N». 14013
Tweede Blad.
A'. 1905.
iSeze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en (Feestdagen, uitgegeven.
Veertigjarig Ambtsjubileum van Ds. S. H. J. de Wolfi.
Zaterdag 38 October.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT:
Vooi Leiden pei week 9 Oents; per 3 maandeD I l f 1.10.
Eeitec Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zijn l 1.30.
France' per post1.65.
PRI.'S DER ADVERTENTIE!*:
Van 16 regels f 1.05. Iedere regel meer /0.17L Grootere letters naar
plaatsruimte. - Kleine edvertentién van 30 woonien 40 Oents contantelk
Jiontal woorden meer 10 Oents. - Voor bet incassoeren wordt/" 0.05 berekend.
Met eenigen schroom voldoe ik aan het
verzoek van den Uitgever vah het „Leidsch
Dagblad", ter gelegenheid van de 40-jarige
Evangeliebediening van Ds. S. H. J. De Wolff
te Leiden, een woord in dit blad te schrijven
Doch in het bewustzyn, dat in den breeden
met haar vele buurtschappen, heeft de man
nelijke krachten van den, don str\jd nimmer
zoekenden, maar evenmin ontziGnden, leeraar
in hoog® mate genoten. Mulle zandwegen
voerden naar de versproide woningen, en
vooral de hoiderlyke zorg en degelijke, besliste
Ds. S. H. J. de Woi.kp.
kring van lezers velen zijn, die niet slechts
met oprechte hoogachting, maar ook met
dankbare waardeering on hartelijke "liefde,
den grijzen, nu ook zijn ambt neerleggend,en,
leeraar gedenkou, overwon ik dien schroom,
waar ik in de rijen der dankbaren gaarne
vooraan sta.
Piötoit zal my terughouden van persoons
verheerlijking, van wolko h'jj zelf zoo wars is.
Laat mij b'oginnen mot de officieelo feiten
van zyn ambtelijke loopbaan.
Eerst óp 20 jarigen leeftijd kwam de lust
tot het predikambt tót een begin van voor
bei eidende uitvoering, en zoo werd Ds. De
Wolff vrij laatstudent in do theologio aan
de Utrechtsche Hóogeschobi. Daar leerling
van do "Professoren Doedes, Ter Haar en
Van Oostorzee, lioelt vooral de eerste, zooals
h\j zelf meermalen verklaarde, gróoten invloed
op zyn vorming gehad.
12 Mei 1S65 hy was toen juist 27
jaar weid hy door het Provinciaal Kerk-
bostuur van Utrecht, tegeiyk mot zyn studie
vriend, Ds. U. J. James, tlians predikant te
Vlaardingcn, die do trouwe vriend bleef, tot
do EvaDgeliebedioning toegelaten.
Het eerste beroep werd in die dagen steeds
aangenomen. Blauwkapel by Utrecht werd
de eerste standplaats, alwaar hy 29 October
1865 door i'rol. Van Oosterzee werd bevestigd.
Een oörslo gomeoiuo behoudt altyd haar
bekooriyke zyde, en dikwyls heb ik hom
booron vertollen uit dien eersten tyd, en van
zyn omgang mot do styve Uliechtsche be
volking, hy, de eerste predikant, die er de
korte broek un den steek niet droeg. Het
kapelletje in de Ulrechtscke vestingwerken
trok dikwijls wandelaars uit do stad, en de
pastorie liet bezoek ook van academievrienden,
die den oud-praesos van „Secor dabar" niet
gemakkeiyk vergaten. Warme vriendschaps
bandon zyn in eon driejarig verblijf gelegd,
en nog dezen zomer werden oude vrienden
aldaar bozocht
Spoedig na de wettelijke twee jaren kwamen
roepingen voor elders. Een beroeping, met
kleine meerdei beid uitgebracht, naar Dalfsen,
„den tuin van Zwolle", meende hy niet te
mogen alwyzon, en zoo werd Ds. De W. daar
in den nazouier van 1868 d9 eerste recht
lünnigo predikant. Deze uitgestrekte gemeeule,
Evangelieprediking brachten een belangrijken
ommokeer in die vanouds liberale gemeente.
