, dat de
behandeling der consumptie-melk, vooral
op do boerderij, te wenschen overlaat.
Maar men meene niet, dat de gemeent-e be
ter dan wclko particuliere inrichting ook
een reeks maatregelen, die noodig zijn te
nemen in het belang der hygiëne, kan uit
voeren. Eu zeker kan zo het niet goedkoo-
perGewenscht zou een gemeentelijke ex
ploitatie alleen zijn, omdat zij zich het mo-
Dopoli© zou kunnen toeèigenen. Haar sou
dus geen concurrentie kunnen worden aan
gedaan, die 't vaak voor welmeenende par
ticuliere ondernemingen hoogst moeilijk
maakt om do maatregelen to nemen, iie
noodig zijn.
Zoowel binnen als buiten onze grenzen
is dan ook het denkbeeld van gemeentelij
,ko melkinrichtingen meermalen overwogen.
Het vindt in bevoegde kringen zoo goed
voor- als tegenstanders. De stad Zurich
meende de zaak reeds in 1903 bij do horens
te vat tenhaar streven vond toen ochtcr
levendige bestrijding door prof. dr. Er-
hardt. Philippua Fuch3 daarentegen zegt in
zijn werkje: ,,Dio Stadtversorgung nut
Milch und Sauglingmilch": ,,Die Gem?iude-
Yerwaltungen müssen zu der Erkenntois
kommen, <lasz sio bozüglich der Milchver-
sorgung dioselben Wege wand-In mïiscrn,
wie bei der Versorgung rait Fleisch, Was
ser oder Gas." Bergisch-Gladbach en KöId
bezitten reeds gemeentelijke kindermelkin
richtingen, die, naar bet heet, zeer goed
werken.
Of wo ooit zoo ver zullen komen als
Fuchs wcnscht, n.l dat elke stad zoo goed
haar eigen melkinrichting zal hebben als
bijv. haar gasfabriek, valt te betwijfelen.
De b zwaren toch, verbonden aan een ste
delijke melkinrichting, zijn zoovele, dat
vermoedelijk voorloopig do meeste gemeen
tebesturen daarvan zullen terugschrikken.
Want óf de gemeente heeft geen reden om
deze zaak tot zich te trekken, óf ze moet
het goed doen, d.w.z. zóó, dat ip'. gerust
zijn halfvolwassen jongen een glas melk
'durft laten drinken en niet behoeft terug
te schrikken voor do verantwoording, die
hij daardoor op zich laadt.
Aangenomen, dat het nooit do bedoeling
kan zijn stedelijk© melkinrichtingen to bou
wen ten behoeve van do „upper tens", en
blijkbaar bedoelt P. dit geenszins, dan moet
zoo'n lichaam in steden als bijv. Amster
dam, Rotterdam en Don Haag van zeer
grooton omvang zijn. Er kan dan geen
sprake zijn van stallen onder eigen beheer,
die een genoeg/ame hoeveelheid melk zou
den opleveren, bijv. alleen voor do benoo-
digde hoeveelheid gepasteuriseerde melk.
Zou men genoeg boerderijen kunnen behee-
ren om daaruit t© voorzien in d© behoefte
aan kindormelk alleen, dan zou dit reeds
de centrale een bijna ongewenschte uitge
breidheid geven. Voor het overigo zou de
gemeentelijke centrale, evengoed als d© nu
bestaande melkinrichtingen, den boer op
moeten. En nu begint de moeilijkheid eerst
recht.
Er dreigt gevaar den geheelen weg langs,
zegt P. Volkomen juist, maar dat wil dan
tevens zeggen, dat de gemecnitelijke cen
trale den geheelen weg moet beheerschen.
Zij moet dus beginnen bij de ontstaans
bron op de boerderij van den contractant.
Met een, zelfs frequente, inspectie kan zij
dan niet volstaan. Er moet, nadat de
plaatselijke toestand van de gebouwen voor
het doel is pasklaar gemaakt, dan een per
manent toezicht zijn op het melken, de be
handeling der melk, onmiddellijk na het
melken ©n op het vervoer der melk naar de
central©. Tevcna zou het veeartscnijkundig
toezicht aldus moeten geregeld zijn, dat
dagelijks elke stal, elk melkdier, zou moeten
worden geïnspecteerd. Het toezicht der
centrale moet zich dan uitstrekken tot het
voedsel der dieren, de verpleging, de inrich
ting der stallen, het reinhouden daarvan,
het bedrijfswater en wat al niet meer. Te
vens zal een medische contröle op het per
soneel der boordorijen een der eerste
eischen zijn.
