Een dankbaar inwoner van Leiden.
De ondeeBbaarheid des*
geneeskundige weienschap.
HodennaJitiddag te twee uren hield dr.
N. Ph. Toii'deloo, benoemd hoogleeraar in
«ie ziektekundig© ontleedkunde aan do
XJnivertiboifc alhier, ter aanvaarding van
zijn ambt, eon rode over bovenstaand on
derwerp.
Hert groot auditorium was bij deze gele
genheid door hccren curatoren, professo
ren, doctoren, studenten on verdere belang
stellenden geheel gevuld.
Spr begon met er aan te horinneren,
dat meer en meer wordt ingezien, dat het
gebied der natuurkundige wetenschappen
niet scherp kan worden begrensd. Ook de
vroeger zoo scherp schijnende grenzen tus-
schen het dieren- en plantenrijk blokon niet
te bestaan. De natuur kent geen gapingen;
deze komen alleen voor in onze kennis en
inzichten.
Zoo is ook do geneetkundige wetenschap,
die den mensch tot voorwerp van onder
zoek heeft, van een oorspronkelijk zuiver
klinische wetenschap in den loop der
eeuwen door toenemende splitsing uitge
groeid tot een reeks' van wetenschappen,
samen te vatten in hot verzamohvoord
„geneeskundige wetenschap."
Deze wetenschappen, tot steeds meerdoro
splitsing geneigd, zijn alle meer of min
der verwant met de zooevon genoemde na
tuurwetenschappen, zoodat de vraag rijst,
of zij zich verder onafhankelijk ran elkan
der kunnen ontwikkelen of dat zij, even
als de natuurwetenschappen onderling
door on verbreekbare banden samenhan
gen? Spr. raadpleegde indezen in do eerste
plaats- do geschiedenis der geneeskundige
wetenschap. Hippocrates, die wel een
nauwkeurig klinisch onderzoek van den
riekte eisohte, wilde van anatomio of
physiologie niet weten. In de Aloxandrijn-
scho school nam langzamerhand de wijegee-
rigo richting, die do gen ces kundige weten
schap door bcopiegoling trachtte op te bou
wen, toe.
Over de roi, die de rationalistische (wijs-
gecrigo) en de inductieve beoefening der
geneeskundige wetenschap toekwam, is
eeuwen lang strijd gevoerd, waaraan ecr6t
in de tweede helft dor vorige eeuw een ein-
do kwam door de blijvende zege der induc
tieve methode van onderzook Door Spr.
word nu verder aangetoond waardoor deze
zege verkregen word en in haar waarde
blijvend is.
De voorspelling, dat Virchow haar met
zijn Celle^arpathologie'bevocht (1858) is
volgons Spr. niet van eenzijdigheid vrij te
pleiten. O.a. zijn Morgagni, Biohat en
vooral Rokitansky hecu in dien strijd voor
gegaan.
Do ontleedkunde bleek ovenwol geen on
feilbaar voorbehoedmiddel tegen bespiege
ling, wat bleek uit do frasenleer of de leer
der kwado bloedmenging, waarmede Roki
tansky voor het licht kwam. Do bron van
diens dwaling bewijst, dat do zege der in
ductieve methode niet al<een in do ontwik
keling dor anatomio is te zoeken. De be
hoefte aan verklaring bij gebrek aan do
daarvoor noodigc gegevens deed telkens de
bespiegel onde wijsgeerigo richting weder
zegevieren. Daaraan kon alleen een einde
komen, doordat inductieve verklaringen
tegenover de rationa.ietifcaho geetold wer,
don, wat alleen kon geschieden door een
voldoend aantal' waarnemingen op ana to,
miscli, physiologisch en pathologisch ge
bied, dank zij het onderzoek door dierproe
ven. De gelijktijdige opkomst dér natuur-
co scheikunde gaf daaraan mede een
kraohtigen steun, alsook het toenemend
gebruik van don microscoop. Hoe meer
nauwkeurige waarnemingen, des te krach
tiger deed zich die behoefte daaraan ge-
vodion.
