PIANINO'S en ORGELS.
1. J. BIK, Breestr. 3.
2§ pilt. te verhoegei.
Voorhandenoude Gouden Munten.
BLOOKER'8
W. V. HOSSUHI nu CHATTEL,
loderne Schilderijen en Aquarellen.
Goede raad.
Te Leiden: Haarlemmerstraat 29.
I
BECHSTEIN-VLEUGEL.
jongste BEDIENDE.
In uw bloed
ontbreken
bestand
delen.
LEIDSCH DAGBLAD. VRIJDAC 9 FEBRUARI. - TWEEDE BLAD.
Wijlen WelEd. Hespen 8. A. van Sciiilfaart, P. de Groot, enz.
C. F. ROOS Co.,
Prachtige Cadeaux.
J.
HENRI BERKELJON,
Lange Mare 40 LEDEN.
Stemmen, Repareeren, Transporteeren en Ruilen.
Omnibus-ESreack
DAALDERS CACAO
De 's Gravenhaagsche Hypotheekbank voor Nederland
Glashandel W. VAN DAM Go.
In de Vergadering gehouden 6 Februari j.l.
van de aideeling Leiden van den Bond van
Smedenpatroons in Nederland, is door de
aanhoudende stijging van den grondprijs van
Ijzer besloten, de prijs van leveringen van
Ijzerwerken met
H.H. Architecten, Aannemers en Bouw
ondernemers gelieven hiervan nota te nemen.
G. D. BUITENDIJK, Voorzitter.
W. L. J. DE NIE, Secretaris.
No. Ï41Ö0
Anno 1906
Verslag der Gezondheids-Commissie
voor de gemeente Leiden over
het jaar 1905.
Ten Raadhuizc alhier is de bij de Wet
Voorgeschreven openbare vergadering der
Gezondheids-commissie gehouden, waarin
door dea secretaris, dr. J. D. Filippo, het
yeralag werd uitgebracht, waaraan wij het
•volgende ontleencn:
Bij Besluit van den Commissaris der Ko
ningin in d'e provincie Zuid-Holland «ld 14
'Januari 1905 werd aan den heer H Paul
op diens verzoek eervol ontslag verleend
als lid aer Oommissie, terwijl in diens
plaats met ingang van 8 Maart 19)5 were,
benoemd dr. N. A. M. Sanders.
De leden dr. J. 0. J. Bierens de Haan
en dr. N. A. M. Sanders, die aan de beurt
van aitreding waren, werden bij besluit
van den Commissaris der Koningin van
20 Juni 1905 herbenoemd
Met ingang van 3 October 1905 werd aan
Ür. J. 0. J. Bierens do Haan wegens ver
trek naar Rotterdam, op diens verzoek
eervol ontslag verleend, terwijl in diens
plaats bij besluit van den Commissaris
der Koningin, 12 December 1905 werd
benoemd Prof. dr. R. P. van Calcar.
Do Commissie was mitsdien bij hot ein
de van het jaar 1905, als volgt samenge
steld:
Jaar van aftreding.
W. C. Mulder 190Q.
Prof. Dr. H. P. Wijsman
(Voorzitter) 1906.
Prof. Mr. H. L. Drucker 1007.
Dr. J. E. G. van Emden 1909.
M. Marks 1903.
D. van Gruting 1909.
Mr F. A. Barge 1909.
Dr N. A. M. Sanders 1910.
Prof. Dr. R. P. van Calcar 1910.
Dr. J. D. Filippo (Seorctaris) 1907.
Als deskundige werd geraadpleegd di:.
IW. de Jong, arts, en wel in verband met
een om advies ingekomen voordracht van
GB. en Wa. aan den Gemeenteraad betref
fende het van gemeentewege uitoefenen
van geneeskundig toezicht op do leorlingeu
van de scholen voor on- en minvermogen
den.
