veilige Petroleumkachels.
J. L. CREYGHTON,
Ha NI. SASSE,
Stoomtram Haarlem-Leiden.
Effecten, Coupons, Wissels en Assurantiën.
De bracieuse, Prijs per kwartaal üï1/*
LEIDSCH DAGBLAD, MAANDAG 16 OCTOBER. TWEEDE BLAD,
Anno 1905.
Buitenlandseh Overzieht.
Yervolfl Advertentiên.
Hypotheek
Fédora's
HaarhersteiPer
J. F. SUSAN, Vrouwesieeg.
(BI Breesiraat (naast het Rijnlandshuis.)
Biljarten.
H. A. DIESTELHORST,
Bouwterrein.
Levertraan-
LEEUWARDEN®
Verkrijgbaar in alle buurten
der stad.
•"No.14002.
'Biet de Vereeniging tot bevordering
«lerBouwkunst nnar de Goudiabrieïu
Het was Donderdag j.l. dat een dertigtal
leden van gemelde vereeniging, waarbij
zich een tiental dames hadden aangesloten,
een bezoek brachten aan do fabriek van
Gouden en Zilveren Werken van de firma
'J M. van Kempen en Zoon te Voorschoten-
Niet dat de gebouwen iets aantrekkelijks
hadden voor de heeren bouwkundigen, doch
waar de vereeniging zich ten doel stelt
jfle beoefening der bouwkunst en aanver
wante vakken, had het bestuur niet geaar
zeld te trachten, toegang tot de fabriek te
krijgen. Zoo arriveerden wo dan met de
tram van 2 uren aan de viir& „Bcrbice",
waar wc allerliefst werden ontvangen door
den heer en mevrouw "Van Kempen. Daar
stonden reeds gereed de heeren begeleiders,
waaronder des heeren v. Kempens oudste
zoon, en, nadat aan do dames en heeren
lets verfrisschends was geoffreerd, togen
wij in groepen van 7 a 8 personen naar d«
fabriek.
Allereerst bezochten we de teokenkamer,
waarvan d© geachte chef d© ontwerpen
toonde van do kunstgewrochten, welke reeds
1 afgeleverd of onderhanden zijn.
Toen we gesmuld hadden aan het fraaie
teekenwerk, ging het nu verder door de
i verschillend© afdeelingen, waar alles steeds
'duidelijk werd verklaard en toegelicht. Me
nig oog zag niet alleen bewonderend naar de
'Verbazende nauwkeurigheid, waarmede do
werklieden do machines bedienen, maar
Onwillekeurig is het voor den leek een in
teressant gezicht zulke quantums goud cn
zilver t© zien bewerken, alsof het koper en
lood ware.
Het is eon aardige aanblik zoo'n gansehc
tij van bekwame werklieden aan den ar
beid te zien. Hier een zaal waar duizenden
vorken en lepels in de nieuwste stijlen wor-
'dou vervaardigd, daar weer een groep, be
zig aan allerfijnste brood- on bloemenbak
;jes; weer verder de graveurs in hun vaar
digheid met d© graveerstift, ginds de niet
minder bekwam© polijsters Vooral de
dames konden smullen in de afdeeling
goudbewerking, waar de vriendelijke ont
werper der kunstvoorwerpen, do briljanten
cd edelgesteenten in kostbare ringen en
broches doet plaatsen.
Opmerkelijk is de groote ordo en rust,
die in deze fabiiek hcerscht. Ieder weet
boo zijn werk en voert dit uit met do meest
mogelijke nauwkeurigheid.
Aan het einde van den langen tocht
jweïd nog eèn bezoek gebracht aan de
emailleerinrichting cn de afdeeling galva-
noplastiek, om niet te vergeten het maga
zijn waar ge het maar voor het uitzoeken
hebt, zoo uw portemonnaie zulks toelaat.
Nog werd bezichtigd do fraaie banier
van do werklieden, grootendeels- door mc-
yrouw Van Kempen zelve bewerkt, cn toen
stonden we weer in de open lucht. Daar
opeens klonk ons van achter uit de plaats
als verrassing schoone muziek te gemoet
(vaai het vasto korps der fabriek, dat op
4vordienst©lijke wijze tal van vroolijke
pnarschen deed hooren.
