Keureniier&Cü.,
actief AGENT.
J. A. VAN DER MADE.
lu de KofMaal
Te Leiden: Haarlemmerstraat 29.
Solar-Lantaarns
G. J. RUTGERS,
Ingezonden.
En Gros. En OétaiG.
Steenkolenhandel,
Goederenterrein Staatsspoor, Haag*weg.
Kachelkolen, Machine-, Smee- en Vlamkolen.
Engelsche en Belgische Anthraciel
8208 30 Grove en geklopte Gascokes.
de KIPPEN te doen LEGGEN
Oude Vest 171.
zuivere Preanger-Koffie,
SCHETS
Parlementaire Geschiedenis
NEDERLAND
Goede raad.
I fabrieb-?((®jl Merk 1}
dcNaluur-wollen
Ondergoederen^!
Galcium Carbid.
GERARD M. DEE,
Geldleeningen
<- zegt de Bchrijvor mede tot heel wat
Du gerechtigheden aan Leading geeft».
In elk geval is de bestaande regeling ra
vtrijd met de eischen der billijkheid en kan
den toets van een wetenschappelijk onder
toek niet doorstaan.
Aan do redactie van het „Leideoh Dag
blad," alhier.
Geachte Redactie I
In uw Persoverzicht van hedenavond (20
December) vind ik een artikel uit het
,,C h ri b tel ij k Schoolblad," dat
door uw overnemen natuurlijk gemeengoed
geworden is ook van degenen, die in onze
stad cn haar omstreken genoemd blad
niet lezen. Mag ik U daarom een artikel
voor het „Christelijk Sohoolblad"
bestemd, dat ik tot tegenspraak, juist ge
reed had, aan U zenden, met verzoek het
in Uw kolommen op te nemen
Bij voorbaat dankzeggend, heb ik hoog
achtend de eer te zijn:
Uw Dw. Drn.
J. SCHAAP Hzn.
Aan do Redactie van het ,,C h r i s t e 1 ij k
Schoolblad", Amsterdam-
Geachte Redactie 1
Vergun me cenige opmerkingen te maken
naar aanleiding van Uw schrijven over de
opriohting van kweekscholen
ln de laatste nummers van Uw blad.
We hebben Groningen niet medegere
kend vijf kweekscholen. Die kweekscho
len hebben, zegt u, to weinig kweekelin
gen. Is dat zoo? Den Haag en. Amster
dam telden do laateto jaren vrij geregeld
Vjna 7 0 kweckelingen, d. i. ongeveer 17
f>er leerjaar, en hebben dus bijna het
fnaximum van do Rijkskweekscholen be
reikt, dat 2 0 bedraagt. Nijmegen, Zetten
en Doetinchem zijn minder goou bezet-,
naar 't sc h ij n t. Maar men vergete niet,
dat genoemde drie scholen hoofdzakelijk
haar leerlingen moeten hebben van de inter
ne kweokelingen. Do plaatsen zeiven zijn
roo gelegen, dat de omgeving betrekkelijk
weinig leerlingen oplevert.
Nijmegen heeft nu, volgens door mij in
gewonnen informatie, 37 interne kweeke-
fingon, cm heeft 42 plaatsen, Doetichem
16 internen met 28 plaateen, Zetten 49 in
ternen met 60 plaatsen (do 50sto plaats ia
'n den loop van don cursus opengekomen
door ziekte,) Zetten is dus vol, Nijmegen
kan eon leerling per jaar meer hebben,
Doetinchem drie. Als er van gebrek aan
kweekelingen sprako kan zijn, is het dus
een gebrek, dat niet to verhelpen
is, omdat het scnuilt in do 1 i g gi n g van
do plaats, waar do school gevestigd is?.
Groningen daarentegen, een zeer geschikt
centrum, begint dit jaar met 57 kweeke
lingen. Mo dunkt, dat de conclusie niet
moet zijn: sticht geen kweekscholen, maar:
sticht kweeksohólen op de goeohikte plaat
sen.