De Commissie hield twaalf vergaderin
gen ter bespreking van verschillendo on
derwerpen.
De begrooting van het jaar 1906 sluit
in ontvangsten en uitgaven met een som
van 1165; de bijdrage der gemeente
werd op 765 geraamd.
Bij informatie op het bevolkings-bureel
is gebleken, dat in 1906 zijn overleden 757
personen, makende op het gemiddelde der
bevolking op 1 Januari 1905 en 31 Decem
ber 1905 zijnde 56.383, een verhoudings-
cijfer 13.43 per duizend In ISO! was
dit cijfer 14.72, in 1896, dus tien jaar ge
leden, nog 19.29.
Over het algemeen is do gezondheidstoe
stand onzer gemeente gunstig te noemen;
de sterfte per duizend inwoners over de
laatste jaren ia hier beslist in vergelijking
mot andere plaatsen zeer laag Bepaalde
'oorzaken, die een bijzonderen invloed
op den gezondheidstoestand hebben uitge
oefend, kunnen niet worden aangegeven.
Een tweetal malen werd door B. en Ws.
het advies a'er Commissie ingewonnen be
treffende verzoekschriften om vergunning
tot het houden en mesten van varkens, bei
3e keeren in het centrum der Gemeente.
De Commissie adviseerde op deze verzoek
schriften afwijzend te beschikken.
Een zeer gegronde klacht werd inge
diend over een ondraaglijke luoht veroor
zaakt door een ophooping van beenderen
op de open plaat* van een peroeel in de
Koestraat, in welk peroeol een lompenhan
del is gevestigd. Bij haar eerste bezoek
heeft de Commissie zich overtuigd, dat
op de open plaats van het bewuste perceel
een hoeveelheid beenderen, u&ar schatting
ongeveer 5000 K. G. bedragende, aanwe
zig was, terwijl door haar van lucht niets
kon worden bespeurd Bij een tweede bezoek
bleek de hoeveelheid beenderen niet onbe
langrijk te zijn vermeerderd en viel een
hoogst walgelijke lucht waar te nemen
Verder onderzoek leerde, dat aan den ei
genaar sedert 11 Juli 1831 onvoor
waardelijk vergunning was verleend
tot het uitoefenen van het bedrijf van
lompenhandelaar in genoemd perceel. Dt>
Commiaio heeft in haar schrijven aan het
Gemeentebestuur er op gewezen, dat het
hebben van lompenpakhuizen in dicht be
volkte buurten binder veroorzaakt en in
gtrijd is te achten met de openbare hygië
ne. Voort* hooft zij aan B. en Ws. in over
weging gegeven buiten de bewoonde koia
der gemeente een bepaalde plaats aan te
wijzen, waar deze handel kan worden uit
geoefend, opdat in den loop der tijden de
lomponpakhuizen uit bevolkte stadswijken
verdwijnen. In afwachting d'a-arvan meen
de de Commissie, dat in het onderhavige
geval de ondervinding de noodzakelijkheid
heeft aangetoond, dat aan don oonceseionar
ris zoodanige voorwaarden worden opge
legd als kunnen strekken om de zeer ge
gronde en ernstige klacht der omwonenden
uit den weg to ruimen.
Bij besluit van B. en Ws. van 8 Aug
1905 zijn, aan de bij beschikking van 11
Juli 1861 verleend* vergunning tot op
richting van een bewaarplaats van lompen
cn beenderen, nieuwe voorwaarden verbon
den, waarmede de Commissie zich geheel
kon vereenigen.
