Caveller Crème
BERLITZ SCHOOL,
J. J. POLLUI»
Haarlemmerstraat 5. F. TAN BOEF.
BLOOKER'8
Privaat-en Cursuslessen
DUIÏSCI, EfiGEtSCH, FRAüSCH,
L. W.-V. „All Right".
LËTDSCH DAGBLAD, VRIJDAG 2 FEBRUARI. - TWEEDE BLAD.
Anno 1906
Eerste Kamer.
Oproeping.
HEEKLIJKt SOEP.
TÉ KtiiJRs
Voor Winkeliers tot fabrieksprijzen.
DAALDERS CACAO
PROSPECTUS en PROEFLES gratis.
Glashandei W. ¥AN DAM Co.
m mZE REISJE WINKELS,
Nieuwe Rsjn 1.
Hoogstraat 4.
Grande Soiree
Dansante Variée
Openbare linjwiliiye Iftrkooping
o. nm
DE PIETERSKERK,
,Ick en kan niet verbergen, datickoDSê
hoochyeboude Kerokan nimmermeer sonder
gioot verwonderen kan aenschouwen".
OelebA
De Pieterskerk to Leiden, het machtig
gebcuw, dat wij, gelukkig, ook nu nog van
nabij of als bet in de verte in ruBtigo
waardigheid voor ons oprijst, nooit „zon
der groot verwonderen" kunnen aaoGchou-
wen, verkeert niettemin in een deernis-
/waardigen toestand, immers in eeo toe
stand van verval.
„In den bovenbouw, vooral van bet
koor, vallen telkens stukken uit de ramen
naar beneden; do gaten worden dan wel
tijdelijk weder gedicht, maar de algemeen©
stand gaat middelerwijl gestadig achteruit
en het laat zich aanzien, dat het kwaad
eerlang niet meer te keeren wezen zal, of
althans het herstel er van zeer belangrijk
kostbaarder zal z'jn, dan wanneer men
thans poogde het te stuiten.
De beide transeptgevels zijn zoodanig
Gtitzet, dat instorting van sommige deelen
volstrekt niet onmogePh, en dientengevolge
gevaar voor .heb straatverkeer geenszins
denkbeeldig is te achten. De vensters en
ingangsdeuren in die gevels, in vroeger
jaren in een aan hot gebouw vreemden of
zonder eenige stijl ven ieuwd, zijn, hier
van afgezien, zoo slecht, dat ook zij hoog
noodivoorziening vereischen, hot ligt
voor de hand, dat dan tevena de oorspron
kelijke toestand zou behooren te worden
hersteld.
De muren langs den noordelijken zijbeuk
van het schip co de ramen van den bene-
denbouw zijn voor eenige jaren geleidelijk
herst*»1 1, maar de hoogstbezw arende kos_
ton verboden hetzelfde werk te doen plaats
hebben ook lang3 den zuidelijken zijbouk,
waar ee>n laag portland-cement den Biech
ten toestand van het muurwerk nog ver
bergt.
Allertreurigst is de toestand van de da
ken, ten gevolge waarvan het met de
grootste moeite slechts gedeeltelijk gelukt
het hemelwater buiten te houdm, zoodat
de muren meer en meer inwateren, het
geen natuurlijk gaandewg het algemeen
verval verhaast.
In óén woord, de indruk, dien een nauw.
keurige waarneming van het gebouw in al
zijn onderdeelen, ook de mot met name
gencemde, niet nalaten kan te geven, is
deze, dat nagenoeg overal herstelling of
vernieuwing dringend noodzakelijk is."
Zoo luidt het deskundig oordeel. Maar
uit de middelen, die aan de kerkvoogdij
der Ned.-Hervormde Gemeento de Ge
meente-Commissie voor het onderhoud
der gebouwen ter beschikking staan (en
die ternauwernood strekken om daaruit
ook maar de noodigste reparation aan vier
kerken to bestrijden) zijn begrijpelijker
wijze de zeer aanzienlijke bedragen, welke
het degelijk en afdoend' herstel van do
Pieterskerk gedurende con reeks van jaren
vereischen zou, niot te vinden. Doch de
Gemeente-Commissie rekent er op, dat zij
niet te vergeefs zal aankloppen om hulp.