Ja maar, zegt ge, in plaats van in heb
gobrek aan onderwijzers te voorzien,
maakt go het nog grootei1, want door de
kweekscholen verdwijnen do Normaalles
sen. Is dat zoo? „Vc'or geen tegen
spraak vp-tibare cijfers" zeggen van Gro
ningen, waar pas een kwe^ggfthool is opge
richt, het volgende. (Do C^rs zijn ont
leend' aan de Unie-Almanak). Vóór de ope
ning der Kweekschool was er in de stad
een Normaalles met 19 kweekelingen, in de
provincie 9 met gezamclijk 99 kweekelin
gen. Door de opening der kweekschool met
57 leerlingen is de Normaalles in de stad
verdwenen, de andere zijn gebleven en
lieten 95 leerlingeo. Een totale vermeerde
ring dus van 34 leerlingen, ongerekend nog
de 20 leerlingen der voorbereidingsklasse
te Groningen. Dat is juist andersom als u
beweert. En die cijfers zijn te verklaren.
Voor menig vader, die best schoolgeld plus
abonnement spoor of boot of tram voor
zijn jongen kan betalen, als de kweeksohool
gevestigd' is im het centrum van de streek,
waar hij woont, is het doodeenvoudig te
duur om f 300 of 400 kost- en leergeld te
geven om zijn zoon of dochter, stel te Nij
megen of Doetinchem of Zetten, te laten
opleiden. We moeten daarom met de
kweekscholen een anderen kant uit. W©
moeten ze financieel bereikbaar maken ook
voor degenen, die ik pas noemde, en daar
om dienen ze te verrijzen in alle daarvoor
geschikte oentra.
Bovendien moeten de kweekscholen op
komen uit de organisatie van ons
onderwijs, niet van boven-af, maar van
onder-op. Dat heeft meo in Groningen ge
voeld en daar is het goed gegaan. Al6 de
Leidsch© kweekschool tot stand komt, zal
zo ook op die w ij z o tot stand komen.
En waar nu de kweekschoodoeweging sa^
menvalt met de verbotering van de mate-
rieelo positie onzer onderwijzers, geloof ik,
dat kweekscholen krachtig kunnen mede
werken tot de vorming van meer onder
wijzers.
Het heeft me voorts getroffen, dat u de
beweging tot opriohting van kweekscholen
uitsluitend toeschrijft aan den bestaanden
onderwijzersnood. In Leiden is de drang
tot een kweekschool in de eerste plaats
voortgekomen uit de diepgevoelde over
tuiging, dab wo beb'er onderlegde
onderwijzers moeten hebben en dat de op
leiding aan Normaallessen slechts een ge
brekkig hulpmiddel is.
Een uiteenzetting, van waar de Letetsche
school haar kweekelingen zal halen, zou
meer tijd vorderen dan ik op het oogenblik
besohikhaar heb. Ik denk, dat het ge
tal U, geacht© Redactio, me© zal vallen,
indien de school tot stand komt, en als u
do toestanden hier ©enigszins nauwkeurig
kende, zou U de vraag hoogstwaarschijnlijk
niet ge*iaan hebben.
Heb Leidsch© Comité meent wel degelijk
het bestaande in het oog te houden en go-
houden te hebben, vooral ook hot bestaande
in eigen kring; het meent niet iets ge
waagds en nog minder iets overtolligs t©
doen, en als do uitkomst ons gelijk geeft,
dan denk ik, dat ook de Redactie van bet
„Christelijk Schoolblad", die reeds zooveel
jaren den bloei van het Christelijk onder
wijs zoekt t© bevorderen, zich rncdo zal
verblijden.