En zonder tc kort te doen aan do on
sterfelijke verdiensten van Virchow, mag
mon niet alleen aan hem de zege op hot ra
tionalisme toeschrijven.
Spr. kwam nu tot dc vraag of dc onder
dooien der geneeskunde, na tot krachtige
en omvangrijke wetenschappen te zijn uit
gegroeid, vender elkanders steun kunnen
miesen of dat ook m de toekomst hun on
derlinge samenwerking noodzakelijk zal
blijken? Om deze vraag be beantwoorden,
ging hij na waar hec toe l'oidt aio een deczor
onderdeden gdieel zelfstandig een gonees-
kundige vraag tracht op te lossen. Hij be
handelde 'daartoe de ontwikkeling der bac
teriologie, waarbij men al te eonzijdig heeft
geloofd, dat het indringen van zékere bac
terie in het lichaam noodzakelijk do daarbij
behoorende infectieziekte moest na zich
sleepen, waarvan hij dc onhoudbaarheid
aantoonde. De natuur blijft echter het juis
te antwoord op eon vraag nooit schuldig;
weJ kunnen wij do vraag onvoldoende stel
len of uit het oog verliezen, dat een proef
nooit iets anders kan bewijzen dan do
mogelijkheid of noodzakelijk-
h e i d van een versohijnsel door een be
paalde oorzaak en onder bepaalde omstan
digheden, zcido Spr. Wio dit niet in het
oog houdt, zal telkens tot do onjuiste slot
som komen, dat de aJgomeeno natuurwet:
„gelijko oorzaken, gelijke gevolgen" in dc
geneeskundige wetenschap niet opgaat.
Gebleken is ook, dat er belangrijke bio
chemische versohi.len zijn tussohen dier
lijk on menschel ijk proteplasma en zelfs-
tussohen dat van mensohen onderling. De
onderzoeker, die langs proef onder vindclij-
ken weg een geneeskundig vertchijneel wil
verklaren, moet evenals eeai wiskundige, uit
de daartoe noodige vergelijkingen do onbe
kenden trachten op to lossen.
Alleen door harmonische samenwerking
van kJinikus, physioloog en patholoog-
anotoom kan men volgens dr. Tendel'oo ver
wachten door 'dierproeven gegevens te ver
zamelen, dio een verklaring van bij den
mensch waargenomen verschijnselen moge
lijk maken. Vulde men in vroeger tijden
het ontbrekende aan door bespiegelingen,
in den jongstcn tijd tracht men zijn onvol
doende kennib soms aan te vullen met dier
proeven, waarvan grovo dwalingen het ge
volg kunnen zijn, hetgeen Spr. duidelijk
maakte biet voorbeelden uit 'de geschiede
nis dor Ion gtube r culose en van den kanker.
Spr. wees verder nog op een andere fout:
hét stollen van de diagnose op statisti
sche gegevens, de z-g. ,,waar6ohijn(lijfeheids-
diognose", die hij een onding noemde.
Beter ie hot vol'gene den boogie or aar zijn
onmacht te erkennen dan door toepassing
van onjuiste methoden van onderzoek den
evenmensch aan gevaar bloot te stollen.
Ook bij het onderzoek naar do beteeko-
nis van een nieuw ziekt©verschijnsel kan
een klinikus niet buiten ziektekundige ont
leedkunde, vooral niet als hij de diepere
beteekenis van zijn waarneming wil peilen.
Na nog te hebben op gom er dat de stu
die der morphclogie een groote opvoeden
de kracht bezit, hot waarnemingsvermogen
scherpt en in do ruimte leert denken, wees
spr. nog op een geneeskundige wetenschap,
die wel is waar een afzonderlijke beoefe
ning eischt, maar door geen onderzoeker
mag worden verwaarloosd, nl.; de geschie
denis van het denken in dc geneeskundige
wetenschap en van cfk vak afzonderlijk.
Men zal daardoor nut kunnen trokken van
de fouten en deugden zijner voorgangers
en tot de erkenning komen, dat ook op 't ge
bied der principieel© fouten niet dikwijls
ie te nieuws onder de zon wordt gevonden.