Kuonee, Vraagt zij, do Leden dor Her
vormde Gemeento heb aanzien en verdra
gen, dab hun voornaamste bedehuis, de
eerste Hoofdkerk van Leiden, met haar
heerlijk orgel en kunstigen predikstoel,
meer en meer gebrekkig, straks bouwval
lig, eindelijk gevaarlijk en onbruikbaar
staat to worden Zal de Burgorij gedoogen,
dat haar eeuwenheugende Pieterskerk, zel
ve een historisch monument, misschien
over weinige jaren geen veilige bescher
ming meer geven zal aan de talrijke en
deels zoo schoone gedenkteekenen vcor
edele, begaafde en beroemde meoeburgers,
eens de trots van deze stad die haar
zijden en zuilen bekleeden? Moet niet, om
andere herinneringen voorbij te gaan, de
gedachtenis alleen aan dien Octoberdag
in 1674, toen binnen deze muren allo stan.
den samenstroomden om „gemeener stem
me den Heer to danken" voor Leidons
Ontzet, haar de instandhouding daarvan
was.d zijn? En zijn er niet vele banden
ook met onze Universiteit do binnen de_
ze wanden begraven of door gr of teek enen
vereerde geleerden, do daarin gevierde
Eeuwfeesten ©n gehouden plechtige promc^
tiën „met de kap", de herinnering aan het
afscheid en do verwelkoming van de Lcid-
sche Jagers, de grafstede van den gesnou.
velden student Beeckman om er niet
aan te twijfelen of ook onze hedendaagsche
Academische Leeraren en Academieburgers
zullen het niet met onverschilligheid ver-
nemen dat heb met dit gebouw bij zoo
menige gelegenheid een tempel der weten
schap e in zekere mate een Academisch
Pantheon zoo droevig gesteld raakt'?
De Gemeente-Commissie ziet zeer goed
in, dat zij het gehe-de zeer grooto
benoodigde bedrag niet uit vrijwillige,
particuliere bijdragen alleen zal mogen
verwachten. Ook vcor de restauratie van
de Hooglandsche Kerk, voor weinige jaren
zoo gelukkig uitgevoerd, heeft zij belang
rijken steun elders moeten zoeken. Maar,
belialvo hetgeen uit de kerkelijke fondsen
zelf voor dit doel jaarlijks door haar zal
kunnen worden afgezonderd, moeten heb
naar haar meoning in de eerste plaats
do Leidsche ingezetenen zijn, die toonen
wat zij voor het herstel en behoud der
Pieterskerk overhebben, en zij vleit zich,
naar gebleken i% op een tvervloed van
goedo gronden dat het niet weinig we
zen zal. Kan do Gemeente-Commissie wij
zen op de offervaardigheid der Burgeriji
dan zal haar dit vrijmoedigheid geven om
zich vervolgens met aandrang te wemden
tot de Regeeringen van Stad, Provincie
en Rijk, met het eerbiedig verzoek, om,
aan hetgeen vrijwillig b toegezegd on wat
uit de kerkfondsen bescnikbaar is, jaar
lijks zooveel toe te voogen, dat bot groote,
maar noodzakelijke werk spoedig knn aan
gevangen, en gedurende het zeker niet
gering aantal jaren, dat er voor gesteld
zai moeten worden, geregeld worden
voortgezet. Wat meer is, cio Gemeente-
Commissie heeft zich in de laatste twee
of drie jaren alreeds voorloopig wel is
waar, doch met een vrij nauwkeurig be
paald plan tot verschillende Regee-
rir.w lichamen on invloedrijke personen ge
wend, en had zich over do wijze, waarop
daar het vooruitzicht van een mogelijk ver
zoek om geldelijken steun werd ontvangen,
niet te beklagen.
