Woensdag 19 September. A®. 1906. (Seze (§curcnt wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Na de vacanties. N®. H286 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden pei week 9 Oentsj pei 8 maandeD 1.10. Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zyn l 1.30. Franco per post 1.65. PRIJS DER ADVERTENTIES: Van 18 regels /"1.C5. Iedere regel meer ƒ0.174. Grootere lettere naar plaatsruimte. Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Gents contant; elk tiental woorden meer 10 Oonts. Voor het incasseeren wordt/"0.05 berekond. De spoortrein, die eenige maanden geleden, de vacantiegangers zoo feestelijk met zich meevoerde, diezelfde trein, heeft als een trouwe zorg, hen allen teruggebracht naar de stad waar zo thuis hoorden Leiden. Hot groote huisgezin, de stad van onze inwoning is weer voltallig. De uit het nest gevlogenen zijn voor en na weergekeerd, zoodat Leiden nu zyn typische stadsbeeld gaat aannemen. Nu zyn de scholen, sommige al lang, be gonnen gaan ook de verschillende colleges weer beginnen. Men heeft zyn reissouveniers doodeenvoudig op zij te leggen. Het werk wacht. Men heeft gereisd, eenige weken „buiten" gesleten, men heeft veel „natuur" gezien; men heeft er zich op toegelegd eon buiten man te zyn, wat niet wegneemt dat men allo moeite deed zyn kranten op tyd te krygen, lectuur te veroveren, te zorgen voor een goede tafel 's middags, m. a. w. men heeft getracht „natuurmensch" te zyn, alleen met en van do natuur te leven, maar men heeft onder- tusschen zyn stadsche gewoonton en behoeften, zyn boschavingseischen niet thuis gelaten. 't Natuurgenot zou zelfs vergald geweest zyn, indien we 't materieel veel minder hadden dan thuis. Beate bowys dat met de natuur alleen, de cultuur-mensch niet op zyn gemak is. Zelfs al was tyn verzorging puik, dan toch nog gaat de natuur, als we, gescheiden van ons werk, er lang In toeven, vervelen. De me^sch, genomen uit oen beschaving6miliou zou, hoezeer hy ook 's wlntersavonds, te midden van vrienden ln enthousiasme er over geraakt, niet veroordeeld willen zyn tot het leven van een herdersknaap, zelfs niet van oen Arcadische. In dit licht baart het geen verwondering, donzelfden mensch dio in geestdrift ontvlamt over zee en bergen, over 't velerlei geziene en genotene, genoegeiyk den eorston, thuisdag te zien drentelen naar zyn werk. Hy voelt: dit is zyn sfeer. De natuur is mooi voor eon vacantio- lengte en om haar to herdenken op thee- avondjes. De cultuur-mensch is er te ver van afgedwaald om er zich op den duur mee te vergenoegen. Do natuur-vacantie of vacantie-natuur Is voor ons gemoed, voor ons hoofd, een bad dat ons verkwikt, waarna we, met hernieuwden lust, kunnen herbeginnen, want do hersen inspanning wacht. ZU, die onderwyzen, zy, die onderwezen worden, zullen mekaar, in nieuwe schakoeringen veelal, weerom ontmoeten. Hen allen heill LeaaSsea, 89 SepteBtibes1. Hoewel het reeds eenïgcn tijd werd ge vreesd, dat do heer Van der Vlugt zich go- noodzaakt hou zien het mandaat als j*d der Tweede Kamer veor het district Leiden neer te legL n, kwam do medcdecling, gis teren in ons blad opgenomen, voor velen toch nog onverwacht. En zij werd in breede kringen kier ter stede en ook in,het gehee- le land met diep leedwezen vernomen. Politieke tegenstanderj zoowel als zijn medestanders betreuren oprecht de redenen, die hem tot dit heen: -.n bobben gedwon gen. Zijn geestverwanten hebben ook reden tot droefheid, omdat een eminent woord voerder en eon l eegstaand wetenschappe lijk man met Van der Vlugt hun gelederen