No. 14380.
LEfDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 9 JAMUARI. - TWEEDE BLAD.
Anno 1907.
PERSOVERZICHT.
FEUILLETON.
oude toren.
De Haag3che correspondent van de
Zutphenscbe Oourant" Bchreef,
'denkende aan vervanging v&n dr. Brants
door dr. Kuyper over de rechterzijde
het volgende:*
Mr. Do Savornin Lohman is voor on
derscheiden dier jeugdige Roomsche afge
vaardigden, die vel aardig spreken^ doch
overigens op den heer Van Nispon na,
Jens behoorlijk examen, bij het Arbeids
contract afgelegd, wij niet willen vergeten
4 oog geen blijken van buitengewoon ta
lent en inzicht op het Binnenhof gaven,
niet meer de Pythagoras. Hun toorn wordt
in „De Maasbode" beeldrijk vertolkt.
Men mompelt, dat zij den heer Lohman
verwijten, dat bij geen zin had. de rust
van zijn ouden dag te storen om voor hen
kastanjes en portefeuilles uit de glimmen
de ascb te halen. Ook in ,,D e Rotter
dammer", 's heertQ Fabius' oucbcrwet-
scho etalage, staan v~or den Goeschen
ftfgevaai digd 3 de bloemen niet- meor.
Do bceren Kolkman en Heemskerk lio-
ten do krijg.-ieden hunner partijen den
strijd voeren cn kleUerdcn zelf maar even
met dc wapenen.
Dc eerste liet zijn generaal in don steek,
do ande." volgdo zijn kapitein, en leiding
gav i geen van beiden.
Dat inzake de defensie; hoe staat het op
ander gebied?
Ds. )e bisser heeft zoo valseh geblazen
op de antithese-klaroen, dat de eigen
ooren hem van den weerklank tuitten en
het instrument vrijwel onbruikbaar ia ge
worden.
Het wapenarsenaal tegen het bekende
kweekscholen-besluit is bij nader bokijk9
eon briefje spelden gebleken.
Minister Kraus' verlof en zijn Spaan-
sche speechen zijn te Valparaiso door do
golven verzwolgen.
Do koers, die 's heeren Talma'e gepant
serd schip op dc stcrabuswateren zal nemen
is voorshands onbekend.
De lauweren, met hot on'twcrp ouder-
doms- cn invaliditeitsverzekering door dr.
Kuyper gcoog6t, zijn verdord
Ten 6lottc: do kicsrechthorizont ter
rechterhand wordt met neer cn nieer don
derwolken ove. gen; hij is duister cn on
heilspellend. E oudejaarsavond-overpein
zing der tegenstanders kan dan ook niet
vroolijk zijn geweest cn had dr. Kuyper te
Kerstnacht niet mede ia dc G.-oote Beer
den alom tegenwoorcügen Viviani ont
dekt-, wat licht zou aan den coalitie-hemel
in het ieuwe jaar blinken? Wat licht,
dan - alleen do „bolvov: jc oud-ministeri-
cole- projectie zeli, nu dr. Brants voor
haar zijn plaats verlaat.
Verwarring heerscht ter rechterzijde, lei
ding cn leiders ontbreken. »Slechts tot een
futlpoze guerilla heeft de oppositie het kun
nen brengen, ondanks baar grootst moge
lijke numerieke kracht.
Onderlinge verdeeldheid kondigt zich
aan; ernstige fouten zijn bedreven en nu
oindelijk Patroclus-Talma is gevallen,
«noot Achilles wel uit zijn tent.
Is het wonder, zoo dr. Brants zich weer
uitfluitend gaat wijden aan Schiedam,
Sluit-Scbiedam, don strijd tegen dc vivi
sectie cn de otterjaeht, om der coalitie
waar daden ontbreken, althan3 het woord
te bezorgen -van hem, di<j in antirevolutio
nair verkeer „do baas zelf' wordt gehceten.