Een menschenleeityd - 33 jaren ligt deze
dorpswerkzaainlmid achter den Jubilaris van
hodon, maar de herinneringen leven by velen
nog vooit, en ook Ds. De W. vergeet niet den
opgewekten, gezegenden tyd, doorgebracht in
dit liefelijke, landelyko dorp met zyh mooie
buitens en eenvoudige boerderijen on gulle
har lent
Nog geen zeven jaren predikant, werd hy
naar Lelden boroopon, als opvolger van den
overleden Ds. Molenaar, alwaar hy zyn be
diening aanvaardde 14 Juli 1872, welke hy
30 Jaren met onverzwakte kracht, de laatste
drie jaren mei- aluemende lichaamskrachten,
vervulde.
Het was een tyd van opgewekt kerkelyk
en geosteiyk leven, toen hy, als geestverwant
met de predikanten Drost en Brouwer, wel
dra ook Begers, begon te arbeiden, naast en
steeds in guede porsoouiyko harmonie met
de overige predikanten, toen nog van liberale
richting. Sinds Ds. Hagen emeritus werd, was
hy oudsle predikant van de Hervormd® Ge
meente te Leidon.
Van den aanvang af werd de richting van
zyn arbeid gewezen tot heil des volks. De
hem toegewezen wUk bestond moerondeels
uit oen arbeidersbevolking, van do huizen
aan het Plantsoen bestond toen nog niets
en, vol waardeering voor den arbeid van
Ds. C. S. Adama van Scheltema in het
Koning-Willemshuis te Amsterdam, zyn
vaderstad, word in zyn werkzamen geest de
lust tot den Wykarbeid geboren, voor welker
verwezenlUking hy moeite noch tyd spaarde.
Moerendeels met geld van elders, werd aan
een, te Leiden nog onbekende en onbeminde,
werkzaamheid 13 Januari 1875 een ofllcieele
aanvang gegoven door do opening van het
gebouw dor „Christelijke Wykvereeniging"
op het Levendaal, in welker bestuur met
hem zitting namen zyn onvergeteiyke vrien
den, wylen de heeren W. F. van Wyk en
mr. S. Ie Poole.
Aan dien Wykarbeid hooft Ds. De Wolff
sinds met groote arbeidskracht, met geduldige
toowyding, met standvastigen ijver een groot
deel zijnor krachten gegeven. Een wekelyksche
Bybellezing immers reeds in het Schach
tenhof begonnen werd al die jaren voor de
Wykbewoners eiken Donderdagavond gehou-
don, terwijl ik al de werkzaamheden en Yer-
eenigingen, die toenemend tot zogen van jong
en oud, in het Wykgebouw plaats vonden,
hier niet zal opnoemen. Alleen herinner ik,
dat weldra oen Godsdienstonderwyzer hem
begon ter zyde te slaan, de mede arbeid van
bezoek broeders en bezoekz'uslers verscheidene
jaren trouw word vervuld, terwijl de Diaco-
nessenarbeid ook het eerst in deze Wyk is
aangevangen, en ook in andere deelen dor
stad mede door zyn invloed is tot stand ge
komen.
Hoezeer deze arbeid aanwies, bleek uit de
tweemaal gevoelde en vervulde behoefte aan
uitbreiding van het Wykgebouw, en met
blydschap mag worden geconstatooid, dat 111
later tyd de beiioodigdo golden grootendqels
in i.eiden werden gevonden, een bewys, dat
velen den zegon van dezen arbeid zyn gaan
begrypen.
1i stilte, zonder ophef, vooi larbeidende,
kwamen nu en dan do „Verslagen der Chris
tólyke Wykvereeniging" (by na do eenigo'
peisarbeid van den werkzamen leeraar), do
aandacht en medewerking van de vrienden
van dezen arbeid niet vruchteloos vragen.
By het laatste bezoek van H. M. de Koningin
to Leiden behaagde liet H. M. den jubilaris
van heden, als voorzitter der Christelyko
Wykvereeniging, to bouoemeu tot ridder in
de orde van Oranja-Nassau.
