No. 13905.
LEIDSCH DAGBLAD. ZATERDAG 24 JU All. - TWEEDE BLAD.
PERSOVERZICHT.
FEUILLETON.
Sen Vrouwenlist.
Anno 1905.
In No. 20 zijner „Staatkundige
Brieven" geeft m r. S. van H o u te n,
daartoe aangezocht, zijn meening over de
vraag, of 'do v r ij e liberalen by de
he rstemmingon togenover een aan
hanger van Kuyper een sociaal-democraat
behooren te kiezen.
Hier is r-gt hij te handelen naar
het beginsel, dat men van twee kwaden
aan het kleinste de voorkeur moet geven.
Hierbij moet er niet enkel op gelet worden,
of men in beginsel verder van den sociaal
democraat of.van den Kuyperiaanschen
candidaat af staat, maar moet de vraag
beslissen, wiens verkiezing onder de gege
ven omstandigheden hot grootste kwaad
kan veroorzaken. Juist die omstandigheden
moeten beslist de schaal ten gunste vau
den sociaal-democraat doen overslaan.
Krijgt Kuyper een ook maar geringe meer
derheid, dan blijft zijn wil gedurende de
vier volgende jaren wet, omdat ook de ge
ringste meerderheid der Tweedo Kamer
hem in hot bestuur handhaaft en op niets,
wat die Kamer, zij het ook mot een enkele
stern meerderheid, goedkeurt van hetgeen
Kuyper haar zal gelieven voor te stollen,
ernstige critiek bij de Eerste Kamer zal
geoefend worden. En hij kan een voldoende
meerderheid krijgen, zoodra de liberalen
traag zijn in het steunen van de sociaal-de
mocraten. Wekt deze traagheid ook bij de
sociaal-democraten traagheid in het steu
nen van liberalon van diverse schakeering,
dan krijgt Kuyer zelfs een grooto meerder
heid en is ons land geheel aan hem overge
leverd. Daarom stemme do oppositie van
Van Karnebeek tot Troelstra als één man
tegen Kuyper.
Ik zou (schrijft hij verder) ook stellig
een ander advies op de hier bcliandeldo
hoofdvraag geven, en clan niet alleen ten
aanzien van sociaal-democraten, maar ook
tei- aanzien van vrijz.-democraten en van
Unie-hoeralcn, die voorstanders zijn van
het Unie-rapport over het kiesrechtvraag-
stuk, indien de uitslag der herstemmingen
gevaarlijk kon zijn voor het beginsel van
aitikel 80 en 127 der Grondwet ten aan
zien van het rijks- en gemeentelijk kies
recht. Maar te dezen aanzien ligt men
nog voor meerdere ankers.
Vooreerst zijn de allemaus-kiesrecht-
vrienden in de t-ookomstige Tweede Kamer
stellig even machteloos als zij het in de
tegenwoordige waren. Tegenover hun plan
nen is voorts de Eerste Kamer een af
doende rem, zoolang do democraten de
Provinciale Staten niet zullen hebben om
gezet. Dio tijdsbepaling is, dat weet een
ïede.1, een verschuiving voorgoed. Nu het
blanco-artikel geon opgang heeft gemaakt,
zal zelfs do kiesrecht-agitatie gaandeweg,
door toenemende kennis cn toenemend ge
bruik van de bestaande kieswet, elk ern
stig karakter verliezen; zij is reeds nu
hoofdzakelijk nog een p ar tij wapo»
slechts dient als pretext om personen to
bestrijden of to steunen, die mon om an*le
re redenon toch wil verwijderen of voor
uitschuiven.
Verder sprcolct mr. Van H. over een
ander partij wapen.
Wij liberalen, huldigen godsdienstvrijheid
ia den ruimsten zin en houden ons dus ook
niet op met elkanders meeningen ten aan
zien van geloofszaken. Er bestaat op dit
gebied geenerlei overeenstemming tus9chen
ons. Ik zou lvaast denken, dat ik op het
gebied des gcloofs steeds een enkeling ben
geweest; stellig heb ik altijd zeer weinig
gelijkgezinden onder mijn partijgenootcn
geteld.