Blijkt uit het aangevoerde dat de genees
kundige wetenschap zich krachtig is gaan
ontwikkelen sedert haar onderdeelen door
samenwerking de inductieve verklaring
mogelijk maakten, de teekonen, die men
waarneemt wijzen er volgons Spr. op, dat
ook in de toekomst harmonische samenwer
king van haar onderdeden lvet doel zul' zijn,
waarnaar wij hebben tc streven, daar zij
noodzakelijk is voor den gezonden groei
dier wetenschap, die zoo groot is van om
vang cn zoo grootsch in haar ondeelbaar
heid.
In zijn toespraak tot de Curatoren be
tuigde dr. Tendef.oo zijn dank dat men hem
ter benoeming aan H. Al. de Koningin had
voorgedragen voor een leerstoel, eenmaal
ingenomen door zijn te vroeg ontslapen
leermeester en vriend Siegenbeek van Heu-
keiom.
In het bijzonder richtte hij zich tot pi of.
Mac Gifla/vry, met wien hij voortaan
lied aas maar voor korten tijd onder één
dak zal mogen werken, en tot zijn Rotter-
diunsahc vrienden, van wie hij thans geen
afscheid neemt.
Met een hartelijk en opwekkend woord
tot dames en heoren studenten eindigde dr.
Tendoloo zijn rede, die met warmte werd
toegejuicht.
Geuiecutcraad vau Koudck
Voorzitter de heer J. C. van Voortbuy-
sen, burgemeester. Tegenwoordig alle leden.
De vooizitler opent de vergadering, waar
na de notulen der vorige verg iduring wor
den gelezen en goedgekcura.»
Mededccling wordt gedaan o. a. van de
volgende ingekomen stukken
Dankbetuiging van P. Nagtcgaal voor
zijn tijdelijke aanstelling tot onderwijzer
vooi het herhalingaondenvijs.
Brief van Gen. Staten, waarbij de Ge
meen tebegrooting voor 1905 wordt terugge
zonden, met verzoek hierin eenige kleine
wijzigingen aan te brengen. Do wijzigingen
worden aangebracht.
Dc vooizittcr deelt medo dat B. en Ws.
het water van de schoolpomp door een des
kundige hebben doen onderzoekon.
Blijkens het door dezen uitgebracht rap
port, waarvan voorlozing wordt gedaan, is
het als drinkwater ongesohikt te achten.
In verband hiermede hebben B. en Ws.
met den gemcente-opziohtcr nagegaan op
welke wijze nu drinkwater is to verkrijgen.
Dit kan op twee wijzen geschieden, nl.
door hot aanbrengen van een regenput of
door een Nortonpomp. B. en Ws. zouden
het plaatsen van een Nortonpomp verkie
zen en het ie aaarom, dat zij den Rood
verzoeken om een krediet van 200, ten
eindo door een deskundige boringen te
doen geschiedon.
Nadat hieromtrent con langdurige bo-
spreking wordt gehouden, wordt ten slotte
op voorstel van den voorzitter besloten dit
punt tot een volgende vergadering aan te
houden.
Daarna wordt overgegaan tot stemming
ter benoeming van een onderwijzer aan de
openbare lagere school, ten gevolg» van het
aan den heer P. Nagtegaal met ingang van
1 Jan. a. a. als zoodanig verleena eervol
ontslag en waartoe dooi B. en We., in over
leg ovefc den arrondiseemcnts-sohoolopziener
te Woerden, na ingewonnen borioht van het
hoofd der school is opgemaakt do volgende
voordracht (niet alphahetiecID: 1. A. Dijks
man, te Nieuwerkerk a/d IJsel; 2. J. La
tei veer, te Leiden; 3. J. H. v. d'. Vlict> to
Zcgvold.
Bij opening der briefjes blijkt, dat op
den heer A Dijksman zijn uitgebracht 6
stommen en op den heer G. J. B. Corts 1
stem die door B. en Ws. van onwaarde
werd verklaard, zoodat do heer' A. Dijks
man ia benoemd.
