BLOCKER'S
CACAO
w. van m co.
Eiectro-Technisch Bureau
CREMER 4 CL
DAALDERS
is voor niemand te duur; een
bus van 2 pond kost ƒ1.50»
LEIDSCH DAGBLAD, VRIJDAG 19 OCTOBER. - TWEEDE BLAD.
Liederayond van dr. Ludwig Wü'lner.
F-XGELSIOR-BANDEN. -5° -> H. VAM KfflBIIBUiitfiaH, Lelden.
zaam cacaoverbruik
h
Het
ei
atschapp
der
kr
ma
n
n
g
het!
kan
want
nu
Veenasiraat 30. Den Haag. Veenestraat 44.
Rleisjes-EBanteis. ü©ïb gesis Winterjassen,
meisjes-Jurken. Jongens lekkers.
Hoogewoerd 28. Int. TeSef. 727.
SPBEEK-KHINESÜ!
Alleen goede SI
P. GÜLOE^OND,
Kleinere bussen naar verhouding.
1123 135
No. 14312.
Anno 1900.
Tot dusver was dr. Wöllner op zijn tour
nees altijd Leiden voorbijgegaan. Eindelijk
hebben wij nu dezen beroemden, veelbe
sproken zanger ook hier eens mogen hoo-
ren. Het is een groot voorrecht, zulk een
avond als dien van gisteren te hebben door
leefd. Difc concert weegt op tegen tien an
dere. De meeste toehoorders zullen wel
evenals schrijver dezes, na afloop gezegd
hebben: ,,Zoo iets heb ik nog nooit ge
hoerd."
Hoe verbleeken naast dezen man al die
beroemdheden met hun fraaie, goed ge
schoolde stemmen, hun gladde, zelfbewuste
manier van voordragen, die n>en zoo talrijk
op onze concerten tc liooren krijgt. Dit is
eerst zingen I
Wij waren door de berichten en critickcn
rwel op een heel aangrijpende en pakken
de, maar toch bizarre, willekeurige, tooneel-
effecten najagende manier van zingen voor
bereid. Verder zeide men, dat deze zanger
geen stem heeft.
Het kwam alles geheel anders uit. Geen
spoor van willekeur of oneenvoudig effect
bejag Met d© tempo's veroorloofde hij zich
weinig vrijheden en overal werd men vol
komen overtuigd, dat het zóó moest en nice
anders. En deze zanger zou geen stem heb
ben Het is een heerlijk, zielvol geluid van
soms wonderbare kracht. Naar een Duilsch
■journalist (Juni 1905) mededeelt, beklaag
de di\ Wiillncr zich bitter, dat een groot
'deel van do critiek hem nog altijd een
spreekzanger noemde. Sedert jaren had hij
niets onbeproefd gelaten, om zijn orgaan te
ontwikkelen en aan zijn stem een verhoog
den mclodischen glars tc vcrlecnen. Hij
gaf zich hiervoor eindclooze moeite en wil
de cn zou zij doel bereiken Ik zong,
zeid© hij, voor twee jaar den Tannhauser.
Ik zal hem spoedig weer en wel beter zin
gen. Dieper en voller zullen mijn tonen
zijn." En naar ons een bevoegd bcoordec-
laar verzekerde, is deze zanger ook werke
lijk in stem zeer vooruitgegaan. Maar al wa
ren er ook onvolkomenheden in dit opzicht,
wat geven wij daarom. Welk een hart, welk
een ziel in dezen zangEn aan alles kan
men hot merken, dat deze kunstenaar nog
iwat anders doorleefd on geleerd heeft dan
het conservatoriumleven en zangkunst en
muziektheorie. Uit dcu overvloed van het
ions gisteren geschonkonc willen we alleen
noemen het diep smartelijke: „Du liebst
mich nicht", en het zoo trouwhartig-
warm gezongene 'die Taubcnpost" en
heb aardige „Alinde". Verder waren
„Verrath" van Brahms en de „Stein-
klopfer" wel onder het aangrijpendste van
.wat voorgedragen werd. Dit ging door
merg en beenEn dan het wild-opgewondon
,,Cecilio" van Strausz! Dankbaar mogen
wij zijn, 'dat de kunstenaar dit zoo bedwel
mend, van zijn stem cn zenuwen zooveel ver
gende lied nog eens wrccr zong! En hij deed
dit met dezelfden gloed en dczclfdo kracht.