■Nogmaals werd het gezelschap tcu huize
Ivan het echtpaar Van Kempen) verwacht,
waar do voorzitter, de heer G. van Driel,
buide bracht aan onze vaderlandsche indus
trio on in heb bijzonder aan de wij zo,
Waarop de familie de leden van Bouw
kunst met hun dames had ontvangen.
En toen ,w© met de tram van halfvijf
Wegreden, gewerd ons al wuivende oog een
laatste afscheidsgroet van de jongsto kin-
doren des heer©n Van Kempen en deze
pxcursic behoord© weer tot het verleden.
F. A. W.
Er komen uit het naburige België,
jbf wil men liever Brussel, berichten, welke
niet onopgemerkt mogen blijven.
Do rechterzijde der Volksvertegonwoor-
'diging heeft Zaterdagmiddag zoo luiden
zij een vergadering gehouden ton einde
'dcü politioken toestand to onder
zoeken. Zij hoorde verschillende uiteenzet
tingen van de betrokken ministers aan be
treffende d© plannen over het systeem van
verdediging en de marinewerk©n van Ant
werpen. De voorstellers van een in te stel
len enquête en van het maken van een ka
naal en ccn haven zetten daarna hun
zienswijze uiteen. De Regeering verklaar
de bereid te zijn op alle critiek en alle
bezwaren, dio te berde zullen worden ge
bracht, te zullen antwoorden.
Men besloot geen verandering in de
agenda te vragen bij het hervatten der par
lementair© werkzaamheden, zoodat de de
batten Woensdag zullen worden heropend.
Sedert eenige dagen liepen geruchten
over een aanstaande ministerieele crisis
ten gevolge van de militaire on maritieme
ontwerpen betreffende Antwerpen. De
minister-president zou zeide mem de
kwestie van vertrouwen stellen tegenover
het door een lid van de katholieke meerder
heid ingediend voorstel om een onderzook
in te stellen naar de noodzakelijkheid der
nieuwe militaire werken in Antwerpen. De
Regeering meent, dat aanneming van dit
voorstel gelijk zou staan met eon onbe
paalde verdaging der nieuwe plannen.
Do ,,Köln. Ztg." verneemt, dat minis
ter Möllcr zijn ontslag heeft inge
diend en dr. Delbrück de hem aangeboden
portefeuille heeft aangenomen.
Dr. Klemcns Delbrück, oen man van 49
jaar, was na een gewone carrière van
„Regierungsrat" in 1896 eerste burgemees
ter van Dantzig geworden en kwam in die
functie voor het eerst in aanraking met
den Keizer. In 1901 liet de Keizer zich m
een rede te Dantzig in bijzonder waardee-
rende termen over den burgemeester uit.
In October 1902 werd Delbrück tot
„Oberprasident" yan West-Pruisen be
noemd. De nieuw© conservatieve minister
zal d© Hiberaia-zaak en de ^westie kolen-
en andere syndicaten en do verdere moei
lijke vraagstukken hebben op to lossen,
waarop zijn nationaal-liberale voorganger
is gevallen.
Officieel wordt uit Duitsch Oost-
Af r i k a gemeld, dat de .woelingen in het
district Dar-es-S alaam niet bedenke
lijk zijn. Zij blijven tot het zuidelijke go-
deelte van het district beperkt. Hot
schijnt dat de ongeregeldheden uit dweep
zucht ontstaan zijn. De inlanders strijden
onder zwart© vlaggen, met de leus „Water 1
Water 1" d.w.z. toovewater voor uitbrei
ding van den opstand. Dit was in hoofd
zaak de oorzaak der verspreiding van
valsche berichten, als de verwoesting van
Kilwa, do vermoording van den gouver
neur, do vernietiging van het bescher-
mïngsgarnizoen. Ten noorden van des
spoorweg is alles rustig. Mahengo werd op
20 September ontzet, waarbij de tegenstan
der volkomen verslagen werd. Het omvang
rijke gebied van den opstand is geheel
zonder begaanbare wegen, waaruit ver
klaard wordt waarom het dempen der be
weging zoo langzaam geschiedt.