Do voorzitter deelt daarna mede, dat de
heer H. van Driel met 30 December a. a
aan de beurt van aftreding i8 als lid der
commissie tot wering van schoolverzuim,
waarom door B. en Ws. wordt ingediend
de volgende aanJboveling: 1. H. van Driel,
2. G. Dorrepaal Az.
Overgaande tot stemming wordt met 6
stemmen benoemd de heer H. van Driel,
de heer G. Dorrepaal Az. verkreeg 1 stem.
Voorts wordt overgegaan tot stemming
ter benoeming van een lid van het Alge
meen Armbestuur ten gcvolgo van de ge
wone aftreding van den heer F. Hoogen-
dam, met 1 Januari 1905.
Bij opening der briefjes blijkt, dat alle
stemmen op den heer Hoogendam warq^
uitgebracht, zoodat deze ig benoemd.
Door don Raad wordt vervolgens met
algomeeno stemmen vastgesteld:
lo. Verordening, regelende do verdeeling
der werkzaamheden tuaschen de Yv.rsckillen-
de ambtenaren van den Burgerlijken
Stana
2o. Verordening, rogelonde de heffing en
invordering van het vergunningsrecht voor
de uitoefening van den kleinhandel in
sterken drank.
(Het vergunningsrecht wordt bepaald
op 12.60 per ƒ60 huurwaarde).
Daarna besluit de vergaaeiing tot het
doen van eenige af- en overschrijvingen op
do begrooting, dienst 1904.
Voorts worclen na langdurige bespreking
eenige wijzigingen aangebracht in de voor
deze gemeente opgemaakte Bouw- en Wo-
ningverordening, in verband met een van
Ged. Staten ontvangen schrijven, met rap
port van den inspecteur van do volksge
zondheid.
Bij do gewone rondvraag wijst de heer
Reynevcld op den slechten toestand van den
weg, waarop de voorzitter den heer R. in
overweging geeft zijn eisten in aczen niet
te hoog te stellen met het oog op het ro-
gcnachtigo weer; op het oogenblik is de
weg overal slecht.
oorts wijst Z.E.A. op den pas gedreven
schouw cn op de onbillijkheid om do on
derhoudsplichtigen opnieuw grind te doen
aanbrengen.
Het doet den voorzitter evenwel genegen
deze bemerking to hooien, waardoor meer
en meer bevestigd wordt, dat de Raad,
door in zijn vorige vergadering tot weg-
verbetering te besluiten, een goed werk ge
daan heeft.
De heer Blonk vraagt inlichtingen betref
fende de brug bij den heer Jac. Oppelaax
en de straatverlichting, die hem door den
voorzitter worden verstrekt.
Ten slotte worden den heer 'Dorrepaal
op diens verzoek nog inlichtingen ver
strekt omtrent de torenklok, waarna men
overgaat in comité-generaal, ter behandeling
van het suppletoir kohier hoofdelijken om
slag voor 1904.
Na heropening der vergadering wordt
het kohier vastgesteld tot een bedrag van
78.76.
Niets meer te behandelen zijnde, en nie
mand meer het woord verlangende, sluit de
voorzitter daarna de vergadering.
Gemeenteraad van Leiderdorp,
in de vergadering van den raad der ge
meente Leiderdorp, die met gebed werd ge
opend, waren met den voorzitter, den heer
G. van dei Valk Bouman, alle leden aan
wezig.
Na lozing en goedkeuring der notulen
werd o. a. mededeeling gecaan van den in
houd van Provinciaal Blad No. 98 van dit
jaar, inzake de Drankwet. Daarna kwam
ter tafel:
lo. Een missive van den directeur-gene
raal der posterijen en telegraphic, waarbij
wordt verzocht te willen meoedcelem, of
in hot gebouw, waarin het telephoookan-
toor geveetigd is, gelegenheid bestaat voor
de plaatsing van een openbare spreekcel,
in verband met een eventueel e aansluiting
aan het interlocal© tc-lephoonnet.
Dc voorzitter zegt, dat dit stuk tc laat
is ontvangen om in do vergadering van B.
en Ws. to worden behanceld, weshalve hij
vooretolt het stuk te stellen in handen van
dat College om advie6, waartoe wordt be-
eloten.