Nu is Kuyper er echter mee begonnen een
paar uitingen uit een Duitsch geschrift van
mij van 1888 in de Kamer ter sprake te
brengen en tegen dc liberalen in het al
gemeen uit te spelen.
Dit slechte voorbeeld heeft navolging ge
vonden. Die uitingen worden nu, uit haar
verband gerukt en verwrongen, in het zaur
gebracht togenover eiken liberalen candi
daat. Van een betoog van mij over de mate
van recht en het individu op zijn leven,
Üat tot nevendoel heeft den zelfmoord tc
bestrijden, maakt men üo schandelijke be
tichting, alsof ik zou leeren, dat de ajme
zich maar van kant moet maken. Van een
4)
„Nu," zei hij ten laatst:, „ik zal je te
vreden stelle i. Verohères is een buitenge
woon voorbeeld van do wreedheid van de
Voorzienigheid jegens een braaf man,
zonder familie en zonder protectie. Hij
heeft in den aanvang niet meer vriende
lijkheid ondervonden dan die men een
straathond bewijst. De heer Vcrchères heeft
zichzelf alles geleerd, door zich aan ande
ren te spiegelen, 'door te werken en te
1 zen. Daar hij een gelaat vol uitehukking
had, dacht 1 .j een oogenblik aan het too-
neel. Niemands gevoelens zou hij daardoor
gekwetst hebb- n, hij stoud alleen op do
wereld. Maar hij deecl het niet. Hij verkoos
een plaatsje op het atelier, waar een gra
veur hem werk gaf, wanneer deze hem niet
uitzond om boodschappen en bij met ver
sieben schoenen door de sneeuw moest loo-
pen, boven het leven van kunstenmakers,
wier klatergoud hij bewonderde, als hij er
zichzelf maa. niet mee behoefde toe te ta
kelen. Zijn eerzucht was, zich te onder
richten de graveernaald te doen gaan over
een koperen of stalen plaat. Hoewel hij
maai een aan zichzelf overgelaten kind
was, had hij toch gehoord, ik weet niet
hoe, dat zijn onwaardige vader een be
roemd artist, een graveur van naam was
geweest. De liefde voor de graveernaald
was zijn een g erfdeel, cn t.ah, al heb ik
het nooit gezien, dat de heer Verohères om
scherp, doch overwaar en door mij dan
ook met instemmiüg aangehaald woord
van Schopenhauer tegen het mengen van
God of Goden in wetenschappelijk onder
zoek naar waarheid maakt men ik weet niet
wat vreeselijks, ofschoon juist de ervaring
dezer dagen leert hoe verregaand misbruik
er van Gods naam gemaakt wordt en hot
diepen afkeer en haat zulk misbruik van
Gods naam verdient en verwekt.
Wie ook maar den gcringsten eerbied
heeft voor waarheid en recht, moet be
grijpen, dat mijn uitingen, al waren zij
zoo onjuist, als zij in werkelijkheid juist
zijn, in elk geval slechts personen kunnen
treffen, die er hun instemming mede heb
ben betuigd. Voor zoover mij bekend is dit
met geen der liberale candidaten, die in
herstemming komen, het geval. Van velen
weet ik, met stelligheid, dat zij er niet
mede instemmen en dat onze geestverwant
schap een zuivere politieke overeenstem
ming is ten aanzien van dc groote zaak der
godsdienstvrijheid, die onze richtingen te
zamen in de kritiekstc dagen onzer volks
historie op het Katholicisme en het Calvi
nisme veroverd hebben cn waartegen nu de
coalitie van deze beide duistere machten
reageert. In onze gemeenschappelijke
bestrijding van die reactie, niet in eenige
gemeenschap in geloof of ongeloof, ligt liet
cement van ons bloc tegen Kuyper.
In „Het Volk" schrijft mr. P. J.