Prinses Pierre Napoléon Bona
parte is plotseling overleden iü
haar hotel „Avenue d'lóna", te Parijs. Bij
haar bevonden zich haar zoon, prins Rol
land en haar kleindochter, prinses Marie.
De „Petit 'Parisicn" heeft uit Tang er
telegrafisch bericht ontvangen, dat do En-
gclscho gezant aldaar steeds sterker aan
dringt op schadeloosstelling; aan de re
geering te Fez zou te kennen gegeven zijn,
dat het antwoord niet langer uitgesteld
mag worden.
De toenadering tusschen Engeland
en_ F r a n k r ij k heeft ook dit verrassen
de gevolg gehad, dat door de Engelsche
admiraliteit besloten is den gedenkdag van
Nelsons dood en den zeeslag bij Tra
falgar op 21 October 1805, officieel
niet t© vieren.
De City heeft zich bij deze practiscbo
toepassing dor hartelijke verstandhouding
tusschen Frankrijk en Engeland willen
aansluiten, door te weigeren gelden be
schikbaar te stellen voor deze feestviering,
in dezelfde week, dat een kleine honderd
leden van den gemeenteraad van Parijs
naar Londen zullen komen als gasten der
Poorterij, en ook door den Koning in zijn
paleis ontvangen zullen worden.
Bij de aanvullingsvorkiozing
te Barkstono is de liberaal AndrewB ge
kozen met 4376 stemmen. De conservatief
Lane Fox verkreeg 4143 stemmen.
Bij do laatste twee verkiezingon werd
een conservatief zonder tegenstand geko
zen. Do uitslag is een zware slag voor de
Regeering.
Admiraal Noël is met zijn staf en
zijn commandeerende officieren door den
Mikado ontvangen. Daarna had oen .-de
jeuner ten paleizo plaats, waaraaD prins
Arizoegawa, dc oude staatslieden cn de
ministers deelnamen. De Mikado dronk
op koning Eduard, waarbij prins Arisoega-
wa de redo in het Engclsch vertaalde.
Admiraal Noël bracht ©en heildronk uit
op den Mikado.
Do vorst hoeft het Sjiba-paleis te To
kio ter beschikking van den Engelscbeu
admiraal gesteld.
Do „Daily Telegraph" verneemt, dat
men te 8 t.-P otersburg reeds druk
bezig is aan het inrichten van het Doo-
magobouw. Een tentoonstelling van
historischo schilderijen, die in het Taun-
sche paleis plaats vond, is gesloten cn men
is begonnen daar een groot amphitheater
met 550 zetels aan te brengen. Do inrich
ting zal 100,000 roebels kosten.
De onthullingen van ile „Mn.'
Uit Parijs en uit Londen is, zooals men
weet, een officieuze tegenspraak gegeven
van de „onthullingen", geschied zeer
waarschijnlijk op aandringen van de Duit-
Dche pers, welke bevreemding on ongerust
heid uitsprak.
D© Fransche tegenspraak was zoo gere
serveerd mogelijk. De „mcdedeelingen in
de Parijsche bladan", waarin „sprake
van zekeren „ministerraad" (van do ont
hullingen zelf wordt niet gerept) zijn „on
juist".
Hot Engelsche démenti echter was aan
merkelijk preciezer.
Mag men het daarop slaande Router-be-
richt gelooven, dan heeft de Britscho re
geering een mededecling gedaan aan de
Regeering te Berlijn, „dat do kwestie van
een Britschen bijstand aan Frankrijk zich
nooit heeft voorgedaan; dat Frankrijk
nooit om bijstand gevraagd en dat Bri
tannic dien nooit aangeboden heeft."
Aannemelijk is, dat dit bericht werkelijk
als officieus moet worden beschouwd. Een
bevestiging van die meening ziet men io
de toevoeging, dat er geen officieel commu
niqué zal verschijnen. Ook die is weder
zeer voorzichtig gestold. Reuter beeft het
„in Britsche regeeringskringen vernomen".
D© slotsom ia dus, dat cr geen nadoêe
officieel© of officieuze mededeeling in de
ze zaak zal worden gedaan. Men moet het
maar hiermede doen. Durft de Regeering
niet zeggen wat er omgegaan isl Of wil
men eenvoudig niet te groote waarde hech
ten aan do verhalen van een Parijsch dag
blad!
