Ontbinding der Eerste Kamer.
Hoog spel.
Onder dit opschrift bevat het „Utrecht-
Bche Dagblad het volgende artikel vam
prof, mr. J. de Louter, dat te meer opmer-
kelijk ia wijl de lieer De Louter meermalen
getoond heeft niet te aarzelen zioh ton gun-
ate van het tegenwoordige ministerie in hot
.openbaar te uiten, wanneer daartoe naar
'zijn meening roden bestond.
1 Hot luidt in zijn geheel aldus:
De ,,Staats-Courant'1 van 20 Juli, met
spanning verbeid, bevat gewichtig nieuws.
Een maatregel, door den Grondwetgever
van 1348 ternauwernood on als uiterste red-
middel toegestaan, wordt voor do 1st» maal
jna meer dan een lialvc couw toegepast op
,het grondwettig orgaan, dat meer dan
ecnig ander bestemd is om do continuïteit
onzer staatsinstellingen te handhaven en
te waarborgen. Wat bestemd ia om een ern-
stig conflict tusschen Itegcering on Volks-
vertegenwoordiging, dat alle samenwerking
tot stilstand brengt, bij dreigend gevaar bot
■oplossing te brengen, wordtt hans aangewend
jom een incidenteel vraagstuk van hooger
onderwijs, dat meer dan twintig jaren aan
hangig is, in den zin der oogenblikkelijko
1 mcerdorheid to beslissen. En deze revolu-
tionnaire daad bij uitnemendheid gaat uit
van een kabinet, dat zich bij voorkeur an-
ti-rovolulionair noemt. Voor een oogenblik
gestuit in zijn vaart door den onmisbaren
©n hcilzamon conservatieven factor in ons
staatsrecht, schroomt het niet de Kroon te
9* viseeren daaraan dc hand te slaan, in
plaaU van do geloidelijko ontwikkeling der
volksovertuiging af tc wachten cn wanneer
idezc ook do Eerste Kamer heeft doordron-
i gen, zijn voorstellen opnieuw aan een rus
tig onderzoek te onderworpen.
Wie zich een oogenblik gevleid had met de
cchoone hoop, dat dc waarschuwende stem
dei Allerhoogste beslissing dit vermetel be
drijf zou hebben voorkomen, is teleurgesteld.
'Als do Voorzienigheid, die de lotgevallen
der men8chcn leidt, maar ben geenszins al
tijd tegenhoudt op den weg, dio hen ten
'vea-dervo voert, zoo troont do constitutioncelo
Vorst onzer dagen boven do worsteling der
[politieke partijen en laat baar begaan om
hot lot tc ondervinden, dat zij door eigen
schuld zich hebben berokkend, liet past niet
in het geheim van het koninklijk kabinet
door to dringen en en do vraag te stellen,
veel min te beantwoorden, wat een weigo-
Ting »ou hebben vermocht. De Regeering al
leen draagt dc verantwoordelijkheid voor
een daad zonder weerga in onze parlemen
taire geschiedenis. Dc natie bcoordcele in
hoeverre zij juist en rechtmatig heeft gehan
deld.
Op den vorm valt weinig af te dingen.
Dc Rcgccring heeft naar do letter der
Grondwet evenveel recht om do Eerste Ka
mer als om do Tweede Kamer tc ontbinden.
Zij kan dit doen op eiken grond en op elk
oogenblik. Derhalve ook, omdat de Eerste
Kamer met ware doodsverachting aan haar
roeping getrouw bleef en een gemotiveerd
veto deed hooron tegen een toeleg, die zoo
juist door den uitslag der Statenverkiezin
gen, door de moer dorheid des volks scheen
goedgekeurd. Derhalve ook nauwelijks cén
jaar voordat dc gewone periodieke verkie
zingen haar invloed op de samenstelling der
Eerste Kamer zouden uitoefenen en daarin
dio veranderingen brengen, welke uit vlo
duurzame overtuiging des volks moesten
voortvloeien. Waarom dan niet gewacht en
Tustig voortgewerkt aan anderen gewichti-
gen arbeid Geen confl iet tusschen Rcgcc
ring en Tweede Kamer dreigde on met deze
laatste had dc Regeer ing haar tariefswijzi
ging kunnen ondernemen c-n allo krachten
onverdeeld daaraan wijdon?
Vanwaar dit ongeduld? Was het d© ver
klaarbare begeerte van dr. Kuypor om don
met taai geduld gekweekten oogst binnon te
halen en zijn geliefkoosdo schepping, de
Vrije Universiteit, roet het aureool van een
staalsattribuut tc tooien'? Het is niet on
mogelijk. M. i. ligt intussehen do grond
dieper. Ei is in dc laatete maanden veol ge
sproken van v&lsche leuzen.
lo. Er is vooreerst bij de afgeloopcoi Sta
tenverkiezingen beweerd, dat dc Prov. Sta
ten hoofdzakelijk kiescolleges waren voor
de Eerste Kamer en dat do behartiging
doi provinciale belangen slechts bijzaak was
in vierkanten strijd met do geschiedenis
onzer Grondwet, welke bewijst, dat do ver
kiezing voor do Eerste Kamer slechts ter
elfder ure cn ten einde raad aan do pro-
I vincialo vertegenwoordiging word opgedra
gen.
