BUNKER'S DAALDERS
11.
Brand in de Jonge Jan.
CACAO
Effecten, Coupons, Wissels en Assurantiën.
F. A. 1. KRONER,
LEIDSCH DAGBLAD, DINSDAG 30 OCTOBER. - TW1EDE BLAD.
Uit de Rechtzaal.
©1 Breesiraai (naast het Rijnlandshuis.)
Yoeyaïig kantoor tijdelijk aan de
Langebrug door- den Tuin. 1560 a8
Tournée LÖÜÏS~ÖË WRiEftDT.
Moderne Voordrachten door L. de Vriendt en H. Kluisenaar.
CACAO
is gezonder dan koffie;
voor hen die
gebruiken, ook goedkooper.
Den Haag, Javasiraat 61
Een vierkante bus van 2 pond voor 1.50,
(niet [os verkrijgbaar).
No. 14321.
Anno 19CG.
Leidsche onlwErp-sameenteliegroatinQ.
Uit het Secticverslag blijkt nog het vol
gende:
Kosten van bruggen en overzetveren. -—
In de verschillende secties drongen meer
dere leden aan op verbetering van de posi
tie der brugwachters. Door meerdere leden
twerd het drie-klassenstelsel voor deze cate
gorie, van ambtenaren aanbevolen, waardoor
naast betere oonditien voor hen een prikkel
tot meerdere krachtsinspanning verkregen
werd, zonder dat het gemeentebudget daar
door beduidend werd verzwaard.
Voor de havenrechercheurs met hun lan
gen nachtdienst werd door een lid aange
drongen op gelijkstelling met politieambte
naren, wat betreft de gunstige bepalingen
yoor vroegere aanspraak op pensioen.
Antwoord van B. en Ws.Daargelaten
dat invoering van liet drie-klassen-stelsel,
met verhoogdo bezoldiging, voor de brug
wachters, der gemeente op vrij aanzienlijke
uitgaven zou tc staan komen, 6ohijnt B. en
Ws. wijziging der loonsrogeling voor deze
beambten thans niet raadzaam, nu in ver
band met do omlegging van de vaart, een
algeheel© reorganisatie voor dezen tak van
dienst betrekkelijk spoedig onder do oogeo
zal moeten worden gezien.
Yoor gelijkstelling van de havenrccher-
cheurs met dc politieambtenaren, r.vst het
oog op hun pensioensaanspraken, schij
nen B. en Ws. geen termen aanwezig. Niet
alleen toch hebben de havenrechercboura
slechts bij uitzondering nachtdien t tc ver
richten, maar ook overigens kunnen hun
dicnstprac-staties moeilijk met die der poli
tiebeambten op dén lijn gesteld worden.
Kosten van havens, vaarten, kaaimuren,
sluizen cn andere waterwerken. Een der
lf>don'wijst op de toenemende onaangename
lucht van het Rapenburg.
Hierbij wordt gevraagd, of B. en Ws.
ex over denken om in do naaste toekomst
tot dc demping van het Levcndaal over te
gaan, alsmede tot een verbeterde rioleering
van de Langebrug, wat beide door hetzelfde
lid noodig wordt geacht.
Dat het Rapenburg thans meer een on
aangename lucht zou verspreiden dan vroe
ger, is B. en Ws. niet gebleken. Bijzondere
rodenen bestaan daarvoor althans, naai* zij
weten, niet. Demping van het Levendaal
zou de vervuiling van het Rapenburg of van
den Zoctevwoudschen Singel, misschien wel
van beide, slechts doen .oenem?n ro ver
dient dus allerminst aaaheveli \g. Met die
demping zou trouwens, gelijk bij een in 1896
ingesteld onderzoek bleek, een uitgave van
1 80,000 a f 100,000 gemoeid zijn.
Verbetering van dc riolcoring van dc
Langebrug is niet noodzakelijk. Telken
jaro wordt een slecht gedeelte van de over-
wulving hersteld; weldra zal het geheele
gewelf rich weer in goeden staat bevinden.
Uitgaven voor de Bank van Leening.
BI ijken l/ de door Commissarissen der Bank
van Leemug ingediendo begrooting, wordt
bet nadeelig slot der exploitatie over 190/
geraamd op f 995.
Op dit artikel was tot dekking van dtt
nadeelig slot een bedrag van f 400 uitge
trokken dit bedrag zal derhalve bij onge
wijzigde aststelling van de begrooting de
zer instelling, met 595 moeten worden
verhoogd.
Jaarwedden der onderwijzers. In twee
sectiën werd door enkele leden do wenseh^
lijkheid l>eplcit -an de vereeniging der
twee scholen 1ste klasse, vooral met het
oog op liet kleine getal leerlingen, dio deze
scholen bezoeken.
B. en Ws. mconen naar hun nog ten
vorigen jure in de -.orio van Antwoord
onder de Algemeene Beschouwingen gege
ven antwoord tc mogen verwijzen.
Overigens mag juist in de beide laatste
jaren de jongensschool 1ste klasse zich weer
in toe nemen den bloei verheugen.
Meerdere leden eener sectie ontwikkel
den hunne bezwaren tegbn de wijya van
tnformoeren, zooals dio in den laatsten tijd
betreffende solliciteerende onderwijzers en
onderwijzeressen gevolgd was. Het maakte
meermalen den indruk, a-slof het nict-lid
zijn van den Bond van Ncdcrlandsche On
derwijzers tot aanbeveling strekte, waar
van voorbeelden ui 3 de stukken werden
aangehaald.
Andere leden konden zich met de wijze
van informecren volkomen vereenigcu of
zagen er althans geen bet-waar in. Een
der leden betoogde dat de gedane vragen
niets nieuws waren cn dat het dan beter
is ze openlijk te doen en in stukken neer te
leggen; een ander was daarenboven van
oordeel, dat sommige onderwijzers het on
derwijs als bijzaak en dc strijd voor stand-
vörbetcring en andere» daarmede samen
hangen db dingen aha hoofdzaak beschou
wen. Deze leden meenden de hoofden niet
aan banden te moeten leggen.
In hun antwoord zeggen B. en Ws., dat
tot hXin leedwezen do sfcukk.cn, waarjuit
zou blijken, dat het nict-lid zijn van den
Bond van Nederlandsche Onderwijzers hier
ter stede bij de onderwijzersbenocmingen
tot aanbeveling 6trekt, in het sectieverslag
niet zijn genoemd. Hun toch kwam het
voor, dat uit do stukken veeleer blijkt, dat
het lidmaatschap van den Bond geeuerlei
beletsel in den weg legt om hier ter stole
tot onderwijzer benoemd te worden. Dit
zou dan ook trouwens niet mogen. En li.
en Wrs, zouden zeker niet aarzelen het
hoofd der school, waarvan hun bleek, dat
hij onderwijzers-leden van den Bond stel
selmatig van zijn school trachtte te weren,
het ongeoorloofde van zijn gedrag onder
het oog te brengen. Maar dit alles neemt
niet weg, dot B. en Ws. het volkomen eens
zijn met die loden, die van meening zijn,
dat het recht van het hoofd der school om
inlichtingen naar sollicitanten in tc win
nen daar en zooals hij meent, dat noodig
is, geheel onverkort behoort te worden
gelaten.
Toelagen leu bi'dragen tot opleiding
van onderwijzers. Een lid vestigt de
aandacht op do grootc kosten van 6150
gulden van den cursus B van de Kweek
school cn vraagt of dozc wel noodig is, en
dit geld voor de gemeente niet kan worden
bespaard.
Deze vraag behoeft volgens B. en Ws.
niet in letterlijken zin opgevat to worden
geen enkelo wet verplicht do gemeente tot
do instandhouding dier afdceling. Of rij
nuttig en daarom wenschelijk is, is een
vraag, die zij meenen zeer zeker bevesti
gend te moeten beantwoorden. Het kan der
gpmeentc toch gansch niiet onverschillig
zijn of haar onderwijzors zich na het ver
krijgen der hulpakte verder zoowel theore
tisch als praetisch trachten te bekwamen,
en om dit doel to bereiken, hebben zij bij
hun studie leiding ncodig. Dat de onder
wijzers dit inzien, blijkt uit bet grooto
aantal, die dc lessen ter opleiding voor het
examen voor de hoofdakte cn voor die in
de drie moderne talen en do wiskunde bij
wonen, zoowel onderwijzers aan de open
bare als aan do bijzondere scholen. Dat dc
behoefte aan leiding cn hulp bij de studio
algemeen gevoeld wordt, blijkt uit het feit,
dat op tal van plaatsen in ons land door
gemeenschappelijke krachten cursus-lessen
op kleine schaal worden in het leven geroe
pen, dio doorgaans zonder subsidie van de
gemeenten niet kunnen blijven bestaan.
Ontbrak to Leiden deze gelegenheid, dan
zouden zeker pogingen worden aangewend
om in die behoeften, te voorzien, of do
beste elementen in het ondcrwijj^nd per
soneel zouden tot schade van het onderwijs
trachten zich te verplaatsen naar ge-njen-
ten, waar de overheid dc verdere opleiding
meer ter harte neemt. Opheffing van de
afdecling B zou het Leidschc onderwijs
grooto schade aanbrengen.
Subsidie aan do Vereeniging School-
kindervoeding". Door enkele leden
ecner sectie werd aangedrongen op verhoo
ging van het subsidie voor Kindervoeding.
Van andere zijde meendo men, dat op
sommige scholen op zeer willekeurige wijze
met de aanwijzing der kinderen werd ge
handeld en do kinderen ook niet altijd de
gaven waardeeren. In een sectie vroeg
een lid, of het voor het onderwijs niet
noodzakelijk was arme kinderen, die daar
aan behoefte bleken te hebben, van gemeen-
teweg© van kleederon tc voorzien. Daar
tegen werd aangevoerd, dat met hst oog
op het onderwijs, gebrek aan eten of ge
brek aan voldoende kleeding niet hctrclfdo
was. Wanneer voor voldoend verwarmde
lokalen gezorgd werd, wordt een kleding
stuk meer of minder niet gevoeld. Dit geldt
meer, wanneer de kinderen buiten komen.
Yan andere zijde werd er daarenboven
tegen op gekomen, omdat het niet op den
weg der gemeente ligt, voor do kleeding
der schoolkinderen te zorgen.
Voor een verhooging van de subsidie aan
do Vereeniging „Schoolkindervoediog" ge
voelen B. en Ws. vooralsnog weinig. (Jok
hun toch kwam ter oore, dat de kinderen
Meelal van da verstrekte gaven misbruik
maken. Het schijnt ook volgens B. en Ws.
inderdaad wenschelijk, dat door de hcofden
der betrokken scholen nauwkeuriger wordt
onderzocht, wolko leerlingen voor het ont
vangen van voeding in aanmerking mogen
komen. Zij zullen overwegen, wat door hen
in doze kan worden gedaan.
Waar nu uit het bovenstaande blijkt, dat
reeds het verstrekken van voedsel aan ar
me schoolkindoren bezwaren ontmoet, kan
uitbreiding van de gemeentezorg op dit ge
bied voorloopig zeker geen aanbeveling ver
dienen.
Kosten voor do middelharo scholen. Een
lid achtte de heele Hoogero Burgerschool
voor meisjes een luxe-instelling. Hij vroeg,
of het niet mogelijk was, zo af tc scharleu
of van aard te verandoren.
In een andere eoctie drong een lid op ver
hooging van do schoolgelden aan. Dair bet
Rijk geen subsidie geeft en de kosten voor
elke leerlingo hoog zijn, aohtte hij een rui
mere bijdrage van do zijdo der ouders al
leszins billijk.
B. en Ws. antwoorden, dat, waar dc eer-
Hto aangelegenheid reeds zoo herhaaldelijk
een punt van overwoging in den gemeen
teraad heeft uitgemaakt en ook zij meer
malen in de gelegenheid waren van hun
meening to dier zake tb doen blijken, z
deze vraag thans met stilzwijgen mecncu
to mogen voorbijgaan.
Verhooging van de schoolgelden achten
zij niet gewensoht. Reeds vroeger toch werd
aangetoond, dat de ouders van een groot
deel der leerlingen, die deze school boz«.c
ken, die verhooging niet zouden kuaucn
dragen en dus gedwongen zouden worden
hun kinderen van de school te nemen. Bo
vendien verlieze men niet uit het cog, dat
onze gemeento juist in dozo onderwijs in
stelling met haar niet to lioogo schoolgel
den een bijzondere aantrekkelijkheid bezit,
dio menigmaal bij de kou zo van ccn woon
plaats den doorslag geeft.
Kosten der kweekschool voor onderxij-
rers cn onderwijzeressen. Een lid vroeg, of
niet soms van do goodkoopc golegenheid
der kweekschool gebruik gemaakt wordt
door anderen dan voor wie zo bestemd is
cn zoo ja, of daartegen geen maatregelen
te treffen zijn. Ook meende men, dat van
do uit de kweekschool voortgekomen onder
wijskrachten meer profijt voor het Leid
sche onderwijs diende te worden getrokken.
Mocht onvioldoende practiscjhe oefening
daartegen ccn bezwaar zijn, dan werd uit
breiding van dc gelegenheid daartoe in
ernstige overweging aanbevolen.
Andere loden waren van oordeel, dat de
school in verhouding tot de kosten zóó wei
nig vruchten voor het onderwijs opleverde,
dat zij in overweging gaven haar op te
hoffen of to trachtcD, of het Rijk haar
niet wil overnemen.
Het aantal genvallen, waarin van dc
kweekschool gebruik wordt gemaakt door
anderen, dan voor wie zij bestomd is, mo^e
vroeger, toen do gomcentc nog geon Hoo-
gere Burgerschool voor Moisjoa bezat, van
eenigo beteokenis geweest zijn, thans, zoo
antwoorden B. on Ws., is het zeker zeer
onbeduidend. Het mcerendeel der leerlin
gen van do kweekschool tracht zioh voor
tc bereiden voor do betrekking van onder
wijzer.
Hoo van de uit do kweekschool vo or f ge
komen onderwijskrachten meer profijt voor
het Leidsche onderwijs zou kunnen werden
getrokken, is B. cn Ws. niet duidelijk ln
tijden van sohaarschte vindon do leerlingen
der kweekschool spoedig ccn betrekking op
do Leidsche scholen; in tijden van over
vloed bewijzen zij uitnemende diensten als
kweekeling, hetzij door den onderwijzer bij
ontstentenis tc vervangen, hetzij door
naast hem werkzaam tc rijn.
Over onvoldoende pjractascho oefeniog
hebben B. en Ws., in dit verband, nooit
hooreu klagen.
Het oordeel, dat do kweekschool in ver-
i houding tot do kosten zoo weinig vruchten
I voor het onderwijs oplevert, kunnen zij vol-
strekt niet deelen. Bovendien schept zij
voor een zekero laag dor bevolking ccn
gelegenheid om hun kinderen voor een
I eervolle maatschappelijke betrekking te
i doen opleiden. Dit deel der burgerij zou
j door de opheffing zeer slecht gediend wor
den. En bij overname door het Rijk zou
den niet alleen de voordcelen, dio het Lcid-
ache onderwijs thans van de kweekschool
trekt, geheel verloren gaan, maar zou bo
vendien do opleiding voor do hoofdakte cn
voor die in talen on wiskunde, waarmede
het ltijk zich tot dusver niet bemoeit, ge
heel komen te vervallen.
Overneming door het Rijk zou daarom
geen aanbeveling verdienen.
In een sectic lokto do toestand van de
bewaarschool aan do Van der Werfetraat
eritiek uit: opeenhoopingen tot bijna 90
leerlingen mochten, meende men, niet voor
komen. Er werd door een lid aangedrong-n
op maatregelen tot afdoende verbetering
of tot het uitbreiden van het aantal aciio
lcn.
B. cn Ws. geven toe, dat de toestond
van genoemde bewaarschool inderdaad to
wenschen overlaat. To verbeteren is hij
evenwel niet. Ook ware uitbroiding van
het aantal bewaarscholen met een vierdo
school zeker alleszins gewcnscht, maar men
verlieze niet uit het oog, dat de gemeen
ten tot het geven van bewaarschool-onder
wijs niet verplicht zijn, en dat met den
bouw van een nieuwe school belangrijke
uitgaven zouden gemoeid zijn, die B. cn
Ws. onder do gegeven omstandigheden niet
gerechtvaardigd voorkomen.
llnngacho JBcchtbnnk.
Bclecdiging van politieagen
ten to Leidon.
De 22-jarige smidsknecht PI., geboren to
Haarlem, thans werkzaam tc Schiedam, ge
domicilieerd te Leiden, bevond zich op
Donderdag 16 Augustus om halfnogen des
avonds te midden van veel volks op dc
Hoogstraat. Er heerschto opwinding naar
aanleiding der werkstaking van do tim
merlieden.
Do surveilleercnde agenten van politic
hadden geen gemakkelijke taak.
Ter plaatse voornoemd, gelastten twee
agenten de menigte stil to blijven staan.
Ondanks dit herhaalde malen gegeven ge
bod drong hot volk toch op.
Vólgens dio agenten, zooals bleek uit
hun gister namiddag voor do rechtbank af
gelegde verklaringen, was P. een van dc
grootste oproermakers en was luj het ook,
dio hun bclecdigingcn, meer in bijzonder
heden genoomd, naar het hoofd slingerde,
op hen en op niemand anders doclendo.
P. had nogal wat tegen do verklaringen
der agenten in tc brengen. Hij had do
agenten wel gezien, maar dezen konden
hem niet gezien hebben. Hij had niets ge
zegd. Do agenten zouden trouwens niet heb
ben kunnen constatecren of hij iets gezegd
had, want daarvoor waren er te veel men-
schen bijeen, en uit de massa werd intus-
sohon met 6teencn geworpen. Do agenten
sprongen als schermers rond met hun gum
mistokken.
Voorts meende hij reden tc hebben voor
do veronderstelling, dat de agenten hom,
dien zo goed kenden, maar bij den kop
hadden genomen, zonder voldoend motief.
Het O. M. eischtc een geldboete van tien
gulden, subsidiair tien dagen hochtenis.
't Was alsof boklaagdos gezicht na het
hooren van ckwen eisoh opklaardo cn alsof
Ihet hem lichter word om 't hart. Zóó
kwam het ook zeker den president der
rechtbank voor, die, toen P. niets meer tot
zijn verdediging in to brengen had, hem
vroeg: „Hadb je soms godacht gevangenis
straf tc zullen krijgen?"
P. betuigde, dat hij het inderdaad zoo
verwacht had.
VERKUSitlG van Brandkastjes ter bewaring
van Geldswaarden.
Impresario: J. F. STRRJiGIIOLT.
DONDERDAG I NOVEMBER 1906:
Slechts één onkole Voorstelling, op vorzook in het Ncdorlandsch, Tan:
Beroemd Monologen-epol door HERMAN HEIJERMANS Jr.
LOUIS DE VRIEJfDT in de leven karakterrollen.
VOORAF:
1052 50
Entrée 1ste Rang f 1.—# 8de Rnng f 0.75.
Plaatsbespreking op den dag der uitvoering van 10 tot 2 uren.
BUREAU 7 uren. AANVANG 8 uren.
N.B. L. DE VRIENDT is na HENRI DE VRIES, de eerste Tooneelspeler,
rwien HEIJERMANS „Brand in de Jongo Jan" ter vertolking toevortrouwdo
die overal, zoowel in het Nederl. ala het Fransch, enorm succes inoogstte.
Vorzofc te N o o r dw ij k e r h o u t.
J. J. v. d. B oud 30 jaar, arbeider van
beroep, wonende in bovengenoemde gemeen
te, is thans tc 's-Grnvcnhago gedetineerd
ter zako van stroopcrij. Eer hij een vorigen
keer tot zitten" kwam, is cr heclwat met
hein te doen geweest.
Geruimen tijd geleden al werd hij door
den kantonrechter tc Leiden veroordeeld
tot oen geldboete van drie guldon, subsidi
air drio dagen, maar van betalen of zitten
kwam niets. Do kantonrechter zag zich
derhalve genoodzaakt last te geven tot zijn
in-hcohtenis-neming. Twco maanden was da
Noordwji j ket'hou t scho politiofiuochfc van
twee man doende om Van d. B. te vangen.
Eindelijk kregen do rijksveldwachter J. N.
en rijn gomccnto-oollega E. E. hem op ID
Februari to pakken. V. d. B. gedroeg zich
toen echter, volgens dio politic-mannen,
als een echte wildeman: hij trapte en rukto
wat hij kon.
