Ouderdomsverzorging in Denemarken.
maar bevordert, als ©ia lucbtkuuroord, een
zorgvuldige scheiding der gevallen.
In plaats van de zieken voor de aanra-
king met de lucht te behoeden, tracht men
ze hier integendeel zooveel mogelijk daarin
te laten verkeerenvoor dit doel hebben
dc sanatoria op do zuidzijde open terras
sen, waar de patiënten, natuurlijk ge
kleed, en warm ingepakt, op ligstoelen
rusten. Dez» rijen liggende, meest met lec
tuur beziggehouden beeren ©n dames, her
inneren levendig aan bet waLdeldek v&o
de Oceaan stoombooten met de op dekstoe-
Iod rustende passagiers. De openluchtkuur
nvordt gewoonlijk toegepast op de uren.
dat de zon schijnt, wier wonderbaarlijk
sterke werking bekend is; maar ook vaak
bleven de menschen dag ©n nacht in de
apen lucht.
Wanneer Davos alleen een herstellings
oord voor zieken gehleven was, zou het
niet bet Davos van thans zijn. -n de eerst©
ontwikkelingsjaren scheen het, dat de
plaats alleen door zieken zou worden be
zocht Sedert de wintersportbeweging zulk
een grooten omvang beoft gekregen en
hier een waar paradijs heeft ontdekt, is
dit geheel anders. Juist d© grootstedelin
gen, di© zooveel zondigen tegenover hun
lichaam, mogen de wintersport dankbaar
zijn, dat zij zooveel gelegenheid bi©dt om
de spieren te stal©u, de energie te ont
wikkelen. De gebergten, die anders des
•winters doodscb en verlaten lagen, zijn
tE&ds des winters druk bevolkt met be
oefenaars der echoono wintersport Niet
alleeD deze sportmonschen, ook de ont
spanningzoekenden en hen, die behoefte
hehben aan frisscho lucht lokt de winter
meer en meer naar de bergen, eü velen
scheidon met de overtuiging, dat zij door
het korte verblijf in de stofvrije, frissche
Alpen winterlucht moer opgekwi-t zijn dan
door een lang© vacantie in heet©, stoffige
zomerdagen.
In Zwitserland staan thans meer dan
vijftig groot© Alpenhotels, die voor enkele
jareD nog den geheelen winter gesloten
[waren en thans voortdurend open zijn, en
in vele daarvan is het winterbezoek groo-
ter dan dat in den zomer Overigens is,
naar de eo-varing van schrijver dezes een
winterreis in Zwitserland geenszins duur
der dan een verblijf aldaar in den zomer,
en wat speciaal Davos betreft, is het ho
telleven niet zoo duur als vaak wordt ver
moed. In de groot© hotels, die voorname
lijk door rijke Engelsche 6©izoengasten
worden betrokken, zijn de prijzen zeer
hoog, maar in de minder voorname en toch
zeer comfortabel ingerichte zijn de kosten
niet hooger dan de gemiddelde hotel- en
pensionprijzen. En bovendien heeft men
hier geen gelegenheid veel geld stuk t©
slaan, terwijl dat in andere winterverblij
ven als bijv. aan de Franscho Riviera
„spelenderwijs" gaat.
Het middelpunt van verkeer is des
iaags de ijsbaan. Het is een kunstmatige
/jsbaan, want hot meer van Davos ligt te
ver uit de buurt en wordt gebruikt om ijs
te winnen. Of bet werkelijk de grootst©
kunstijsbaan van Europa is, zooals wordt
beweerd, weet schrijver niet, maar in elk
geval bevindt zij zich in e©d toestand,
die voorbeeldig mag worden genoemd El-
ken avond vloeit kristalhelder bergwater
over de groote vlakte en eiken morgen ligt
er 'n spiegelgladde baaD gereed Naast de
groote algemeens baan liggen een paar
kleinere, die voor bc* aaide speciaal sport
als het Schotsche curling en het Engel
sche figuurrijden bestemd zijn. Welk een
prachtigen aanblik de baan des daags bij
helderen zonneschijn oplevert, behoef ik
u niet te zeggen. Schoon- en figuurrijdea
doet men er veel, en bet is een lust al die
mooie vrouwenfiguren in de doelmatige
kleeding te bewonderen. Diï ziet men ner
gens zooals hier.
