HMiGSSI H. VAN KUM8URGH,
Tafelzilver en Schepwerk in étui.
ARMENZORG.
LeidsGhs Ïarkenssiagers-Vereeniging.
E. 0. TERBÖRGH,
„Ge Stad Maastricht",
Goedkoopst Sigarenmagazijn Union.
No. 13956.
LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 23 AUGUSTUS. - TWEEDE BLAD.
Anno 1905.
PERSOVERZICHT.
TETHJÜR:
^Leerboeken, Atlassen, etc.
Ereesiraat 156.
P. J. VAN BREDA VRIESMAN.
FBLSAAL LEIHEÜ s
Depot: W. C. DE LA COURT,
VoSdoen aan hoogste eischen.
Haarlemmerstraat 130,
Verllchtings- en
Versierings-artikelen.
Opgericht
1822.
u
RODBAüD. Leiden.
Beolame-Opruiming.
Donkersteeg 16, Leiden.
Hervatting der Privaatlessen
Marechaussee.
In „De V o 1 k b b o de", het orgaan vail
de Friesch christelijk-historisehen, spreekt
ds. Wagenaar, te Leeuwarden, er zijn inge
nomenheid over uit, dat mr. Goeman Bor-
gesius in het nieuwe Kabinet geen
plaats inneemt, en dat de benoemde minis
ters niet in de eerste plaats politieke groot
heden zijn volgens den maatstaf yan ons
huidig partijwezen.
In de omstandigheid, dat do S.-D. A.-P.
zich ongetwijfeld als oppositie-partij zal
ontpoppen, vindt de schrijver aanleiding,
om als zijn vermoeden uit te spreken, dat
het ministerie, eerder met de 48 dan met
do 7 stemmen in do oppositie rekening zal
houden en derhalve aan beginselvastheid
groot© matigheid zal moeten paren, wil het
niet aldoor het Damocles-zwaard boven zijn
hoofd ontbloot zien.
En dan gaat de schrijver voort:
„Het i6 natuurlijk mogelijk, dat het radi
cale element in hot heterogene kabinet het
overwicht verkrijgt.
Daarin zou dan de oppositie van de rech
terzijde een gemotiveerde aanleiding vin
den, om een scherpe stelling in to nemen.
Dientengevolge zou het ministerie over
geleverd worden aan de genade of ongena-
de der sociaal-democraten, die, meesters in
de tactiek als zo doorgaans zijn, zeker de
gelegenheid niet onbenutfcigd voorbij zou
den laten gaan, om hun hulp duur te laten
betalen.
Doch voor een deel zal dit van de rech
terzijde zelf afhangen.
Wil deze de liberale politiek opdrijven
naar den radicalen kant door een scherp
afgeteekende oppositie, dan zal het minis
terie, om aan to blijven, wel meermalen
dön steun van de socialisten mcetcn zoe
ken. Uit een partij-oogpunt Beschouwd, is
dit voor de coalitie dan ook het meest ver
kieslijke standpunt, dat zij tegenover hot
ministerie innemen kan. Wij zullen dan tot
op zekere hoogte zien gebeuren, wat de
coalitie-pers heeft geprofeteerd in de ver
kiezingsdagen, dat de zweep van Troelstra
het ministerie voortdrijft in oen radicaal
spoor.
De coalitie kan dan haar beurt afwach
ten en revanche nemen. Want het lij<au geen
twijfel, of de meerderheid van ons volk zal
zeer spoedig een radicaal bewind moe zijn.
De coalitie kan <lan het heldenstuk ver
richten door den staf des drijvers te bre
ken.
Politiek dus de eenig juiste gedragslijn.
Het blijft echter de vraag of 's lands be
lang er. mee gediend wordt.
Reeds het optreden van dit kabinet, waar
in mr. Yan Raalte en mr. Rink, die in '94
voor Tak koos, zitting hebben, is een
vrucht van het streven, om do coalitie in
den vorm, waarin ze als partij-eenheid op
trad, te bestendigen.