uitgaat, op v.ien zij trotech konden zijn, omdat uij eerbied voor zijn beginselen en hoogachting voor z:jn persoon wist af te dwingen, ook van hen, die met hem van meoning verschilden. Dat tc gelijk de heer Van der Vlugt ook het lidmaatschap van den Lcidschen Ge meenteraad wenecht neer te leggen, bewijst te meer, dat wij hem althans in de eerïtb jaren in het politieke leven zullen missen. Welke de redenen daarvan zijn en whü het hem heeft gekost dit besluit uit te voe- ken, blijkt uit een brief, door den neer Van der Vlugt uit het sanatorium „Beikenoor P bij [Nijmegen, waarin hij jtlians verblijf houdt, aan den voorzitter der Vrijzinni ge Kiesvereenïging", den heer W. F. Ver- hey van Wijk, geschreven, welken brief wij met toestemming van het bestuur der Kiesverceniging hior afdrukken: Hooggeachte Heer, Met moeite ga ik er toe over, U deze Iet- téren te tehrijven. Maar iedere taak, hoe zwaar, moet worden volbracht. Sedert ik in h:t najaar van 1904 voor de eerste maal mij bewust werd van in do voorafgegane zomervacantie ernstig te zijn overwerkt, heb ik, dat is U bekend, op al lerlei wijzen (eerst langs wegen van gelei delijkheid, daarna door allengs meer rocht- strcckscho middelen) gepoogd weer op mijn verhaal to komen. Die pogingen zijn, helaas 1 tot dit oogen- blik niet volledig geslaagd. Tijdelijk over wonnen, naar ik meende, kwamen telkens de verschijnselen van geestelijke over ver moeienis met hardnekkigheid terug. Ten einde raad heb ik mij sinds eenigen tijd gesteld onder de dagelijksche observa tie en behandeling van twee ervaren ze nuwartsen. Dezen, na mij gedurende twee weken to hebben waargenomen cn verzorgd, hebben mij heden beelist en met nadruk te kennen gegeven mijn volledige en blijvende genezing bovenal afhankelijk tc achten van oen belangrijke inperking der voor mij veel te talrijke bezigheden, waarmede ik laatste lijk ben belast geworden: inzonderheid van mijn ontslagneming uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ik vrees te moeten zwichten voor dien categorischen en dringenden raad van er kende deskundigen, en zal mij dus wel, zij het tot mijn diep leedwezen, verplicht re- konen op 18 September e.k. mij* ontslag te nemen als afgevaardigde vaü Leiden ter Tweede Kamer. Ten einde te voldoen aan den geest en niet slechts aan de letter van het ontvangen advies, zal ik dan te vens mijn afscheid moeten nemen uit den Raad der gemeente. Het „diep leedwezen", dat ik noemde, verklaart zich aan mijn gehechtheid aan mijn overtuigingen, het gevoel van, al is het onder" overmacht, een post te moeten verlaten, waar ik gehoopt had, goed werk to kunnen doen, en mijn d<»jkbaar- heid voor het beschamend vsrtrouwca. door do meerderheid der kiezers tweemalen mrj betoond. Ik vind echter eenigeo troost in dc gedachte, dat de plaats, die ik moet opgeven, door mij noch was gezocht, noch zelfs begeerd, maar noode en op proef aanvaard uit plichtsgevoel. Nooit heb ik den kiezers iets andera be loofd dan dit: met mijn krachten het te willen beproeven en mijn best te zullen doen. Welnu, de proef heb ik genomen; en wat do belofte van mijn best te doen be treft, ik moet vreezen, dat het falen mij ner krachten, wellicht aan een to veel in het vervullen dier belofte to wijten is ge weest." Inderdaad, na het lezen van dezen brief kan niemand andera doen dan het t© eer biedigen, dat de hoogleeraar zich terug trekt uit het politieke kamp, waarin trou wens zijn fijngevoelige geest zich wellicht nooit recht thuis heeft gevoeld. Wij wenschen van harte, dat de hoog leeraar, nu