Dit alles is misschien mogelijk, maar
zelfs de mogelijkheid ligt dan nog in een
ver verwijderde toekomst. Het hoofdbe
zwaar zal echter juist de enorme kosten
zijn, die een zoodanige gemeentelijk© cen
trale zou meebrengen. De prijs, dien de
onbereide melk daardoor zou gaan kosten,
valt te vergelijken met dien, welke door
,,Oud-Bussem" wordt berekend, nl. pl. mn,
20 ct. per liter, een prijs, die door de ar
beidende bevolking niet kan worden be
taald. En juist onder die bevolking wordt
d© behoefte aan een onbcrispelijko melk het
meeste gevoeld. Nu verwijst do schrijver
wel naar Metz, waar de welgestelde bevol
king de meerdere kosten betaalt; maar
men vergete niet, dat het daar slechts zui-
gelingenmelk betreft. Een proef om het
melkbedrijf tot de gemeente te trekken, is
nog niet genomen en ik veronderstel, dat
men ook daartoe voorloopig niet zal ko
men.
Het ia ook, dunkt me, toch niet de eeni-
ge weg zoo'n melk-centrale om tot een
beteren toestand te geraken. Er is, er
kent schrijver, door sommige gemeenten
reeds goed werk verricht door de instel
ling van keuringsdiensten of het uitvaar
digen van verordeningen. En zou ook dit
middel, verbeterd naarmate wij meer er
varing opdoen, ben slotte niet kunnen
leiden tot de begeerde Rijkswet? Mij dunkt,
ja. Er is in de laatste jaren reeds iets
gedaan. De noodzakelijke eischen, die moe
ten worden gesteld omtrent reinheid bij"
bet melken, reinheid van den fifcal- etc.,
beginnen langzamerhand naar buiten door
te dringen. En daar moeten ze worden
gehoord en begrepen. Den boer het noodige
begrip te geven van do buitengewone zin-
delijkheidseischen, zal geen onmogelijkheid
blijken te zijn. Én zijn wij zoo ver, dan
gaat alles gemakkelijkor.
Een beetje geduld zal men echter moe
ten oefenenhet gemaakte werk zal daar
niet te minder degelijk om zijn. Men be
denke, dat wij nog maar sedert betrekkelijk
korten tijd tot het besef zijn gekomen van
de noodzakelijkheid der thans gestelde
eischen; nog fn 1879 werd door dr. Ek-
bein, Bonn, in een artikel „Der Stall
gewahrt die beste Dungstatte", het maken
van potstallen aanbevolen. Deze en der
gelijke inzichten hebben hun nawerking
nier gemist.
In hot „Katholiek Sociaal
Weekblad' schreef mr. Aalberso een
artikel over de gevaren der neu
trale vakorganisatie.
Hij wijst daarin met voorbeelden op de
perfide tactiek der socialisten om do ar
beiders door de vakvereemgmgen aan dc
Kerk te ontrukken en zo daarna tot soci
aal-democraten te maken.
En men begrijpt dan ook, zegt hij, waar
om juist in de „neutrale" vakvereeni-
gingsorganen zoo bij voortduring op de
geestelijkheid afgegeven wordt.
Aan een nummer van ,,D e G e m e o n-
te workman", ook oen vakblad, ont
leent de heer Aalberse dan het volgende:
„Zoo vervulde ook vroeger reeds de ver
achte Samaritaan d© plaats en dén plicht,
welke de priesters ©n de levieten moostcu
vervullen. Doch Christus zeide het hier
zoo duidelijk, de priesters trokken er zich
niets van aan, zij lieten den beroofde aan
zijn lot over, eveneens de leviet.
Zoo ook gaat het thans nog. Zij, die op
de 1ste plaats geroepen waren, do ongeluk
kige, beroofde en uitgebuite arbeiders te
helpen, kijken nauwelijks naar hen, altnans
doen niets om aan deze stelselmatige ue-
rooving een einde te maken, werken het
zelfs nog in dc hand, door de arbeiders
(van bun organisatie of te houden, het
eonige middel om hen te beschermen tegen
de verschrikkelijke uitbuiting der kapita
listen.