Men heeft vóór de verkiezingen steeds met
het roode gevaar geschermd. Men heeft,
toen het ministerie «de nederlaag leed, ons
verweten, dat wij het land overleverden
aan de socialisten. Men is gaan spreken
van een liberalistisch-socialistische ooalitie.
En toen de liberale partij de medewerking
der rechterzijde vroeg, om den invloed der
socialisten te neutraliseeren, heeft men deze
geweigerd. Men beeft gezegd: Nu zult gij
van de genade dor socialisten afhangen.
Men heeft zelfs niet gedoogd, dat een ge
matigd kabinet, desnoods met de beste ele
menten van het aftredenu ministerie er in,
optrad, om gewijzigd den arbeid van uet
kabinet voort te zetten.
Wij begrijpen wel, dat dit zelfverlooche
ning moest kosten met het oog op de
gevoerde verkiezingscampagne. Maar wij
begrijpen niet waarom dit in strijd met het
landsbelang wend geacht.
Doch dit daargelaten, heeft de rechter
zijde thans allerminst het recht het nieuwe
ministerie te verwijten, dat het aan de so
cialisten met handen en voeten gebonden
is.
Want zoo heeft men het van «-ie zijde
gewild.
Zoo gewild, om straks zijn slag te kun
nen slaan.
Politiek is: zaken doen, schreef eon
Roomse li blad. Doch daarmee wordt de uti-
liteitsvlag in top geheschen.
Wij hopen, dat straks, als het koninklijk
woord de richting en «ien omvang der taak,
die dit kabinet zich heeft gesteld, zal heb
ben uitgesproken, do Tweed© Kamer een
politiek van verzoening zal volgen, die de
scherpt© der antithese althans verzacht.
Het land heeft, aJs wij wèl zien, aller
meest behoefte in dit oogenbbk aan een
bewind, dat door onpartijdigheid1 en beza
digdheid den partijstrijd binnen bepaalde
grenzen terugdringt.
Wel wekt het opnemen van eon man als
mr. Rink in dit ministerie het vermoeden,
dat de kiesrecht-kwestio binnen niet al te
langen termijn aan do orde zal komen, doch
het feit, dat opzettelijk zooveel mogelijk
naar een stel ministers gestreefd is, die
geen prikkelende antecedenten bezitten,
doet toch ook de hoop koesteren op een
ernstig streven na: r pacificatie.
Hoe het zij, wij zullen afwachten, welke
plannen dit ministerie bezielt.
Het „Algemeen Ned. E x port-
blad" over het nieuw opgetreden Kabinet
sprekende, uit eenige wenschen:
„Hier te lande is do technische herzie
ning van het gebrekkig tarief van in-
voerreohten en de slordige handels
statistiek een dringende zakeneisch. Blijft
bovendien to wenschen een meer cornmer-
cieelo regeling van ons postwezen (verhoo
ging minimum, id. drukwerk, monsters,
enz.), uitbreiding van den telefoondienst
intercommunaal en internationaal (Parijs,
Londen, directo verbinding Zuid-Duitseh-
land), uibreiding der spoorwegverbindingen
(Twente en Noord-Duitschland), reorgani
satie deT Kamers van Koophandel, waar
door deze financieel onafhankelijker komen
te staan.
Evenzeer de aandacht vragen de ver-
ouderdo wet op het Nederlandschc zeewe
zen, de ontbrekende visscherijwet, bet ont
brekende handelsregister, de losbandigheid
der naamlooze vennootschappen, enz., eQz-
Te veel om in vier jaar aan politiek, van
welke kleur ook, te denken.