het Kamerlidmaatschap, dat hem in den laatsten tijd als een last moet hebben gedrukt, van zijn schouders weg genomen is, spoedig weer geheel mag her- stellen, om te kunnen terugkeeren naar zijn studeervertrek cn de collegekamer onzer Universiteit, die altijd zijn hart heeft be zeten en waar hij èn door zijn collega's èn door zijn leerlingen met grooto blijdschap weder zal worden ontvangen. Naar aanleiding van het in enkele bladen vermelde bericht dienaangaande, hebben wij ook per telegraaf om inlichtin gen aan het adres, waar prof mr. H. van der Hoeven is ge1 jeerd, gevraagd. Wij ontvingen dr.arop per draad diens volgend antwoord ,,D© berichten in Nieuwe Rotterd. Cou rant" en „Nieuwe Courant", dat ik voor nemens ben binnen eenige maanden of met Januari a.s. ontslag als hoogleeraar aan te vragen, zijn onwaar." Onder de werken, .waarvctor op het hoofdstuk Binnenlandsche Zaken een eerste termijn op de Staatsbegrootïng voor 1907 is uitgetrokken, vindon we voor de Univer siteit te Leiden 50,000 gulden, voor een verpleegsterewoning bij het Academisch Ziekenhuis, waarvan He kosten zijn ge raamd op 140,000 gulden, en 20,000 gld. voor centrale verwarming der universiteits bibliotheek, begroot op 25,000 gulden, nis mede 4000 gulden als eerst© termijn voor do restauratie der Pieterskerk te Leiden, to zamen 82,000 gulden in 20 jaar, en een post voor verbetering van het Boerhaave- laboratorium. Hooger subsidie Is voorts geraamd voor deD instrumentmaker8cursu3 te Leiden. Bij het Hooger onderwijs zijn van be lang ten behoeve der Leidsche universiteit, de aanvragen Van eeu leerstoel voor het Nederlandsch-Indiaohe strafrecht, strafvordering en, in hoofdtrekken, van het hedendaagsche Nederlandsch© recht; voorts van buitengewone hoogleeraren in het vol kenrecht voor do neus-, keel- en oorziekten en in het nieuw-GrJeksch, en van een lei- tor in do Duit-sche taal. Voor Utrecht wordt gevraagd een leer stoel in dc acsthetiek en een lectoraat voor Iaryngologie. \oor laatstgenoemd vak wordt in Gro ningen de aanstelling van een buitenge woon hoogleeraar gewenscht; en tevens aan dezelfde universiteit van een hoogleer- aar voor kinderziekten. Voor do Technische Hoogeschool tc Delft wordt de instelling van drie nieu we gewone professoraten gevraagd: in do zuivere en toegepaste wiskunde en mechanica, in de toegepaste aard- cn delf- stofkundo en mijnbouwkunde en in de microscopische anatomie. Als té gemoetkoming in de voorziening van onderwijslokalen en voor studiebeur zen zijn, ten behoeve der Vrije Universiteit te Amsterdam resp. 4000 gulden en 3500 gulden aangevraagd. Vermits het kazernemerit voor de cava- lerio te Edo in 1007 nog niet gereed zal komen, zal dat jaar'de tegenwoordige for matie der regimenten huzaren bestendigd - blijven. Hot ligt in de bedoeling, door overplaatsing, vermoedelijk op 1 April 1907, van het 2de depot huzaren van Lei den naar Haarlem, de beido depots huza ren in laatstgenoemde plaats te vereeni gen, De oprichting van het 4de regiment veldartillerie zal in 1007 geleidelijk voort gezet worden. De staf en de tweede afdeeling komen in garnizoen te Ede, de ïreïnafdeelïng te Utrecht en het depot te Leiden. Daarheen werd reeds op 1 September 1906, de 4de batterij van het 2de reg. veldartillerie over geplaatst van uit Den Haag, waardoor al daar voldoende kazcrncerings- en stal- Hngsruimto is voor dte bereden wapens, zonder dat met het oog op de grootere sterkte der eskadrons huzaren behoeft te worden bijgebouwd. De hertog en do hertogin van Teek kwamen aan de halte Soestdijk aan en worden door de Koningin-Moeder verwel komd. Beroepen is bij de Ned.