Maar neen, men is ongevoelig voor het
lijden der mcnschheid, men beseft het lij
den der arbeiders niet of wil het niet zien.
Overal waar wij onze blikken ook wen
den, kunnen wij hen vinden, die uitgeplun
derde en met wonden overdekte reizigers,
belichaamd in het lijdend proletariaat, dc
arbeidersklasse.
Zien wij slechts naar Leiden,
ho© daar die weijkliodon anderhalf jaar
gevraagd en gesmeekt hebben zelfs om een
paar centen meer per uur, een hap brood
meer, doch de hardvochtig© patroons wei
gerden en de arbeiders moesten den strijd
van broodcloo8hcid aanbinden om iets
meer te krijgen.
Ook hior lieten do geestelijken hun steun
ontbreken aan den beroofden werkman.
Zien wij naar de Regouts in Maastricht,
ho© daar de arbeiders uitgebuit worden
onder de oogon van alles, wat vroom is.
Zien wij naar Rijason, hoe daar dc axm-
sten der armsten sedert geslachten en ja
ren door hebzuchtige patroons worden be
roofd en uitgemoord. Hoe daar -rijwijze van
gunst dien armen menschon zelfs thuis
het werk nog worui opgedrongen, om het
met hun hecle gezin, ook de kleine kinde
ren, lange, lange dagen te verrichten voor
een schijntje loon, opdat zij maar arm en
hongerig zullen blijven, do beste prikkel
om gewillig het zwaarste en moordende
werk ie verrichten.
En, ofschoon alles daar vroom cn kerke
lijk is, liet met dc arbeiders uitmoorden.
Zie naar het katholioko Helmond, ho©
daar die arme fabriekslavcn bestolen wor
den op hun loon, op hun arbeidskrachten,
overal op, totdat... zij het neergooiden,
totdat zij staken moesten, om althans wat
verbetering af te dwingen.
Zie naar do kcetLJ Langstraat, waar de
schoenmakers, niet alleen voor een schan
delijk hongerloon moeten werken, maar
bovendien nog, door do gedwongen winxol-
nering hun karig loontje woer geheel in
do zaxken van hun broodroovers zien ver
dwijnen.
Ach overal zien wij hetzelfde stelsel.
Ook in Breda, de katholiek© stad.
Ook hier worden de werklieden uitge
buit op oen ergerlijke wijze.
Ook hier worden do werklieden niet
alleen als slaven, maar als dieren behan
deld. En dat niet alleen in particulieren,
maar óók in Gemeentedienst
Jarenlang heeft dezj toestand geduurd,
en jar nlang had hij misschien nog ge
duurd. Want do priesters kwamen er dage
lijks voorbij, zagen al de ellende, al do
armoede, zij zagen al den roof, die er op
hen gepleegd werd; zij wisten, dat er in
overvloed was, óók in Bredamaar zij
dachten er niet over ook maar een enkola
poging te wagen, om die menschon uit den
poel van ellende on versuffing to trekken
ou hun een beter© plaats in dc maatschap
pij te bezorgen.
Ook de levieten kwamen voorbij.
Ook zij, de Gemeenteraadsleden, de di
recteuren en de R.-K. Volksbonders, enz.,
enz., zij zagen allen liet leed, althans zij
konden dc armoe weten van hun medemen-
schen, do gemeonte-werklicden.
Mair zij allen waren egoïst, zij lispon
(voorbij en bekommerden zich niet om het
lot der beroofde werklieden. Totdat ein
delijk kwam do verachte, de- vreemdeling,
dc Samaritaan, dien men niet anders wist
te betitelen dan met vuile socialist.
Do mannen der moderne vakboweging, da
propagandisten der nieuwere idee, van
naastenliefde, de solidariteit.
I® het nil ni-^t duidelijk genoeg, dat ook
de arbeiders afkeerig worden van hen, die
wel hun beschermers moesten zijn maar
inderdaad hun verdrukkers worden, al
thans niets deen om h^n op krachtdadige
wijze te beschermen, hen zelfs in zulke
klein mogelijke vereenigingetjea to ver
snipperen, terwijl het kapitaal te zamen
tre-.t in groóte vennootschappon en orga-
nisaties.
Alleen de patroons mngen zich in groo*
te krachtige neutrale organisaties vcrecni-
gen. Dc Christelijke arbeiders moeten zich
in kleine, uitsluitend roomsclic e.n dan nog
wel diocesane vereenigingen organi seren.