Aldus staat t© lezen in een circulaire,
vanwege de meergenoemde Commissie ver
spreid.
Er bij^is gevoegd oen in teekenbiljet,
dat, naar- de Commissie vertrouwt, inge
vuld zal worden met do toezegging eerier
ruime bijdrage voor heb omschreven doei.
De Gemeente-Commissie van het Nedèr-
duit-sch-Hervormd Kerkgenootschap (Col
lege van Kerkvoogden) te Leiden bestaat
uit de hoeren: P. J. van Hoeken, voorzit
ter; Abr. Corts, vice-voorzittorH. M.
Sasse, 1st© secretaris; W. J. Suringar
2de secretaris; J. N. van der Heyden;
mr. J. C. van der Lip; P J. Mulder; dr.
A. Beets, en W. Fontein.
Aan het verzoek der Gemoen te-Com mis
sie, haar aanzoek bij de ingezetenen van
Ledden te willen ondersteunen, voldeden
gaarne de heeren: mr. N. de Ridder, bur
gemeester der gemeento Leiden; mr. W.
van der Vlugt, lid van de Tweede Kamct-
der Staten-Generaaldr. P. J. Blek, hoog
leeraar in do Vad. Geschiedenis aan do
Rijks-Universiteit te Leiden, en mr. dr.
J. O. Over voorde, arohivaris der gemeente
Leiden.
Vervolg middagzitting van Donderdag.
De Minister van Financiën
(de heer De Meester) dankt voor do wel
willende ontvangst in dezo vergadering eu
voor do toegezegde medewerking. De Mi
nister kemt nu het eorat tot den heer
Woltjer en diens bewering, dat de stem
busstrijd gericht was togen dr. Kuypcr. De
Minister antwoordt, dat slechts het stel
sel werd bestreden, dat in dr. Kuypcr
wcj-d belichaamd on door hem zoo sterk
op uen voorgrond werd gedrongen. De
Minister erkent, dat er bij" den strijd
geen eenheid van beginsel was, maar daar
mede is de strijd niet voroordeeld. Niet
to ontkennen is het, dat door de versohil-
lcnde groepen van links bij eerste stem- 1
ming eigen candidates .werden gesteld, j
maar bij de herstemming hebben ook <dc i
sociaal-democraten op de oandidaten van
links gestemd. Nietfemin heeft de heer
Troelstra in de Tweed© Kamer gezegu,
dat hij geen verband wenschte met hetgeen
hij noemde een Burgerlijke Regeering. On.
middellijk bij haar optreden heeft do Ro-
geering verklaard, dat zij zou rogeeren
naar de liberale beginselen, inaar verzoe-
ningisgeziml mot eerbiediging der rechten
van andoren. Met vertrouwen vangt do
Regeering haar taak aan, daarbij reko-
nendo op den steun van meer dan óód
groep, hetgeen zij doen mag na do redo
van den heer Drucker in do Twcedo Ka.
mer. In de gegeven omstandigheden meent
do Minister dat geen der partijen overo;n
meerderheid kon beschikkon en de oplos
sing, die aan de crisis gegeven is, is dan
ook volkomen waardig.
Dit erkende ook do heer Stork. Do heer
Van Houten dacht er anders over. Hij
moendo dat Tokening had moeten gehc uden
worden mot allo groepen. Wel degelijk ia
rekening gehouden met de oud-li oer alen,
hetgeen gebleken is uit de redo van den
heer Tydeman. Zonder toezegging van
Grondwetsherziening zou geen meerder
heid van links te vinden zijn geweest;
zonder toezegging van een loyale uitvoe
ring der wet op het Lager Onderwijs geen
steun van rechts. Bij do uitvoering der
Onderwijswet heeft de Itegecnng zich te
houden aan den geest en de bedoeling dor
wet. Dat loyalo uitvoering dier wet een
voorwaarde zcu zijn geweest voor de Ka.
binetsformatie, veronderstelt dab die
voorwaarde zou zijn gestold door hot ge-
oerbiodigd Hoofd van den Staat. De Mi
nister kan vorklaren, dat een dergelijko
voorwaarde beslist aan het Kabinet be
kend zou zijn, als zij gesteld ware.