In de Fransche pers wordt zeer verdeeld
over de Parijsche tegenspraak gesproken.
Do „Matin" zelf verklaart do juistheid
van eiken regel, dien het blad over den mi
nisterraad van 6 Juli jL schreef, volkomen
vol to houden. Hot blad beroept zich dan
op de getuigenis van Jaurès en de „Petit
République" cn zegt, dat de nota van
Havas geen tegenspraak is, maar slechts
een vriendelijkheid tegenover Duitsch-
land.
De „Echo de Paris" daarentegen vindt
in do nota de bevestiging van Delcassé's
ontkenning in den „Figaro", doch houdt
zijn bewering vol, dat Duitschland door
middel van de Italiaansehe regeering en
deze door middel van den Franschen ge
zant to Rome Frankrijk hoeft doen weten,
dat een ultimatum van Frankrijk aan den
Sultan van Marokko een oorlogsverkla
ring aan Duitschland beteekende. De
„Echo" gaat daarbij weder hevig te keer
tegen Duitschland.
Jaurès drijft in zijn „Humanitó" den
spot met d© nota cn schrijft:
D© nota behoort wol niet tot het proto
col van den ministerraad van gisteren,
maar zij stamt toch klaarblijkelijk van do
Regeering. Dat is een gedane zaak en liet
gaat niet aan, den inhoud ook maar in het
minst in twijfel te trekken. Offioieel is cr
niets gebeurd, officieel was de vergadering
van den ministerraad, die aan hot ontslag
van Delcassé voorafging, zonder eenige bo-
teekenis. Officieel beeft Delcassé niet van
Engeland en do door dit land bcloofdo
hulp gesproken en officieel was de toe
stand, die door zijn onvrijwillig aftreden
werd opgelost, wellicht niet ernstig. Daar
de diplomatie nu eenmaal van tijd tot tijd
zulk soort waarheden noodig heeft, zullen
we het er maar bij laten. En wanneer do
Duitsche regeering bij Frankrijk of Enge
land op nadere opheldering aandringt., zou
ze een groot© fout begaan. Want Frankrijk
dat schitterende bewijzen van zijn vrede
lievendheid heeft gegeven, heeft zeker
het recht, indicidenten, die het door zijn
wijsheid uit den weg heeft geruimd, zoodra
het er kennis van droeg als niet bestaand
te beschouwen, en indicidenten, dio in
Frankrijks oogen niet bestaan, kunnen ook
in Engelands oogen niet bestaan. Maar
niettegenstaande deze logica der diploma
tie blijft dojJ^rrJSriykhoid bestaan en is bet
de plicht van allS intellectueole krachten in
DnitechlancT, Engeland en Frankrijk om
over deze werkelijkheid beschouwingen to
houden. Do nota's van „Havas" kunnen op
diplomatiek gebied de debatten sluiten
(en het is inderdaad te wenschen, dat deze
geheelo internationalo polemiek achterwege
kon bliiven,) maar het recht om te herinne
ren en vooruit te zien, blijft don volkeren
open.
D© „Köln. Ztg." merkt op, naar aanlei
ding van Havas' nota, „dat deze matte en
Laiume verklaring veeleer geschikt is, de
verdenking, dat do bladen, zij 't niet in do
woorden, tooh in do zaak zelve de waarheid
gezegd hebben, te versterken, dan te ver
zwakken."
In een particulier telegram in de „N. R.