Terecht liet dr. Wüllner zijn partner
Coenraad Bos, dien een criticus van het
„Berliner Tageblatt" „den idealen begelei
der voor Wüllner" noemt, in de toejuichin
gen deelcn. Inderdaad, mooier kan men zich
de begeleiding niet denken. Dc heer B03
toonde zich hier eon buitengewoon kunste
naar. Van het vele schoonc, dat hij ons deed
genieten, willen wo alleen noemen de mees
terlijk gespeelde pianopartij van Strausz
„Steinklopfer."
De toehoorders, die den foyer geheel vul
den, (er moesten vooraan nog 6toelen bijge
zet worden) waren bijzonder geestdriftig
in hun toejuichingen en aan het slot bood
men den genialen kunstenaar, die drie- vier
maal werd teruggeroepen, een mooien krans
aan. 0.
Tweede Kamer.
Vervolg der zitting van Donderdag
namiddag.
Na de pauze werd behandeld het ont
werp om de regeling der brievenposterijcn
zóó te wijzigen, dat twee aan edkandcr
grenzende kringen betrekkelijk het post-
tarief kunnen worden verecnigd, bijaldien
aaneensluiting van bebouwde gedeelten
dier kringen, daartoe aanleiding gevende
D© heer Tak stelde amendementen voor
om binnen een dergelijken postkring be
halve een briefport van drie cent bij brie
ven van 15 gram tevens het briefkaarten-
port te verlagen op anderhal ven cent.
De heer Van Styrum lichtte zijn
amendement loc om alleen den Minister
bevoegd te verklaren bedoeld© aau elkan
der grenzende kringen t© vereenigen.
De Minister had togen dit amcndcr
ment geen bezwaar, maar opperde beden
kingen, om thans over te gaan tot iavoc-
ring van den briefkoavtenport van un der-
halven cent binnen locaal verkeer. Daarbij
komt, dat ten gevolge van oji het posteon.
gres te Rome gebrachte wijziging in het
gewicht der brieven in het buitenlandsch
verkeer, binnenkort toch wijziging in de
postwet noodig is. Dan kan de wenseh van
den heer Tak beter worden overzien.
De heer Tak trok rijn amendement in.
Het amendement-Van Styrum werd aan
genomen en het gcheele ontwerp zonder
stemming eveneens goedgekeurd.
Spoorwegen in do Haarlem
mermeer.
Aan dc orde was daarna dc behandeling
van het wetsontwerp tot toekenning van
een renteloos voorschot ten behoeve van
den aanleg en het in exploitatie brengen
van spoorweglijnen in de Haarlemmermeer
en omgeving.
De lieer Tak opperde bezwaren tegen
het ontwerp. Hij achtte het hoogst beden
kelijk aan do H. IJ.-S.-M. een concessie
te geven voor een secundaire baan, ter
wijl men eigenlijk haar in handen geeft
de verbindingen tusschcn de grootste ste
den van ons land.
Hij bepleitte aanleg van de lijnen van
Staatswege en oproeping van de gegadig
den voor dc exploitatie.
Do liü^r JHrnuh ii.
eens met den vorigen spreker en betreurt
dc stelselloosheid der Regeering bij dc lo-
caalspoorwegen. Ook wcnscht© spr. do ver
zekering dat deze lijn geen fortenbouw
zou medebrengen.
De Hollandsche Spoorweg-Maatschappij
heeft alweer alle belang bij dezen aanleg,
een belang om de zaak zoo weinig concur-
reerend mogelijk te maken cn een belang
om bij eventueel© naasting door den Staat
meer moeilijkheden te kunnen scheppen.
Do Hollandsche Spoor zal dus don aanleg
zoo duur mogelijk maken.