Ik zou hier kunnen eindigen, als ik nog
niet even moest wijzen op 't eigenaardige, dat
u over de bevolking der bestaande kweek
scholen altijd maar argumenteert uit het
aantal geslaagden. Het aantal geslaagden
was van 1900 bot 1005 respectievelijk 47,51
(van vier acholen, Doetinchem geen opga
ve) 35, 41, 31, 36 ©n is dus gemiddeld hoo-
ger aan dat van het laatste jaar, maar niet
OTcnredig aan heb aantal leerlingen, dat
in die jaren respeotievelijk bedroeg 264,
263, 269, 270, 274 en 293. Het aantal ge
slaagden is dus afgenomen, het aantal leer
lingen toegenomen. Het ligt niet op mijn
weg en het is buiten mijn bevoegdheid, de
oorzaken van dit verschijnsel na te gaan.
Ook wensch ik hiermee absoluut niets te
zeggen ten nadeel® van genoemde inrich
tingen. Ik constateer dit alleen maar, om
aan te toonen, dat argumentatie uit het
aantal geslaagden geen doel treft.
Met hoogachting heb ik de eer te zijn,
Uw dw.
J. SCHAAP Hz.
Leiden, 19 December 1905.
„Tot Steun."
In eenige der schoonste 6treken van ons
vaderland waar ala vanzclve reeds de
milde nabuur een invloed oefent ten gocdo
op het gemoed van ieder mensohenkind
werken bescheiden, maar onverpoosd en vol
liefde en toewijding do direction van drie
inrichtingen aan het welzijn van het ver
waarloosde kind uit het volk. Niet zonder
opzet spreek ik hic-r van „inrichtingen",
want wio „Boschzicht" en „Veldzicht" bij
Apeldoorn en „Beekzioht" bij Epe van
uiterlijk kont, zal eerder denken aan
vriendelijke landhuizen dan aan gestichten
en wie ze kent van nabij en in werking, zal
worden vervuld met de gedachte, dat daar
te tarnen woont een groot gezin, waar lief
de wordt gekweekt, liefde ook voor orde,
voor netheid, voor degelijkheid.
En, in die vriendelijke verblijven zijn on
der uitmuntendo leiding te zomen gebracht
in „Boschzicht" en „Veldzicht" meisjes, in
„Beekzioht" jongens, die dreigden verloren
to gaan in onverschilligheid, slordigheid,
onwil en zedeloosheid. Daar komen er, die
niettegenstaande hetero bedoelingen der
ouders, zonder hulp van buiten zich van
genoemde slechte eigenschappen niet kun
nen vrijmakon. Maar er komen er ook, die
al die ondeugden aanleerden in het ouder
huis de plaate, waar, onder leiding van
een ordelijk en oppassend ouderpaar het
kind zijn liefste indrukken zamelt voor het
volgend leven. Waar die Indrukken ontbre
ken, daar is in die kinderziel een helaas al
te gretige bodem aanwezig voor het ont
kiemen van al wat slecht is. Daar is „ver-
waarlooting" en een „vallen" ligt in de
naaste toekomst, of erger ligt helaa©
reeds in het jongste verleden.
Liefst vóór dien val zou de opname van
zulk een kind in een der bovengenoemdo
inrichtingen gcwenscht zijn, waai' door
liefdevolle leiding do eerste hand goslagen
wordt aan de redding van het kinderleven.
De eererte hand, want het hoofddoel ie
na korter of langer verblijf de kinderen
binnen te voeren in een ordelijk en liefde
rijk gezin, waar zo pleegouders vinden, dio
aan hun opvoeding cn opleiding die zorgen
besteden, die ze vaak bij hun natuurlijke
verzorgers zoo geheel en al hebben gemiet.
Zoo werkt reeds gedurende achttien jaren
de „Vereeniging tot steun van verwaar
loosden cn gevallenen", zoo werken reeds
veie jaren de onderscheidene plaatselijke
afdeolingen in ons vaderland. En in die
achttien jaren is dat werk reeds zoo velen
ten zegen geweest. En mogen ook al zoo
als bij alle vormen van weldoen teleur
stellingen niet uitblijven de uitkomsten
zijn niet alleen bevredigend; ze zijn vaak
treffend schoon.