Waarom 1 1
Wij zullen do vraag niet beantwoorden,
maar laten het aan don lozer over. Doch
dit willen wij zeggen, als straks de arboi-
dor dat meten met twee maten in de gaten
krijgt, dan moet men hora niet zoo kwalijk
nemen, dat hij zich afwendt van hou, dio
hem bedrogen hebl/on, die üora stccncn in
plaats van brood gaven. Dan moet men
niet do mannen der vakvcrceuiging do
schuld reven, dat do arbeider in don gccs-
telijke ziet iemand, die hem misleid hoeft
op economisch terrein, on denkt, dat
hij ook misleid wor op godsdienstig ge
bied ^n daarom ongodsdienstig
word t.
Maar dan ligt do ""huid geheel bij hom,
dio toonde niet de naaste van den werk
man te zijn, di<> hem geen barmhartigheid
bewees, toon hij in nood vorkoerde, maar
hem liet liggen.
Want cr staat geschreven: „Gij kunt niet
God dienen en den Mammon."
Hierbij teckcnt mr. Aalberso aan:
Opzettelijk hebben wij deze citaten nog
eens wat uitvoeriger gegeven. Vooreerst,
omdat hot wol goed is, dat mon eens weet,
wat onze katholiek© arbeiders
lezen, boe giftig zij opg&ruid worde
niet alleen tegen do patroons, doch vooral
tegen de Geestelijkheid. Alleen
wie weet, welk gif is toegediend, kan
over oordeelen, welk tegengif noodig ia.
En dan ia noodig niet wat scholden tegen
de socialisten, niet alleon kathoheko
vak vereenigingen oprichten, niet allccr
tegen de zich noemende „noutralo" vak-
wcrecnigingen krachtig waarschuwen,
maar meer dan dit alles is noodig: on
Lrachtige sociale actie, en vooral con .lin
ke actie der vakorganisaties. Wij, die ©"-
buiten staan, mootcn ze steunen, zoo
krachtig mogelijk. Doch zij zclvcn moctc
ook flink de handen uit de mouwen steken.
Alhen zóó kunnen wij het vertrouwen
van het volk behouden, of daar, waar het
helaas reeds ondermijnd of verloren is,
langzaam aan weev herwinnen.
Wie do bovenstaande citaten uit „Den
Ge meent cworkraan" leest en be
denkt, dat hot nummer, waarin ze voor
kwamen in Brabant op zeer ruimo schaal
is verspreid, dus door tal van katholieke
arbeiders is gelezen en besproken, hy
voorheen
WETTIO 3EDEPONEERO,
8024 60
Tel. Int. 685.
Levert uitsluitend
eerst© klas
ÓDTW
voor huishoudelijk^
als Industrieel gebruik.
Met degelijke garantie
gratis onderricht, ook in Borduren
en Stoppen. Ook op gemakkelijke betaling^
conditie verkrijgbaar. Aan het Magazijn ls tevens een
Werkplaats verbonden voor alle voorkomende Reparatlën.
IEDER STUK DAT KRIMPT
-WORDT TERUGNOMEN
IKANTEN VALTDN ZONEN,
AMSTERDAM
883 30 Sociëteiten.
1031 45
lü&SiitiiilËMi L64AÜ,
WOKMLRVEEH,
wrUKKICUT 1703. bU.M.\lll,IJKE FAIIItlEKGI,
Voedert uw Wee met de zuivere murwe
merk „Sier" en W L, 931)2 22
uitmuntende door hoog eiwit- en vetgehalte en grootste voedingswaarde
EEUE-Dli'LOMA Parus 1900. - NEGEN GOUDEN MEDAlLLEb.
A. W. bUTlUOFF 10 Beiden heelt uitgegevea en bU alle Boek»
banddareu veikiugüaar gesteld:
Y00E
ten raadgever voor bel onderhouden en
bewerbnu der bloemen-, moes- en oolUoinen.
kaar het Hoogdultsch bewerkt door
E. Th. WITTE,
Hortulanus te Leiden.
Met 120 figuren en een alphabetisch
register.
Ing. ƒ2.40, geb. ƒ2.75.