Myn herinneringen gaau leeds vele jaren
toiug en zal ik er onkele samenvatten, dan
wil ik o. a. dit zeggen, dat „zyn tohuisbiyven
weinig" was. Hoe dikwyls hy de kleine
wandeling maakte van de Heeiongracht door
do Kraaiersstraat naar zyn Wykgebouw, zal
wol niet la Zeggen zyn. Zyn krachtig gestel
deed hein niet aan rust denken.
Lange jaren had Ds. De Wolff zeer velecatec-
hisantoii. Eu als catecheet stond hy hoog. Slipt,
allyu op tyd, niet veeleiscliend,maar op orde, ook
in hutluereij, gesteld, heeft by op hot jonge Je van
van honderden beslisten invloed gehad, en
vele leerlingen zullen hom altyd dankbaar
blyvon, dat hy hun veel teksten liet loeren,
welke de goe o leerlingen hun loven lang
niet vergeten.
Zyn Wykarbeid heeft hom met geïsoleerd
of eenzydig gemaakt. Nimmer vergat hy, dat
de gelieelo Gemeente recht op hein had, en
in zyn ktachugen tyd snelde hy de geh^ele
stad uoor, voorbeeldig in ziekenbezoek, welkom
by den groolen kring zyner vrienden;
leaer gomeenteiid ke.it zyn warmen mode-
aiboiJ in hol Cbrisieiyk onderwys. Na het
heengaan van Ds Brouwer werd hy voorzitter
van de Chiislolyko sciiolon voor Un- en Min
veiuiogeuden (van welke Ds. Drost de ziel
was), terwyl vooral zyne yvengo bemoeiin
gen de Chr. school voor M. U. L. U. op den
Suilen Kyn ui tyd van verval lieuben gero-
foi woerd en tot den bloei helpen brengen,
waarin die school zich nu sinds jaren mag
vei heugen.
ik zal my voorts niet wagen aan een
opsomming van al de besturon en corporatius,
welker medelid by in die jaren is geweest.
Docli in bom is wel bewezen, hoe iemand,
die üet druk hoeft, altyd nog meer kan doen.
Vari zyn kanselarbeid zal ik niet spreken.
Ik wil er alleen dn van zeggen, dat Ds. De
Wollt in al die jaren dezelfde is gebleven, m
beginselen, in eenvoud, in trouw en waar
achtigheid. Bewoog, in den Joop der jaren,
do Leidsche rechtzinnigheid zich meer in „ge
reformeerde" banen, hy bleet op het onwrik
baar un gezonde Bybeiscbe standpunt staan,
dat hy in den aanvang innam, en zyn predi
king oleef aandringen op een leven overeen
komstig den eisch van het Evangelie der
genade Gods in Christus, voedend en ver
troostend do harten der geloovigen.
2 November 1900, na 25 jarige Evangelie
bediening, mocht hy getuigen; „Hulpe van
God vei kregen hebbende, sla ik lot op dezen
dag, betuigende beide klein en groot, niets
zeggende buiten hetgeen de Profeten en Mozes
gesproken bobben, dat geschieden zoude,
nameiyk dat do Christus lydeu moest, on dat.
Hy, de eerste uit de opstanding der dooden
zynde, een licht zoude verkondigen dozen
volke en don Heidenen".
SinJs zyn nog 15 jaren dienst hem ge
schonken, on ia by in leer en leven aan deze
roeping getrouw gebleven.
De laatste jaren zyn de krachten langzaam
verminderd, doch zyn wonsch boeit by ver
kregen, eerst na 40-jarige Evangeliebediening
emeritus te worden.
Eenzamer werden de latere jaren:'
Hoeveion zijn weg. die ik teer heb bemind",
kan by Ttn Kate nazeggen. Toch mot wollo
geloofsovertuiging er by voegen:
'k Ben eenzaam, cd toch niet alleen."