-Herv. Gom. te Rotterdam dr.. A. F. Kiull, te Scheve- ningen. Op het zestal voor predikant bij de Ned.-Herv. Gom. te Utrecht, vac. A. B. ter Haar Romeny, zijn geplaatst ds. E, B. Couvée» te Schiedam; A. G. H. van Hoo- genhuijzo E.A.Gzn., te Doorn; A. J. Montijh J. Ozn. en iC. J. van Paassen, beiden te Haarlem; dr, A. J. de Sopper, te velzen, en H. J, E. Westerman Hol- 6tijn, te Waardenburg cn Neerrijnen. De in Den Haag gehouden protestmee ting tot bestrijding van de Pandjeshuizen was zeer talrijk bezocht. Het Kamerlid dr. Bos sprak het openings woord en constateerde, dat 120 vereenigin- gén sympathie hadden betuigd, een sym pathie, komende uit alle kringen der maat schappij. Verschillende sprekers traden daarna op. Allereerst de heer Wesseling, die de handelingen van den pandjeshuishouder vergeleek met die van misdadigers van de ergste soort. Hij bepleitte o.a, als middel tegen het kwaad opening van gemcentelijko crediet- instellingon. De heer Wisdom, van christelijk stand punt sprekend, -wiekte op tot stewn aan de beweging. D© derde spreker, dc heer Van Leeuwen, van Rotterdam, noemdo de pandjeshuizen een nationale rampterwijl de heer Ze- gers de Beijl aandrong op wettelijke maat regelen tegen den woeker; een betere re geling der banken van leening, en verbod van pandjeshuizen. Ook de laatste spreker, mr. Troelstra, bepleitte do noodzakelijkheid van wetsher ziening, waarna dr. Bos nog mededeelde, dat van 44 vereenigingen buiten Den Haag sympathiebetuigingen waren ingekomen. Nadat nog iemand, die zich als anarchist deed kennen, had gesproken^ werd onder daverend applaus de volgende reeds vroe ger vermei die motie aangenomen: „De vergadering, zich verzettende tegen den woeker in eiken vorm, van oordcol dat deze in do pandjeshuizen welig tiert, roept de hulp van den wetgever in om dien woeker to bestrijden en mede voor verbetering van de wetgeving op do Ban ken van Leening aan het euvel der pand jeshuizen een einde te maken." Tevens werd aangenomen het volgende voorstel ,,De Vergadering, van oordeel, dat tot bestrijding van den woeker, tor voorlichting van het publiek en ter verbetering van het crediet der behoeftigen, de aaneensluiting van in dit épzicht gelijkgezinden ook bij verbeterde wetgeving noodig is, spreekt den .wensch uit, dat een vereeniging voor dat doel worde! opgericht." Hot comité werd gemachtigd de oprich ting eener dusdanige vereeniging voor to beneiden. Blijkens mecledeeling van den Commis saris der Koningin in Zuid-Holland aan do Burgemeesters en Wethouders der gemeen ten in deze provincie, heeft de hoofdin specteur van do Volksgezondheid, in Zuid- Holland en Zoeland bepaald, dat met in gang van 1 October o.k. de verdeeling van het ambtsgebied der Woning-inspecteurs jhr, G. do Graoff on W. van Boven zal worden geregeld als volgt: De werkzaamheid van jhr. Dc Graeff zal zich uitstrekken over de provincie Zco- land en het gedeolte van Zuid-Holand, lig gende ten noorden van do spoorlijn Den HaagGoudaWoerden, mot dien verstan de, dat hier tevens toe zullen behooren de gemeenten ten zuiden van dio lijn Oude water en Moordrecht, welke ressorteeren onder de Gezondheidscommissie to Bodegra ven terwijl uibgozonderd zullen blijven do gemeenten ten noorden van dio lijn Voor burg, Zootermeor, Zegwaard cn Moorcapel- 1© rc68orteerendo onder dc Gezondheids commissie to Zoetormecr. De werkzaamheid van don heer W. van Boven zal omvatten het overige deel dor provincie Zuid-Holland. Do heer M. J. Uhl, stations-assistent der St.