De bewerker zegt in zijn voorwoord:
Er zijn in ons laud tal van tuin-
bezitters, die wel gaarne zeil bun
tuinen geboei ot geJeeltolfik willen
veizoigen, docb die van tuinwerk boe-
genaamd geon vorstand hebben. Voor
dergelyke tuinlieibubbers is dit Hand
boek bestemd.
Haar hel HoogdmUch van H. GADCHiB.
BbW.UKT DOOB
Lteraar a/d. liigka Hoog ere Land
luin- en bosJibouwsclwol te
Wageningen
Met 200 üg. 1.00 Ing.»
i f.liO gebonden.
Eenvoud en practiacbe zin ken-
merkon dit boek van 't begin tot
het eindo. De vraag: „Hoe moet
men doen om goedo resultaten van
rUn ooftbouw to vei krijgen"? wordt
kort en duidelijk beantwoord. Dit
werk van een bi) uitnemendheid b©*
voogd deskundige, is voor eiken bezit
ter van een grooton ol kleinen Tula
van grooto waards om de practl-
b bo wenken die bet bevat.
Beido werken z\Jn herhaaldelijk warm aanbevolen in het „Nieuws v/d.
Dag" door den Heer A. VAN DEli TULN, den bekenden schrijver oor
„Land- en Tuinbouwkroniek". Van bet Handboek der Ooftbouwkunde zegt
bi) in bet nummer van 4 Maart: „hot mag bij niemand ontbreken dio
vruchten teelt of wil gaan telen".
De Hillegomsche
Kantoor H1LLEG031: Tan-
den-Endelaan 20.
Bijkantoor SASSKNHE1M:
Dorpstraat 30.
Rente voor Deposito's, van af 1 Juli
1906:
Met éón dag opzegging, 8 pCt.
Met tien dagen 3'/,
Met óón maand .3
Met drie maanden8s/* 0
Met zes S»/4
Voor één jaar vast met 3
maanden opzegging vóór
vervaldatum in bewijzen
voorzien van coupons 4
Eon maand vast op prolongatie-
voorwaarden.
Aan ons Kantoor te Hillegom
bestaat gelegenheid tot het huren
van loketten voor het bewaren van
waarden in de brand- en inbraak-
vrije kluis.
Vestigt de aandacht van kleiDo
beleggers op haar Spaarkas-Afdeeling.
Rentevergoeding 3 pCt.
Inlichtingen worden op aanvrage
gaarne verstrekt. 41 33
Het BUREAU VAN CON
SULTATIE IN ONGEVAL
LENGESCHILLEN vergadert
eiken Dinsdag, des namiddags te
hallvier, in het gebouw van den
Hoogen Raad, aan bet Plein No. 2,
te 's Gravenhage, tot KOSTE-
LOOZE TOEVOEGING van
Advocaten aan onvei mogende partijen
by den beioepsraad ie 'e-Qraven-
hage, indien daartoo termen zijn.
Vereischten voor de toevoeging
van een raadsman zijn:
lo. Overlegging van een bewijs
van onvermogen, afgegeven duor
den buigemeesier van de woonplaats
des aanvragers;
2o Overlegging van een afschrift
der beschikking van de Rijks
verzekeringsbank, waartegen men
in beroep wensent te komen, of van
bet geschrift, waarbij daartegen in
beroep gekomen i«;
Geen toevoeging geschiedt, indien
het Bureau niet volkomen van het
onvermogen des aanvragers en van
fie aanvankelijke gegrondheid zijner
bezwaren of beweringen overtuigd is.
Enveloppen m. firma 2.— 1000 Briefkaarten m
flma 2.50, Nota's, Kwitantiön, Circulaires, PrU«couianten,
Reglementen, Adres en Visitekaarten. Alle modellen Ter-
lovings- en Hnwelfjkskaarten. 2558 12
ROUW DRUKWERKEN.
Drokkerij C. 1>C BINK. Aalmarkt 13.
Niets pleit beter voor de qualiteit dan het steeds
toenemend debiet. Alle soorten dagelijks versch gebrand.
op Donderdag 14 Maart 1907,
voorrn, ÏO uren, op don Dfik van
den Kastelein J. KEIJZER, te Lei-
muideu. '2647 10
W. VEENSTRA,
waarn. No'arla te Oude wetering
Verkrijgbaar by Firma G. «3. v. d.
BUKGH, Maat-smanssteeg.
Magazijn „HET ANKEK",
Deu Haag» 783 30