Ik woet, dat het zyn rustelooze natuur
inoeiiykor valt, niet voor den Hoer te arboi
den, dan hot werken hom viel, ook by allen
tegenstand, al de jaren van zyn trouwen
arbeid in 's Heeron dienst, tot heil der Ge
meente.
Het is den verzwakten grysaard niet ver
gund, afscheid te nomen van zyn Gemeente
en bediening. Maar ik weet, dat in de binnen
kamer zyn gobod omhoog rysl voor de
Gemeente, dio lieui liof vs, aan welker
opbouwing hy zfjn besto krachten heeft
gewyd.
UI nog een langu levensavond hem is
vergund, God woot het. Up dezen dag
zal de wutonschap, dat hy niet tevergeefs
hoeft gearbeid, hein bemoedigen.
De Gemeente gedeuko lieden dezen jubi
leerenden on tevens scheidendon vooi ganger,
dio haar liot Woord Gods gesproken heeft,
en volge zyn golóof na, aanschouwende do
uitkomst zyner wandeling.
Niets is Inür bi ,veud, nieis is hier blijvend,
Alles! boe schoon ook, zal eonmual vergaan.
Maar wat gedami werd uit held» tot Jezus:
Dat houdt z^n ua.nl' cn zal blyvcn bestaan.
Wolvega.
A. NV. Vooas.
Prof. dr. W. Nol en.
Het was gisteren vyl en twintig jaren geloden,
dat de hoor NV. Nolon aan de Leidsche uiiiversi
teit word bevorderd tot doctor in de genees
kunde.
Ofschoon het zyn uildrukkelyk verlangen
was, dat deze gedenkdag geheel onopgemerkt
zou voorbjjgaan, zal menig hart Diattemin
met dankbaar lioid z(jn vervuld geweest,
inzonderheid van bon, die in zyn praktijk
ot amtt met horn in aanraking kwamen.
Als geneesheer te Rotterdam toch stond
hy om zyn wetenschap vooral op het gebied
van kindei ziokien en om zyn tnTiuaainheul
in hoogo achting en noodo zag men hem»
van daar voitiekken nadat hy by koninkiyk
besluit van 11 l ecembor Jb'JO als opvolger
van wylen prof. iluot tot hoogleeraar aan
dezelfde universiteit, waar hy gestudeerd
had, was benoemd, welk ambt hy den 4don
Febiuan 1891 aanvaardde.
Do vakken, wolke hier aan zyn zorgen weid,i
toeverliouwd, zyn do gonoeskundo, kennis
der geneesmiddelen en do geneesmiddelleer.
Du wyze, waarop hy zich daarvan kweet
PROP. DR. NV. NOLKH.
beeft liem tot een sieraad der Leidsche Alina
Mator gemaakt.
Maar ook button dieo kring werkte hy in
het belang der groote maatschappy. Daarvan
getuigde nog onlangs do oprichting van hot
consultaliobureel voor tuboiculose ziekon, op
de Hooigracht, ulhier, waarvan dezer dagen
de opening plaats had en van wolks tot stand
koming hy de ziel was.
Mogen wy hom nog eon reeks van jaiui:
in ons midden bezitten, tot geluk van hom
en de zijnen en tot welzyn voor one allon I
Dr. Louis Martin.
Pi-of. Dr. liehriiig.
Zooals men weet, beeft de Duitscho gc-
leerdc dr. Behring, die up bet gebied der
geneeskundige wetenschap reeds zoo me
nige belangrijke onthulling heeft gedaan,
onlangs op een congres van geneeskundigen
to Parijs verrassende mcdedeelingen gege
ven omtrent een door hem door studie ver
kregen ontdekking, die aanleiding zou
Dr. Bxhrino.
kunnen zijn een middel te bereiden tegen
do zoo gevreesde, verwoestende ziekte
als de tuberculoee is-
Groot, zeer groot was de belangstelling
io deze ontdekking. Van vc bilbndo
staatshoofden ontving hij telegrammen van
geiukwcnsching en aanbiedingen van ont
zaglijke geldsommen werden hem gidaan
indien hij hetgeen voor hem een geheim
was, wilde bekend maken. Hij ooi deelde ech-