Troelstra over de kansen bij do hor-
stemming. Zijn -deneoring is deze:
Ik heb reeds beweerd, dat zoowel do li
beralen als de ohristelijkcn door den
inzet van den verkiezingsstrijd
zo 1 ven gedwongen zijn, bij de herstem
mingen tegen elkander den sociaal
democraat te steunen.
Die inzet was: strijd om de regeermacht
tusschen rechts en links. Wij hielden ons
in dien strijd apart. Daar wij van olke
Rcg. accepteeren, wat ligt in de lijn van den
socialen voortnitgang, zonder echter onze
zelfstandigheid prijs geven, zijn wij
noch een bijwagen van liberalen, noeh
een remtocstel van de clericalen; doch kan
olkc Regecring rekenen op onze medewer
king voor het goede en op onze tegenwer
king van het kwade, dat zij o.i. nastreeft.
Deze vrije, onbevooroordeelde, zelfstan
dige positie is het, dio ons thans bij dc
herstemmingen tc pas komt.
De strijd om de regeermacht tusschen cle-
ricaal on liberaal moet bij deze herstem
mingen worden beslist.
Nu staat het zoo, dat de clericalen waar
schijnlijk 50 zetels zullen behalen, indien
n.l. de ohristelijk-historischcn hen helpen
waar zij de. doorslag geven en indien in
districten, waar 'dc oppositie-partijen bij
eerste stemming samen de meeste stemmen
behaalden, die stemmen thans op den libe
raal vallen
Mogolijk is echter een uitslag, nóg
ongunstiger voor do christelijke partijen.
Mag roon- bijv. mi- Li. V
dan zullen dc christelijk-historischcn in
Kampen den liberaal steunen. Ook ia Lei
den, waar do 294 stemmen op ds. Plug met
de 2-146 op dr. Den Houter een meerder
heid vormen boven de 227C, 191 en 151 dei
oppositie, bestaat veel kans op herkiezing
van den liberaal. Mocht hetzelfde gebeuren
in Sneek cn Sliedrccht, of mochten daar
vele christelijk-historischcn thuis blijven en
vele thuisblijvers op den liberaal stemmen,
dan kan de rcgeeringscoalitio inkrimpen
op 46 zotels Dat is dus h e t. o ng u n s t i g-
s t e geval voor dc Itegeeringspartijen.
Het gunstigste geval voor de li
beralen zou zijn, dat zij in do 32 districten,
waar zij in herstemming zijn, de overwin
ning behaalden. Zij zouden dan 48 zetels
bezet hebben en een cabinet d'a f-
f a i r e s, een Regecring tot afdoening 'der
aanhangige sociale wetsontwerpen, kunnen
vormen Die 48 zetels kunnon zij echter al
leen halen, als de ohristelijken hen daarbij
helpen tegen do sociaal-democraten. De
christelijken hebben het in hun macht, te
zorgen ,dat de liberalen in geen geval
meer 'dan *15 zetels krijgen. Zij hebben dan
sleohts in do 3 districten Amsterdam III,
Zaandam en Leeuwarden thuis te b 1 ij-
v c n of voor zoover onder hen althans
voor het maatschappelijk streven
zijn vader treurde, ik hel» ook nooit ge
hoord, dat hij kwaad van hem sprak*.
„Misschien," viel Marcello hem in de
rede „zou hij minder verdraagzaam, min
der teeder geweest zijn, als hij hom per
soonlijk gekend had? Men is verdraag
zaam voor de afwezigen..."
„Ik ga voort. Op rijpen leeftijd heeft
i-ij, die nooit bemind werd, de liefde lee
ren kennen. Een degelijke vrouw stemde
er in toe, zijn duister lot te 'deelen. Zij
was zijner waardig, misschien niet wat
het verstand aangaat, dat bij hem zeer
ontwikkeld is, al heeft hij nooit een school
bezocht; maar wèl ngar het hart. Zij
moesten werke.i om te kunnen leven.