-Sp. to Amsterdam, is benoemd tot stationschef der Sem arang- Joan na-stoom tram- Maatschappij te Samarang en zal den 27sten October derwaarts vertrokken. Te Oosterbeek had gisteren do ope ning plaats van het nieuwe Rusthuis voor Ziekenverpleging. Het heet Buitenrust en is vriendelijk gelegen aan den voet van liet landgoed „De Hemelscke Berg." Het Rusthuis is het eigendom van den Nederlandschon Bond voor Ziekenverple ging en dc stichting or van voornamelijk te danken aan het geschenk van een dame te Amsterdam, die onbekend wensoht te blijven. Gedurende twee jaren .is een proef geno men om na te gaan of werkelijk aan een dergelijk tehuis behoefte bestond; toen dio behoefte bleek, werd tot dc stichting over gegaan van dit Rusthuis. Voornamelijk is Buitenrust bes4 md voor verpleegsters ter doorbrenging harer va cantie; zenuwpatiënten en ernstig© zieken, worden, waar het de bedoeling niet is hot tehuis te maken tot een ziekenhuis, niet opgenomen. Wel vinden herstellenden en zij, die behoefte hebben aan rust, er plaats. Het huis bevat beneden: huiskamer, eet kamer, binnenlighal, kamer voor de direc trice, ziekenkamer, keuken en bijkeuken. In den tuin is een lig hal, een prieel en een bergplaats voor rijwielen. Op de bovenverdieping zijn de hygiënisch ingerichte slaapkamers gelegen alsmede de badkamer. Bij de opening van het Rusthuis waren aanwezig freule Jeltje dc Bosoh Kempcr, eerc-lid, dr. Van Woly uit Den Haag, hoofdbestuurslid van den Bond; de com missie voor het Ondersteuningafonds; B. en Ws. van Oosterbeek, enkele doctoreu en vele belangstellenden. Dr. Moll, uit Arnhem, vóorzitter van de Ondersteuningscommissie, ging de wor dingsgeschiedenis van het huis zette de betéekenis van een Rusthuis voor de zus ters uiteen en bedankte allen, die tot lico goede doel hadden medegewerkt. Dr. Van Wely, uit Den Haag( aanvaard de vervolgens, namens het hoofdbestuur, het huis. („Hbld De heer J. H. Winkelman, bewaarder van do hypotheken en het kadaster, te 't-Gravenhage, d'ï, zooals dezer dagen ge meld werd, binnenkort 's Rijks dienst ver laten gaat, herdacht Zondag onder vele blijken van belangstelling zijn 55-jarig ambtsfeost. Tal van ambtenaren, hoog en laag in rang, kwamen den heer Winkelman dio vroeger chef van het korps registrar tie-ambtenaren was, op zijn feestdag por- soonlijk te zijnen huize gelukwenschen Ook in anderen vorm werd den jubilaris blijk gegeven van achting en genegenheid. Z. D, H. de Bisschop van Haarlem heeft benoemd tot leeraar aan het semina rie ,,H age veld" te Voorhout, den weleorw^ heer G, J. M. Maat; tot kapelaan te Den Haag, H. Jacobus, den welecrw. heer O. M. Jo^ckblocdt, en tot kapelaan te Wate ringen den welecrw. heer N. J. Bakker» den loden Augustus 1.1. tot priester ge wijd. Men schrijft uit Grouiug-m aan de „Ass. Ct.": Prof. dr. Fokkor, de bekende bacterio loog aan do univresitcit alhier is zeer ern stig ziek. Hot ergste Nvordt gevreesd. Do hcogleeraar was reeds ziekelijk, maar is bij den Academiebrand, in de onmiddellijke nabijheid van het terrein, ingestort. Op voordracht van curatoren der universiteit te Amsterdam worden ter be noeming tot gowoon hoogleeraar in de wijsbegeerto aan dc universiteit (vaenture- Van Mclle) door B. en Ws. aanbevolen: lc. dr. T, J. de Boer, onder-bibliotheciris der Koninklijke Bibliotheek tc Don Haag; 2e. dr. J. D. Bierens do Haan, predikant lo Kozendaal; 3e. dr. D. G. Jelgersma, leeruur aan het gymnasium to Arasterdam. Aan deze betrekking zal een jaarwedde' van 4500 gulden worden verbond n. Men meldt aan het „Utr Dl.l." uit Soestdijk: Miss Saxton Winter, oio conigo dagen de gast is geweest van H. M. do Koningin- Moeder ten paleizo Soestdijk is van Soest dijk naar DuitschLand vertrokken. Het Koninklijk echtpaar keert einde October op Het Loo terug en blijft cr lot voor Kerstmis. Het Koninklijk park wordt heden voor het publiek opengesteld. To Amsterdam heeft zioh oen uitge- breido commissie gevormd om den heer W. P. d© Leur, regisseur bij de Kon. Vereeni ging Het Nederlandsch© Tooneol, bij golc- genhoid van zijn 40-jarig jubileum een be wijs van belangstelling en waardeoring to geven. Het stoomschip „Oranje" vnn Bata via naar Amsterdam, arrivoerdo 18 Sept. to Suez; de „Malang" van Rotterdam naar Batavia passeerde 16 Sept. Malta; do „Statendam" arriveerde-17 Sept. van Rot terdam te Nieuw-York; do „Augsburg" van Java nnar Amsterdam, vertrok 10 Sept. van Cairns, de „Burgomcisler", thuisreis, arriveerde 18 September te Marseille; de „Kiel" van Java naar Amsterdam, arriveerde 17 Sept. to Colombo; de „Kronprinz", thuisreis, vertr. 16 Sept. van Lissabon; de „Markgraf", uitreis, arriveerde 15 Sept. tc Genua; do „Patroclus" van Java naar Amsterdam, passeerde 16 September Perim. Alplion. Evenals ln het laatst verloopen winterseizoen, wenscht ook nu weder de Christel. JoDgelingsvoreeniglng „Onderzoek de Schriften" alhier eenige openbaro vergade ringen te beloggon, waarin gowenschto spre kers beiangryke ondorwerpon zullen behande len. Naar men vorneomt zal dr. v. Meor, vnn Leiden, bet eerst optreden en wol in den loop der volgende maand. Door den mond van ds. J. H. Wenslnck dankte do hoer U. Wlorsma, godsdienst- onderwyzer, voor do liefde, welke by gedurende zyn arbeid in deze gemeente heeft mogen oudervinden, Hy wonschte allen Gods besten zogen toe. Naar men vernoemt, zal de heor U. Wiersiü» zich naar Snoek begeven. Bodegraven. By do gisteren alhier gehou den publieko volling Ion overstaan van notaris Krüsemann van twee arbeiderswoningen aan do Molenbrug, is P. Ryiaarsdam kooper go- worden voor f 985. Hazerswoude. Eon jong paard, voor een driowieligon wagen of kar gospannon on toe- bohoorende aan den veehouder V. d. W., sloeg oensklaps op hol en rende in toomelooze vaart het goheele dorp door. Het was oen lawaai van „wat bon-je-me?" Do losgeraakte bak rammelde, do wagen ratoldo ovor do straat8teenen en do menschen keken het zaakje verschrikt na, vreozend, dat hior of daar een lief kind het slachtoffer zou worden van dozen woosten rit. De vleoschhouwor R. van 't Riet en de jongeheer A. H. Goldberg snelden den viervoeter por Jiots achterna, haalden hem ln, brachten hom tot staan tor hoogte van don heer J. Rietveld en vordlondon alzoo een pluimpje voor hun (link optreden en den dank van velen, die voor den afloop hadden gevreesd. Er was niets beschadigd l Katwük-aan-Zoo. Aan boord van do KW. 4, di© gisteren van de haringvangst terugkeerde, heeft do reepschieter W. Kuit, het ongeluk gehad zich een ketel kokend water over het lichaam te laten vallen, waardoor zijn rug deerlijk verbrand werd en opname in het zieken huis waarschijnlijk noodig zal zijn. Gisteren werd hier eenvoudig plechtig d© gedenksteen gelegd voor do tweede chris telijke school dor Ncderlandsch-Hcrvormde Gemeente. Tegen elf uren kwamen samen in een zaal van het pension „Zeerust" do leden van den Korkcraad, van do Commissie van Beheer dfr Hervormde tcholen, het hoofd van school I en het benoemde hoofd van school II met hun echtgenooten cn eenige}

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1906 | | pagina 1