Leiden telde onder haar ingezetenen wel
eenige leden der Vereeniging een afdee-
ling bestond daar nog niet. De pogingen
lot stichting daarvan door ds- H. P. Schim
van der Loeff aangewend, moesten ten ge-
volgo van zijn ernstige ongesteldheid wor
den gestaakt. Thans echter ia binnen Lei
den een afdeeling gesticht, waarvan het
beetuur vol moed zijn taak heeft aanvaard.
Dat bestuur bestaat uit de heeren ds. C-
G. Chavannes, voorzitter, en J. A. M. A.
Grondhout, secretaris, mej. E. H. do Goe-
jo, penningmeesteres en de dames A. (J.
Prins en Johanna A. Wolters.
Reeds traden 35 leden en begunstigers
toe, door bescheiden werkzaamheid der
stichters. Maar waartoe langer die beschei
denheid, waar het doel zoo groot-sch, do
taak zoo omvangrijk is; waargeldelijke
steun zoo hoog noodig, maar waar dan ook
de uitkomst zoo schitterend is.
De taak zoo omvangrijk, want juist tij
dons do stichting der afdeeling Leiden zijn
de „Kinderwetten" in werking getreden
en do uitvoering dier wetten zal zware
lasten leggen op de schouders der afdeelin-
gen, wanneer deze weldra de Koninklijke
goedkeuring zullen hebben verkregen. Dan
toch kan wanneer een der ouders of bei
de in dio mate een gevaar opleveren voor
de opvoeding van hun kind, dat zij van de
ouderlijke macht moeten worden ontheven
of daaruit ontzet de voogdij aan een de-
eer afdeolingen worden opgedragen. Dan
zal het niet meer kunnen voorkomen, dat
een kind eerst door de ouders aan de
Vereeniging ter verzorging toevertrouwd
en een beter leven ingetreden, een kind,
dat nooit gekende liefde vond in het gezin
zijner pleegouders door ergerlijken wille
keur en moedwil van het ouderpaar, dat
zijn schoonste plichten vergat, wederom
wordt opgeëischt en in de ongebondenheid
wordt teruggevoord, omdat het hun k;nd
is, waarmee zo, binnen zeer ruime grenzen,
kunnen doen wat ze willen.
Dat die grenzen veel enger zijn gemaakt,
dat men zijn kinderen niet meer mag te
gronde richten, wanneer men dat wil, zie,
het lijkt zoo natuurlijk en zoo menschelijk.
Maar de oplossing van dat vraagstuk was
zoo uiterst moeilijk, mede omdat de toe
passing zoo ingrijpt in de meest natuurlijke
verhoudingen, de verhouding van den vo-
der, meer nog, van de moeder tot het kind.
Dat vraagstuk bevredigend te hebben
opgelost is een triomf voor do Noaer-
landsche wetgevers. Aan allen, die het wel
meenen met het verwaarloosde kind, de
taak te helpen bij do uitvoering. In de
eerste plaats aan de Vereeniging „Tol
Steun" maar ook en vooral aan hen wier
toetreding tot onze afdeeling zal worden
gevraagd, aan die bevoorrechte, wier eer
ste schreden werden geleid door ouders van
meerderen welstand en beschaving en die
onder welke levenservaringen Ha.r) ook
do herinneringen bewaren aan een jeugd in
een gelukkig ouderhuis, aan een gezin, waar
liefde woonde.
GRONDHOUT.
Leiden, Kerstmis 1905.
Financieele mededeelingen.
Volgens het Weekblad van de Com
missi eb ank to Amsterdam, zijn in de
week, geëindigd 19 Dec., door tusschen-
komst dier Bank verhandeld de navol
gende minder courante Fondsen:
93
68
68
26
4-pCL Sehaldbr. Nationals Credtolbank...
Aand. Renl* Cajih...
Holland La Plata llypoihetkbanfc.,109
Hollandaeho Hypothockbank (20 pCt. gestort) 165
a tlollandicho Hypotheekbank (10 pCt. gestort; 165
a Rotterdam «oho Hypotheekbank (10 pCt.
