No. 14383.
LEIDSCH DAGBLAD, ZATERDAG 12 J*NU$RI. VISRDS ELAD.
Ann» 1(107.
Offieieele Kennisgeving.
Brieven van een Leidenaar.
Gemengd Nieuws.
FEUILLETON.
Burgemeestor on Wol houders der ge-
neente Leiden brengen Ier algemeene kon*
TdIs dat het IJkkantoor alhier gedurende het
\jaar 1907 op de nayolgondo dagen geopend
al zijn:
le. Van 1 Januari tot 10 Maait: op eiken
TyrlJdag en Zaterdag van des voormiddags
negen uren lot des namiddags een uur;
2e Van 11 Maart (begin her(jk-reis) tot 31
I .^Juli (einde her(Jk-rei8»29 en 30 Maart, 2, 8,16
17, 26, 27, 29 en 30 April, 11, 18, 21 en 22
Mei, 7, 8, 21 en 22 Juni en 1, 2, 12,13, 19,
20, 26 en 27 Juli, telkens van des voormid-
dags negen tot twaalt urauan-vati-daa-saioMl-
dage een tot vier uren.
3e. Gedurende de maand Augustus: (inge-
Tolge het bepaalde sub 3b van het besluit
vbd Gedeputeerde Staten dezer Provincie, van
27 Nov. 1906 No. 83 (Provinciaal blad No.
121), op alle werkdagen van dos voormiddags
f negen tot lwaalt uren en vsu dos namiddags
een tot drie uren, on
4e. Na 1 Septemberop eiken Vrijdag en
Zatoidag van ciea voormiddags negen uren
r tot des namiddags een uur.
V Burgemeester en Wethouders voornoemd,
DE RIDDER, Burgemeester.
VAN HEÏ6T, SecretariB.
V Lolden, 29 Lecembor 1906.
1
Kamers» van Arbeid voor de Bouw
bedrijven, de Textielnijverheid,
de Voeding»- en.tiieuotmindelen en
lie IV inkel- en Grossiersbedrij ven.
Burgemeester eu Wetl.-iide.s van Leiden;
Gezien do wet op do Kamera van Arbei i
on het A<m. Icsluit van 6 Januari 1898
(Staatsblad No. 20) tot vaststelling van een
kiesreglement vuur die Kamers;
Herinneren de hooien of bestuurdera
van de navolgende bedi ven:
A. vertegenwoordigd in de Kamer van
lArbeid voor do Bouwbedrijven.
10. het bewerken van hout, steon of mo
talenhet leggen van eiectrische geleidin
gen of van gao- of waterleidingen; liet
scliil !ers-, stoffeerders-, behangers-, hei-
ers-, stukadoors-, mandenmakers-, aard-
Wcrkers- en straatmakersbedrijfhet ont
werpen van en het houden van toezicht bij
het uitvoeren van bom launen;
2o. d9 boek-, couranten-, steen- en plaat-
drukkerijen en de luLergioionjcndo boek-
biodciijen; do cartonnagc- en de puotogra-
phie-iuricüLiugen;
11. vertegenwoordigd in do Kamer van
Arbeid voor de Tcxtielnijverocic:
do Bpinnenjeu, weverijen, ververijen, bleo-
kerijen t drukkerij van wc!, katoen of
linnen
do katocnvleohterijoD, de nettenmakerijen,
do breicrijen do wattcu-, kapok- of veeren-
i erciderijen, do zadelmakerijen, de voilen-
blooterycn, _de leerlooierijen en do zeemlo-
derfabrieken
bet vervaardigen van -klecderen, hoeden cn
schoenen; de wasch- eu strijkin chtingen
on de klqpaervcrveryeu
O. verleg nwoordigd in de Kamer van
Arbeid voor de Voo lings-on Genot
middel en:
lo de brood-, koek-, beschuit-, 6uikcr. cn
banketbakkerijen;
de cacoa- en do chocolade-, de meel- cn do
zuivclfabrieke
do tabak- en sigarenfabrieken;
do bierbrouwerijen do jenever- cn do li
keurstokerijen,
benevens de mineraalwaterfabrieken;
de slagerijeu
do zeepfabrieken;
de fabriekcu yan verduurzaamdo le