Naar aanleiding van een bij B. en Ws.
ingekomen adres der „Vcreeniging tot be
vordering van den bouw van Werkmans
woningen", waarbij o.a. verzocht werd
krachtens art. 77, 1st» lid der Onteige
ningswet ïe besluiten tot onteigening ten
narno dier Voreeniging van de peroeeler.
gelegen in de büurt, begrensd door Leven
daal, Gedempte Georegraciit, Kalverstraat
en Gedempte Zijdgracht, werd ingevolge
art 69, 2do lid der Onteigeningswet aan dS
Gezondheidscommissie verzocht oen berede
neerd verslag uit te brengen aangaande
den toestand dier woningen, met opgaaf
van do to onteigenen gebouwen welkohoars
inziens alsnog aan voor be woon baarheiq
noodzakelijke vorci6chten voldoen.
Do toestand doz'er woningen heeft do
Oommissie nagegaan en in haar rapport
een beschrijving van elk perceel of waar
deze in bouw en afmeting mot elkaar
overeenkwamen van elke groep vaa>percee-
len, neergelegd.
Het onderzoek omvatte 83 perceelon met
8J kadastrale nummers, en strekte zich uit
over ae woningen, gelegen in de Brcchten-
poort 3, Daniëlspoort 6, Slagerspoort 12,
Zakkensteeg 10, Weipoort 9, Catrijn-Maar-
ten-doch tershof je 14, Levendaal 7, Zijd-
gracht 6, Geeregracht 0, Kalverstraat 10.
Onbewoonbaar achtte de Commissie een
achttal pcrceelen, omdat de daaraan ver
bonden gebreken a i e t vatbaar zijn voor
verbetering.
Voort* heeft de Commissie in haar rap
port, waarin de toestand van elk der per-
"ceelen is omschreven, opgemerkt, dat, al
zijn de door haar als onbegBOpbaar be
schouwde woningen slechts betrekkelijk
gering in aantal, de toestand van vele der
ter onteigening voorgedragen pcrceelen
allertreurigst is, cn vele woningen maar
juist op do grens staan, die op dit oogen-
blik voor bewoonbaar kan worden aange
nomen. Bovendien was de Commissie van
oordcel, dat partieele verbeteringen niet in
staat zijn een conigszins beteren toestand
in het loven to roepen, zoodat alleen een
opruiming der perceelen, zooals is aange
geven in het plan der ,,Vereoniging toe
bevordering van den bouw van Werkmans
woningen" de grove misstanflen ten goede
kan komen.
Om advies werd dë OommiBsie toegezon
den een voordracht van B. en Ws. aan den
Qemeenteraad, betreffende het van ge
meontewege uitoefenen van genec:kundig
toezicht op de leerlingen van do openbare
en bijzondere scholen voor on- en minver
mogenden met een concept-verordening,
waarbij dat toezicht en de werkkring
den schoolarts worden geregeld.
In een uitvoerig rapport heeft de Com-
missie het Gemeentebestuur duidelijk haar
niet-instemmend oordeel over dit voorstel
kenbaar gemaakt on bovendien uiteengezet
op welke wijze zij zich een regoling van hei
geneeskundig schooltoezicht had gedacht.
Eénparig was de Commissie van meoning
dat het aanstellen van één schoolarts be
slist onvoldoende moest worden geacht bij
den omvang van het medisch toezicht op
de soholen, eooals de Commissie dit zon
wenschen. Ook met beperking van liet toe
zicht tot de besmettelijke huid-, oog- ec
keelziekten, zooale B. en Ws. voorstolden,
achtte de Commissie één medicus, staande
in de praktijk, veel te gering en beschouw
de dezen opzet als voorloopige proefneming
zelfs te miniem.
Als haar oordeel heeft de Commissie to
kennen gegeven, dat voor de inrichting van
het medisch toezicht op do scholen nood
zakelijk is:
lo. aanstelling van vijf schoolartsen ad
400;
2o. uitbreiding van het medisch toezicht
tot alle lagere scholen inclusieve de bij
zondere scholen, met facultatieve vrijstel
ling van deze laatste op verzoek van hot
schoolbestuur
3o. uitbreiding van den omvang van hot
toezicht ook buiten het gebied dor besmet-
ielijko huid-, oog- en keelziekten, terwijl
haar gewonsoht voorkwam:
4o. gelegenheid voor den schoolarts om
advies uit te brengen in zake inrichting en
gebruik der school, leerplan, enz.;
5o. inrichting van cursus in beginselen
der schoolhyjgiëne, vook onderwijzers.