Het wordt tijd, dat dr. Kuyper zijn in
tree in de Kamer weder doe. Maar hoe an
ders zal hij die hebben gehoopt 1 Want niet
als een overwinnend veldheer, wiens triumf-
weg zorgvuldig door zijn praetorianeu ia
gebaand, zal hij cr binnenkomen, maar als
een hopman, die zal moeten beginnen zijn
troepen te drilleD cn het verloren terrein
fce heroveren.
Dc Christelijke beginselen zijn in do
vier jaren der coalitie-regeering zoo alom-
me verspreid, dat ze in één jaar van rceht-
Bche oppositie niet eens meer behoorlijk bij
malkaar te brengen zijn. Maar misschien
zal de strijdkreet; tegen dc revolutie
Viviani, wordt zij door den groot-cn heraut
zelf op het Binnenhof aangeheven, althans'
eenige schade herstellen.
In „D e Heraut" bespreekt de redactie
het vonnia van den Haagachen kan
tonrechter, waarbij do eisch tot b e-
lastingbotaling door de Her
vormde Kerk tegen een haror lidma
ten ingesteld, .werd ontzegd.
Het blad schrijft-, da deze uitspraak niet
zonder een woord van ernstig prote3t mag
worden voorbijgegaan.
„Dat protest geldt niet de conclusie van
het vonnis zelf. Dat de man, die openlijk
verklaarde met do Hervormde Kerk ge
broken te hc-bben, niet gedwongen werd
kerkelijke belasting te betalen, was niet-
meer dan recht en billijk. Alle kerkelijke
belasting is een onding in Christus' Kerk'
en vooral in dit gevnl sprong de hatelijk
heid van dezen belastingdwang wol aan
ieder in het oog.
Maar wel geldt onze grief do gronden
waarop deze uitspraak rustte.
Vooreerst toch verklaarde dc kantonrech
ter, dat de doop iemand niet tot lidmaat
der Kerk maakte, want dat hiertoe een han
deling noodig was, door den betrokken
persoon zelf op meerderjarigen leeftijd ver
richt- Zelfs de belijdenis des gcloofs, op
minderjarigen leeftijd afgelegd, waa zond r
meer niet voldoende om iemand als lid-
maat der Kerk te beschouwen. Do gewone
rogels van een burgerlijke vereeniging wor
den dus hier op do Kerk van toepassing ver
klaard, zonder dat do rechter ook maar
eenigszins rekening hield met het eigenaar
dig karakter, dat do Kerk draagt. Het
zelfde, wat de Regeering in Frankrijk heeft
gedaan, toen zc de Kork wilde oplossen in
associations cultuellcs.
Nauw daarmede in verband staat in de
tweedo plaats, dat do kantonrechter ver
klaarde geen rekening to .willen houden
met de bepalingen, door de Kerk zelf ge
maakt, omdat dezo voor den rechter geen
bcteekenis had.'.en cn hij alleen gebonden
was aan do regelen van het burgerlijk recht.
Niettegenstaande de Staat erkent, dat er
een eigen rocht is op handelsgebied;
een eigen recht voor de verhouding van hee
ren cn dienstbodeneen eigen recht voor de
militairen; wordt alleen aan Christus'
Kerk het recht ontzegd om op haar eigen
terrein bepalingen te maken, die de b'ur-
g rlijko rechten te eerbiedigen heeft-.
En in do d^rdc plaats herhaalde deze I
kantonrechter weer het oude praatje, dat
het reglement van ÏÖIG wel onwetug was
krachtens zijn oorsprong, maar dat het la
ter toch wettig was geworden, doordat do
loden der Kerk er stilzwijgend in hadden
borustniettegenstaande onze knapste ju
risten we herinneren alleen aan wat.
prof. Fabius in zijn reglement van 1832
schreef op cle meest afdoende historische
en juridische gronden hebbon aangetoond,
hoe door en door onwaar deze stelling i3.
Veel zal cr aan dit vonnis wel niet to
doen zijn. De som, waarom het gaat, is te
klein om hoogcr beroep toe to laten. Maar
des tc meer is het rooping cn plicht dor
christelijke pers, om over deze uitspraak
scherp recht te doen.
Dit vonnis t-astto Christus' Kerk in haar
we z e n aan."