Het consulaatwezen, men spreekt veel
al te vriendelijk van reorganisatie, waar
geen organisatie bestaat, moge in dezen
minister van buitenlandsche zaken een man
vinden, die eindelijk de practische scheiding
aanbrengt, waardoor 1ste de noodige han
delsinlichtingen worden verstrekt zonde.*
dat de diplomatie daarin gekend, d i.
eventueel gekrenkt wordt; 2de hono
raire consuls hun ambt meer kunnen waar-
dceren, en 3de de nationale elementen in
den vreemde o. a. door het inrichten van
leeskamers aan de consulaatposteu (aller
eerst overzeesche)1 en kamers voor alge-
meene informatie, plaatselijk en ten opzich
te van Nederland zoowel als de Koloniën,
worden gesteund.
Zien wij de desiderata na, nu rec.l3 meer
..dap een tiental iajren door oü3 bij de be
groeting van ieder nieuw ministère ter
afdoening op den voorgrond geschoven,
dan valt het moeilijk om aan te nemen, dat
ditmaal de ministerieele capaciteiten al
leen in dienst zullen zijn gesteld van het
oeconomische werk, dat het nationale be
lang vordert. Maar het is goed wellicht, ook
ditmaal, daarop de aandacht te vestigen,
alvorens het schip van Staat onder do nieu-
W0 bemanning zee kiest."
„De Controleur" zegt onder het
hoofd: „Onze nieuwe ministers":
Wij hebben er geen oogenblik aan getwij
feld of cr wel een ministerie tot stand ko
men zou. Zóó kunnen do omstandigheden
niet zijn of er kuhnen, naar men begrijpt,
lieden gevonden worden, die zich de eer van
minister te zijn, laten aanleunen. Men weet
nog niet of het aanbod grooter was dan de
vraag. Zeker is het, dat de taak van mr.
Borgesius geen gemakkelijke was, vooral
niet door de hem vijandige adviseurs van
de Koningin, die hem er waarschijnlijk op
alle mogelijke wijze hebben laten inloopen.
Hij moest dus zeer voorzichtig zijn en de
crisis wel een beetje lang laten duren.
Een paar kanttcekeningen thans op het
bekende ministerslijstje. We weten thans,
dat db Koningin zelve als haar wensch uit
gesproken heeft, dat in het nieuwe ministe
rie niemand zou gekozen worden, aan wien
de afgetreden tegenpartij veel aanstoot
zou kunnen nomen. Het is daarom de vraag
of men goed deed (al heeft men aan ver
scheidene deuren tevergeefs aangebeld) den
heer mr. Van Raalte tot minister van Jus
titie voor te dragon. Diezelfde heer Yan
Raalte ging, zij het al na ruggespraak met
zijn geestverwanten, nogal fel tegen bet mi
nisterie te keer. Juist om dergelijke felheid
neemt do heer Borgesius geen zitting in het
ministerie.
Daarbij komt, dat de heer Van Raalte is
Israëliet en geeft misschien reeds daardoor
redenen van ontstemming onder do clubs
der antithese. Men versta ons wel. Niet el
ke Israëliet is dezelfde. Er zijn cr, bij wie
men, cok al sluit men de oogen niet, het
ras niet meer opmerkt. Zóó destijds Gode-
froi, zóó zelfs bij den goeden Karei Har-
togh, wicn zolfs Joodscho ijdelheid vreemd
wa3. Een kwestie van persoonlijkheideen
kwestie van indruk misschien. Maar een
feit is hot: do nieuwo minister van Justitie,
mr. Van Raalte, zal (in Rotterdam zal men
dit nog beter begrijpen) vooral aan de te
genpartij ergernis geven.
Een tweede opmerking betreft mr. Vee-
gens, die een nieuw departement zal gaan
beheeren. Van harte gunnen we hem het
nieuwo ambt. Hij Eeeft in de laatste jaren
zielelecd genoeg gebad. Dat hij geen grif
fier van de Tweedo Kamer gebleven is,
heeft hij jaren lang betreurd; vooral nadat
do Hoogezandters hem den dienst hadden
opgezegd. Hij moest zich toen weer wer
pen in de rechtspraktijk, die in een stad als
Den Haag niet zoo makkelijk te veroveren
valt. Men zag van hem toen nog maar een
paar stuiptrekkingen in „Het Volk",
doch later vond hij het maar beter te zwij
gen, en bleef daardoor de kans open, dat
do Regeering hem voorthielp. Een groot
offer voor dien stillen montagnand, die als
student, waar het maar pas gaf, tooneel-
vertooningen uit revolutionaire tafereclen
op touw zette en steeds met de roode vlag
rondliep, zoodat onze makke constitutie bij
na gevaar liep.