„1906."
Do ineenstorting van do oudo wereld.
Zoo luidt de zonderlinge titel van een
nog zondorlinger boek. Een oorlogsroman
wordt het verder genoemd, en inderdaad
het is een boek \an oorlog, vol van veld
en zeeslagen, dio en dit maakt do zaak
voor ons erger alle nog zullen moeten
plaats hebben in de elf maanden, welke
van dit jaar nog voor den boeg liggen.
„Seestern", do schrijver ongetwijfeld een
Duit-sche, is een proleet. H ij leeft met zijn
geest ruim een jaar vooruit en de gebcurte
nissen, dio in de komendo maanden nog
zullen moeten gebeuren, hebben zich reeds
in zijn geoat gemanifesteerd en hij beschrijft
ze zooals hij ze gezien en gehoord heeft.
„Wij zijn aan het einde," zoo schrijft hij
in hot „voorwoord", dat- dagteokent van
Mei 1907. „Het \Teesolijko jaar, waarin dc
oude wereld rood was van bloed is voorbij.
Wij staan aan het einde van den ontzet-
tondsten oorlog, dien de geschiedenis der
mensdhheid heeft gezien. Heb jaar 1906
heeft zijn naam met bloedroodo letters in
do geschiedboeken geschreven. En nu wij
aan het einde staan, is het de plicht van
den geschiedschrijver oog eens 6tuk voor
stuk de onderdeden van het vreesolijk dra
ma na te gaan, dat in do onheilvolle
Maartdagen voor Samoa begon on all*
volken der oude wereld meesleepte in zijn
woesto vaart.
Allo onverantwoordelijke personen, dio in
do parlementen, in volksvergaderingen en
ui do pers, aan deze en gene zijde van het
Kanaal steeds opnieuw den volkshaat aan
bliezen en deden opvlammen, dio meondon
dat een strijd tusschen Duitschiand en En
geland slechts al8 een onweer do lucht zou
reinigen, en dat het onmogelijk zou zijn,
naar welgevallen vandaag of morgen al6 de
spanning geweken zou wezen „halt" te la
ten blazen al deze personen werden door
den loop der gebeurtenissen op zij gescho
ven: Caesar sapra grammat i-
c o I"
Hoewel wij niet de gave bezitten om voor
uit to zien cn niet weten wat er aan de
vorstenhoven en in do kabinetten der
Staatslieden broeit, durven we toch reeds
3e geruststellende verklaring geven, dat
het wel niet zoo'n vaart zal nemen als
Seestern in zijn „nieuwe openbaring" heeft
beschreven cn wij houden zijn roman, zoo
als een roman dan ook meestal is, voor
phantasie, al vinden wij het 'de moeite,
waard deze phantasie verkort onzen lezers
modo te dcelen.
Het is nu Februari en het zal dus niet
lang meer duren of do loot wordt in het
kruit geworpen. In Maart a.s. zal het Sa
moa-incident, hot onweer, dat aJ lang in de
politieke lucht hing, doen losbarsten. Daar
aan de^ overzijde van den Oceaan wapperde
traag in do lauwe lucht do Duitsche rijks
vlag van hot gouvernementshuis en do
„Möwo", een Duitsch oorlogsvaartuig,
lag op de reede Men had or daar maar
gcon vrede mee, dat do Rijksdag de vloot-
uitbreiding had afgestemd, want men zag
als van nabij hot Amerikaoiisch en Eu-
gclsch gevaar. Met wapens on ten gevolge
spiritualia door Anicriikaansche zendelin
gen zelf binnengeloodst moleateeren inboor
lingen Engelsche en Amerikaanscho onder
danen en nu wenscht men van dezo zijde
een bezetting op het eiland te plaatsen.