Aan don heer Woltjer verzekert do Mi
nister, dat, wanneer ccai onderwijzer do
neutraliteit der school schendt, hij verwij
derd wordt. Hij protesteert tegen de op
vatting van den heer Van Velzen, dat in
's Ministers woorden een goedrrating ligt
van het.g -n met do Amstcrdamsche on
derwijzers is voorgevallen.
Ook tegen de voorstelling, dat bij do
Grondwetsherziening ieder wat zou krij.
gen, moet de Minister opkomen, al kan
hij geonerlei toezegging doen omtrent het.
geen zal worden voorgesteld.
Laat men dus zijn stom nog niet bepalen,
maar do voorstellen bedaard afwachten.
Nu het optreden van hot kabinet zonder
den formateur Do heer Van Houten zeide:
het opgegovon motief gelooft niemand.
Do Minister meont dat zijn eerste redo hier
in December, een anderen indruk heeft ge.
maakt- Dat motief was hot juiste, cn do
Minister kan den heer Van Houton het ge.
loof niet schonken. Het program, waar
mede deze Regeering is opgetreden, i s
haar eigen program, dat op.
gemaakt was voor de aanvaarding der por
tefeuilles.
Wat het verlof aan den minister Kraus
betreft, meont do Minister dat do heer
't Hooft allo proportion uit het oog verlo.
ren heeft. De hoogleeraar Kraus had ver
plichtingen tegenover Chili op zioh geno
men vóór hij do portefeuillo aannnm. Do
keuzo was voor het kabinet moeilijk,
maar het meent een goede keuze gixlaan te
hebbeu Matericelc voordeden zijn vol
strekt niet op den voorgrond gesteld, on
do eer van ons land is volstrekt met deze
zaak niet gemoeid. Wat do ministerieel©
verantwoordelijkheid betreft, wijst do
Minister er op. dat een Minister meermalen
een maand met verlof gaat, zondor een mi.
nister ad interim to stellen, waarvoor in
casu wel gezorgd is. Do Minister ontzegt
don heer 't Hooft het recht om woorden
te gebruiken als heden door hem werden
gebezigd. Do Minister beschouwt dit als
een persoonlijke opvatting; drukte zij die
meerderheid uit dan zou do Regeoring ern
stig overwegen wat haar te doen stond.
De Minister verdedigt op dezelfdo gron
den als in do Twocde Kamer zijn inzich
ten omtrent den financieelen toestand des
lands cn zijn opvatting omtrent gewono
cn buitengewone uitgaven. Do Minister
verzekert, dat do begrootiug over 1906
door de vorig© Regeer ing zoo zuinig mo
gelijk was opgemaakt, cn dat suppletoir©
bogrootingen onvermijdelijk moeten vol-
gon, waarvoor geld ncodig zal zijn. Do
Minister houdt vol, dat de gewono uitga
ven aanzienlijk meer stijgen dan do in
komsten. Aan den restitutie-post aan
Indië is de Minister niet voornemons to
toraon. Do toestand der Indisohe financiën
in de toekomst zal, naar 'a Mi ;sters oor
deel voel afhangen van do werking der
decentralisatie en van do rooerdoro zelf
standigheid op finn ieel gebied, welke
aan Indiö zal worden gegeven. Hoop vul
ziet do Minister de geldelijko toekomst
van Indiö te gcmoct. Do Regcering heeft
zich vorklaard tegen ~on alge»-oeno ver
hooging der invccrrechteu, dit sluit niet
uit verhooging van sommige posten. Wat
do demping der Zuiderzee betreft, dc Mi
nister Kraus zal daarvan oen vraagstuk
van emotie,studio maken op zijn reis (al
gemeen gelach). De quacstio der afjehrij-
vingon voor do Spoorwegen zal do Rege
ring ernstig onder dc oogon zic.i. Op het
gebied der financiën is door verschillende
sprekers voel waars gezegd, doch hoofd
doel moet blijven duurzame versterking
der middelen, zonder eenzijdigheid van
lasten on allerminst van ontlasting. Voor
stellen omtrent eenheid van tijd zijn in
voorbereiding.