«c.tort)300
a PetroUun»-MaaUchoppt) Rembang Serie A 25
Qoud-Exploratle-Uaauchappü Blmaa"390
4'/j pOt. Obllg. UaaUcbappl) roor Uitvoer en
Commitilehandel00
Aand, kfolukeche Handolarenooolschap.»150
Orlg. aaod. Nederlandeche Handel-Maaticbappg
(P 300)186
Aand. Ameterd: meeh Wettelijk Entrepot.»,1Q5
Tw.nlicho Stoombleelccri) 4J
Nederlandicho fabriek van Werktuigen en
Spoorweg-Uatrleel Si rlo A
Loon Stoomhoutzageri) en Sebavorö .Zelden
Ra»t"
MaMechappU tol exploitatie van IJefabrleken
ln N^derlandtch Iodlê
BtooinkoiftvpellerU .Ineullnde"
4-pCt. Obllg. Eloctra" Maatschappij voor Elec-
triicbo Stallone
Aand. MaaUebtppi) tol exploitatie der Soboeps-
loopory v/h. Pr. Bu*^0k
Groninger Lokaal-Spoor*eg-Maatschappij...
Arnbemeoho Tramweg-Maatschappij
Pref. aand. Nljmeegscbe Tramweg-Maauehappi)
Aand. Traroweg-MaaUchappi) do kleyery.
.Weltevreden" BxplolUtlc-MaatichappD van
Bouw terreinen135
Brandgovaar-MentichappiJ (30 pCt. gestort) 67
Bt rste Rotterdamiche Maatschappij tot Ver-
tekerlng op betLovm legen ongelukken
en Invaliditeit (10 pCL gestort)»127)1
Groninger WaterMdlng-Maalsihappl)]gg
Maatschappij tot explnlUtlo van Water
leidingen ln Nederland-05
Dronucb'i Vee». en MlddcDkaDaal-Maatseh. 23
Wlnstuand CuKonr-UaalschappU Oeodlng P HO
Opr. nand. Holland La Plata Hypotheekbank F 46
Wlnstaand. Salkcrfabriuk Poerwokvrto P 40
Wlcet- en Opr. aand. Zald-Aoicrlka-I.y o„P
3pCt. Obllg. Vureenlglng tot L:mdverbetering
to Dordrecht...»»...»..,
Hectaren New Granada....»F 020
Claims Noderlandich arnurlkaantche Hypotheek
bank P 16
4-pCt. 1st' Hyp.-Obllg. Grand Trunk
Western Railway Company 70
Jncomo Bonds Grand Trunk Western
Railway Company40
99 p<*
40K
79'/»
99
97*<
95
77*
Scrip
Scrip
Burgerlijke Stand.
STOMP WIJK. Ondertrouwd: D. Kempenaar
jm. 23 j. en M. van der Marei id. 28 j.
Bevallen: G. ltehliiig geb Verheul Z.
Overleden: J. van Kb L. 19 m J. bi dienaar
M. 69 j., eebtgen. van VV. Belt.
Een gunstig bekende Lager-Bier-Brouwerü vraagt
voor WASSENAAR en Omstreken 1 een 16
Brieven aan het Bureel van dit Blad onder No. 6344.
ONOPOUDtND
Zolft gedurende do
guunto winterkouden
2.500 EYEREN
per Jaar voor 10 kippon
Ooteduidtndo allgoio
?thr:aanP -J.VAN AKEt
Korxo noordstraat ta Antworpan. L'.
8300 11
prachtig gelegen aan de Han
senstraat, (iroenoordstraat,
Brugstraat en Ongedoop e-
straat, nabij de Haarlemmer
vaart en het Abattoir, op
zeer voordeelige voorwaar
den te bevragen: 2767 14
Scholl Enjjkrts Schollen
ALUEL0,
ZUIVER WOLLEN
ONDERKLEEDINCL
(fabrikaat WJAN 3 Ut)
Vcrkr Ijgbanr
bil A. J. CORTS, Firma 6. J. Corts
Nieuwe Rijn 62, Leiden,
Manufacturen- en Beddenmagazi)n.