"VVij mogen, merkt „H et Vader
land" op, ,,D e Heraut" er wel
aan herinneren, dat, wat het sub. Jo. aan
gevoerde betreft, een congruente regeling
bestaat ten opzichte van het huwelijk.
En wat het sub 2o opgemerkte aangaat,
dat het bijzondere recht, waarop de hande
laar cn de dienstboden zich beroepen, be
hoort- tot ons igemten recht, terwijl het
militair recht zijn oorsprong on reden van
bestaan vindt in do geheel bijzondere
rechtsverhoudingen, die, het militaire leven
beheersch'en, maar in elk geval is ingesteld
door den Staat.
Begrijpen wij „Do Heraut" goed,
dan zou zij 'aarentcgen wenschen, dat de
Kerk, ook waar het verhoudingen betreft-,
die door het gemeen recht geregeld zijn,
werd behandeld naar regelen, die zij zelf
heeft gesteld.
Maar wat zou in dat geval de Kork an
ders worden dan een Staat in den Staat'?
Kenfeekencnd, zegt de „Arnhem
scbo Oouran t", is dit protest van
„De Heraut" voorzeker voor de opvat
ting, welke sommige orthodoxe kringca
blijken te hebben omtrent de plaats, welke
de Kerk in en tegenover den Staat inneemi,
maar gerechtvaardigd ia het allerminst. De
pretensie toch, dat de Kerk zou staan bo
ven het gomeenerecht cn de bepalingen van
het Burgerlijk Wetboek niet zouden gel
den tegenover de Kerk, is natuurlijk on
houdbaar, omdat zij clan zou vormen een
Staat in, zelfs boven don Staat.
Wat overigens „De Heraut" be
weert ten aanzion vaa cTe wsigcring van
den burgerlijken rochtor om rekening te
houden met do regelingen, door de Kerk op
eigen terrein vastgesteld, dwaalt zij ten
eenenmale, daar dit wel terdoge het- geval
is, mits die regelingen geen verplichtingen
opleggen aan personen, die burgerrechtelijk
daartoe niet gehouden zijn. Ook haar ver
gelijking met het eigen recht op handelsge
bied, met het dienstboden-recht-, het recht
voor militairen, enz., faalt, omdat in die
gevallen het speciaal rooht is gevestigd ea
dc grenzen daarvan zijn vastgesteld door
don Staat; wetgevende bevoegdheid is aan
die categorieën Biet toegekend, terwijl ook
voor clcze, behoudeua de door het Staats
gezag v astges tel do speciale regelen, wat de
rechtsgeldigheid Van verbintenissen aan
gaat, de bepalingen van liet Burgerlijk
Wetboek gelden. „De Heraut" moge
heb roeping on plicht achten van de Chris
telijke pers te protesteeren, wat zij crkcucl
zou willen ricn, zou een inbreuk wezen op
het souvereine recht van den Staat.
„Do Standaar d" zei:
Volgons „De N odor lander" zou
„■Van antirevolutionWirc tijdfi" bet heen
stappen over dc bezwaren tegen het a r-
beids contract t^oor den beer
Lohman c. e. in dc Tweede Kamer zijn
afgekeurd.
Zoo genomen moet dit bij de lezers van
dit blad bijna den indruk maken, alsof in
het gemeen dc antirevolutionairen alzoo
oordeolden.
Het zal wol niet zoo bedoeld zijn, maar
het kon er don schijn van hebben.
OnzcrrijcU zij daarom nog eens opzette
lijk verklaard, dat het stemmen voor het
arbeidscontract ons volkomen rationeel
dunkt. Wie acht bij dergelijke ontwerpen
van grooten omvang te moeten tegenstem
men, omdat cr voor hem enkele ernfltige
grio.en tegen bet ontwerp bestaan, maakt
do tot 6band koming van dorgselijkc ont
werpen zoo goed aJs onmogelijk.
Bij do OngcYfJlenwet handelde do oppo
sitie in de Tweedo Kamer juist evenzoo ah
thans bij hot arbeidscontract gehandeld is,
cn or is geen kwestie van, of de Eerste
Kamer 1 desgolijks doen.