Dit wordt van Duitsche zijdo niet toege
staan en hot incident is uitgelokt. Een he
vige stijd wordt gevoerd. Do „Möwo" word!
in den grond geschoten, doch juist als d»
Engelscheo willen landen, komen als red
dende engelen dc „Comoran" en de „The
tis", twee Duitsche oorlogsvaar tuigen, dea
kans keeren en de Duitsche vlag zegeviert
voor ditmaal.
Wat was er intusschen in de wereld daar
buiten voorgevallen?
Do schrijver voert ons medo naar don
Duitschen Rijksdag Do afgevaardigde
Stadtnagcn, een oudo langprater, had
reeds twee uren het woordvolgons hot
door de gewoonte van jaren gehuldigde ge
bruik, nam do grijze afgevaardigde dc be
sproking vaa het hoofdstuk der begrooting:
„Traktement van den Rijkskanselier" te
baat, om allo werkelijke cn vermeende
schandaalgesohiedenissen nog eens te her
halen, die de sociaal-democratische per»
in den loop van het laatste jaar haar lozers
had opgedisoht. De meeste leden hadden
echter do vlucht genomen naar do koffie
kamer alleen uit het troepje sociaal-de
mocraten, dio als een corewacht om hui
meest volhardenden redenaar staan do biel*
den, ging slechts een slaperig bravo op.
Hier cn daar ccn afgevaardigde, die brieven
schreef of poppotjes teokeodo om niot in
slaap te vallen, een dikke goestolijko wa»
reeds bezweken en snorkto als ccn kater.
Het liep naar drieën en Stadthagea
praatte maar door.
Daar stornt graaf Reventlof mot con
blad papier zwaaiend do zaal binnen. Op
gewonden volgen hem anderen. Hij ovor-
handigt het papier aan den voorzitter: een
bulletin van het „Berliner Tagcblatt".
Bleek en ontdaan leest deze het voor. Hot
bevat onze lezers begrijpen liet al het
gebeurdo to Samoa.
Toen hij het voorgelezen had ondeü
grooto opgewondenheid van den Rijks
dag, Bchorsto dc voorzitter voor een uur
de zitting om zioh onmiddellijk in verbin
ding to 3tellon met don Rijkskanselier.
Om half vijf heropende graaf Balestrcm
den Rijksdag mot do mededeeling, dat de
Rijkskanselier buiten staat was roeds lieden
nadere verklaring af to leggen. Morgen
bij dc opening der zitting zou hij een uit«
eenzetting van den politicken toestand go
ven. Daarop werd de vergadering gesloten.
Tot diep in den nacht waren echter de
straten vol opgewonden menschon.
Den volgenden morgen deed Bülow zelf
onder ademloozo stilte verslag van hot
gebeurde cn eindigde met de woordons
„Mochten wij gedwongen worden hot
zwaard te trekken tot onze verdediging^
dan zal dit gcsokicden onder do leus, diei
Nieuwe Rijn 55. -:- Haarlemmerstraat 114
NALATENSCHAPPEN
BELANGRIJKE VEBKOOPING waarbij fraaie
stukken door Apol, Artz, Bakker-Korff, Bauffe, Bildors, Bisschop,
Boeboom, Catz, Duchattel, Le Comte, Van Esssn, Gabrlêi, Gallait,
Van Gogh, Gorter, Gruppó, De Haas, Hart Nlbbrig, Hobbe Smith,
De Hoog, Höpps, Israöis, Josselin de Jong, Kaemmersr, Tsn Kate,
Kover, Klinkenberg, Linderum, Manclnl, Marls, Martens, Mauve,
Mesdag, Ter Meulen, Offermans, Poggenboek, Van Rhynn*n, Roelofs,
Roermee8ter, Ronner, Roslerse, Sadóe, Van d* Sand* Bakhuyzon,
Schiedges, Schildt, Sluiter, Sprlngor, Stengelln, Stroebei, Toorop,
Van der Waay, Van der Woele, Welssenbruch, Wenckebach, Wijs
muller, De Zwart; benevens eenlge BRONZEN door TOON
DÜPUIS en van S. VAN DER STRAETEN, op Dinsdag 13 en
Woensdag 14 Febr. 1906, in De Brokte Qrond, t« Amsterdam.