Spr. wan overtuigd, dat do kouw langor
zou duren en duurder Zöü wordeh.
Spr. zou zijn stem over dit ontwerp af
hankelijk maken van do antwoorden van
den Minister op zijn vragen betreffende do
tmachb' der R|sgeeri}ng omtrent eventueel
ingrijpen harerzijds, ingeval de Spoorweg
maatschappij haar taait slecht uitvoert.
De heer Thomson koesterde bezwaar
met het oog op dc defensie, tegen dit wets
ontwerp. Spr. was overtuigd, dat het de-
feneiebelang achterstaat bij het algomcen
belang, maar dat in elk geval het alge
meen defensiebelang moet gaan boven een
locaal interesse.
Spr.'3 bezwaren zijn den minister van
oorlog uit liet voorloopig verslag bekend.
Waren deze gedeeltelijk ongemotiveerd, dan
was dit het gevolg van eeu allerprulligst
kaartje, vol onjuistheden, dat den leden
was verstrekt.
In hoofdzaak heeft spr. bezwaar tegen
den aanleg van dc lijn bij Uithoorn, het
zwakste deel van de stelling Amsterdam.
Naar 't- ontworpen fort zal de spoorweg weer
tweo toegangswegen leveren. Men zal dan
straks ook wel met kredietaanvragen voor
veisterking van dat fort aankomen, al kan
die niet eens afdoend geschieden. In den
brecde ontwikkelde spr. voorts zijn bezwa
ren.
Het argument, dat men de nadering met
platboomsvaartuigen kan tegengaan door
een hindernis in de inondatie-etelling, gaat
niet op. Want het is onzinnig te onder
stellen, dat van Haarlem uit een 6torm-
aauval op onz© stelling op platboomsvaar
tuigen zou worden geprojecteerd. Er zal
een complex van woningen komen op 300
a 700 Meter van onze verdedigingslinie en
een opvolger van den Minister i^al weer
een fonds mogen aanvragen voor vleugel-
uitbreiding van onze stelling.
Spreker dringt er daarom op aan liet
lijntje benoorden Vijfhuizen tc laten
loopen achter onze stelling.
Dc heer P a t ij n zag in dit voorstel
slechts een subsidie om een rijk deel van
Zuid-Holland uit zijn isolement op to hef
fer door den aanleg van een spoorweg.
Spr. achtte dc zaak nuttig en wensohelijk-
Hij bestrijdt dat do .regcering stelselloos
zou zijn opgetreden bij den aanleg van lo-
©nalspoorwegen.
Ook het door den minister van oorlog in
deze kwestie ingenomen standpunt keurde
ispr. gcjxl.
De heer Van Wich©n dankto den
voorzitter voor het spoedig op do agenda
brengen van dit ontwerp." Hij sluit zich
geheel aan bij den heer Patijn en hoopt
dat het ontwerp tot stand zal komon. In
do oonoept-overeenkomst zijn alle rechten
en verplichtingen voldoende geregeld. Dat
dc lijnen geen concurrentie aandoen aan dc
ïljlc* aangetoond."UittAel 'van Tfón a'atfibg
totdat over het beginsel der St-aal-cxploi-
tatie is beslist, acht spr. ongewenscht- De
militaire bezwaren zullen door don minister
van oorlog wel worden beantwoord. Hij
acht den heer Trcub te pessimistisch, wan
neer deze vreest dat de aanleg op d© lango
baan zal worden geschoven. Do naastings-
voorwaarden in do concept-overeenkomst
zijn zeer bevredigend voor den Staat.
Dat de maatschappij mooi weer speelt
met staatsgeld, is een argument dat vreemd
klinkt, in don mond van een voorstander
van S taats-exploitatie als do heer Trenb,
dis zelfs indien de Staat daarbij geen fi
nancieel voordcel hoeft, de lijnen van par
ticuliere maatschappijen wil overnemen.
Omtrent de defensiebezwaren meent 6pr.
dat dc schrijver in „Do Militaire Gids",
dio hij met den heer Thomson meent te
mogen vereenzelvigen, te veel gewerkt heeft
met het zoeklicht cn zich daarbij to veel
heeft blindgestaard op de schaduwzijden in
stedo van óp de lichtzijden tc letten.