Of hij netjes administrecren zal, want
administreeron schijnt wel de politiek van
de eerste tijden te moeten zijn daaraan
twijfelen we geen oogenblik. Au bas bout
de la table geplaatst, zal hij rustig kunnen
doorwerken. Op het Binnenhof zal men zijn
handschrift het best kunnen lezen en zal,
hetgeen hij zegt mots aan duidelijkheid te
wenschen overlaten. Maar een vakman 1
Ja, waarom een vakman, evenals prof.
Kraus zelf? Waarom niet een man als de
„lange Möller'' in Pruisen, de bekende mi
nister van koophandel, enz., vroeger leer
looier van beroep? Die vraag sluit vanzelf
een bodenking in.
Verder: Wilde mr. Pierson geen minis
ter van financiën zijn? Jammer inderdaad.
Vooral na de door mr. Harte van Tecklen-
burg geleverde proeven, konden wc hier
een hoogst ervaren man als Pior-oa best
gebruiken.
Het best schijnt ons nog do keuzo voor
Buitenlandsche Zaken in den persoon van
jhr. mr. Van Tets, wions plichtgevoel on
wiens minzaamheid hem reeds als student
bemind maaktendeugden, die hem ook in
Berlijn niet verlieten.
Moeilijk zal het werk voor het nieuwe
ministerie zijn. Een meerderheid op het
kantje ai. En Kolkman en Talma en der-
gelijkcn zullen niet stilzitten, noch in noch
buiten hot Binnenhof. Dat mogen de hco-
ren aan de ministorstafel wel bedenken I
Doch wie is het hoofd van het Kabinet?
Of hebben we een romp? Maar als wc des
tijds een ministerie van Fransen van de
Putte oen romp-ministerie noemden, wat
hebben we dan nu?
„De V r ij zi n n i g-D o m o c ra a t", or
gaan van den Vrijzihnig-Dèmocratbchen
Bond, sohrijft:
„Wij verheugen ons over de geboorte van
het nieuwe ministerie, afgescheiden van de
vraag, of wij voor do bevordering meer
bijzonder van ons eigen beginsel c-r bij ge
wonnen hebben. Immers, de teugels van
het bewind zijn overgegaan in handen van
vrijzinnige mannen van erkende bekwaam
heid. Dat geeft, na alles, wat wij de laatste
vier jaren bobben doorgemaakt, een gevoel
van gerustheid.
Of wij voor onze beginselen van dit Kabi
net iets hebben te wachten 7 Dc toekomst
moet het leeron.
Het eerste nieuws zullen wij van de Ko
ningin hooren, wanneer den derden Dins
dag in September dc zitting der Staten-
Genoraal wordt geopend.
Een cabinet d'affaires, een Regeering
zonder politieko klour, zien wij in dit mi
nisterie niet. Er zitten mannon in, die, om
kleurloos te gaan regeeren en bun werk
zaamheid to zoeken op zoogenaamd neu
traal terrein, met heel hun staatkundig ver
leden zouden moeten broken. Het zou daar
op neerkomen, dat zij wat hun het liefst©
is, zouden boderven om hot aannemelijk te
maken voor anderen, die er tegenzin in
hebben. Er is geen reden om dit te ver
wachten.
Hoog gespannen zijn do verwachtingen
echter niet. En de numerieke verhouding
dor partijen in het parlement, èn bot ontbro
ken van de parlementaire leiders in heb
Kabinet, het leidt or too, dat de oogst ons
zal meevallen eer dan teleurstellen.