Wat alleen mogelijk zou zijn, U, dat do
Eerste Kamor nu met het arbeidscontract
handelde, gelijk destijds met do Ongeval
lenwet.
Hot recht van amendoment missend, zou
zij op zeer enkele punten, mits niet liet
beginsel van het ontwerp rakend, redres
vaü do Tweedo Kamer kunnen vragen. Ze
zou dan het ontwerp wel moeten afstem
men, maar zóó, dat ön het Kabinet 6n dc
Tweede Kamor wist, hoe het ontwerp, na
red. ~9 op die enkele punten, op do goed
keuring van do .oerste rekenen kon.
Minister Van Ra.Jt© kon dan doen, wat
destijdfi minister Lely deed: een nieuw, ge
wijzigd ontwc.p indienen; en, ook al gaf
dit ecnig oponthoud, do wet zou dan toeh
zeer binnenkort ader de medewerking
van beide Kamora tot stand komen.
Mits hierbij beleid voorzitte, en do noo-
digo veratandhoi ding met het Kabinet
niet ontbreke, zou het antecedent van 1906
hier goede diensten kunnen doen.
Hiervan zegt „Do Nodorlan der":
Dit schijnt ons allerminst aanbevelenswaar
dig. De Eerste Kamer heeft vooralsnog niet
hot recht van amendement, en zij behoort
niet te handelen alsof zij het heeft. Alleen
dan kan zij con wot vorworpen, wanneer zij
do bezwaren zóó overwegend aclit, dat zij do
wet, eooals dezo haar nangebodon wordt dus
ongewijzigd (met de geïncrimineerde gedeel
ten er bij), in hot landsbelang beter niet dan
wel tot stand gekomen acht.
Zóó was haar houding dan ook tegenover
ds Ongevallenwet. Toen zij die vonvierp,
stond niet vast, dat terstond een andcro wet
ingediend zou worden Doch de Eersto Ka
mer vond de wet, zooals zij luiddo meer
schadelijk dan heilbrengend. Daarom 6temde
zij haar af, waarna de Regeering uit eigen
initiatief met een ander ontwerp kwam, waai-
ia aan de voornaamste bezwaren wub
rucet gekomen.
Bij het arbeidscontract geeft daareutogen
ook „D e Standaar d"' toe, dat do voor-
I deelon de bezwaren overvlougelen. Wanneer
i do Eerste Kamer dio mcening deelt, behoort
zij niet af tc stemmen in het vertrouwen op
wijziging.
Wij herinneren in dit verband, dat on
juist is do meening van „Do Standaard''
dat „bij de eersto Ongevallenwet do oppositie
in do Tweede Kamer juist evenzoo liandcldo
al» thans bij het arbeidscontract" d. w, b.
vóór3temdc. Eon deel der oppositie stemdo
in de Tweede Kamer tegoni oiudr.t r.ij dU
wet, aooals zij ten slotto luidde onaannemelijk
vond.
Dit standpunt werd evenzeer ingenomen door
do meerdorheid der Eerste Kanier. Niet o. a
door haar toenmalig lid wijion jhr. mr. T. A. J-
van Aseh van Wijck, dio op dczelfdo gronden
waarop dr. Kuyper on do zijnon in do Twee
do Kamer bij do eindstemming over bezwaren
waren heengestapt, ook zijnerzijds over bezwa
ren heenstapte on vóór do wet 6temdo,
Uit dit alles blijkt, dat de gevallon niot go-
lijk staan en dat men niet aldus kan rcdonco-
ron; Ongevallenwet cn Arbeidscontract beide
werden in do Tweode Kamor ondanks bezwa
ren aangenomen; do Ongovallonwet word In
do Eersto afgestemd om do bezwaren opgo-
heven te krijgen dit kan dus ook met het
arbeidscontract- gebeurou. Want do Eersto
Kamor behoort een wet allc.on te verwerpen
wegens do roden van absolute onaannemelijk
heid, welke ook in de Tweedo Kanicr tot af
stemming moet leidon. En aldus is dan ook
to work gegaan bij do Ongovallenwct, én in
do Tweede fcn in dc Eerste Kamer.
aD o <S t a n cfya a r dj* schrijft
In Haagscho kringen vertelt men rond,
dat het budget vau Oorlog gevaar loopt
aan de overzij van het Binnenhof vaat te
loopon. Men zal goed doen met aan zulke
geruchten niet te veel waardo tc hechten.
In tijdsorde va-i rangschikking volgt do
Eersto Kamer steeds do Tweede. Nu der
halve in do Tweedo Kamor do. beslissing
over do principiöelo kwestie opgeschort is,
icki' do stomming ovtsr do „Le&rooting",
los hiervan, vooraf ging, mag men verwach
ten, dat ook de Eerste Kamer dc beslissing
over do boofdkwestio los van do begrooting
zal laten, en verschuiven r.aar later.
Toegestemd wordt, dat cr ecnigo moei
lijkheid opkomt uit bet wciuig gcpracci-
sccrde cn zwak geformuleerde van de vra
gen cn verklaringen in do takendo nacht-
vergadering, en niet minder uit heb go-
mis van eenparigheid in houding; m uvr
juist daarom zou do verwarring op po'it.'ck
terreiu een metterdaad bedenkelijk karak
ter aannemen, indien do Eersto Kamer
het in die nachtvorgadering gebeurde bui-
ton rekening liet.
Ook kent Jo Eerste niet, wie
waant, dat zij zien zal tetcn prikkelen door
do fanfaronades v.n bladen als „Het
Yolk" cn „Do adei lander."
De cijfers wijzen uit dat minister Staal
slechts op 41 stemmen voor zijn begrooting
rekenen kon, en dat do groepen, die zich
tegen zijn begrooting konden koeren, bui
ten do sociaaldemocraten, saam ten min
ste 50 leden telden. Over cn weer óën zieko
afgerekend.
AJ het gegoochel van ,,Vd4k", „V a-
der landei*" on tutti quanti, vermag
tegen dezo nuchtere feiten niets.
Toen de aanvankelijke gedecldiieid van
opinio onder de Roomsch-katuolieko Ka-'
mcrloden niet meer bestond cn de heeren
Karnebeok cn Tydeman bezwaard bloken,
wist én Kabinet èn Kamer, dat do macht
aan Links ontging.
En evengoed weet Kabinot cn Karner aan
de overzij van het Binnenhof, dat Rechts
or do macht heeft.
Alleen een diepgaand geschil over con
beginsel van Staatsbeleid zou onder die
I omstandig-icden kunnen noodzaken dio
j macht opzettelijk te tooner».
j De moeilijkheid voor do Eerste Kamer
ligt dau ook niet bij dezo begrooting, maar
veeleer bij het goding, dat daarna aan de
or do komt.
Bleek toch later, gelijk alleszins mogelijk
is, dat bij het debat in de Tweede Kamer,
hetwelk over do boofdkwetiio t0 Stomen
staat, de gedccldheid van dc nachtvergadc-
ring nawerkte, dan zou voor dc Eersto Ka
mer het oogenblik kunnen gekomen zijn,
om over het Defensie-vraagstuk iu vollen
omvang een votum uit te brengenmaar
juist om dit met kracht tc kunnen doen, is
liet bijna noodzakelijk, dat men thans bij
do stemming over dozo oegrooting zich niet
in tweo groepen vcrdceio.
Dit toch verlamt cp politiek terrein
steeds uw kracht, als het op betoou van
kraent aankomt.
Aan „Hot Volk" wordt geschreven
over het onderwerp Ongevallenwet
en apothekers:
In het „P h a r ma c e u t i s e h
W o o k h 1 a d'^ schrijft do heer II., naar
aanleiding van hetgeen in hot Voormupig
Verslag over Hoofdstuk X der Stunt sbe-
grooting gezegd is omtrent buitensporigo
bedragen, welke apothekers nun Jo Bank
in rekening brengen, tc vertrouwen, dat
dc Regeering den afgevaardigde, iliu deze
voor de apothekers minder nangeunmc op
merking maakte, van den wefkjl'.jkoa om
vang van dezo buitensporigheid zal op dc
hoogto stellen, op een wijze, die den apo
thekers dezo onverdiendo terechtwijzing
ontneemt.