Itildcrdijk.
Do heer A. Th Heyting bericht in „Do
Standaard", dat zich dezor dagen een
oommissie heeft gevormd, om 8 Septem
ber den 130sten geboortedag van Bildordijk
lo herdenken.
Do commissie bestaat tot dusver uit do
heeren: dr. H C. Muller, Utrecht; A. Th.
A. Heyting, secretaris, Naardenmr. C.
W. Wormser, Ch. Buisscvain, dr. P. J. H.
Cuypcrs, mr Th. Heemskerk, J. Toorop
cn E<L Cuypers, allen to Amsterdam.
Bildordijk woonde te Leiden op de Ga
ren markt ter plaatse van bet pand, in
welks gevel dit met een gedenksteen wordt
aangeduid. Het vroegere hoerenhuis is
echter onlangs verbouwd geworden, bene
den bestemd voor koetshuis der stalhou
derij van den heer Dieben, boven voor af-
zonderlijko woning.
Uynsburg. Do brundkroan, aangebracht
op do Nortonpomp in ,,'t Hofje", voldoet
uitnemend. Bij "dc proef niet do brandspuit
genomen verkreeg men toretond en over
vloedig water. Deze brandkraan voorziet in
een lang ontbeerde behoefte, daar bij moge
lijk brandgevaar, dit gedeelte van hot dorp
zonder voldoende water was on dus moeilijk
op afdoende wijze kon geholpen worden.
Vervolg Advertentiën.
Allen, die iets ie vorderen
hebben van, of verschuldigd z\jn
aan do nalatenschap van Vrouwe
IIEKMINA FENNIËTJË
VAN CHAULBOUP, in leven
"Weduwe van den Heer JOHANNES
VOGELEZANG, gewoond hebbende
to Leiden (Turfmarkt) en aldaar over
leden 17 Januari J906, wordt ver
zocht daarvan opgaaf of betaling
te doen vóór 15 Februari e. k.,
ten kantore van J. A. VAR HAMEL,
Notaris te Leiden (Steenschuur 3).
1069 15
CARTONS SOEPGROENTEN„Edoii"
10 cents. 4068 14
CARTONS GROENTEN voor Erwten
soep 15 cents.
Eischt op elk carton den naam „Eden".
Verkrijgbaar in alle goedo winkels.
ft. POLAK. Faii(J.-:ariI, GROiFINuEN.
bet^ aangenaam gelegen Hoeren
huis aan don Zoetcrwoudgcheu
tingel No. 7G, uev 9 Kamers,
Soiro, Keuken. Tuin, Closets, enz.
Huurprijs 575.- per jaar.
liet gerlefoiyk ingericht JUleeren-
lines aan het Plantsoen No. 57,
btiv.9 Kamers, Pro v.-Kamér) Keuken,
vole Kasten, enz. Huurprijs 500
por jaar.
Het Hoerenhuis, Bnrgeni.
Waalstraat No. 24, uev. 7 Kamers,
Serre, Keuken, Tuin, Closet, onz.
Huurprijs 325 per jaar.
Het Benedenhuis, Plant
soen No. 111, üev.: Kamers,
Kouken, enz. Huurprijs 275 p. jaar.
Het Winkelhuis aan den
Morscliweg, tegenover de Kruger-
Btraat. Uuuiprys 400 per jaar.
Onmiddellijk te aanvaarden.
Het Hoerenhuis, ülugo-de-
Grootstraat No. 18, bev. 8
Kamers, Serie, Keuken, Closets, Tuin
enz. Huurprijs 350 per j iar.