Do komende vier jaren echter zullen een
tijd zijn van overgang. In dc staatkundige
ontwikkeling van ons volk kunnen wij een
beslissende stap vooruit doen. Of dit go-
sohieden zal, hangt goeddeels ai van de
leiding, wclko het thans opgetreden kabinet
aan den l«x>p der zaken zal geven.
„Do (groene) Amsterdammer"
heeft over het nieuwo ministerie drie op-
merkigen. Het blad zegt:
lo. vinden wij het jammer, dat zich een
6tel van vrijzinnigen bereid heeft ver
klaard «rart V3n partij-ministerie to
vormen, alzoo voorloopig dien door en door
onzuiveion toestand bestendigende, wclko
door de ontbinding der Eersto Kamer is
ontstaan; aangezien een kabinet, gesteund
door een zeer zwakke meerderheid, zelf
samengesteld uit weinig samenhangende
doelen, zulk een schccrvc positie aanvaar
dend, en zich op zulk eon drossen parle
mentairen bodem wagend, in zijn onflcurig
weinig principieel bestaan steeds loerendo
op een Grondwetsherziening aan het eind
van het vierjarig tijdperk mooilijk tot
iets anders kan leiden dan tot een herove
ring vaa het RegeoringsL 4©el door do
nog steeds bijzonder sterke clerioalo partij.
Daarom tweede opmerking is het
moeilijk te begrijpen, waarom geen van 'dc
politieke leiders in het ministerie zijn opge
nomen, want nu is zijn weerstandsvermogen
tot beneden de middelmaat gedaald. Dat
de kerkdijken toeschiet.lijker zouden zijn,
omdat dc voornaamste tegenstand, rs cr r>i«t
in zitten, is ccn praatjo. Het onschuldigste
ministerie wordt- door dc tegenpartij toch
schouw en behandeld het gewrocht
der voormannen.
Do derde opmerking geldt het nieuwe
departement, waarbij bet blad handol,
landbouw en nijverheid ingedeeld ziet- en
dat liet met ingenomenheid begroet.
Dr. Nolens schrijft in do V enlooscho
Courant";
Het Kabi ïct-Kuyper was oen parlemen
tair Kabinet, met een vasten grondslag
onder de voeten in 'do Tweede Kamer en
later, na dc ontbinding der Eerste Knmer,
ook in deze
Het Kabinet-De Meester is van raadsol-
nchtigcn aard en zal op avontuur moeten
leven.
Raadselachtig wat zijn formatie betreft.
Welke zal dc positie van den Kabinetsfor
mateur zijn na het optreden van lwt Minis
terie? Zal hot niet alleen rechtens, maar
ook feitelijk aafhankclijk van dezen zijn?
oen VIUaijc met Tuin, pas nieuw
gebouwd voor eigen gebruik, door
omstandigheden te huur, staande
ln de gomeeute Warmond, mot prach
tig uitzicht, 5 minuten van af spoor
station. J. K. MË1JTL.
Dagelyks te bezichtigen behalve
des Zondags. 1574 10
Voor eene Weduwe P. G., vzor-
den Naaihuizen gezocht, de vrouw
kan goed veretelwerk, en llnnenwork
verrichten. Mevrouw VAN KLEEFF,
Oude Singel 68, geeft gaarno inlich
tingen en haar adres. 1657 9
De leden der bovengenoemde Vereeniging berichten
hunnen geachten Begunstigers dat zij wegens hooge varkens-
prijzen verplicht zijn, hun winkelprijzen te regelen en alzoo
met £0 Cts. per K.G. te verhoogen.
Namens bovenstaande Vereeniging:
1662 22 HET BESTUUR-
ten gebruike aan d© M. B.-S., Gymnasium en andoro inrichtingen van
onderwijs. Voorhanden in den Boek-, Kunst- en Muziekhandel van
Schoolschriften, zwaar blauw omslag en prima
papier, 50 Cts. per dozijn. 1436 16
Haarlemmerstr. Ho. 261.
Telefoonn. 463. 4142 2G
□oezastraat No. 49.