0." uit Berlijn lezen wij o. m. nog het
volgende
Toen Dolcassé ten slotte gevallen was cn
Rouvier zijn voornemen bekond gemaakt
had, over Marokko mot Duitschland in
overleg te treden, deed laatstleden Juni
Lansdowne, do Engelsche minister van bui-
tenlandsoho zaken, den Duitschen gezant,
Wolff Mottemich, do vertrouwelijko modc-
deeling, dat een Franseh-Engelsch bondge
nootschap om ^elkaar te stounon in geval
van oorlog, nooit een onderwerp van over
weging voor do Engelsche regeering lia-d
uitgemaakt. Deze vertrouwelijko mededee
ling heeft verleden Dinso .g do ambtelijk©
plaatsvervanger aan het ministerie van
buitenlandsclio zaken van Lansdowne, dio
zelf afwezig was, tegenover denzelfden
Duitschen gezant herhaald, cn naar het
heet-, knoopte hij aan die mededeeling den
wonsoh vast, dat de Duitsche regeering nu
in het openhaar en in officieclon vorm haar
bevrediging to kennen zou geven over deze
verklaringen van Engelscho zijde. Volgens
de Duitecko opvatting is deze wonsck van
Engeland niet wel to rechtvaardigen. Do
Duitscho regeering kan een vortrouwelijkc
mededeeling van dc Engelsche regeering
niot tot voorwerp een er openbare officieeio
kennisgeving van haarzelf maken, wanneer
de Engelsohe regeering er voor past in hot
openbaar voor haar eigen mededeeling of
ficieel op te komen. Hiernaar is de waarde
af to meten van hot démonti, dat Reuter's
buroau uitgaf betroffondo de onthullingen
van do „Matin".
All j Berlijnscho bladen Btcmmen daarin
met elkaar overeen, dat het démenti van
Reuter volstrekt ge©n vertrouwen verdient.
Dj „Freisinnigc Zcitung" wil er slechte de
gevolgtrekking uit maken, „dat Engeland
wollioht voorzichtig genoeg is geweest, geen
verplichtingen op zich te nemen, waarvoor
later het bewijs zou kunnen worden gele
verd". Do ministerieelo „Norddeutsdio
Allgemoine" drukt het démenti van Reuter
ai zondor or een lettergreep als eigen op
merking aan too to voegen.
Do „Vossischo Ztg." deelt opvattingen
medo uit betrouwbare Londonscho kringen,
volgens welko de toezegging van ge wapen,
den steun aan Frankrijk van koniug Edu
ard uitgegaan zou zijn, wat ook de con
servatieve „Roichsbote" kalmweg neerzet.
Zoo staat ook het hoofdartikel van do
„Krouzzcdtung", ondanks allo logenstraf
fing, o»p hot standpunt dat do onthullingen
in den grond juist zijn, en dat Duitschland
zk vertrouwd moet maken mot do gedach
te, dat het mogelijk eenmaal tegen beido
groote mogendheden van het Westen ten
strijdo zal hebben to trekken, als or audero
mannen aan het hoofd van Frankrijk komen
t© staan, dio minder zwarigheden maken
dan thans Rouvier.
Do zeer invloedrijke „Schlosischc Ztg."
houdt als onloochenbaar staande, dat er
tijdens het conflict omtrent Marokko ge
heime Engelscho invloeden in het spel zijn
geweest. Koning Eduard heeft in eigen
persoon tegenover president Loubet Del-
oassó aangeduid als een persona grata
voor Engeland. Engelsche hofkringen, dio
o.a. achter do anti-Duitscho „National Ro-
vicw"stoan cn dio onmiddellijko betrekkin
gen onderhouden tot in het Kabinet des
Konings en van koningin Alexandra, heb
ben nooit verb rgen dal. zij met allo midde
len zouden trachten naar ccn deemocdiging
van Duitsrilland.
Hoo hoogst ernstig in den voorzomer do
toestand werd ingezien, blijkt uit een
modedccling, dio do „Neu© Zuerchor Ztg."
„van volstrekt betrouwbare zijde" heeft
ontvangen, dat n.l. in het laatst van Mei
do offioieren dor regimenten, die in Elzaa-
Lotharingen liggen, het strenge bevel kre
gen, op het eerste bevel hun vrouwen en'
kindoren in zes uren over do grens nnar
Zwitsorland of over den Rijn weg to stu
ren.
Voorts wordt van ander o zijde beweerd,
dat in den laatsten tijd van Delcassé's mi
nisterschap van Fnansoho zijdo, zelfs in
België, fel tegen Duitschland werd gestookt,
maar koning Leopold zou zich niot alleen
nergens mee hebben ingelaten, maar hij
moet zooveel doenlijk getracht hebben, ook
aan hot hof te Londen zijn invloed to laten
gelden in vredelievend ?n en voor Duitsch
land gunstigeo zin.