Onderzocht en eunsbp beoordeeld
door Prof. Dr. MAC. GIllAVRY
Hoocleeraar in Ziektekunde en Gezond
heidsleer aan de Rliks-Univereiteli te
Leiden. 3449 29
brandt, men dagelijks op
Üuitsche wijze 889 12
uitmuntende door geur en smaak.
Prijs per 5 oiis C'euh
VI<KUUW&STülvtlUYZI&N,
MI£IJ1F£ RIJN -17.
Verschenen!
SINES
van
van 1849 tot 1891
doos 6198 26
Mr. W. 1. Van Weideren Barnn Itengers.
Tweede, herziene en
bijgewerkte nitgave.
Dl. 1, 836 blz., gr. 8vo.
Prys ƒ4.35.
Hei tweede deel is ter perse.
'S-Gravenhags. HARTIHUS NIJHOFP.
Verseliikt kwaliteiten en pri)/.en van
BLUYSSEN's Natuurboter iMélanges
Margaiiue Kaas Kuffie en Thee met
die van an leren. 6319 50
140 eigen Winkels.
Prachtige Cadeanx.
Maandag lston Kerstdag don gohoelen dag en
Dinsdag 2den Kerstdag na 1 uur GESLOTEN.
'IP, <f|
A14f> v«rkrjjgt>dAr
iHIZtinAltEH Co, Leiden
Alea P DE WILDE ZONEN
laatschaDni) ..DE FAflN".
's-Gravenhage,
KORTE VIJVERBERG IB.,
Voeren effecten-orders uit.
Nemen en geven geld op pro
longatie.
Sluiten beleeningen.
Beheeren vermogens.
Openen chèque-rekeningen
met effecten-onderpand.
Het kantoor Is geopend van 9 lot 5 nur.
4983 18
BN 4722 10
Breestraat 38.
met maandelUksche en drie-maando-
HJksche aQos6ing«n worden gesloten
van af ÏOO tot elk bedr»g, met en
«onder borg (naar omstandigheden)
voor handelaren, particulieren, enz.
Biliyke voorwaarden en rente, ook
voor Is to en 2de Hypotheek, Eife-
nisseD, Meubelen, enz. Brieven franco
letters Ij. 1>. Postbus No. 13, Post
kantoor Ben Haag. 6666 12
8212 28
Handelsboekbinderij
voorheen Firma J. J DE LELT,
Hoogl. Kerkgracht 33, Leiden.
Door deze bericht ondergeteekende
z(jn geachte Cliönteele en Agenten
van dit Blad, dat van af heden weder
gereed z\jn een flinke partfl Pracht
banden voor het Weekblad
Tooi* de Jeugd'in verschillende
kleuren en naar keuze, de prijzen
met inbinden begrepen, zfln tot
81 Jan 1906 0.35 en daarna /"0.40.
Door aanschaffing van moderne
stempels, expres voor dit doel ver
vaardigd, worden de bandversiering en
de inhoud van het boek een passend
geheel en daardoor dat ran vorige
jaren overtroffen. Door nummering
wordt zorg gedragen, dat elk zijn
exemplaar terugontvangt. Verdere
aanbeveling «U ODnoodig, men late
het werk voor zichzelf spreken en
oordeelo s. v. p. de étaleenngon ln
de Vestibule van dit Blad en ter
BinderU Hoogl. Kerkgracht 33.
Belovende mots onbeproefd to laten,
om het genoten vertrouwen van myn
Voorganger, van af den eersten jaar
gang en zelfs dien gedeeltelijk van
het vorige jaar genoten, te handhaven.
Tevens beleefd aanbevolen voor
Kantoorboeken Systeem SpringbancL
(onverslijtbaar en mooi openleggend
verzekerd) ln elk genre en liniatuur
naar verkiezing.
Mij in UEd's gunst aanbevelende,
met alle achting,
Uw Dienstw. Dienaar,
6099 44 6. J. KUTGEBSL