In de gezinnen der werklieden, waar
geen dronkenschap heerscht, vindt men
treffend veel deujden. Twee kinderen wer
den hun geboren. Om hunnentwil gaf Vcr
chères menige hoop op, die, gerechtvaar
digd of niet, tie artisten over hun weder
waardigheden heen helpen en hen galvani-
seeren... Vcrchères werd i ositief cn be
rekenend, in plaats van den droomer, die
hij was. Hiervoor was een grooter moed
noodig dan zelfs stervensmoed mag hee-
ten. Vcrchères, die hartstoohtelijk zijn
kunst liefhad, moest zich voortaan het ge
not ontzeggen naar het Louvre-muscum te
gaan op Zon- en feestdagen. Hij moest ver
van Parijs, to Couleuvre, gaan wonen, in
dit fabrieksneat, waar hij teekeningen ont
werpt voor vaatwerk cn bordon, en waar
hij koffiekannen, enz. modelleert, om
3000 franken per jaar iverdienen. Je
hebt. mij gevraagd wie Vcrchères was, nu
weet je het."
„Altijd en overal helden van Corneillel"
spark Maroelle op duhbelzinnigen toon.
der sociaal-dem. waardeering is aan dezen
dj voorkeur geven boven een liberaal
don sociaal-democraat tc stemmen. I n
dat geval blijven de ohristelijken ze
ker boven de liberalen, daar zij zeker
46 zetels veroveren. Elke zetel boven de
4 6 veroverd is dan winst, die de kans op
een meer beslist christelijke Regeering
vermeerdert.
De gunstige positie van dc sociaalde
mocraten bij deze herstemming is dus, dat
het juist li u n 3 districten, waar zij tegen
dc liberalen staan, zijn, die kunnen b e-
slisscn over de vraag, welke partijen
de overhand zullen verkrijgen, de vrijziuni.
gc of do chri^ 'ijke. De liberalen zien
dat zeer goed in. Zolfs de oud-liberalen,
hoowcl zij onthouding aanraden bij her
stemming tucaclien een sociaal-democraat
cn een clericaal, zijn meer naar ons toe
gezwenkt. Geen wonder, als men denkt
aan Haarlem, Utrecht, »Sliedreoht, Rotter
dam- ,,D o Nieuw. Courant" zeide
vóór de verkiezingen, dat bij herstem
ming de vraag zou zijnvoor den cleri
caal of onthouding. Thans stelt zij die
kwestie aldus: onthouding of voor
den s o c.-d e m. De Uni liberalen en vrij
zinnig-democraten trekken openlijk cn be
slist partij vóór den soc.-dem. Aan 'deze
zijde werkt dus de opzet van den strijd
consequor.t -door: Zij waren „tegen Kuy
per" en zij blijven „togen Kuyper".
Aau christelijke zijde is ditmaal bij de
meer conservatieve organen een minder
oonsequenlo houding waar te nemen „D e
Nedorlander" raadt aan, de libera
len te steunen tegen do soc.-dem.; „De
Tijd" zegt: in geen geval een sociaal-de
moeraat. Hier wordt dus de leuze „vóór
Kuyper" opgegeven en afgezien van el.o
verdere poging. om de liberalen in de
minderheid te houden. Maar de kiezers
maken dezo zwenking niet zoo gemakke
lijk mede. Het komt hier neer op een poli-
tieken zelfmoord, op een vaandelvluoht,
op een afgaan van da iri_ slagen route, dio
alle tot heden gehoorde strijdleuze van
dio zijde, de gansche „antithese", die al
dt verschrikkingen ccner liberale regee
ring, tot leugen maakt. „Tegen de sociaal
democraten" bcteekent voor de christenen
in dit geval: den strijd tegen een liberale
meerderheid opgever, Kuyper opofferen
aan Borgcsius.
Om dozo roden ben ik van oordeel, dat-
de 9 districten, v rin onzo partij in her.
stemming is, alle zullen gewonnen worden.