vensmiddelen
D. vertegenwoordigd in de Kamor van
Arbeid voor do
Winkel- en OrossiersJ>edrij-
vc n:
do winkel- en de grossiersbedrijvcn, voor
zoover die niet zijn of zullen worden ver
tegenwoordigd in een andere Kamer van
Arbeid, waarvan bet gebied zich over do
gemccDte Leiden uitstrekt;
aan hun verplichtiug om vóór 15 Januari
o. k. een lijst of zoo noodig lijsten op te ma
ken van do namen cn do voornamen der
mannelijke en vrouwelijke personen, die iu
hun bedrijf If innen het g.bicd der boven-
g-noemdo Kamers van Arbeid (welk gebied
zich all.. uitstrekt over de gemeente Lei
den) als patroons of iu hu.i dienst als
workl ieden werkzaam zijn geweest ge
durende het laatst verloopen kalenderjaar,
voor zooveel de onder A 2o., B, C lo. en D
genoemde bedrijven betreft, cf gedurende
het laatste tijdvak van 7 maanden, waarin
gewerkt is in do bedrijven, genoemd onder
A. lo. en 2o.;
en om die 1 ij s t of 1 ij s t e n vóór 15
Januari e.k. aan hun Collego i u te
zonnen.
Onder patroons verstaat de wet de
hoofden of bestuurders van een bedrijf,
waarin ton minste a persoon boven do
twintig jaar tegen gem-t van loon werkzaam
is, cn allen, die op het b-.'ieer der hoofden
of bestuurders t-oezicht houden, benevens
heD, die door het hoofd of den bestuurder
van een bedrijf in den regel belast worden
met het untwerpen van wetenschappelijke
plannen cn modellen of met het üocn van
wetenschappelijke proeven, de procuratie
houders, alsmcdo de personen, die bij ont
stentenis van het hoord of den bestuurder
van het bod rijf, dat hoofd of dico bestuur
der vervangen.
Onder work lieden verstaat de wet
allo anderen, die teg i genot van loon in
een bedrijf werkzaam zijn, behalve degenen,
die geheel gedeeltelijk gezag over ande
ren uitoefenen.
Op die lijsten mogen niet vermeld
wo r 'en zij, die gedurende het laatst ver
loopen kalenderjaar, waarin in de onder
A 2o., B, C lo. en D genoemde bedrijven is
gewerkt of, voor zooveel do onder A lo. en
C 2o. vermelde bedr.'j-en betreft, dïo gedu
rende het laatste tijdvak van 7 maanden,
niet binnen het gebied der bovengenoemde
Kamers van Arbeid bij hetzelfdo hoofd of
denzelfdcu bestuurder werkzaam zijn ge
weest.
Op dio lijsten behoeven niet vermeld te
worden zij, die geen ingezetenen dce Rijks
of geen Nederlander zijn of dio Oj den laden
Februari e.k. den leefkH van 25 jaren niet
zullen hebben bereikt.
Lij, dij gedurende bet laatst verloopen
kalenderjaar, waarin in de onder A 2o., B,
O lo. -D D genoemde bedrijven is gewerkt,
of, voor zooveel de onder A lo. en O 2o.
vermelde bedrijven betreft, gedurende het
laatste tijdvak van 7 maanden :ot in het
bedrijf van hetzelfdo hoofd of den-
zelfden bestuurder zij.i werkzaam geweest
en dio aanspraak kunnen maken om ge-
plar'st te worden op een kiezers .st voor
bovengenoemde Kamers van Arbeid, zijn
bevoegd daarvan vóór 15 Januari e.k. aan
gifte to doen bij Burg-mccstcr cn Wethou
ders voornoemd.
De formulieren dezer aangif
ten, zoomede die der 1 ij sten zijn
kosteloos voor b cla n g h e b b o a-
don ter Gemeente-Secretarie
verkrijgbaar.