Inlichtingen geeft B. J. HUURMAN
Dan., Metselaar, Herengracht No. 10.
Telefoon Interc. 590» 1178 31
a
Het beste middel tot het poetsen van FIJM SCHOENWERK, geeft niet af en maakt het Leder ondoor
dringbaar. is geheel zuurvrij. Prjjs 10 Cents per doos. 1210 CO
Telefoon Interc. 439.
HET GOEDKOOPSTE MERK
IN DEN HANDEL
overal voorradig.
1220 32
8 Turfmarkt 8.
DAGELIJKS BEGINNEN
ENZ ENZ. 1033 64
Correspondentie. Conversatie.
Vertalingen.
\*n 2
Kantoor: Kort-llnpenburg 9. 694 12
Magazijnen: Korl-Hapenlurg 9 en i0, Varkemnariti 4. liemlirandlslraat 13.
Ruime voorraad in alle soorten.
tegen taxatie-prijzen,
van alle nog voorhanden zijnde GOEDEREN van het
afgeloopen jaar:
Porselein, Kristal, Aardewerk, Luxe- en
Gebruiks-artikelen, alsmede nog een
grooten voorraad Hanglampen, Gang
lantaarns, enz., enz., alles tegen onge
kend lage prijzen v v v v v v v
N.B. Wij maken U attent op een partij echte lederen
City-Engs en Reistasscben, iets door éialeeren geleden,
die wij voor de helft der waarde aanbieden. 359 70
op Zaterdag 10 Februari a.s.
in de STADS GEHOORZAAL.
De Introductie sluit Maandaj 6 b'ebr a.s.
1094 10
- ,D ,,et Notarishuls tc
$sËrfiZBfla! Leidnn, by opbod on
UBaBIÜ aï"lag op Zntor*
dagen 3 u ÏO
"LiillSTTMn Februari 190G,
dos avonds te 7 uren ,n ovt.rMaan
van L. J. C. A. UOllUON Notaris te
Leidon, van
No. 1. Het good onderhouden
WU0NHCJI8 on ERF mot grooton
TUIN, aan de Qarenmarkt No. 28,
te Leiden, met annex open Erf met
tweo Werkplaatsen en fcJohuur, door
do Baan- on VUImatonmeolpoort,
uitkomendo aan do Zydgracht, groot
4 aien, 45 centiaren. Hot Woonhui»
bevat beneden: Gang, liaaie Voor
kamer met Kast, Alkoof, Tuinkamer
met Stookplaats, waarachter grooten,
wolaangelCKden Tuin en Koukon;
b o v o n Portaal, groote Vooi kamer
mol Stookplaats, Kasten on bedsteden,
Achterkamer niet Stookplaat» on
Kast; voorla Zolder mei Kamertje;
achter den Tuin ruim opon Erf met
twee groote Werkplaatsen, waarvan
oen met bovenverdieping on Schuur.
Het Woonhuis mot Tuin ls verhuurd
voor 4.26, het Erf en do Werk
plaatsen zijn gedeeltoiyk in eigon
gebruik en gedeeltelik verhuurd voor
f 1.05 per week.
No. 2. Het HUIS en ERF, to
Leiden, in do Kalverstraal No. 55,
naby do Zydgracht en het Planlsoon,
groot 31 centiaren. Het perceel be
vat: Gang, Zykamer, binnenkamer
met Stookplaats, Bedstode on Kast,
open Plaats on Zolder.
Verhuurd voor 1.40 por week.
No. 3. Hot HUIS on ERF, te
Leiden, in do Kalvorstraat No. 67,
naast het voorgaar.de perceel, groot
33 centiaren. Het perceel bevat: Gang,
Zykamer, binnenkamer, open Plaat»
en Zolder.
Verhuurd voor f 1.40 per woek.
De peiceelon zyn te bezichtigen
daags vóór en Op de dagen van vel
ling en afslag van 11 3 uren en te
aanvaarden üa de betaling der koop
penningen op 1 Maart 1906. 734 64