Van Sohoterland tot Zaandam, tegen cle
ricaal en liberaal, met behulp van liberaal
cn clericaal. Dez. i ren zullen ons dio
hulp niet vcrleenen om ons, maar uit
eigenbelang, als de vn:i hun standpunt
noodlottige consequentie van den st ijd,
dien zij onder Kuyper's „antithese" een
maal tegai elkaar hebbpn aangebonden er
thans mooten uitvechten.
VSI1UGI UCU yi/juimi». „I Mil U VU
m e" zegt „D c Nede r'la n d c r" omtrent
hetgeen mr. Trodstra schrijft:
Dit is een v_n dio gcwild-onnoozele °t uk-
jee zooals allen mr. oclstra ze kan
schrijven. De schrija r weet toch zeor goed,
dat zijn partij zelve tot de linkerzijde
behoort; dat zo een beheerschcnd element
daarvan vormt; cn dat mede ddórin een
der „verschrikkingen eener liberale Re
gecring" ligt. Hijzelf heeft het in de Ka
mer gezegd: „Een liberale Regeering zal
hier in het vervolg steeds moeten steunen
voor een belangrijk deel op de sociaal-de
mocraten."
Do gewrongenheid van zijn voorstelling
is dan ook zóó kras, dat hij ze in dit eigen
artikel zelf niet volhoudt.
Als do natuurlijkste zaak ter wereld
wordt ondersteld, dat de socialisten in dc
groote reeks herstemmingen, waarbij zo
de beslissing in banden hebben, op de
liberalen zullen stemmen. Ook in de dis
tricten, waar een oud-liberaal 6taat. Zc
worden doodgewoon door de andere link-
scho groepen als „oppositie" over één kam
geschoren. Bij den „inzet van den verkio.
zingsstrijd" staan zo nu weer niot
„apart", maar links. Zelfs de 194 Leid-
sche stenunoi worden aan prof. Van der
Vlugt toegewezen.
Jacques sprong op en zijn bruine oogen
flikkerden van toorn.
„Alweer die uitdrukking! Maar zeg mij
dan toch wat die arme Pierre Corneillc
jo misdaan heeft!"
„Pierre Corneillo heeft mij niets mis
daan, maar hij interesseert mij minder
dan Verchères. Laat ns au overgaan tot
het portret van zijn dochter, als je wilt?"
„Het portret van zijn doohter?" herhaal
de Jacques, „hoe kan je dat eenig belang
inboezemen? Als ik je al bij voorbaat zeg,
■dat ook zij een held. van Comeüle is,
zal je mij wel ontslaan van de moeite over
haar tc sproken. Dat is een familiekwaal
bij de Verchèrrs I Marie-Louise houdt
zielsveel van haar vader, zij bewondert hem
en volgt hem in alles na."
„Ik heb het je wel gezegd," antwoordde
Marcelle, ,,ik kom cr slecht af als je gaat
vergelijken; je denkt tooh al niet heel
gunstig meer over mij, nadat ik mij een
beetje vrij uitliet over mijn vader cn wijn
familieWant onze oncenighcid is coen
begonnen Ik veroorloofd© mij to zeggen,
dat de Dague een modderpoel is, dat ;k
er mij tot stervens toe zal vervelen, dat
d° heer De Crósne er rheumatiek krijgen
zal, dat Rodolphe er beschimmelen zal,
dat dc dichters en zieners met te veel
g.-mak de werkelijkheid d^s levens voorbij
zien, dan dat ik ze op hun tocht de hoogte
in zou kunnen volgen, zonder mij t© voor
zien van een dikken mantel en een vulka
chel!...... Je hebt mij daarover flink op
mijn plaats gezet-; nu begin je met een
dithyrambe op de deugden van Maric-
Louïse... dat is je wraak... ik begrijp, dat
die kinderen van Vcrchères engelen zijn,
en ik... ben een duivelin!"
Aldus zal het dan ook ontwijfelbaar
gaan.
Maar wat dan te zeggen van den loo-
zen streek, om naast zulk oen voorstel
ling t© plaatsen deze andere, dat de socia
listen „apart" staan, mri don strijd tus-
sohen links en rechts r'jts te maken hebben
en daarom door de rechterzijde tegenover
liberalen moeten gesteund vforden.