Dc heer II. schijnt dc zaak niet te be
grijpen, anders had hij ziju stukje wel in
do j>cn gehouden.
Wat is het geval In het voorloopig ver
slag is er op gewezen, dat door enkele
apothexers, twee of clric misschien. bongo
bedragen aan do Bank in rekening wer
den gebracht. Iedereen, en zokcr bedoeld*
afgevaardigde, zal wel welen, dat een apo
theker nicta op zijn eigen houtje aflevert.
Eon bedrag van 63 gulden voor alcohol
en 122 gulden voor walton voor één patiënt
is zeer zekor hoog.
Ieder deskundige zal dit toestemmen.
AVanuecr dus ccn afgevaardigde zulke
bedragen ziet, is het best tc begrijpen, dat
hij zo buitensporig noemt en om inlichtin
gen vraagt
En moet. nu daarom do Regeering dezen
afgevaardigdo met den wcrkclijken omvang
van deze buitensporigheid op dc hoogto
stellen, 'op con wijze, di<> den apothe
kers dozo onvordiond o to
re o li l w ij z i n g ontnoomt?
Ik geloof, dat dit alles den heer H. meor
tot een .aanloopje moest dioncn om aan het
eind van zijn betoog te kuuncn vermelden,
dat con vergoeding van 25 ctvits per recept
toch werkelijk niet te hoog is
Waar echter do bedoeling van den wet
gever niet is geweest, om apothekers, dio
voor het moerende. 1 op gemakkclijko wijze
een flink bestaan vinden, door uiidde' van
do Ongovallenwct nog ine r te laten vor-
dionon, daar is een vergoeding van 25
cents, per recept, i.ostcnden prijs zokcr
meer dan voldoende.
Maar is volgens den heer H. con vergoe
ding van 25 cents per recept niet te hoog,
daar had hij moeten vermelden, clut do
Bank de verbandmiddelen, cn dezo worden
verreweg het rnceïfc voorgeschreven, veel lo
duur betaalt. Waar men in iodoro apo
theek een pakje watten bijvoorbeeld koopt
voor 25 cents per 100 gram, danr betaalt
do Bank aan de apothekers 34 cents, enz.,
enz Verder vergoedt, dc Bank voor één
zostiendo meter jodoformgaas 14 cents,
terwijl do u.jx>thekcrs hiervoor slechts drie
cents betalen. Nog honderden voorbeelden
zou ik kunncü opnoemen.
Genoeg echter.
Uit con en ander blijkt alweer, dat ook
do Ongovallenwct nicer het stoffelijk voor
dcel van con deel der kapitalisten behar
tigt, dan do belangen van liet proletariaat.
Het is to hopen, dat do Bank spoedig
gaat inzien, dkit zo te veel betaalt, dan
kan zo met het geld, dat vrij kornt, hot
percentage, dat bij odgevallen wordt uit
gekeerd, verboogen.
42)
Toen de heer des huizes echter verscheen,
werd Frauke door Gertrud naar de keuken
gezonden cn weldra zaten de drio anderen
te rekenen en te vergelijken cn toen dc oude
heer weer in het rijtuig zat, was alle zonne
schijn van zijn gelaat geweken; er lag nog
Biecht* i in uitdrukking van 6tillen vrede
op, zoo'n stille, vreedzame avondscheme
ring. De oude r,irist v een v&n die men-
schen, die wel stil cn weemoedig, maar
nooit wanho-'g kunnen zijn, want schuld
en zorgen hebben niets met hen tc maken.
De oude Voss kwam van dc ruïno en
vertelde Gcrtrud, dat do oude poort, uit
haar scharnieren gerukt, op den weg lag.