Het einde van den Russisch-iapanscben nering.
Zooals Reuter uit Washington seint,
zijn do handteckeningen van don Tsaar on
van den Mikado Zaterdagmorgen op dp
vredesverdragen geplaatst.
De oorlog in Oost-Aziö, welke iets moer
dan oen cn twintig maanden heeft go-
du und, is dus nu officieel geëindigd.
Welke wijzigingen deze oorlog heeft go.
bracht in do pohuoko verhoudingen cn op
do wereldkaart, kon mon rocda overzien,
maar juist te schatten is het verlies aan
mcnschcnlcvcus, gold cn goed Diet.
Zijn do inlichtingen juist, dan zou do
uitwisBclinj der ratificaties van het vtr©-
desverdrag ongeveer als volgt in zijn werk
zijn gegaan:
Dc Japanschc gezant te Washington,
Tökahira, zou aan het Amerikaansche de
partement van Staat modedccling doen,
dat keizer Moetsoehiio het verdrag to To
kio heeft ondcrtcokcnd.
Het Departement van Staat brengt do
ontvangen modedccling ter kennis van dcu
Amcrikaanechcn gezant to St.-Potersburg,
welke laatste zich in verbinding stelt mot
bet Russischo Departement van Buiton-
landsche Zaken.
Hierop ontvangt do Russischo gezant te
Parijs do kennisgeving, dat Tsaar Nico-
laas zijn exemplaar van het vredesvordnag
onderteekend heeft. Do gezant gaat naar
het Departement van Buitenlandsclio
Zaken, brengt daar do heuglijke tijding,
cn vanwogo het Departement zou den
Franschen gezant to Tokio worden opge
dragen dc tijding 1© gaan bekend maken
aan het Japanschc Departement van Bui
tenlandsclio Zaken.
■Doch hoe dit zij, nogmaals: het is weder
vrede op aarde, altijd wanneer men ko
loniale expedities buiten rekening laat.
op HUIZEE en LA88B,
op voordoellge voorwaarden, bü
J. P. VERGOUWEN,
Pieterskerkatraat 4,
(over de Doopsgezinde Kerk).
3147 10
Is hoofdzakelijk een op bijzóndere
wljzo vervaardigd Kinapreparaat
met bijvoeging van planten-ex-
tracton. Het herstelt in korten
tijd liet uitvallen der baren, ver
drijft baarroos en geeft een prach-
tigen haargroei, 8ucces zeker, per
flacon 85 Cts., franco per post 1 Gld.
FEDORA'S
Dépflateur, ver
nietigt onmiddellijk
het overtollige haar
op aangezicht, han-
den, enz., onscha
delijk zelfs voor de teerste huid. Franco
tending na ontvangst van ƒ1.35.
8415 27 I.Ell>E5ï.
VERÜURIiSG van Brandkastjes ter bewaring
van Geldswaarden.
3C70 20
Goedkoopste en gerieflijkste Reisgelegenheid,
Van LEIDEN naar 1ste KI. 2de KI.
OEGSTGEEST 15 Cents. I2i Cent.
SASSENHEIM 25 224
LISSE, HILLEG0M, BENNEBROEK,
HEEMSTEDE of HAARLEM 30 25
Couponboekjes, verkrijgbaar gesteld bij de Goederen-
Agenten, geven voor korte affetanden veel besparing. 8874 20
creyghton's
Aalmarkt 25, LEIDEN.
3019 30
De beste, soliedste en goed
koopste Biljarten. Ook zeeiï
goede gebruikte zyn steeds
voorradig bij 8123 10
Biljart fa br. te Gouda.
Te koop aangeboden tegen
voordeelige voorwaarden:
onderscheiden perceelcn
Bouwterrein nan de Prinsen
straat en IiUsthoflaan. Inlich
tingen geelt B. J. IIIJTjB-
MAN Dz., Agent Naanii. Ven
nootschap „Nationaal Grond
bezit", Heerengracht IO,
Telef. Interc. 590. 3428 12
DRAISPTA -vam-
VALKENBURG'S
741 36
8183 30