Neen, mr. Troelstra, dit hengelen naar
onze stemmen zal u niet baten. Wy zullon
u bestrijden, als aan de spits der linker
zijde staande, en wij zullon bovendien in
alle districten, waar het tusschen links
en rechts staat, de liberalen bestrijden,
niet het minst omdat gij hun spitsvoerdcr
zijt en straks een invloedrijk element in
hun bewindvoering zoudt wezen. Gij staat
er niet buiten, maar er midden in.
Het stemmen op u en de uwen laten wij
over aan do liberale partij in verwording,
die u straks noodig zal hebben.
Men merkt aan „De N edor lan dor"
op, dat dezen zomer nog rare dingon
t© beleven zijn.
Onderstel, waart zeker redelijke
kans bestaat, dat de lleohterzijde Sneek,
Sliedrecht cn Kampen behoudt.
Onderstel, wat ten slotte niet abso
luut uitgesloten is dat de linkerzijde allo
overige herstemmingen wint.
Dan zal het staau 49 reolits tegen 51
links, waaronder minstons zes socialisten.
Onderstel, dat dan in I. t linksck Minis
terie optreden de hecren Borgesius, Lely
cn Pierson, die ook in h?t vorig Kabinet
der Linkerzijde zaten.
Dan zal een nieuwe stemming moeton
plaats hebben in Enkhuizen (Borgesius),
Amsterdam II (Loly) on Gorkum (Pier
son). D. w. z. i i de all -zwakste districten
welke links dan zal gewonnen hebben.
Do mogelijkheid is zokcr allerminst af
gesneden, dat duze districten dan weer
rechts uit-vallcMaar da zal het staan
52 rechts, tegen 48 links.
Do pas opgetreden ministens zullen dan
waarsohijnlijk weer hun ontslag indienen.
Zoo kan men dezen zomer nog rare din.
gen beleven.
Aan een fouilleton van „Medicus" in de
„Nieuwe Rotterdainsch© Oou-
rant, getiteld: .,Dc positie van
den geneeskundige in ons le
ger", is het volgende ont-leend:
In verschillende opzichten is do positie
van don officier van gezondheid ongunstig.
In do eerste plaats wel in financieel op
zicht. Oppervlakkig beschouwd, lijkt het
zoo kwaad niet, wanneor men iemand
voorspiegelt con nanvangsalaris van
f 1000, dat in verschillende trapjes op
klimt tot 3000 per jaar, maar wanneer
uwen nagaat, dat dit honorarium is voor
iemand, die wetenschappelijk gevormd zijn
moet en een positie bekleedt, waaraan een
terwijl hij daarbij niet vrij is, om zijn
woonplaats te kiezen en zijn levensstand
aard in te riohten, zooals hem goeddunkt,
dan is dit bedrag toch zeker niet t© hoog
te noemen. Daarbij komt dan nog, dat de
officier van gezondheid niet op jeugdigen
leeftijd kan beginnen met het aanvangs-
traktement en dat de tijd om het maxi
mum to bereiken op 20 jaar gesteld is: do
gemiddelde leeftijd, waarop zij in dienst
treden, is dicht bij do dertig jaar, zoodat
men bij do beoordecling van het trakte
ment moet uitgaan van de vraag of het
voldoende geacht kan worden voor iemand,
die gehuwd is en een gezin moet onderhou
den.
Is op zichzelf beschouwd do bolooning
van den militairen geneesheer niet ruim
te noemen, ook de vergelijking met do
traktementen van andere officieren valt
niet gunstig uit, sedert eenigen tijd gele
den een nieuwe regeling verbetering heeft
gebracht voor hen, maar niet voor hun
medische collega's, waardoor de officieren
der genie doorloopend in betere conditie
zijn gekomen dan de officieren van ge
zondheid, behalve alleen in de hoogore
rongen.