De heor L e 1 y verdedigde eveneens het
wetsontwerp.
Tegenover het klagen van den heer
Treub over stelselloosheid, merkte spreker
op, dat wij dan toch ondanks dat onstel-
matige werken in betrekkelijk korten tijd
een uitgebreid net locaalspoorwegen cn
t/Hmwegen hebben geküegen. Ook trad
spreker in eon vejdere weerlegging van de
beweringen van den heer Treub.
De heer Eland betcogdo dat het mi
nisterie van oorlog niet wil zijn struikel
blok voor maatregelen in het algemeen be
lang. Aan de bezwaren uit de kruising van
de linie door dc lijn ontstaan, kan door
eenvoudige^ Voorzieningen worden to gc-
moet gekomen, het was echter misschien
wel wenscbolijk dat een doel der lijn ach
ter de linie ware gebracht. Intusechen is
het niet juist dat dit het zwakste gedcelt©
der stelling is. Spr. acht het echter niet
in 's lands belang hier tc veel in details te
treden omtrent, do stelling Amsterdam. Eeu
hindernis zou echter voor de vijanden van
groot nadeel kunnen zijn bij con aanval tc
water. Het complet van woningen, da-t ter
plaatse zal ontstaan, kan even goed voor
ons als voor den vijand een voordeel zijn.
Do heer Duymacr van Twist zei,
dat zijn bezwaren uit een oogpunt van de
fensie verdwenen zijn na dc inlichtingen
hem door don minister van oorlog verstrekt.
Spr. zal dus vóór het ontwerp stemmen,
doch vroeg den minister na to gaan of na
dere plannen niet strijdig zullen zijn met
dc thans vastgestelde.
Gemengd Nieuws.
Het boevenstukjo in Köpo
nick, waar een gauwdief in officiersuniform
den burgemeester en den ontvangt arres
teert cn onder gewapend geleide laat weg
voeren, nadat hij soldaten, dio van de
wacht huiswaarts keerden, had bevolen hem
t© volgen heeft in do Duitscho pers ver
bazend Yeol sensatie gemaakt
„Het maakt den indruk van
een toonccltje uit con kluchtspel," zegt
het Tageblatt, „en men zou er om kunnen
lachen, als het niet zoo ontzettend ernstig
.was."
De „Frankf Ztg." zegt: „Het te Küpe-
ÜLUX 13 11CO Ullgou'Wi'a-w,-.-
son of Duitschland is voorgekomen. In lan
den met onzekere rechtstoestanden, in op
gewonden tijden als in Rusland, misschien
in vel© Romaan8cho cn Amerikaansoho
staten zou men zoo iets voor mogelijk ge
houden hebben, in Duitschland met zijn zoo
zorgvuldig gecodificeerd recht nooit. Do
bcteekenis van dc zaak gaat echter veel
vc-rder dan d© zuiver strafrechtelijke beoor
deeling van deze opzienborendo schelmerij.
Zij wijst op ernstige gebreken in onze
staatsinstellingen, zonder welke de to baat
genomen list niet had kunnen slagen. Do
overdrijving van 't gozagsbegrip, met name
van 't militair gezag, heeft hier gevolgen ge
had, aau welk© waarschijnlijk niemand go-
dacht zou hebben, maar dio heelemaal niet
zoo ver-wonderlijk zijn. Alleen de blinde mi
litaire gehoorzaamheid maakt 't begrijpe
lijk dat do soldaten do bevelen van den
vaLschen kapitein willoos opvolgden, zonder
over hun rechtmatigheid na te denken, cn
dat zij zoo medeplichtig aan zijn misdrijf
werden. Alleen de onvoorwaardelijke eer
biediging van het militaire gezag verklaart
ook dat do burgerlijke overheid zioli gedweo
tegenover het wapengeweld heeft lateu ge
vangennemen. Zij had dat wel in geen ge
val mogen doen, zonder zich van do vol
macht van den kapitein tc overtuigen, eu
allerminst had de kas aan hem overgegeven
mogen worden... Hot gebeurde bewijst ech
ter overtuigender dan allo theoretische uit
eenzettingen, welke geval cn uit het geuua
van een vaste begrenzing van militaire
mochtsbevoegdhoden en ook van ©lk gezrix,
van de overheid voortkomen. Het gebeurde
te Xöpenick zal, naar te hopen is, ten
minsto dit goede hebben, dat er hervormin
gen op dit gebied ondernomen worden."
Do „Gd-man in,' gelooft niet, dat do
mcnschen, die den burgemeester van Köpo-
nick zoo uitlachen in zijn geval anders ge
handeld zouden hebben. Wat kan de blinde
gehoorzaamheid van do soldaten niet voor
onheil aanrichten? Wat zou men zeggen,
als socialisten of anarchisten den man
van Köpenick eens navolgden, als Singer
zich in generaalsuniform of Bubel in ma
joorsuniform stak en een afdceling soldaten
dio hij tegenkwam, naar hot Paleis voerdet
Dat klonk vroeger paradox ©n sclicen al
leen in Rusland mogelijk. Maar nadat 11
man een als kapitein verkleedon scholm, die
niot eens volgens de voorschriften goklood
was, van Berlijn naar Köpenick zijn ge
volgd ©n daar den kurgcmceflter in hechte
nis hebben genomen, lijkt het zolfo ia Prui
sen, volstrekt zoo onmogelijk niet meer.
Het „Berliner Tageblatt'' plaatst boven
haar artikel het opschrift: Fetisj-uniform.
Het betoogt daarin, dat de wüloozo ge
hoorzaamheid nog altijd do eerste stelregel
van do Pruisische krijgstucht is. Do solda
ten moeten zelfs „op vader on moedor schie
ten" (heeft do Keizer gezegd); on op 16
November 1893 heeft do Keizer bij de be-
eediging van de rekruten verklaard: „Do
soldaat moet niet zijn eigen wil hebben,
maar gij moet allen één wil hebben, on dac
is mijn wil, cr i3 maai- één wet, en da'a is
mijn wet."
Men behoeft er niet aan te Iwijfolen, dafc
de soldaten hun met scherp geladen gewc
ren op do menigte voor liet raadhuis zou
den afgeschoten hebbon, indien do oplichter
hun daartoe bevel had gegeven,
on do daarop gevolgde ineenstorting van
den Pruisischon staat mocton herinneren.
Ook honderd jaren geleden waren enkele
Franscho vendels voldoende, 0111 do com
mandanten van Maagdenburg, Spandau cn
andere Pruisischo vestingen tot overgavo
tc bowegen. Do blinde gehoorzaamheid zat
den soldaat zoo in merg on been, dat hij
zelfs de bevelen van den vijand eerbiedig
de. Wat daar ccn treurspel uit do wereld-
in 2 cn 3
In Spiegel- en Werasierglas.
KASTOOBItOUT-K.vrE5.B5jm; 9. 1138 14
Mngnzyuon: K. Rapenburg 9 en 11, Varkenmarkt 4, Rcrabrandtstr. 13.
HARTESTEEG 2.
Per Liter.
Anisette - f 0.45
Persico 0.45
Curasao 0.45
Frambozen 0.45
NieuwRoodg 0.70
Jenever p 0.70
Brandewijn B 0.72
Punch 0.80
Boerenjong.a 0.80
Ckignac 0.90
Per Flesch.
Roodo Wyn ƒ0.60
Madera 0.50
Roode Port0.55
Wil to ,0.60
Malaga 0.60
Nlerstelner 0.60
Samos u 0.60
Advocaat 0.S0
Vermouth B 0.80
Champagne, 0.80
10S2 12
553 120
11 12
1.35
HERCULES, Zuiver Wol:
4 5 O 7 8 9
7a 8«i 90 97j 1.05 1.1 ïi]
Machine» cn Platen lever ik.
3Inzick-In»trunicntcn.
1139 10 liElBEN.