ÉS too:nAI>cK>t-3Iaatssctia;ppij
„BE VOMABtDIWfl».
Uerirek-uren via ALFEN.
Naar AMSTERDAM: v.m. 5.— (Maandag v.m. f.39), n.m.
2 u. Zondags alléén n.m 2.— u.
Naar GOUDA: v.m. 5.30, 8.S5,12.—n.m. 4.45. Zondags:
v.m. 7.— u., n.m. 4.45. Bovendien Vijjdags: n.m. Ü.39
en Zaterdags: n.m. u.
Naar NIEUW VEEN: v.m. 5.— u. (Maandag: v.m. 1.3©),
8.15 (Zaterdag niet) n.m. 2.—, 6.45. Zondags alléén:
2.- u. n.m. 4508 30
DoBik@B*steeg 8.
1592 40
Magazijn
LEIDEN.
G-roote voorraad in:
Lampions. Kaarsen.
Guirlandes. Vctglazen.
Stearineblokjes. Meter
draad. ijzeren Hangers.
Instekers. Ballonhaken.
Serpentines. Confetti,
on vordor alle mogoHJke 1569 24
J. VAN DES. STOK,
LËIDËN.
b\J inschrijving van ongeveer 3247
Rjjnl. Roeden Weiland, tegenover de
buitenplaats „Oud-Wassenaar", onder
Wassenaar, om tot Teel- of Bloem
bollenland te worden aangelegd,
voor den t(jd van 10 jaren, Ingaande
Kerstmis 1905, met bevoegdheid aan
de huurders om reeds den lsten
October met de beworklDg van het
Land een aanvang te maken. De per-
ceelen, genummerd 131, 2\jn dage
lijks te bezichtigen. Inschryvingsbll-
jetten, door den huurder en twee
solide borgen onderteekond, moeten
worden ingeleverd tusschen 1 en O
September 1905 ton Kantore van
Notaris Ju. BRGEKSMIT, to
Wassonaar, alwaar do huurconüitiën
ter inzage liggen en nadere informa-
liën zjjn te bekomen. De Percselen
worden desverJangd aangewezen door
den Heer B. POJLDEB op „Oud-
Wassenaar", die levens de noodige
inlichtingen geeft. 1553 26
NIEUWE MODELLEN. UITGEBREIDE KEUZE.
Atelier voor reparateën en het zetten van Diamant. 1036 45
J2 waarde t 2.50
,2.50
Panatellas
Bougon (oud model)
Sereuo (Imitatie plauteurs,
Cosmopolite (Amerik. model)
Vierkantjes
Accrtado (Amerik. model)
Galilla (recht model)
Amegos (knakmodcl) 77 7777 77
Van al deze merken zijn in hot magazijn losse proeven
te bekomen. 14G 38
24 Augustus.
JEANNETTE WEIJ3
(Einddiploma Conservatorium
der Maatschappij t°t Bevordering der
Toonkunst, afd, Amsterdam, voor
Concertzangeres en Hoofdleeraros in
den Solozang.) 1593 12
Spreekuur: Dinsdags en Vrijdags 12uren.
Wordt gevraagd, omzoospoo-
dig mogelijk in dleost te treden: een
ongehuwd gepasporteerd Mili
tair, van een der bereden Korp
sen. Borgstelling geon veroischto
Brieven aan E. J. STOLTX
Marechaussee, Leeuwarden. 1609
&3ARVESTEEG 2.
Per Liter.
Likeuren 0.45
Jenever 0.70
Brandewijn 0.72
Nieuw Hood„ 0.70
Punch 0.80
Advocaat 0.80
'Jognac 0.90
Boerenjong.^ 0.90
Oude Boll „1.-
Per J
Bessenwijn
Meiwijn
Grenadine
Roode Wijn
Madera
Roode Port
Witte
Vermouth
1052
leBch.
ƒ0.35
„0.46.
0.50
0.50
g 0.50
„0.55
0.60
0.80
„0.80
11