Als zij eenmaal in d© hoogere rangen
aangeland zijn, wordt de traktementsregc-
„Nu vraag ik jc tochl" zei Jacques,
„kan men niet iemands karakter beschrij
ven, zonder een ander te willen kwetsen i
Als jo gezien liadt, zooals ik, twaalf jaar
geleden, boe Marie-Louise cn Laurent hun
vader met hun kleine armpjes kwamen om
helzen, als hij op de bank zat, vóór hot
winkeltje van zijn vrouw, en er na den
maaltijd wachtte op do bel, die hem weer
tot zijn werk zou roepen, zou je er ook
door aangedaan zijn geweest I 't Was of de
tecdere ziel van den vader uitstraalde op
zijn kinderen! Hoe kan je dat nu kwetsen?
Later, toen Marie-Louise en Laurent groot
waren, is die sympathie niet verminderd.
De moeder was er wel eens jaloersoh op,
maar zij beklaagde zich niet. Laurent was
wel een beetje wild zooal3 alle jongelui.
Hij deed wel eens een dwaasheid, maar
dan sprak hij tot Vcrchères, terwijl
hij met neergeslagen oogen vóór hem stond
en zijn pet verlegen in de handen rond
draaide: „Vader, ik heb mij onbehoorlijk
gedragen
„Vertel mij alles", antwoordde zijn va
der.
Dan biechtte Laurent alles op en als zijn
streken al te grof waren geweest, wilde
zijn vader hem niet omhelzen... Dat was de
eenige terechtwijzing, de eenige straf!"...
,,En Maric^Louise was nog braver dan
Laurent, dat hegrijp ik", zeidc Marcello.
„Marie-Louise behoefde nooit vergiffe
nis te vragen."
„Zij had zeker een buitengewone en...
i hoe zal ik het zeggen... zeer hoogstaande
natuur?"
Zij vervolgde, zonder Jacques' antwoord
af te wachten:
„Wel, jc hadt groot gelijk dat jo niet
ling beter, maar die hoogere rangen worden
door slechts weinigen bereikt».
Bij andere diensttakken is do promotie
beter, en zoo gebeurt het herhaaldelijk,
dat de oudere militairo dokters onder het
militaire commando komen van hoofdoffi
cieren, jonger in leeftijd dan zij, ©n die zij
nog als luitenant hebben gekend, toen zij
zelf reeds lang den kapiteinsrang bekleed
den. En al hebben do officieren van ge
zondheid betrekkelijk weinig met dezo mi
litaire commandanten te maken, toch geeft
dit een dienstverhouding, dio voer hen
zeer onaangenaam is.
Ook in hun eigen dienst ondervinden do
ouder© officioron van gezondheid er dik
wijls onaangenaamheden door. Do promo
tie van 2de klasse tot 1st© klasse gaat ge
regeld door. Onverschillig of or promotie
naar hoogere rangen is geweoöt of niot, na
8 jarigen diensttijd wordt de officier van
gezondheid van don rang van lsten luite-
uant in dien van kapitein overgeplaatst en
daardoor heeft men een overgroot aantal
op gelijken rang geplaatsten. Nu zijn or bij
den geneeskundigen dienst plaatsingen van
verschillend karakter, maar voor d© lagere
rangen zijn slechts enkele chefsploatscn )n
kleinere garnizoensst©den beschikbaar,
z cod at het herhaaldelijk gebeuren moet,
dat iemand met een groot aantal dienst
jaren en daaraan evenredigen leeftijd in do
afhankelijke positie van wncht-doend of
ficier terechtkomt en dezclfdo diensten te
verrichten krijgt, dio hem bij zijn in-dion9t-
treding werden opgedragen.
Over het algomeen leveren de overplaat
singen een groote bron van klachten op.