Bezichtiging: Zaterdag 10 en Zondag 11 Februari
particulier; Maandag 12 Februari publiek. 18S6 60
Brakke Grond,
Nes 49,
Vergelijkt kwaliteiten en prijzen van
BLUYSSEN's Natuurboter, Mélanges,
Margarine, Kaas, Koffie en Thee met
die van anderen. 1497 50
140 eigeu Winkels.
Prima Vette Edammerkaasjes.
Wed. J. STEENHAUER Zn.,
MandeDmakerssteeg 4, by de Waag.
Prima adres voor Zulvero Natuur
boter, Goudsche, Lsidsche en echte
Edammerkaas. 1886 6
Leeraar voor Piano.
8625 6
Voorhanden: een schoone CoUectie
nieuwe PIANINJ's van af f225, nieuwe
ORGELS vau af f43, ook eenige 2de-hands-
PIANINO'ss en ORGELS, almede een im
PIANINO'S van af f3 per maand in huur.
Gevraagd, op eon Kantoor
te Leiden: een
Brieven Bureel van dit Blad onder
No. 1426. 7
TE KOOP gevraagd, geschikt
voor Winkel, gebruikt, doch In goeden
staat. Prys, ModeL enz. onder Letter G
aan de Firma 0. L. DAHL, Boekb.
Voorburg. 1417 7
HET GOEDKOOPSTE MERK
IN DEN HANDEL
overal voorradig.
1192 32
verstrekt gelden ter leen onder eerste hypothecair verband
tegen 4'/4 pCt. rente 'a faars.
InlichtlDgon te bekomen ten kantore der Bank te 's Gravenhage,
Nieuwe Uitleg 21 en te Eeiden by den Heer B. J. HUURMAN Dzn.,
Heerengracht 10 18. 1244 14
Wie gevoelt zich moe Wie
ls zenuwachtig? Wie heoft pijn
in den rug? Wie lydt aan In Hu-
enzaV Wiens bloed niet allo
gezonde beatanddeelcn bevat,
Grnydenwijn Be Haas voogt
die toe. Gebruikt die dus on volgt
den leefregel toe, on hot resultaat
is heerlyk.
Borstcruydenwyn
De Haas
bestaat uitCruydon van BOERHAAVB
getrokken op Zoeten Wijn. Moet
ge veel lioeaten, kunt go daardoor
niot alapen, geeft go veel op,
neemt dan dezen Wljii met el
vermengd, en ge zult genezen.
Pry* per groote flesch ƒ1.05, kleine ƒ0.65.
Ta TorkrUgan bö J. H. DIJKHUIS, REIJST KRAK, KRUISINQA,
Leiden, Wed. HANS3EN, Lleee, VAR03SIEAU Zn., Allen, D. A. LÜSCHEN,
Noordwyk Binnen, DUYSTER, Drogist, Noordw(Jk, B. P. BLOOT, Prlnsonstraot,
K»twt)k aanZoo, J. R. SCHOUTEN, Oudehoorn. nsi 10
Kantoor: Kort-Rapcnburg 9. 694 12
Magazijnen: Korl-Rapenburg 9 en 10, Varkenmarkl t. Rcmbrandlslraal 13.
Ruime voorraad in aUe soorten.
Namens de Afdeeling Leiden van den Bond van
1456 60 Smedenpatroons in Nederland:
