N*. T3Ö97 A0. 1905 foze jouraat wordt dagelijks, mei uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nomraer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Notitieboekje voor de verkiezingen der Tweede Kamer. ^TADSZAAL. Offieieele Kennisgeving. Woensdag 14 Jmii. IEIDSCH DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT i Tooi Lelden pel week 8 Orat»i pei 8 maaiden I I f 1.10. Bulten Leiden, pei loopei en waai agenten gevestigd rijn I 1 1.80, Frtnco pei post1.65, PRIJS DER ADVERTENTIËNi Van 10 regels /"LOB. Iedere regel meer /0.17L - Qrootere letters naar plaatsruimte. - Kleine advertentiSn van 30 woorden 40 Oenta contant.; elk tiental woorden meer 10 Oents. - Voor het inoa83eeren wordt/" 0.05 berekend. Voor onze abonné's hebben wij een zeer jndig boekje beschikbaar om aanteeko- GiDgen te maken van den uitslag der a.8. ferkiezingen, naarmate die bekend zullen morden. Dit boekje is voor den prijs van tien jen Is, voor zoover de voorraad strekt, ver krijgbaar aan ons Bureel en op den avond der stemmingen in do Immers, wij verplaatsen voor den uit slag der verkiezingen ons Bureel evenals yéór vier jaren naar de Stadszaal. Daar zal op borden en op andere wijze aan onze 'daar te zamen komende abonné's de uit slag zoo spoedig mogelijk worden meege deeld. Wij noodigen dus onze abonné's aan staanden Vrijdag in de zaal te komen, paar alleen Iicd, die belang stellen in den .uitslag der verkiezingen. van Personen, fin den SV3askerade°stoet voorkomende. Dezo prentbriefkaarten 20 ver schillende soorten zUn op don dag van de Maskerade verkrijgbaar bJJ de Davolgende Firma's en Personen, tegen betaling van 5 Cents. LOUIS H. BECHERER. A. J. BINNENDIJK. C. DE BINK. J. C. C. HENDRICHS. W. J. KAT Jb. B. S. VAN KLOETEN. H. J. J. LA BRÉE Jb. II. LAMBOOY. Wed. J. P. D. LANOEL. H. L. LANCEL. Sigarenmagazijn „De Turf bol". P. H. MASSA. W. MATVELD. J. H. RIENKS. T. SPAARGAREN. C. W. SCHIPPER. H. WALENKAMP. J. W. DE WEKKER. GEORGE VAN DER WERF. WIERDA's Boekhandel. H. G. J. WOLFF. J. G. WIJNBEEK. J. F. VAN WIJNGAARDEN. H. ZIRKZEE. A. M. VAN ZWICHT. Do Burgemeester der gemeente Leiden; Vestigt de aandacht der ingezetenen op flen inhoud van do artt. 67 en 58 der Kies wet, luidende als volgt: Art. 67. Personen, bij wie cn bestuurders van bij- tondoro ondernemingen en instellingen, Waarbij mannen, dio den leeftijd van vijl en twintig jaren hebben boreikt, in dienst betrekking zijn, zijn, voor zoover niet bij algemeenen maatregel vnn bestuur vrijstel ling is verleend, verplicht te zorgen, dat ieder van dezen, dio bevoegd is tot do keuze mede te werken, gedurende ten minste twee Uchtereonvolgende uren tusachen aeht uren des voormiddags en vijf uren des namid dags daartoe gelegenheid vinde. Art. 68. Personen en bestuurders, in het voor gaande artikol bedoeld, zijn voor zoover arbeid wordt verricht in fabrieken of Werkplaatsen, verplicht te zorgen, dat in hot arbeidslokaal en zoo er meerdere ar- beidslokalen zijn, in het grootste.of wel in Joeer dan één arbeidslokaal, gedurende twee werkdagen vóór en op den tot stem- bring bepaalden tijd op een zichtbare wijze Ijs opgehangen een door hem of van hun nentwege onderteekende lijst, de uren, in het voorgaand artikel bedoeld, vermeldca- voor elk afzonderlijk of groepsgewijze bf voor allen gezamenlijk. Set Koninklijk besluit van 24 Mei 1901 (Staatsblad No. 109) tot aanwijzing der Vrijstellingen, bedoeld in art. 67 der Kies wet, luidt als volgt: Ait» i. „Vrijstelling wordt verleend aan de in art-. 57 der Kieswet bedoelde perso- ,,nen en bestuurders van bijzondere instel lingen en ondernomingen ten aanzien van „bij hen in dienstbetrekking zijnde perso den, welke uit hoofde van die dienstbe trekking op don dag der stemming tus- „schen do in vermeld artikel genoemde „tijdstippen nici gedurende twee achter eenvolgende uren vertoeven in do gemeen te, op welker kiezerslijst zij voorkomen. „Art. 2. „Vrijstelling als omschreven in „het voorgaand artikel wordt voorts ver- „lcond aan geneeskundigen, en apothekers „ten aanzien van bij hen in dienstbetrek king zijnde personen, alsmede aan per sonen en bestuurders van bijzondoro in stellingen en ondernemingen ten aanzien „van bij hen in dienstbetrekking zijnde „ziekenverplegers. De Burgemeester voornoemd, DE RIDDER. Leiden, 14 Juni 1905- Leiden, 14 Juni. In de heden alhier gehouden vergade ring der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde is mr. N. de Ridder, burge meester alhier, als lid benoemd. De Ned. mail uit NetL-Indi© wordt hedenavond alhier verwacht. Prof. Melius de Villiers is, naar „De N. Crt." verneemt, voornemens nog in den loopenden academischen cursus, waar schijnlijk begin Juli, zijn inaugureels rede als hoogleeraar in het Zuid-Afrikaansche recht aan de Leidsche universiteit te hou den. Do vice-admiraal Tadema, laatstelijk commandant der zeemacht in Ned.-Indië, ls te Marseille aangekomen on wordt weldra hier te lande verwacht. Om halftlon vertrok gistermorgen het Kon. echtpaar per vierspan van Soestdyk naar Het Loo. De Koningin-Moeder nam een hartelijk af scheid van Haar kinderen op het bordes van het Paleis. De Koningin en de Prins passeerden te kwart over tienen Amorsfoort. H. M. dio or gelukkig welvarend uitzag, droeg een Jicht reistoilet, de Prins was in burgorkleedlng. Reeds lang van to voron had zJoh langs don weg, waarlangs Koniugln en Prins zouden rijden, een groote menigte opgesteld, die hon hartelijk toejuichte. VaD gemeentewege waren aan do uitgangen van Amersfoort vlaggen met oranjewimpels geplaatst tor oere van de vorstelyke personen. Dezen vertoefden een half uur te Hoevelaken bU baron Schlmmelpennlnck van dor Oye en verwisselden er van paarden. Tegen halltwee kwamen de Koningin en de Prins op Het Loo aan. Op de aanbevoling van leeraar in de Engelscho toaJ aan het gymnasium te Schiedam zijn geplaatst de heeren H. J. van de Noorda, te Qorkum, W. de Hoog Az., te Assen, dr. E. Kraisinga, te Win terswijk. Mevr. PauwelsVan Biene is thans zcover van haar ziekte hersteld, dat zij binnen enkelo weken het Burgerziekonhuis t; Amsterdam zal kunnen verlaten. Het hospitaal-kerkschip „De Hoop" is te Lcrwick binnengevallen. Naar „De N. Ort." verneemt, moet het plan bestaan om het 270-jarig bestaan van de Utrechtsohe hoogeschool te vieren door een optocht, voorstellende den zegetocht van keizer Germanicus te Rome in het jaar 17 na Christus' geboorte. Bij beschikking van den Minister van Binnenlandsche Zaken is voor het tijdvak van 13 Juni 1905 tot en met 31 December 1905 benoemd tot assistent voor de gynae cologie aan do rijksuniversiteit te Utreoht, de heer A. Overbosch. (St.-Ct.) Na het bedanken van dr. Callenbach, te Rotter-dam, is tot rector cbr Nederland- sohe Zendingsschool, op te richten door het (NederAandsch Zendelingpgenbotschap en de Utrechtse he Zendingsvereeniging, bo- noemd dr. H. M. van Nes, predikant bij de Ned.-Herv. gemeente te 's-Gravenhage, beroepen te Rotterdam. Naar de „Zutf. Ct." van welingelichte zijde verneemt, zal H. M. de Koningin- Moeder op een nader te bepalen dag een bezoek brengen aan de Landbouwtentoon stelling der G.-O. M. van Landbouw al daar. Gistermorgen is te Meppel overleden de heer K. E. Borger, burgemeester en lid van de Provinciale Staten. De gewone audiënties van den minister van binnenlandsche zaken, van justitie, van marine en Yan koloniën zullen deze week niet plaats hebben. Alkemado. Tegen T. v. vi. V. on C. L., beiden te Roelof aren ds veen woonachtig, is prooes-verbaal opgemaakt wegens het vi8sehen zonder akte. Van het verzoek van P. Oaptein te Nieuwewetering tot overname van twee naar zijn meening tuberculeuze runderen door het Rijk is gebleken, dat een rund aan clinisohe tuberculose lijdende was. Bodegraven. Do rijwiolenhandolaar S., alhier, was in zijn werkplaats bezig met 't probeeren van een motornets, De benzine vloog daarbij in brand, waardoor een bin nenbrand ontstond, die gelukkig met em mers water gebluocht werd. Hillegoin. Voor de verkiezing van 4 raads leden in de vacatures, wegens de periodieke aftreding van de heeren R. A. van der Schoot, J. van Til Rz., G. Veldhuyzen van Zanten Sr. on J. van Waveren Pzn., welke op 27 dezer zal worden gehouden^ kunnon van af 16 Juni a. s. ïysten voor candidaatatelJlng worden verkregen op het Gemeentehuis. Katw^jk-Binnen. Logoment „de Roskam". Woensdagavond 8 uren Centr. Liber. Kiesv. „Volksbelang" Pollt. lezing Mr. A. Levy, uit uit Amsterdam. Koudekerk. Morgen, Donderdag, 15 Juni, des voormiddags te 11 uren, zal er eene openbare raadsvergadering worden gehouden. Sassenheini. Donderdagavond 8 uren In „Het Bruine Paard" Contr. Libor, Kiesv. „Volksbelang". Polit. lezing Mr. A. Levy, uit Amsterdam. Warmond. Door den burgemeester alhier is ter openbare kennis gebracht, dat op Dinsdag 27 Juni a»s. de verkiezing zal plaats hebben van drie leden van den Ge meenteraad wegens perjodieke aftreding van de heeren J. de Vetten, L. P. de Haas en L. J. O. Papót. Formulieren voor de opgaven van can- didaten zijn ter secretarie der Gemeente kosteloos verkrijgbaar van 13 Juni tot e'n met den dag der verkiezing. Prof. Visser en de oaodidaluur Van der Vlugt. Heb voornemen bestond dat prof. mr. W. van der Vlugt in de laatste dagen voor vie verkiezingen in een openbar© vergadering voor -de Leidscho kiezors zou optredon, zooals hij ook elders spreekbeurten op zich had genomen. Het was voor zijn vrienden en voor de „Vrijzinnig Kiesvereeniging" in het bijzonder ook daarom een groote teleurstelling, dat onze afgevaardigd© door een hoewel niob ernstig© ongesteld heid werd verhinderd. Toch wensehte do „Vrijzinnige Kieevereeniging" in het open baar uit te komen en zij vond zijn vriend en geestverwant, prof. mr. A. O. Visser, berei'd in een openbare vergadering met deb.it op te treden. D© groote Stadszaal was tamelijk bezet. De omstandigheid, dat was medegedeeld, dat van anti-revolution- naire zijde geen debat kon worden ge voerd, heeft daartoe wellicht ook bijgedra gen. De Voorzitter, de heer Verhoy van Wijk, opende de vergadering met een korte in leiding, waarin hij de omstandigheden mededeelde, dio tot het optreden van mr. Visser hadden gelord en dat voor het de bat één uur zou worden gegeven. Prof. Visser, mot applaus door de ver gadering ontvangen, begon met zijn leed wezen uit te spreken, prof. Van der Vlugt door ongesteldhd' 1 verhinderd was hier op te treden. Dat was niet enkel een verlies voor Leiden, maar ook voor Rot terdam, Ridderkerk en andere plaatsen, waar de begaafde redenaar zou optreden. Daar geen andere eenigazins mot prof. Van der Vlugt te vergelijken personen zich dozen avond kondon beschikbaar stel len, had Spr., hoowel noodo, 'deze spreek beurt op zioh genomen. Over den persoon van den vrijzinnigen candidaat zal Spr. het niet hebben. Niemand, zelfs zijn fel ste tegenstander, zal durven ontkennen, dat prof. Van 'der Vlugt in do Kamer veel gepresteerd heeft. Hij heeft zioh in het parlement oogenblikkelijk onderscheiden. Geheel Nederland beeft hem bewonderd, hoe hij bij de behandeling van 'de wet op het Hooger Onderwijs de belangen van het land en van Leiden in het bijzonder heeft verdedigd, zooals ook zijn oud-ambtgenoot prof. Van Boneval Faure het heeft ge daan. De laatste is buiten do deur dor Eerste Kamer gezet. Aan do kiezers van Leiden staat het of do Tweede Kamer ook voor Van der Vlugt gesloten zal worden. Dit weet Spr indien gij het mandaat van uw afgevaardigde niet verlengt, dan zal het niet zijn om zijn persoon, maar om zijn richting. Daarom zal Spr trachten duidelijk te maken, waarom wij moeten zijn tegen de huidige Regeering, het kenmerkend onder scheid tussohen de kerkelijke partijen en de liberalen is, dat wij meenen, dat ver mengen van godsdienst met politiek beide en politiek en godsdienst tot groot nadeel strekt. Spr traoht.t© verder aan to toonen, mede uit de geschiedenis, dat de ooalitie tus- schen Katholieken moeilijk to begrijpen en te verklaren is. Altijd poogden de Calvi nisten met de predikanten aan het hoofd de Katholieken to onderdrukken. Dat dit niet gebeurd Ls, hebben de Katholieken te danken aan vrijzinnig denkende mannen als „den grooten Zwijger" en Hugo de Groot. Ouden van dagen herinneren zioh nog wel do April-bewcging, toen do Cal vinisten Thorbeoke ten val brachten, om dat hij do bisschoppelijke hiërarchie had hersteld, wijl hij vrijheid wilde voor heel het Nederlandsche volk. Ten bewijze, dat ook dr. Kuypcr van die meeniDg is ge weest, citeerde do Spr. een paar passages uit „Ons program." Hoe men nu wol kan samengaan? vroeg Spr. Daarvoor moest dienst doen de kren kende leuze die scheiding maakt tussohen Christenen eD „heidenen." Om een derge lijke leuze aan to heffen, moet men zich een aartsengel Michaël uit Vondels „Lu cifer" voelenmensohon mogen dit niet. Nu zelfs geestverwanten van den Minis ter als da Wagenaar verklaard hebben or niet mee in to stemmen en de vrijzinnigen haar tot strijdleuze hebben verheven, zoo als eenmaal onze vaderen den Geuzen naam, heeft dr. Kuyper haar teruggeno men Nu heet liet, dat de liberalen niet Ohristelijk hebben gerogeerd. Spr. be streed dit; geen partij in ons land schaart zich tegen den Christus. Doch indien het zoo ware, waarom heeft deze Regeering zioh dan niet gehaast de kwade invloeden er van te beperken En Spr. toonde, met door dit vierjarig tijdperk na te gaan, dat er niets ia gebleken vaD den Christo- lijken koers. Of zou daarvoor do Drankwet moeten doorgaan, waarvoor Spr. zioh zou de schamen? Komende tot het protectionisme, be greep Spr. niet hoe de antirovolutionnairo partij, die zioh bij voorkeur de partij van het platteland noemt, daar vóór kan zijn. Want hoe men overigens over protectie moge denken, dit staat vast, dat do boeren bevolking er het loodje bij zal leggen, wat zelfs dc katholieke Boerenbond heeft be grepen. Maar de antirevolutionnairon zouden niet voor protectie zijn, indien zo niet gebonden waren nan hel protectionis tisch Noord Brabant en Limburg. Spr. kwam eindelijk i t een besproking der wet op hot Ho ger Onderwijs, die hij karakteriseerde met een uitspraak van mr. Patijn. Dc Hooger-! p lerwijs-wet is de kroon op de doleantie. Komjende tot de on derwijsno veile, gaf hij een schets van ons lager onderwijs ge durende de 19de eeuw, om daaruit te oon- cludeeron, dat do liberalen veel voor hot volksonderwijs gedaan hebben. Deze ondorwijaregeling werd mot narao scherp gearitisoerd. Hot bezwaar dat een deel van het subsidie ten goede zal komen aan de Gereformeerde predikanten deelt spr. niet; wel achtte hij het bedenkelijk, dat do kloosters er door zullen worden be voordeeld. Spr. wil de Katholieke Kerk geen stroobroed in den weg leggen, maar de vermeerdering van beait in de doode hand heeft op den volkswelvaart een na- deoligon invloed. Hot kloostorvraagstuk is niet alleen een godsdienstig, maar ook een eoonomisch vraagstuk. Spr. besprak einde lijk den persoon van den premier, wien hij zuoht tot groot-doen toeschrijft, waaruit zijn reizen naar het buitenland, zijn in mengen in den voor Transvaal noodlottigen vrede met Engeland, zijn ministor-presi dentschap cn zijn weinig eerbied voor de Kroon verklaard worden, waardoor zijn be wind voor ons land en volk een gevaar kan worden, en karakteriseerde ook den persoon van mr. Yan der Vlugt, dien hij ten slotte ook schetste als onderteckcnaar van het bekende manifest en lid van de commissie v..n advieo. Er bestaat volgens hem geen twijfel of in don strijd tegen de coalitie staan do vrij-liberalen schoudor aan schouder met de Unie-liberalen on de vrijzinnig-democra ten Na het kenmerkend onderscheid van Sprekers en "Van der Vlugts fractie met die der andere vrijzinnigen te hebben aange geven, eindigde mr. Visser zijn betoog, dat langdurig werd toegejuicht. Voor het debat gaven zich op do heeren A. van en Berg, dr. A. Pannekock, C. H. Kouw on mevrouw LorentzKaiser. Do heer Van den Berg vroeg welke houding de afgevauidigdo zou aannemen in zake het beginsel der volksweerbaarheid, me vrouw LorentzKaiser hield een warm pleidooi voor Vrouwenkiesrecht, de heer Kouw laakte de houding van do kerkdijken, die vooraf kond doen, dat zij niet zullen dcbattceren, ten einde de volgelingen bui ten deze vergaderingen te houden cn stelde onder applaus der vergadering voor om bij de op Donderdagavond door de antirevolu tionnairon te houden vergadering vooraf te vragen of en op welko wijze debat zal wor den gegeven, om, indien dit niet op een behoorlijke wijze wordt verleend, als pro test gezamenlijk de zaal te verlaten. Alleen dr. Pannekoek voerde principieel debat. Ook hij betreurde hot, dat do heer Van der Vlugt zelf niet hééft kunnen op treden, omdat het nu niet aangaat zeken- schap van zijn mandaat te vragen. Het gaat bij deze verkiezing enkel om de vraag: liberaal of clericaal, de nooden des volks blijven buiten debat. Daarvan was de rede van prof. Visser ook een mooi cn eerlijk beeld. Vriizmniz-dtmocraton en Unie-liber alen. hebbeo nog democratische neigingen, de oud-liberalen 6taan in dit opzicht naast do cloricalen. Teu slotte zullen do sociaal democraten uog steunen de candidalen, die voor algemeen kiesrecht zijn. Indien do heer Van der Vlugt ziju mandaat niet we der ziet vernieuwd, zal dit voor een deel te wijten zijn ruin zijn tegen "'1 voor nlgo- meen kiesrecht. Al de debaters werden ook warm toege juicht, niet bet minst mevrouw Lorentz Kaiser. De heer isscr beantwoordde de verschil lende sprekers. De weerbaarheidsmannen kon hij tevreden stellen, vrouwenkiesrecht word door -o vrouwen zelf niet begeerd cn zij waren er ook nog niet geschikt voor, twee redenen, waarom het gevaarlijk is het toe tc kennen. Indien er een sterke stioomiug levendig wordt om uitbreiding van kiesrecht, zou hot dwaas zijn er zich tegen te kcorcn. Doch hij en ook prof. Van der Vlugt zullen steeds tegen algemeen kiesrecht zijn, als het wordt bedoeld om dc overheersehing te brengen aan één klasse Op het verwijt van den heer Pannekoek, dat Spr. indertijd in geschriften dr. Kuy per tot knevelen van de spoorwegambtena ren zou hebben aangezet, antwoordde Spr dat hij bij dio gelegenheid een kreot heeft doen hoorcu, omdat hij meende, dat toon ton tijde hot gezag zoek was, wat nu door de verklaringen van prof. Troub wordt be ve6tigd. Overigens gelooft hij, dat cJc hou ding der Kamerleden in zako de-zo sta- kingskwestio anders had kunnen y.ijn, in dien niet do partij van Domcla Niouv n- huis bij de staking had geprcdonriueord. Spreker eindigde met oen krachtige op wekking om trouw op een der vrijzionigo candidatoD te stemmen, opdat een zoo groot mogelijk aantal stemmen zal werdeu uitgebracht, waarna wederom luide toe- juichingeu volgden. De voorzitter sloot daarna met een kort woord de vergadering. CeBebes. Do correspondent te Batavia van dc „N. R. O." soint Jjd. 13 Juni: De vijand attakcerde pintoren onzo ves ting Paré-Paré. Do aanval werd mot ge weervuur van do inf•.terio-bezotting en geschutvuur van dé „Assahan" afgeslagen. De vijand had 500 doodon. Onzerzijds wa ren twee gewonden. De kampong Paré- Paré is afgebrand. Het blad teekent hierbij hot volgende aan Omtrent de bezetting van Paré-Paró zijn reeds vroeger uitvoerige bijzonderheden medegedeeld. Reeds dadelijk liep het ge- ruoht, dat Aroe Screang, tweede broeder van den vorst van Sidenreng, ons met 2000 gewapendon van Paré-Paró wilde verdrij ven. Hij zou daarin gesteund worden door Aroo Bola, prins van Wadjo on gunsteling van den vorst van Boni. Daarmede stemde overeen de vlucht van don vorst van Si denreng naar hot. gebergte en hot verlaten van Paré-Paré door de bevolking. Waarschijnlijk met misleidende bedoe lingen veinsde de bevolking overigens ccn gootlo gezindheid cn beloofdo Aroo Malolo aan den resident Brugman alle hulp, ja bewaakte een afdeel ing van 500 man uit do bevolking onze materialen voor hot op bouwen van het kampement. De groote aanval heeft nu Zondag blijk baar plaats gohoü mot voor den vijand ont zettende verliezen, die echter, in ccn tele gram aan hot „Handelsblad" werden opge geven 31 man to bedragen. Bovenstaand telegram zal optimisten, die nog altijd dachten, dat wij alleen mot Boni tc doen hadden, te denken geven. Do „Assahan" is een klein schip van de Indische militaire marine, voerende 10 ka- nonen; commandant is do luitenant tor zee late kl. W. J. G. Umbgrovc. Asaliau. In de „Sumatra Post" kwam oen bericht voor ovor groote droogte In Asahan. De directie der Nieuwe Asahan-Tabak Maatschap pij ontving naar aanloldiDg daarvan oen tele gram van haar boofdadminlstratle in Asahan, luidendo: „Er ia overvloedig rogen gevallen. Gedeeltelijk ls de oogst door hevlgen storm en regen beschadigd. Sodort is het weer gunstiger geworden. Hoowel omtrent don oogst nog niets bepaalds te zeggen valt, Iaat deze zich bevredigend aanzien". Soldijverkooging van het administratieTe kader. Men schrijft uit 's-Gravenhage aan „DeTol.": Op de ontwerp-begrootidg voor hot jaaf 1900 worden, op last van den Minister van Oorlog, golden uitgetrokken ter vei botering van ds soldijen van het administratieve kader, nl. van sommige adjudanten-onderofficier, dé Bergoanten-majooradministrateurendefourlera. Deze regeling houdt verband mot de nood- zakelijkheid om voor deze belangrijke betrek* kingen goede en bekwame titularissen té behouden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1905 | | pagina 1