Voorts worden de hoofden en Listuurders
van do hierboven genoemde bedrijven er,
voor zooveel noodig, u herinnerd, dat
'•-"n en in7ond°n 4der hóf
verplichting is, tegen welker niet-nakoming
straf is bedreigd bij artikel 43 der Wot op
do Kamers van Arbeid, luidende als volgt:
Hij, diewederrcchtelijk nietvoi-
doct aan een hem inoenigen
krachtens dezo wet uitgevaar-
digden algomoenen maatregel
van bostuuropgelogdeverpl ich-
ting wordt gostr aft met hechte
nis van ten hoogste 14 dagen
of geldboetevan tenhoogstevijf
en zeventig gulden."
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
DE RIDDE.l, Burgemeester.
VAN HEYST, Secretaris.
LcideD, 22 December 1906.
CLXvir.
Het is vandaag de 12de Januari, ecu ge
denkwaardige dag, zooals wij weten. Ik
zou na het verschijnen van prof. Knappcrts
mooi boek over de ,,Ramp van Leiden" op
1 ]2 Januari 1807, een overbodig cn dus oti-
dankbaar werk doen, als ik over dit on
geluk, dat thans juist een eeuw gelede.
i onze gemeente trof, hier ging uitweiden.
Vele Leidenaars hebben natuurlijk het
i boek gelezen of zullen het nog lezen eu
voor wie zich de weelde om dit werk te
koopen niet konden veroorloven, cn wie
het genoegen niet smaakten, het boek zelf
1 tc lezen, heeft do redaclio van dit blad on-
langs gelukkig voor een uittreksel gezorgd.
In woord en beeld heeft dus ieder zich
honderd jaar nadat do geweldige ontplof-
i fing schrik cn dood over de stad bracht,
een voorstelling van do ramp i:\innen mar
ken.
Over blijde gebeurtenissen verheugt mes
zich na een tijdsverloop van een eeuw, voor
een feestviering bestaat er nu echter geen
aanleiding; ma.r ongetwijfeld heeft heden
menigeen nog eens aan dib ontzettend mo
ment gedacht. En dab is goedOvereen
komst en tegenstelling treffen. Eu nu valt
cr in verband met do* ramp, dio voor 109
jaar onzo stad zoo fel teisterde, een ver
gelijking to maken tusschcn to c n en n u.
Toen «werd door de vernielende kracht
van liet kruit een stadswijk neergelegd,
thans zal bij besluit van den gemeenteraad
worden overgegaan (mon zie het ra ad s ver
slag van Donderdag) tot het afbreken van
bijna een heel© wijk. Toon kwam de Over
heid t© hulp door Leiden voor 10 jaar vrij
te stellen van verschillende belastingen en
aan alle eigenaren van nieuw gebouwde
huizen de grondbelasting gedurende 20 ja
ren kwijt t© schelden. Thans helpen Rijk
en Gemeente ook financieel mede om de
straks na-ar den grond geworpen krotten
weder op te bouwen tob flinke werkmans
woningen, aan ruime, brecdo straten,
waar licht ©n lucht kunnen binnendrin
gen.
Toen een ramp, eon ongeluk, thans ecu
maatregel van volksgezondheid, toen werd
bij don herbouw do eigenaar vrijgelaten cn
had hij slechts rekening to houden met zijn
eigenbelang, thans toezicht der overheid,
ook op do wijze, waarop dc nieuwe panden
gebousvd worden.
Zoo mogen wij, Leidenaars, ons in de
opkomende twintigste eeuw gelukkig prij
zen, als wij haar vergelijken bij het jaar
'07 van haar voorgangster, al hebben toen
ook dezelfde drijfveeron gewerkt, n.l. om
den zwakken medcmcnsch bij tc staan en
te helpen. Toen werd men geleid door dc
spontane opwelling van mcnschlicvendheid
kwam niet koning Lodcwijk p.isoonlijk
in do stad om vóór te gaan iu het geven
van groote geldsommen thans werkt
men stelselmatig cn volgens wettelijk aan
gegeven regelen.
Toon drong eerst een ontsteltenis verwek
kende gebeurtenis tot ingrijpen, thans
wordt op het gebied der woningtoestanden
verder reikt nu onzo vergelijking niet
na zorgvuldig wikken en wegen, hervor
mend opgetreden.
Do veel besproken en veel gesmade Wo
ningwet heeft tot dit ingrijpen gelegenheid
gegeven. Rampen als op den 12don Janu
ari 1807 hebben gelukkig zeldzaam plaats
cn ze kunnen dan nog evenzeer deftige
stadsgedeelten treffen als armelijke volks
buurten en gaan gepaard met het verlies
van kostelijke racnschonievons; daarop kan
cn mag dus niet worden gewacht om verbe
tering aan to brengen in uo volkshuisves
ting van onzo grooto of klcinore ste jn.
Het partteulier initiatief alleen kan liet
ook niet doen. Voor den particulieren eige
naar is het hebben en houden van kleine
woningen, krotten voor menschelijkc bewo
ning ongeschikt, vaak nog voordccliger
dan het bezit van doelmatige woningen.
Zonder ingrijpen der wet blijven zo daar
om bestaan cn bewoond. Onbewoonbaar-
vei klaring alleen is ook in den regel niet
voldoende. Geld of do onderne
mingsgeest of soms beido ontbreken, daar
toe dikwijls, en ook al wordt een onbe
woonbare woning bewoonbaar gemaiat
dan heeft dezo particulier© verbetering nog
weinig of geen waarde voor do omgeving,
die toch even beperkt en benauwd blijft.
En 't is niet alleen de ruimte van het
vertrek of de vertrekken zelf, dio Je ge
zondheid van een woning bepalen, maar
vooral ook do ligging in verband niet beien-
j d ndc perceclen.
Daarom is het plan, waarmcuj, naar wij
hopen, dit voorjaar een aanvang zal wor
den gemaakt-, zoo van harte toe to juichen.
Is het eenmaal tot stand gebracht, dan
moet men nog een paar 6tad*g dcellfrn on
der kanden ncnicu in den omtrek van dc
Mare: Noord- eu Zuid-Rimdcr&tecg, Bou-
welouwen- en Paradijssteeg met haar poor
ten en sloppen. Daardoor zal Leiden, dat
in den tijd toen dc_J>ovolking een honderd
duizend bedroeg en men niet buiten de
poorten en wallen kon gaan, overvol ge
bouwd is, weer meer en meer worden oen
frisscbe, ruim gebouwde stad.
Waar moeten dan dc bewoners heen, dio
thans dezo minderwaardige huisjes bewo
nen 1 is cr nog in de laatste Raadsverga
dering gevraagd, waarop dc voorzitter
antwoordde, dat v ij dit gerust aan de
toekomst kunnen overlaten. Dat dunkt mij
ook. Er wordt hier in de buitenwijken heel
wat gebouwd; knappe arbeiderswoningen,
burgerwoningen en lieeronhuizen. Men
zegt van veel te veel. En men vraagt zich ai;
boo zullen dezo bij de langzam© toe-omring
der bevolking op den duur bewoond wor
den? Het geheim ligt voor ccn clecl in do
onbewoonbaarw. -laring der allerkleinst©
woningen. Er moet een geregelde opschui
ving plaats hebben van bwoner^ naar bo
ven. Moet cr een weinig meer tuin woning-
huur betaald worden, de loouon stijgen
immers ook, al gaat het niet altijd oven
snel ©n wat aan ccn ruime, frisscho woning
besteed wordt, is wèl besteed. Do buisoes-
tiug heeft een machtigen invloed ten goodo
of ten kwade op de bewoners. Kom maar
eens in eon klein, bedompt vertrekhot
drukt u neer, ge voelt u beklemdhoeveel
andere als gc ccn ruime, luchtige cn liohto
woning binnentreedt. Dan tijt g© opge
wekt cu vroolijk, 't wordt u ruim om liet
hart. Stel u nu eous voor altijd, jaar in
jaar uit, zoo eng cu zoo bekrompen te
moeten wonen. Hoe zoudt ge cr gezond
bij kunnen blijven naar het lichaam en
friseli naar den geest?
Zoo zijn we in onzo gemeente met naar
aanbouw van ruime, frmschc buitenwijken
cn het opruimen e:i uitwijden vau ito Lin-
kengedeelten op den goedou weg.
Door het verminderen der wjumgen in
liet oude gedeelte zai men meer o«i moer
naar buiten moeten; ceu deel g-vit daar
door Puiten do grenzen der geme- nti wónen
en houdt op Leidenaar te zijn.
Dab gedeelte, hoewel het wel blijft pro-
fitecren van alles wat clo blad hav bur
gers aanbiedt cn clo lusten gcnjieb, deelt
niet in do lasten van do gemeeutelyko
huishouding. Daarom wordb hc'fc, nu do
eigenlijke oude stad minder dicht bovolkt
wordt, woer tijd, dat haar grenzen worden
uitgezcb buiten d© bestaande grenzen. Hoo
ver die grens mprfc loopen, dat hangt van
allerlei om&tandigheuitci af, dio het» best
kunnen worden bcoordcold door beu, die
daarvan oen bepaald© studio maken. Ik
zou liofofc een heel wijden cirkel om de
ouda. stad willen getrokken zien,
vooral ook voor de toekomst.
Wij hebben nu al heel wat to doen om roet
betrekking tot den woningbouw de foulcu
van vroegere generaties to herstellen, Laten
wo nu voorkomen, dab om de grens vau
onze gemeent© nog racer straten worden
aangelegd en huizen gebouwd, dio als wo
in later tijden cr baas worden weder moe
ten worden weggebroken cu gesloopt, om
dat zo niet aan d© eisehen voldoen, in on
zo gemeente gesteld. Dit is te voorkomen
door te bewerken, dat, wat nu nog niet is
bebouwd, doch in do toekomst wel zal
worden bebouwd, bij onze gemeente wordt
gevoegd.
Op den langen duur zullen dc bewoners
zelf er zich niet alleen in lcercn schikkon,
maar cr zich in verhougon tevens. Dat beeït
dc annexatie in 1S96 immers ook geleerd.
Onzo Singelbowoners, dio vroeger van
veel, dat de Leidschc ingezetenen genot j.i
verstoken waren, zullen dib ongetwijfeld
erkonen. Laten B. en Wd. en onzo gemeen
teraad aan dezo zaak bun volle aand^ihti
maar eens schenken. Daar ligt cr nu woer
ccn vol jaar van arbeid voor den boeg.
1 Dd.arin kan veel tot 6tar.d gebracht wor-
den tot heil der stad cn der burgerij, zoo-
i nis onze burgemeester in yiju nieuwjaars
toespraak het uitdrukte. Welnu, laat daar-
ioe ook behoorcu: uitbreiding der gemeen
tel
Ecu p r o e 1I n do r i ij d mold,
den wij, dat van R jkswege een proef was
genomen op den Rijksweg tusschcn Haar-
lom en Leiden mot dcu aanleg van cement
ijzeren wogstrookon (ccmonfcbetou, waarin
ijzeren staafjes) met het denkbeeld het on
derhoud van don Rijksweg tc verlichten ea
het vervoer per as te vergemakkelijken.
Nadat cenigo maanden die strooken in
don straatweg hcUxm dionst gedaan, ziju
de cementen strooken opgebroken, omdat
gebleken is, dat uo proef beslist is mislukt.
Het cement kankerde af eu voldeed in
geen enkel opzicht. I>e gewone bestrating
is weer gelegd. („N. Ct.")
Gistermiddag is ecu r u ni 4-
jarig jongetje, A. H. D., uit do Joost van
Geolstrant te Rotterdam, terwijl zijn moe
der in de koukeu was, met zijn kleertjes
tegen dc bvandendo kachel gekomen, ten
gevolge waarvan do kleine iu een oogwenk
in lichterlaaie stond.
Op het hulpgeschrei schoot, dc moedor toe
en doofde zoo t-pocdig zij dit icr.noeht do
vlammen, doch het kind had reeds zulko
ernstige brandwonden aan beide armen cn
aang zicht bekomen, dut overbrenging'naar
het Ziekenhuis noodzakelijk bleek.
Ook de moeder liep bij bet blusschen aan
haar handen brandwonden op.
G i s t c r a vo n d omstreeks h a 1 f-
clf werd or in het oostelijk deel der gemeen
te Rotterdam plotseling con harde »lag
vernomen cn dadelijk daarna werd een i lam
gezien boven het terrein van do gasfabriek
aan den Oostzecdijk. Bij onderzoek blcok,
dat er door lo hoogo drukking, storing waa
ontstaan in heb bedrijf van de waterstof-
gasfabriek. Schade is or niet aangericht
on evenmin brand ontstaan. De brandweer
was reeds met yocI materiaal uitgerukt.
(N. It. O.)
Een amsteida mscb toou ©ei
tje. Men schrijft uit Amsterdam aan
,,Do Niouwo Courant":
Op den tSingel voor den Heiligenweg gis-
borvoormiddag ruim 10 uren was con
grooto volksverzameling en opstopp ng,
J zoodat de pnssagj naar d© Kalvez.-riaut
zeer bemoeilijkt werd.
Wat was cr gaando?
Do naast© buren van den apotheker op
den hoek Singel en Heiligenweg had Icn
heb huis, waarvan alle raraon nog met
dikke gordijnen waren gesloten, al ©enig'
oogenblikkcn aan go', eken cn elkander mn
of meer bedenkelijk afgevraagd: ,,Zei
buurman con ongeluk overkomen zijn? Ecu
I jgaklokkiag!© wellioht? Men kan het niet
wetenJo hoort er in den laatst en t'j<i
zooveel van."
En toen slechts ccn paar nieuwsgierigen
zich bij do angstige buron aansloten, en
ook al onheil8pcllondo onderstellingen ten
beste gaven, toen had men, echt op zijn
Amsterdamsch, onmiddellijk honderden,
ja duizenden toeschouwers op dit drukke
I verkeerspunt bijeen.
Er komt aanloopen ccn glazenwassschor
ou vraagt:
I ,,\Vat is hier tc doen?"
Nauwelijks heeft hij het duister vermoe
den van c-on ramp vernomen, of hij treedt
onmiddellijk handelend op.
In ccn paar seconden is ccn ladder tegen
het balkon op den boek gezet, on staat hij
reeds boven, om to trachten een raam go
opend te krijgen.
Hcfc gelukt zonder veel moeite. Hij
steekt zijn neus in dc opening on roept d3
fcalrijko schare too: „Geen gasluchfc."
„Dan naar binnen, cn naar het slachtof
fer gezocht", wordt hem toegeroepen. Zoo
gezegd, zoo gedaau.
In angstige spanning slaat men op
straat naar do terugkomst van don cdol-
moedigen en vluggen redder to wachten.
Eindelijk verschijnt hij weder op hot bal
kon, en met uitgespreide onnen doet hij
J_>e oude toren.
45)
Daar zat zij nu, cp den avond van den
laatston September, hield de hand over
tic oogen, alsof de glans der zonnestralen
haar verblindde, welke schuin op het kie
zelpad vielenmaar tusschcn baar vingers
door vloeiden heldere tranen, do een na
den ander. De oude Voss c.tond naast haar
tegen den muur geleund en staarde, in
gedachten verzonken, voor zich; af en toe
Keek h.j even op, dan rustte zyn blik op
de gestalte, die naast hem luid snikte.
Do heer des huizes was. het park inge
gaan, en -toncl met gebogen hoofd vtvor
het linden puëcl, waarn .n zijn kind van
haar prilste jeugd af boven d© andcro be-
Bchul.o plekjes do voorkeur had gegeven.