2o. Een verzoek van den heer F. M. van
Deventer, arts alhier, om, voor heb jaar
1905 te worden benoemd tot geneesheer be
last met do vaccinatie.
Wijl het geduronco de laatste jaren de
gewoonte is de beide hier gevestigde ge
neesheer en om de beurt en telkens voor een
jaar met deze werkzaamheden to belasten
en do heer De Bruyno voor 1904 werd aan
gewezen, heeft de voorzitter geen bezwaar
thans reec.fi tot een benoeming over' te gaan
en «telt deze aan de orde.
Bij opening der stombriefjes door de hoe
ren Moraal cn Vorkley, blijkt, dat de heer
Van Deventer met algemeene stemmen is
benoemd.
Vervolgens is aan do orde do verpachting
van het visohwater der gemeente.
Naar aanleiding van hetgeen in de vorige
vergadering daaromtrent word besloten,
hebben B. cn Ws. den heer J. C. Spaarga
ren, tc Oegstgeeet, medegedeeld, dat tot
openbare verpachting zoude worde overge
gaan, tenzij deze zijn bod van ƒ72 verhoog
de tot 100 per jaar.
Blijkens het ter tafel gebnacihte eohrijven
is de heer Spaargaren daartoe bereid en
wordt alsnu, met algemeene stemmen, be
sloten dat water aan hem voor den tijd
van vijf jaren onder de hand te verpach
ten voor een som van 100 per jaar.
Een, even voor den aanvang der verga-
dering, ingekomen verzoek van den heer
H. M. Starrenburg, to Zoeterwouae, dat
do voorzitter mededeelde en waarbij 126
werd geboden, bleef met het oog op do
reeds plaats gehad hebbendo onderhande
lingen met den heer Spaargaren, daarbij
zonder invloed.
Op voorstel van B. en Ws. wordt daarna
vastgesteld
a. een vcroraening, regelende het hef
fen van vergunningsrecht voor do uitoefe
ning van den kleinhandel in sterken drank
b. een verordening op de invordering
van dat recht.
Het vergunningsrecht, zal, evenals vroe
ger, bedragen ƒ12.50 voor elke 50 huur
waarde of gedeelte daarvan.
Bij de behandeling dier verordeningen
werd voorlezing gedaan van een schrijven
van het bestuur der vereeniging „Vergun
ning," Aideeling Leiden en Omstieten, in
zake de berekening van htt vergunning^
recht, o at voor kennisgeving werd aange
nomen.
Daarop wordt besloten tot het doen van
uitgaven uit den post voor onvoorziene
uitgaven dor bogrooting, dienst 1904 en wel
6.86 wegens premie verschuldigd aan de
Rijksverzekeringsbank en ƒ5 voor het aan
schaffen van benooaigdheden voor hot mi
litair onderricht.
De vergadering wordt veranderd in een
mot gesloten deuren.
Na horopening wordt het suppletoir ko
hier van den hoofdelijken omslag, dienst
1904, vastgesteld tot een bedrag van 54.62.
Afanu wordt voorlezing gedaan van een
eolirijven van Gedeputeerde Staten, ten ge
leide van een staat van bedenkingen, ge
maakt door' den Inspecteur van do volks
gezondheid' tegen do vastgestelde bouwver
ordening.
De daaruit voortvloeiende langdurige be
sprekingen zijn oorzaak, dat de zo zaak niet
in één zitting kon afloopen cn daarom
werd de afdoening tot een volgende verga
dering uitgesteld.
By de gebruikelijke rondvraag vroeg nie
mand het woord en sloot de voorzitter, te
ongeveer 9 3/4 uur, de vergadoiing.
RECLAMES,
A 40 Ct. per regel.
12237 57
Wanneer de inwoners van Leiden denken'
dat zij hun dankbaarheid toonen moeten,
talmen zij niet daarmede, wat bewezen
wordt door verklaringen als de volgende,
die van week tot week in dit blad voorko
men.
Do heer J. Ellen, wonende Hooglandscho
Kerkgracht 16, to Leiden, meldt ons: Het
is nu reeds drie jaren dat ik gesukkeld heb
met een nieraandoening. Ik had hierdoor
onophoudelijk veel pijn in den rug, voor
namelijk in het amalle gedeelte daarvan.
Jk had een aanhoudenden aandrang tot
urineeron en was nimmer verlost van een
intens gevoel van vermoeidheid en zwakte.
Veel had ik te lijden van de telkens terug-
keerendo duizelingen en meermalen was ik
gedwongen mijn werk geheel neer te leggen.
Verschillende malen was ik reeds oneer ge
neeskundige behandeling geweeet, doch er
is niets wat mij zooveel goed gedaan heeft
als uw Foster's Rugpijn NLerenpillen, wel
ke mij dadelijk yerlichting gaven en in min
der dan tien dagen was ik geheel genezen.
Ik kan me niet het oogenblik herinneren,
dat ik me zoo wèl gevoelde als thans het
geval is.
Ik, ondargeteekende, verklaart dat het
bovenstaande waar ia en machtig u het pu
bliek te maken op elke wijze, die u goed
dunkt.
Een welbekend geneesheer verklaarde dat
do ziekte der nieren de ergste was aller
ziekten, met uitzondering van tuberculose.
Do reden hiervan is, dat men meestal geen
notitie neemt van verschijnselen der nier
ziekte, of dat deze verschijnselen verward
worden mot andere ziekten, terwijl de nier
ziekte zich meer en meer uitbreidt en zich
onopgemerkt complicaties voordoen totdat
zij zich diep in het gestel ingeworteld heeft.
Let dus op de eerste verschijnselen van-
pijn in de zijde,tneem uw maatregelen nog
heden, want morgen is het misschien te
laat.
Verzeker u, dat men u de eohto Foster's
Rugpijn Nierenpillen geeft, dezelfde, die
de heer Ellen gehad heeft.
Ze zijn te Leiden verkrijgbaar bij de hee-
ren D. W. E. F. DE WAAL, Mato 50; D.
M. KRUISINGA Ezn., Nieuwe Rijn 33 en
REYST «fc KRAK, Sfcoenstraafc 41. Toezen
ding geschiedt franco na ontvangst van
postwissel o. f 1.75 voor één of 10 voor
zes doozen.
Koloniën.
BATAVIA, 12-16 November.
Men schrift aan 0Do Java-Ëode" uit
Bandoeng:
Dezer dagen word alhier den leerlingen van
den oogheelkundigen cnrene het eindexamen
afgenomen. Van de negen comlidaten, die er
aan deelnamen, slaagden or zeven. De geslaag
den zullen nu, tot Inlandsche oogheel
kundigen benoemd, over Java worden
geplaatst en hun werkkring aanvangen. Het
examen werd afgenomen door dr. Weathoff,
in tegenwoordigheid van den eerstaanwezend
officier van gezondheid in de 1ste militaire
aideeling.
Een circnlaire vau den Gonverucur-
Generaal.
De volgendo cicuLairo is Aamens den
Gouverneur-Generaal door een eersten
gouvomementa-socretaris rondgozonden
„Bij de beaprekingen, welko vóór het ver
trek van den gouverneur-generaal tussohen
Zijne Excellentie en den Minister van Ko
loniën zijn gehouden, o.a. over den finan-
cicelen toestand van Ned.-Indië, heelt cJie
staatsman en, naar do meening van don
landvoogd, zéér terecht op den voor
grond gesteld, dat het noodzakelijk, dooh
thans verbroken of althans zeer labiel
evenwichttusochen uitgaven in ruimen
zin en de middelen, waarop gerekend mag
worden, zooveel mogelijk moet worden her
steld.
Als onwrikbare eisch moet derhalve ge
steld worden, dat gestreefd wordt naar
vermeerdering dei middelen en naar be
zuiniging op hetgeen, in ruimen zin geno
men, onder do gewone bestuursuitgaven
valt.
Onder d® maatregelen nu, welke tot
evenbodoelde bezuiniging leiden, behoort,
naar de meening van den Gouverneur-Ge
neraal, in de allereerste plaats, dat met
den meeaten spoed een einde gemaakt
wordt aan den op co meeste bureau's be
ft taan den misstand, dat boven de orga
nieke formatie personeel werkzaam
is gesteld, en dat dooi een rationeel© werk
verdeling en a&ehaffing van overbodig
schrijfwerk, overbodige periodieken, enz.,
er voor gezorgd wordt met het organiek
toegestane personeel te volstaan.
Zijne Excellentie eischt nadrukkelijk,
dat in deze richting naar bezuiniging ge
streefd worde en verlangt mitsdien, dat
binnen drio maanden de "werkzaamheden
bij uw departement en de daarondor res-
sortoerende bureau's in dier voege worden
geregeld, dat de noodige voorstellen kun
nen worden gedaan tot intiekking van bo
ven de formatie werkzaam gesteld perso
neel, dat alsdan op wachtgeld moet worden
gesteld, dan wel binnen de formatie moet
worden herplaatst bij den diensttak, waar
dat personeel tehuis behoort."
BeznlniglngsmaatregeL
De resident van PaJembang had he6;,
vooratel gedaan zes t)jambisohe grootenJ
die in het belang der roet en orde verban
nen moesten worden, Ambon als verblijf
plaats aan te wijzen en ieder een toelage
van vijftien gulden 'e maands toe te log
gen voor levensonderhoud.
Doch de gouverneur-generaal wilde daar.)
nieta van vreten. Z. E. rekende den resi
dent voor, dat de zes grooten dan jaarlijks'
540 zouden kosten, zonder dat het gehfi
eenig nut afwerpt. Op Atjeh had men
da-ar reeds lang ieta anders op gevonden;
d&ér liet men de familie der verbanneii i
hoofden zorgen voor het levensonderhoud t
der bannelingen en dat stelsel had zeefl
goed voldaan, ook waar het indirect de
pacificatie in do hand werkte. Al3 die
milie haai invloed niet had willen aatt-
wenden om de sohuldigen te weerhouden;
van vijandige daden, hetgeen haar in dep'
regel gemakkelijk valt, moet zij tot op zo- j
kere hoogte medeplichtig geacht worderf
en was het niet meer dan billijk, dat zij.
in de lasten deelde. En de resident vanl'
Palembang moest maar zorgen, dat h©fr;
zelfde gebeurde in zijn gewest.
(„Bat. Nbld.")
CIVIEL DEPARTEMENT.
Verleend: Wegens longdurigetf
oienst een jaar verlof naar Europa aan'
den ambtenaar voor Chineesohe zaken]
tijdelijk ter beschikking van den directeur
van justitie, ten einde met werkzaamheden
aan diens departement te worden belast,
L. J. F. Ezerman, met bepaling, dat hi$(
zijn betrekking den lOden November 1904,
zal nederleggen.
Aangewezen: als eerst© plaatsver*
vangende directeur van de Javasche Banfe^,
voor het geval een der direcuuren verhin
derd' mocht zijn zijn function aJs zoodanig
tc vervullen, mr A. H. du Mosch, advo
caat en procurour hij het Hooggereehts-* j
hof van Nederlandsch-Indië, fhn-ns fcweedö
plaatsvervangend directeur;
ala tweede plaatsvervangende Girecteuiy
bij ontstentenis c.f verhindering van mr.
A. H. du Mosch vd. dan wel ^oor het gevol
de beide directeuren tegelijkertijd verhin--
derd" mochten zijn hun functiën als zoo do
nig te vervullen, jhr. A. A. A. Ploos van
Amstel, ohef van het administratiekantoor
Palem en van Amstel t© Batavia.
Bij het Bosch wezen op Java en Madoera.
Op verzoek, wego-s ziekte, eervol uit
zijn betrekking ontslagen, de opziener H,
E. Lammere
MILITAIR DEPARTEMENT.
Ontslagen: op verzoek, wegens on
geschiktheid, eervol en met behoud van
recht op pensioen uit Hirer Majesteita
militairen dienst, de majoor der inf. A. J..