De Staat, klaarblijkelijk overtuigd, dat do-
ze groep van zijn dienaren tc laag bezol-
did wordt, staat toe, dat zij door parti
culiere geneeskundige praktijk hun inko
men trachten te vormcorderen; hij geoft
zelfs enkelen een toeslag door hun don
dienst in d© gevangenissen, dio overigens
niets met het militairo to maken heeft,
met het daaraan verbonden honorarium op
ta dragen. Vandoor, dat overplaatsing
naar een ander garnizoen bijna altijd ge
lijkstaat met een vermindering van dc in
komsten, maar bovendien werken zulke
verhuizingen op allerlei willekeurige tijd
stippen zeer ongunstig op do opvoeding
der kinderen, terwijl er ook in andero op
zichten voel onaangenaamheden aan ver
bonden zijn, wanneer men telkens do aan
geknoopte connecties moet verbeken, r
in een andere plaats van voren af aan te
beginnen. En nu zegge men niet-, dat do
officieren van gezondheid hetzelfde lot
moeten dragen als de gewono officieren
over het algemeen worden zij veel meer
overgeplaatst dan dezen en zij hebben
meer groöd om zich ontevreden te gevoo-
len, omdat hun langduriger, kostbaarder
en moeilijker opleiding hun wel eenigszins
recht geeft, om een betere en meer aange
name positie te verlangen. Dat zij die in
derdaad niet hebben, vuiMaww
Die ontevredenheid blijkt nu, al wordt
ze niet uitgesproken, uit het steeds onvol
tallig zijn van het korps. Al zijn er mis
schien genoeg om den gewonen dienst aan
den gang te houden, voor con oorlogstoe
stand is hot aantal militaire geneeskundi
gen zeker niet voldoende en aan. dien cisch
moet do inrichting van den geneeskundi
gen dienst toch voldoen. Het bestaan van
zulk een incompleet nu kan aan niet meer
dan twee oorzaken worden toegeschreven:
aan onvoldoende toetreding van nieuwo
krachten en aan uittreding van de oudero-
Beide oorzakon zijn aanwezig cn beido be
rusten zij op den zelf don grond: de ontovro-
denheid der officieren van gezondheid
met hun positie. Men raadt hot den jonge
ren af om zich bij het leger tc verbinden,
en zoodra men zelf de gelegenheid heeft,
verlaat men den dienst, om in do burger
maatschappij eon aangenamere en betere
positie te zoeken. Dit laatste nu zal lang
zamerhand meer gaan geschieden dan tot
nog toe het geval was; want de eenige te
gemoetkoming, waardoor in dc laatste ja
ren de omstandigheden van den officier
van gezondheid veranderd zijn, de veran-
doring in do pensioensbcpalingon nl., leidt
cr niet toe, om hen langer aan het logor
verbonden te doen blijvn, maar maakt
graag een beschrijving wou geven van zul
ke romanhelden. Zij vervelen my schrome
lijk... En toch moet ik je nog wat ovor bon
aan den pr; houden... hoewel niet lang
meer."
„Laat hooreu wat jc nog meer weten
wiltl" zuchtte Jacques dc Valigny, wan©
hij had er ook genoeg van.
„Geloof je, dat dat meisje Verolières uit
liefde is getrouwd of was het gedwongen?"
„Dat heeft zo mij natuurlijk niet ver
teld", zei Jn lues op volkomen onverschil
ligen toon.
„Hé, kende je haar alleen maar van
uiterlijk? Heb je nooit met haar gespro
ken? Dat is vreemd 1"
„Marcello", viel Jacques eindelijk uit,
„ik wil jo niet 1' ^ger op al je vnagon
antwoorden, voordat je mij zegt-, waarom
je zooveel belang in die menschen stelt."
„Dat is nogal dndclijk", antwoorddo
Marcello, jdat jij :r je ;oo leveudig en
diepgaand voor interesseertl"
Deze uitval deed Jacques verstommen.
„Zie je", vervolgde Marcello, „ik ben
jaloersch op zoo'n volmaaktheid, want ik
kan niet geloovcn, dat je hart koel gebleven
is tegenover zulk eon sympathiek wezen,
vooral wanneer zij daarbi, mooi, lief en
bekoorlijk is, zooais ik hoordo..."
Wordt vervolgd.)