Waarom toch? Omdat haar moeder hier
gaarne had jezeten, cent met haar jon-
gon, vervolgens met haar kleine meisje op
d :i arm? bij het zitA.bc 1 van den knaap
had d© zwakke moedci do kiem van haar
dood opgedaan. Ho' o-erven was haar nier
gemakkelijk gev; Ten., want zij wist, beter
dan iemand anders, dat de iaatste Kncc
uiet :.qL talent bezat ».ci spaarzaam huis
te houden. Dc knaap hoe oud zou hij nu
geweest zijn Ja juist 1 Vier jaar jonger
dan dc ander, dan Haas 'inorbeonen, die
voor 1© deur vau -t heerenhuis gestaan
had, toer. de rijtuigen van de begrafenis
kwamen, m gevrr.-g^ bad, of bij v-s plaate
van den kleinen doodm jongen mocht in
nemen; zij vader uad hem geslagen
De invalido stond, op zijn stok geleund,
in do scüemering en peinsde cr over, hoe
het kier wil zou gesteld zijn, als die zoon
leefde, en do schemering bouwde voor de
hopondo ziel lichte, luchtige bruggen, en
zij begon den dooden zoon te verwisselen
met den zoon van vijand, van den verdwe-
ncne: Hans mijn jongen l
j Ja, die zou er hem voor bewaard heb
ben, dat hij een offer van trouwolooslieid
en huichelary werd; die Hans met zijn
scherpe oogen en zijn stalen hand 1
In deze eenzame uren verlangde hij meer
dan ooit, 6inds zij naar het kerkhof was
gebracht, naar d© tem en naar do hand
zijner vrouw en nooit had hij God vuriger
geuankt, dab zij ginds in de schaduw der
olmen sliep, ver van de ellende der leven
den. En evenals zijn kind deed, deed üy
ook: hij drukte beido handen voor zijn
ocgen cn weonde. Maar, terwijl voor, bij
dc deur, do jonge ziel naar de zachte, tee-
dere woorden luisterde, welke de oude Voss
haar toefluisterde, en in de oogen van den
jongen rentmeester, die juist voorbijging,
trouw€ liefde Jas, ging de invalide in do
schemering, alleen, dieper het park in.
I Christiaan was pas tegen den avond uit
d- stad teruggekomen. In do -laatste weck
had hij elkon avond, nadat de dagtaak vol
bracht was, zijn paard laten zadelen en
was naar dc stad gereden. Nadat hij dan
even in den „Monnikehof" had vertoefd,
keerde bij dadelijk terug; anderhalf uur
later verscheen hij weer in bet hoerenhuis,
eiken avond gedrukter, bezorgder, als
iemand, die een dierbar© hoop ziet ver
vliegen.
Do anderen bemerkten heb niet; zij had
den te veel meb zichzdven tc doen.
Gerbrud had den gehoelen dag ingespan
nen gewerkt, om het huisraad, dat den vol
genden morgen naar do stadswoning zou
vervoerd worden, tc schikken en in te pak
ken. Na heb avondmaal begaf zij zich naai
de ruïne. Zij wilde den laatsten avond in
het hoog© boograam doorbrengen. Na al d©
tranen, welk© zij dien dag had gezien,
hoopte zij bij beb aanschouwen van bet ver
heven, plechtig natuur-fcafereel daar boven
de rust weer te vinden, welko zij bijna had
verloren:
Beneden het 6tille, groene -and en daar
achter, heel in heb verschiet, zee cn lucht
in heb licht der ondergaande zon; daar
kwam haar heb leed van het kor e. klein-»
menschenlevcn zoo onbelangrijk voor, zoo
gering, als een enkele van do talioozo drup
pels, die heel in de vert^ dwars over do
ondiepte) de lange> zilverheldore «itrtcp
vormden.
Zij was alleen naar boven gestegen. Een
zaam cn toch in dierbaar gezelschap, zab
zij op de steenen bank onder het steenen
wapen va a haar geslacht, waarvan het re
liëfwerk, schuin door de laatste stralon be
schenen, in sierlijke lijnen naar voren
kwam. Do handen achter het hoofd gevou
wen, ^at zij tegen den muur goleund; haar
donkcro oogen rustten op de verwijderde
zee, welke in kort© golven, door den zoch
ten Westenwind opgeworpen, te gein het
strand stroomde, waarboven het avond
rood als een ernstige, plechtige feestver
lichting stond.