In den i ng_auur naast de poort was een
groote scheur gekomen zoodat hij elk
oogenblik wel over een lengte van vijf me
ters naar beneden kon storten, want al de
voegon daariLJi waren als met breekijzers
vaneen getrokken. Mcnschenhanden waren
bet niet geweest, het zag er uit als na een
aardbevinghij kon cr geeo verklaring
voor vinden. Hot ivas zekor een waar-
sohuwing van bet naderend onheil. Onder
bet vertellen staarde hij troosteloos in do
ljlo lucht, als .cmand, die met bevendo lip
pen cn vochtige oogen in de rookenden
walmend.rj gloed van zijn huis kijkt Do
rijn droefheid het meest
oude Voss
'ae 1 don dag. Het was den cenvoudigen
nisa onmogc' den diepen weemoed, wcl-
ce ven hem had meester gemaakt, te
verkroppen. Hij werd in deze maanden
merkbaar ouder, zijD gang slepender,
zijn houding gebogener; het gebeurde meer
malen, dat men hem stil zittend, in ge
dachten verzonken, op do stccnen voor de
deur zag. Dan sprak hij somtijds met zich-
zelven. En dan, dan kwam zacht en
schuchter de hoop aansluipen cn zette zich
naast hem neer.
Hij koesterde een hoop I EcD wonderlijke,
bijgeloovigc hoopccn hoop op redding
van het Kncesche geslacht, en op terugkeer
van gelukkige dagen. Soms dreef in rijn
binnenste den spot met hetgeen hij een
„droom" noemde, ccn dwaze gedachte,
maar zijn hart was vol van deze hoop; zoo
hij haar in die dagen niet had gehad, dan
zou hij onder de ellende bezweken zijn.
Zoo zat hij dan zich voor te stellen, wat
hij wenschte cn hoe hij het wenschte. En
hij zag cn hoordo niet, wat er om hem
heen voorviel, zijn oogen schitterden onder
de borstelige wenkbrauwen, als die van ccn
ouden profeet, die het uur ziet naderen,
netwclx de onverwachte hulp brengt, en
zijn lippen mompelden
„Als liij thuis kwam I Thuis kwam ter
rechter tijcl Dat zou Gods werk zijn Gods
werk 11"
De heer von Knee verscheen nu dagelijks
in de schuren en stallen, zelfs op de velden.
Toen hij echter eens een langere wandeling
over pas omgeploegd land had gomaako
cn over een kleine sloot wilde spruiten,
was hij met een kreet ineengezakt. De
wonde had gebloed en hij had eenige dagen
dubbel treurig, wijl hij werkeloos moest
zijn, het bed moeten houden.
Maar eindelijk kon hij de kamer weer
J verlaten cn ging hij zijn gewonen gang-
j Id de öeptember/on kreeg het fijne, zieko-
Iijke gelaat een woinig kleur cn de 9lappe
I gang werd dagelijks veer krachtiger. Hij
had zioh in stillo uren met do treurige go
dacht^ vereenzelvigd, dat het eigendom van
zijn geslacht i" vreemde handen, ja, oro
don beker des lijdens vol to maken, in
handen van een gemeenon schurk zou ko
men.
Hij had in die uren nog eenmaal over
hoop gelegen met ziohzelven, mot zijn God
en met rijn vaderland, dat hem ten strijde
had uitgezonden cn hem onbekwaam had
gemaakt om do bezitïXog zijner vaderen te
beheeren. Die strijd was echter uitgestre
den cn hij, do ridderlijke man, had over
wonnen. Op die plaats was het stil in zijn
ziel geworden, stil en pijnloos. Maar iets
anders dreef hem do kamer uit, dreef h^m
onrustig door do schuilen en over die lan
den, Met alle macht had de wensch zich van
hem meester gemaakt-, om de geheelc bezit
ting op den dag, waarop hij die verliet,
in een fatsoenlijken, geordenden toestand tc
weten. Men mocht wel zeggen, dat de laat
ste Knec een zieke invalide was geweest,
maar men zou niet mogen zeggen, dat hij
dc erfenis van zijn geslacht was blijven vcr-
waarloozcn, toen hij zijn gezondheid gedeel
telijk had herkregen.
Jegens zijn huis en zijn omgeving legde do
hcor von Knee in dio drocvigo maanden, wel
ke do gedwongen verkooping voorafgingen, een
aandoenlijke liefde aan den dag; de knechts
cn arbeiders deden reeds om zijnentwil hun
best: de vrouwen, die op heb veld bonden of
op een andero wiizo haar kost op het land
goed verdienden, keken do gebogen goduante
niet de zwart zijden muts, welke hot verband
bijna geheel bcdekto, met modolijdondo oogen
na.