Dat verzet mocht hij niet plegen en do
Hnagscho rechtbank veroordeelde hem bij
verstek tot een en twintig dagen, een straf,
die den man niet leek, want hij kwam er
togen op, als gevolg waarvan zijn zaak gis
teren weer werd behandeld.
Op de vraag van den president waarom
boklnagdo niet gekomen was bij dc eerste be
handeling, antwoordde hij, dat hij gedacht
had, dat het te doen zou geweest zijn om één
dag of om een pPiSr dagen.
Do president was over dit bescheid alles
behalve tevreden, cn gaf beklaagde een
flink standje, omdat hij do rechtbank dub
bel werk deed verrichten.
Do politiebeambten doden weer het ver
haal van do lango jacht op den arbeider-
stroopcr, van diens verzet, van boklaagdos
wildemanachtigheid.
Beklaagde beweerde zich niet verzet, niet
getrapt to hebben.
Het O. M. vropg, als reeds gisteren go
meld, bevestiging van het vonnis a quo.
Uitspraak S November.
Drankwct-quaostic.
Mr. J. i»i. J. F. Andrcoli, advocaat fa
's-Gravenhage, heeft gisteren voor den
Hooge-n Rand gepleit in do zaak van C. v.
S., koopman t* Leiden, door de rechtbank
te 's-Gravenhago veroordeeld tot geldboete,
wegens het in een localitcit, waarvoor hcni
verlof was verleend tot verkoop van nlco-
holhoudendon drank, anderen dan sterken
drank, aanwezig hebben van drio flesschen,
elk inhoudende jenover, althans sterken
drank.
Betoogd was, dab krachtens do over
gangsbepaling van art. 65 der Drankweb
voor do bedoelde localitcit nog geen verlof
noodig was op den datum, waarop het
feit gepleegd was, rijndo vóór 1 Augustus
1906, doch de rechtbank overwoog, dat nu
eenmaal verlof verleend was, op dat verlof
toepasselijk was de bepaling van art. 50
sub 7o der D ran lavet.
Daartegen voerde pleiter aan, dat, nu 't
verlofs-instituut eerst begon te werken op
1 Augustus 1C06, do gevolgen van dit ver
lofs-instituut ook eerst op dien datum be
gonnen in te treden.
Artikel 50, sub 7o is slechts do sanetio
van het verlofs-instituut, dat op zijn
vroegst in werking trad op 1 Augustus
1906 cn gcon enkel gemeentebestuur had
het recht te uecreteercn, dat vóór dien
datum de gevolgen, aan het verlofs-insti
tuut verbonden, ook reeds van kraoht zou
den zijn De schrijvers over do Drankwet
deelen dio meening. Ook do kantonrechter
to Arnhem heeft op 2-1 Januari 1906 (W.
8101) in een soortgelijk geval een beklaag
de ontsiagon van rechtsvervolging.
Conclusie O. M. 19 November.
Do Hoogc Raad deed gisteren uitspraak
in do zaak van J. R. v. d. Luitgover-di-
rcctcur van ,,Do Gelderlander" tc Nijme
gen, tot geldboete veroordeeld weg?ns Let
openlijk bevorderen van het deelnemen in
ccn vfcrboden loterij, dooi* opneming in
zijn dagblad van een ad vertentio van do
,,Banquo Auxiliairo do la Bourse" ie
Brussel, betreffende do niouwc 2 procent*
Brusselaclio premieleening.
Dc Hoogo ltaad, overwoog, dat terecht
1565 9 Oogai-is,
is VERHUISD van Lolden naar
Spreekuur nft 1 Novorabor 1 —3 uren.
1507 117
Scholl Engbcrts SchoUen
A1ÜEL0,
ZUiVÊR W0LLËM
ONDEnKLEEDING.
(TABIUIUUT wjAhitzt)
YerUr IJsbanr
bij i J. CORÏS. firm, O. i, Cortt
Nieuwe Pijn 5/, leiden,
Manufacturen- en B»«Mer»rr>agazi;n.
Onderzocht en «MM;? beoordeelJ
door Proh Cr. MAC, GllLAVRY
u.««ieeraar in Ziektekunde en Gezond-
ivereiieil
Leiden.
1330 29