Een ander vermaak is nog het varen op
de Bobsleigh, eeD druk beoefend© sport.
D© Bobsleigh, of eenvoudig Bob genoemd,
is een lange, eenvoudige slede, waarop
vier to£ zes rijders plaats kunDen nemen;
d© voorste stuurt, de achterste remt, ter
wijl de in bet middc-. gezeten personen
op de bochten met bun lichaamsgewicht
bet evenwicht moet*. bewaren. Wie wel
eens gezien heeft hoe snel een gewone sle
de met. een jongen er op, van een hoogte
kan glijden, kan zich een voorstelling ma
ken van de duizelingwekkende vaart,
waarmede zulk een Bob met zes personen
van de bergen glijdt. Het sturen eischt
op de bochten en bij de plotseling© hin
dernissen niet alleen buitengewone han
digheid, maar ook falen zenuwen cn on
feilbare tegenwoordigheid van geest; ge
lukkig maakt de diepe sneeuw menig
schijnbaar gevaarlijke val minder ernstig.
Een ander vermaak is nog hot glijden
op een skeleton©en slede, waarop men
zijdelings ligt, het hoofd vooraan, terwijl
met de voeten wordt gestuurd en geremd.
Een soort genot, dat schr. niet erg toelacht:
men stoot zoo gauw hier of daar tegen
aan. Wie zijn schedel graag heel houdt,
gaat liever niet op deze wijze bij de ber
gen neer.
Wal vischvaarders.
Met een ongewoon kleinen buit is d© klei
ne Schotsche walvischvaardersvloot iD au
haven vaD Dundee een paar weken geleden
aangekomen. Hevige stormen en de ijsmas
sa's hebben de ondernemende schippers te
ruggedrongen en hen na een langen, maar
vrucbtelooaen tegenstand genoodzaakt terug
t© keeren.
Maar zeer lang hebben zij onverschrok
ken tegen de dreigend© ijsvelden gewor
steld; zij waren onafgebroken in gevaar,
tusscben de ijsmassa's verpletterd te wor
den, en moesten eiken nacht or op bedacht
zijn, door geweldig© drijvende ijsbergen
verrast eD ingesloten te woiden. Dan, al
les was tevergeefs; het gelukt© hun niet, d©
ijsmassa's der Melvillebaai te trotseeren
Zoo konden zij het eigeniijko jachtgebied
niet. bereiken en ten slotte moesten zij
„huistoe" gaan.
Voor d© eerste maal in zijn 24-jarige
praktijk moest de oude walvischjager-ve
teraan, kapitein Milne, „schooD schip"
melden, zonder een enkelen walviscb te
hebben gevangen 1
En hij is niet de ecnige, wien dit over
kwam.
D© tien schepen hebben te ramen slechts
zeven walvisscheD gevangen, zoodat de op
brengst nog geen 4 ton baleinen bedraagt,
't Vorig jaar hadden de wal vischvaarders
ongeveer 25 reuzeovisschen buit gemaakt en
meer dan 340 centenaars baleinen vorkre
gen. Van do opbrengst der baleinen, die
duurder betaald worden dan ivoor, hangt
ook de verdienste der bemanning af. Noch
tans gaat d© walvischvangst steeds meer
achteruit.
In 1815 trokken niet minder dan 104
Britsche schepen naar het noorden uit, om
do reuzenvisschen op te sporen en t© har
poeneeren.
De Regeering betaalde een premie voor
elke ton traan, die door een Engelsch
schip in een Engelsche haveD gebracht
werd. Thans wageD zich nauwelijks tien
Engelsche schepen in de Poolstreken, om
walvisschen te vangen. Zij vertrekken bij
na uitsluitend uit Dundee, welke stad er
trotscb op is, dat zij bet gevaarlijk© bedrijf
heeft gemonopoliseerd en dat zij a leeD de
vloot uitrust, die met. baleinen en traan
zal terugkeeren.
Het bedrijf is, afgezien van de ongeluk
kige omstandigheden, die in 1906 den buit
gering deden zijn, zeer winstgevend.
De baleinen worden tegenwoor'3 'g met
27,000 a 30,000 gulden per ton betaald Drie
a vier walvisschen leveren gemiddeld 15
tot 18 centenaars baleineD en tot vierhon
derd centenaars traan. Als men slechts één
walviscb buit maakt, is de winst al groot.;
en bij een buit van twee walvisschen per
schip bereikt men eeD dividend van twin
tig pCt.