Hij waa altijd oven vriendelijk, doch iprnk
weinig. Hij dacht ook weinig. Over zijn geest
was een novel gekomen, dio medolijduud de
vcrschriiikingiin clor toekomst voor hem
verborg; hij werd a.s een -Jroomcr over do
bcozo dagen Jicenjge-'eid. Zoo hij helder
ziende waro geweest, dan zou zijn beneveld
brein in dezon troo3toloozen tijd onherstel
baar gekrenkt zijn. Wat in hem Iceldc,
behalve do zorg omtrent den toestand van
zijn landgoed dat was het verleden.
Daar-ecn, als in een mooi paradijs, voerde
hem do engel ilcr herinnering, die met
ccn vriendelijk gelaat aan zijQ zijde trad,
met zachte hand. Hij liet don droomor de
lieve gestalte zijner vrouw zien. Hij zag
haar mot haar jonden ifClon, dio als een
kind in het g. -f ging, cn met den anderen
knaap, di> dc plaa-ts va. i den doodo in
nam, m.t Cm kleinen, lichtharigo jongen,
dagelijks uit den polder k\ am, om op den
schoot van tante Knee tc zitten, want hij
bezat geen mooder en geon tehuis. En de
mvalioo droomde van hem, van don verdwo
none, dien hij als een zoon had lief gehad,
en zijn ziel vertoefde bij do gedachte. Als
hij hier .ware, dari zou hij mijn zoon zijn
6terk en rijzig. AU bij hier warcl En zijn
ziel werkte dit denkbeeld met stil gcnoigen
uit. Uit den vreemde torugkccrond hielp
hij, redde, wcrkie, het goed bleef voor het
geslacht behouden cn do balling had een
tehuis. E i do engel der herinnering stond
glimlachend daarbij cn wees met don vin
ger naar het vriendelijk I»-old.
Frauke von Knco fiad op «den dag,
waarop rij met Christ-iaan in het prieel had
gezeten, do netelige positie van haar va
der cn dc toekomst, welko haar cn hem
te wachten stond, vernomen; zij had met
gebogen hoofd geluisterd, toen Gertnid van
den jongen rentmeester had verleid, van
zijn ijver ter wille van haar, F.dtike von
Knec; van zijn hard werken voor haar va
der on voor een liopeloozo zaak Sincls dien
tijd was zij stil geworden; voor hot eerct
had do hardheid van het leven zich aan
haar vertoond; dc jongo geest had moeito,
het nieuwe clat zich in al zijn leclijko naakt
heid voordeed, te bcgrijpcD cn te verdu
wen. Hij keerde eenige dagen tot zichz.elvcn
in.
In dio dagen zat Frauke von Knco veel
iu het prieel, maar Bob werd over het
hdofd gezien, cn de oude Voss, die voorbij
ging, werd niet aangesproken. Zij had hot
blanko voorhoofd in de hand gelegd en
trachtte het: ,,Wat nu?" te beantwoorden.,
dat vragend voor haar stond.
Eu zij beantwoordde hot ccn cchtfl
vrouw met haar warm hart. Zij verliet
met sclritterendo oogen en gevlengeMo
schreden liet lindenpriëel cn cl.'iikte haar.
lichte lokken tegen hot grijze haar van
haar vader, praatte cr zoo vriendelijk over,
lioo z(J samen zouden wonen, hou zij voor
hem zorgen vrlldo, lioo aan do dwaasheden
nu een eindo zou komen; hoo zi) zich in hot
piiöol had voorgenomen, juist zoo lo worden
ais Gertrud. En toen was Franke het, die'
howorkto, dat er oon koukonmeid werd weg
gezonden; Frauke gaf acht op alles en hot
werk, dat zfj dagelijks vorrichtto, do liefde,
welke zy dagoiyks beloonde, hiolden haar
Jong hart vroolijkdo donkero toekomst wierp
haar schaduw nlot vooruit.
(Wordt vervolgd