Een zacht ruischen kwam van het strand,
door de schemering, melodieus, alaap\er-
Wckkendj twee, hoogstens drie tónen naast
elkaar, dooreen; nu eens ccn gemurmel,
dan een ruischen als verre wind in oude
boomen. Anders nieta. Een meeuw, die i
zijn gecellin zooht, krijscht©, men /.ag hem 1
niet, maar men hoorde, dat bij lange den j
clijk heenstreok. Van uit de populicrenallee j
klonk het zaehte, haastige rollen van ecu t
licht wagentje.
Gertrud hoort dat alles nicti Zij zit
daar met de armen opgeheven, het' hoofd
op do gevouwen handen, het blanke lijf
achterover, hetwelk het donkcro j'aponnet
je los en zocht omsluit. Zij droomt met wijd
geopendo, starende oogjn, waarin, nieuws- I
gierig als zij zijn, de laatste zonnestralen
kijken.
Do schemering valt in, het avondrood
aan den hemel wordt sterker, het vult den
ronden boog met gouden licht, het spedt
en toeft in de hoeken, heb komb met door
zichtige feoenhanden en strooit glinsterend
stofgoud op het haar van Trudo Kncc cn
kust haar oogen en wangen... nu fonkelt
het vroolijko licht tot in haar ziel, ou ope
nen haar roodo lippen zich.
En nu kDarsb de ingangspoort, Ixmcden
in do ruïne vliegen vledermuizcn op cn
fladderen met zochten, bijna on hoorbaren
vleugelslag door de open ruimten, waarin
eertijds menschcn woonden. Do stap van
een man, een kalme, langzam© stap, komt
nader. Dc man is vroemd in dit Landschap,
hij heelt een donker, door dc zon ver
brand gezicht, daarbij rijn rijn oogen staal
grijs en zijn haar h licht. Hij is slank ci»
forsch en loopt een weinig wijdbeens, als
iemand, dio lingcn tijd schcepsplanken
onder rijn voeten ..ccft g-liad. Af cn toe
blijft hij staan ©n kijLs in de a£zondcj>
tiike, vervallen vertrekken: maar ofschoon
menig uitg loopen gang hem zou kunnen
verleiden, zoo blijft hij toch tp den weg,
die "aar den (oren leidt, alsof hij dien
reeds lang kende,
Gorlruu hoort niets; zij droomt. Zij
bouwt luehtkastcclcn, waarover zij zelve
zal epotton, als zij weer in het hcercuhuis
r.taat, tuas- cn da ingepakte meubelen :a
haar kale kamer. Maar zij kan dc zee nieb
weerstaan, evenmin als do schemering cn
het avondrood. Stille geesten waren om
haar beun. Waarom niet in het avondrood
kijken cn over dc donkere zee tot daarheen,
waar beide zich met ccn wijden, gouden
ring paren En droomen droomen
Wat ligt het leed des levens ver achter
haar, waar het donker is, waar aarde is-
Hoo wordt haar ^ecst gedragen. Hij zweeft,
licht, vrij in liet avondrood! Hcfc licho
straalt als goud. Zacht stikt de wind, diep
beneden zingen <lo golven, naar een lans
in het verre versehied, vel heldere luelib
en zonneschijn, een mooi etrand, een schit
terende, stralende, blauwo zee, maar niet
alleen, niet alleen! Had hij geen licht haar
boven een smal voorhoofd? Daarondor
grijze oogen, scherp, trotsch cn trouw, ccn
grooto gestalte vol jonge kracht? Waar dc
golven met <5© bloemen spelen. Daar is bij
bij haar.
Zij haalt diep adem, haar borst t zi :h
uit, zij drukt haar hoofd aster iu haar
handen ca droomt.