Voor eenige jareD harpoeneerde de Dia
na'' vijf walvisschen; wat gelijk stond met
een opbrengst van ongeveer 86,000 gulden,
zoodat 125 procent dividend kon woraeu
uitgekeerd.
De wal vischvaarders rijn een mooi slag
van menschen. Koelbloedig, met stalen ze
nuwen, met bewonderenswaardige volhar
ding, oefenen zij hun beroep uit, alle go va-
ren en ontberingen onverschrokken troc-
6eerende. Door geslachten heen blijven zij(
hun beroep getrouw; wat do grootvader
was, is de vader geworden, zal de zoon en
zulleD de kleinzoons worden.
Onze kennis der Poolstreken heeft aan
deze mannen veel t© danken en menig ei
land in do Poolstreek is naar een walvisch-
vaaraer genoemd.
Blijkens een statistiek nopens de werking
van do Deensche wet op do ouderdomsver
zorging van 9 April 1891 is hot aantal dor:
op grond van dez© wet blijvend bedeeld^
personen geklommen van 50,469 op 31 Do-,
cember 1895 tot 66,878 op ultimo 1904. In
verhouding tot de boven 60-jarigen werden
gesteund in 1904 24.6 percent der bevol-
king, tegen 19.5 percent in 1875 97. Bij
de 60—66-jarigen was het percentage voor
d« mannen 8 en voor de vrouwen 20-3bij
do 6570-jangen resp, 18.8 en 32.8 en bij
dc personen boven 70 jaar resp. 28.9 en
37.3. De percentages zijn dus voor de
vrouw©d doorloopend hooger. In gestichten;
verpleegd worden in 1904 106 gezinshoof
den en 1417 eenloopende personen. Voorts
werden op grond der bedoelde wet in 1904
nog 288 mannen en 86 vrouwen tijdelijk
ondersteund.
Het gemiddeld bedrag van don onder
stand per ondersteund© (do gezinsleden
niet modegerek<?nd) bedroeg in 1904 in
Kopenhagen 189.52 kronen (een kroon ia
66 cent), te Fredrichsborg 203.97 kr., in
de overige steden 177.47 kr. en op htffc
platteland 124.27 kronen. Al dezo bedragen
zijn stijgende.
In percent van alle mtkeeringen be
droegen in 1904 die beneden 100 kronen
bij do mannen 3443 en bij de vrouwen'
36.8; die van 100150 kronen resp. 31.0
en 36.3, van 150200 kronen rosrp. 20.1
en 18-2 en die van hoogor bedrag reep,
14.6 en 80 percent.
De kosten dezer verzorging worden ia
ongeveer gelijke deel en gedragen door den
Staat en door de gemeenten. Zaj bedroegen
in duizendtallen kronen:
Voor den Voor de
ÏS98
Staat.
gemeenteu
1014
1544
1893
1392
1571
1894
1691
1631
1895
1797
1800
1896
1950
1944
1897
2110
2110
1898
2275
2278
1899
2427
2427
1000
2571
2570
1901
2764
2759
1902
3032
3032
1/1 1903 31/3 1904
4140
4021
1/4 190-1 31/3 1905
3577
3518
De uitgaven zijn duë
sedert
het in-wer-
king-treden dezer wet
reeds
ongoveej i
verdrie vul digd.
Onderscheid tusscbeo den slaap bij nacht en bij dag,
Aan d© Franscho Academie van Weten
schappen heeft een der U«en het resultaat
medegedeeld van eeD reeks proeven betref
fende do werking, den aard eD d© beteeke-
nis van het slapeD bij nacht en overdag.
Zij werd verricht bij personen, waarvan
een twintigtal weTkliedeD waren, die des
nachts moesten werken.
De voornaamste gevolgtrekkingen, waar
toe de proeven aanleiding geven, waren de
volgende:
De dagslaap is oppervlakkiger eD wordt
vaker afgebroken daD de slaap bij nacht,
is ook minder verkwikkend en men rust
er minder bij uit. Alle verrichtingen van
bet lichaam, hartslag, bloeddruk, adem
haling, enz. die tijdens deD warqr', den
nachtslaap, automatisch verminderd of
verlangzaamd zijn, zijn overdag minder ge-