H. W Hanssen.
Eervol als chef van het wapen der inf.,
tevens chef der 2c.e afdeel in g van het dep.
van oorlog in Nod.-Inoië, do gen.-majoor
der inf. jhr J. C. van der v/ïjek, thann
waarnemend civiel en militair gouverneur
van Atjeh on Onderhoorigheden.
Overgeplaatst: bij het snbsistcn-
tenkader te Batavia: de eerste luit. bij het
20ste bat. P H van der Linde, de eerste
luit. bij het 9de bat. L. H. Barkmeijer, de
eerste luit bij het 4de bat. P. van der
Meijden, de eersbo luit. bij het 12de bat. J.
M. van Gils, de eerste luit. bij het 4de de-
potnbat. A. J. P. J. Yogal, de eerste luits,
bij het garnizoonsbat. van Celebes, Meno-
do en Timor H. E. Wempe en H. F. Krol,
de ecrato luit. bij hot garnizoonsbat. der
Weetonafdealing van Borneo J. W. A. Ter-
steego cn de eerste luit. bij het garnizoens-
hat. dor Zuider- cn Oceteraideeling vod
Borneo P. H. C. "toiilcr.
Burgerlijke Stand.
HAARLEMMERMEER Ondertrouwd: H.
Brune en W. G. Groenew»g.
Gehuwd: J. N. van Hasj» en A. Elieeeo.
Bevallen: E. Eggink geb. Jüng D. L. J,
Smit geb- Flipee Z. M. F. de krom geb. D#
Ei om Z. A- G. Kroezen geb. VaoDammeZ.
P. van den Oever geb. Van Woelden D. W.'
van den Kemraer geb. Vervoorn D. T. Heldef
geb. Zeekant 2 Z. C. van Stjjn geb. Van Ruite*
D. G. ran Kyn geb. De Jong Z. A. li.
Yeralnjjs geb. GroenenberglevenL Z. A. Knperus
gob. Duiker Z. J. Baar» geb. Do Rijk levenl. Z.,
Overleden: J. Bliek 4 m. J. de Koter
6 m. A. Oosthoek 81 j. P. A. van Walstga
22 m. W. Combeo 3 j. J. Bakker 2 w. -V
W. A. Nederveld 4 m.
OEGSTGKKST. Gehuwd: J. C. Hegmans on
M. J. van Bommel.
Geboren: Jaoobus Albertus, Z. vnn H, vaa
der Meij en A. P. van Rossum. Elizabeth, D.
van M Binnendijk en D. Itijsdam. Adriauue
Petrus Louia Marie, Z. van M. h. van Wijk en-
F. J. G Vorstenbo9ch. Willem Hendrik Marie,-
Z. van J. G. Flaos on F. J. S. Neliftoen. Pietor-.
nella Jacoba Arendina, D. van J. W. Biöte en J.
M. Habraken. Cornelia, Z. van B. bter en J.
van der Mey. Marg en, D. van J. van der
Schrier on A. E. van Vliet.
Overleden: D. W. Vermeer, 69 geb. met
J. M. Sebftfer. J. R Zitwing. 72 i-, wedr
A. G. Schmitt, Dordrecht. J. Al. ven den Ameeie
26 j. G. Buitenom, 62 j., geh. met P. van
Egmond. D. van der MeereD, 48 j.p geb. met
M. van der Peel, Rotterdam. tL van Leeuwen
2 m. M. van der Meer 11 m. W. ter Wint
80 wed. C. Minnes.
VOORSCHOTEN. Ondertrouwd: J. A.
Boef 25 j. en J. C. Douwea 22 j. P. H. Fluiter
86 j. en K. van Leeuwen 23 j.
Geboren: Bartba, D. van R. C. Huge en B.
"Willemftoe.
VALKENBURG. Geboren: Grietje, D. van
Jacob vau Alfon en Annigje van Klei.
IudeSted.Werklnr. zlju opgenomen!
datum.
dagen.
Volw
para.
Kin
doren.
rt
o
£-i
4 Dec.
Zendag
48
22
70
5
Maandag
66
26
92
6
Dinsdag
63
19
82
7
Weena dag.
71
30
101
8
Deudordag
70
26
96
9
Vrgdag
69
28
97
10
Zaterdag
64
23
87