i 2o. Et is beweerd, dab vrijheid van onder
wijs betcekent. gelijk recht op staateonder-
steuning en dat er geen vrijheid bestaat, in-
,dicn de Staat niet tevens zorgt-, dat door
'die vrijheid wordt bereikt wat zij, die de
Ivrijheid verlangen, daarmedo trachten te
bereiken een ongerijmdheid, tenzij men
aanname, dat vrijheid van drukpers betee-
ikenat staatszorg, dat de pers haar doel be-
Tcike; dat vrijheid van vereeniging en ver
gadering beteekent: staats on dor stc u n i n g
oro vereonigingen te stichten en vergaderin
gen to houdendat vrijheid dor kerk betco-
'kent een staatskerk; kortom dat vrijheid be-
teokont gebondenheid aan, afhankelijkheid
'van en ondersteuning door don Staat.
3o. Er is beweerd, dat allen, dio niet door
hun stem do tegenwoordige Rcgccring on
haar aanhang in de Sta ten-Generaal direct
of indirect versterkten waren volwassen en
i onvolwassen socialisten, die eerlang onder
de zweep van den socialist ischen aanvoerder
1 gehoorzaam in het gareel zouden loopon,
,©m gezamonlijk bezit en eigendom aan te
randen cn den stoffelijken hei 1 staat to stich.
rtcn, waarin voor do geestelijke goederen der
ïnonsohhoid oog noch hart meer bestonden.
I to. Er is eindelijk beweerd, dat allen die
zich tegen deze Regeering vervetten, don
jChristennaam vorloochond hebbern, en dat
do tegenstand tegen het Kabinet van dr.
I Kuypor een opono of vermomde vijandschap
adomt tegen het Christendom en zijn stich-
.ter zoodat men hot volk in Ohristcnen
en On chri «tonen durfde verdeel on en met
deze pakkende leuze dc onnadenkende me
nigte zand in de oogen strooide en bot een
kruistocht tegen do ongeloovigen opzweep
te een leugen zoo enorm, dat woorden
ontbreken om haar naar waarheid te geeso-
len.
Ziedaar do valsohe leuzen, waaronder de
Regeering haar zegeteokenen heeft binnen
gehaald en misschien nog eenigen tijd zal
binnenhalen. Maar twijfel bekruipt ook don
meest overmoedige, of het wol gelukken zal,
een nuchter en gemoedelijk volk op den
duur met zulko valschc leuzen te verblin
den en te ontzenuwen; of dc tijd wel zoo
verre is, dat de oogen openga n, dat de
lauwheid en moedeloosheid der liberalen
van allo schakeoring plaats maken voor
nieuwe veerkracht on betere samenwerking;
of een heerschappij wel duurzaamheid be
zit, wolko berust op een weergaloos kunstig
bespelen van. do zwakko zijden van het volks,
karakter; weergaloos kunstig omdat
juist deze nauw verbonden zijn aan de best©
eigenschappen van het Nedeilamkche volk;
zijn ernst, zijn eenvoud, zijn vroomheid.
Welnu, de vrees, dat deze valschc leuzen
onder alle woldonkendon en niot al to
kortzichtigon een wassondo verontwaardi
ging zullen kwedkon, wolke eerlang aan
het schaamteloos paitijbowind van dr. Kuy-
per een oind maakt dio vrees heeft den
eersten minister verleid do hand to slaan
aan een dor grondzuilen van Nederland's
staatsgebouw on een slag in hot aangezicht
to geven aan de traditie van allo partijen
gedurende moer dan een halve eeuw.
Do „Nederlander" bespreekt boven
staand artikel van prof. Do Louter on
schrijft o.m.:
„Hot schijnt, dat sommigen bij dc be
spreking dor ontbinding hun nuchterheid
van oordcol verliezen.
Hoo wij over dio daad zelve denken, weet
men. Maar toch worden wij pijnlijk getrof
fen door de grooto on onbillijke woorden,
waarmee zo b.v. wordt bejegend door prof.
Do Louter in het „Utr. Dagblad."
Volle gewicht wordt daar gelegd op biet
foit, dat 't sinds 1848 do eerste maal is, dat
de Eerste Kamer ontbonden wordt. Maar
vergeten wordt hierbij, dat 't sinds 1&48
ók do oer s t© m aal i s, dat in do Eer
ste Kamer eon votum valt, waarvan ontwij
felbaar vaststaat, dat hot niot in overeen
stemming is met de meoning dor provin
ciale kiescolleges, m.o.w., dat 't óók de eor-
sto maal' is, dat men tovoron weet,
dat ontbinding helpen zal.
Vroeger was 't steeds aldus, dat mon óf
zeker hot tegendeel wist (voorbeeld: do af
stemming van mr. Keuohonins' begrooting),
óf tegendeel zeer waarschijnlijk was (voor
beelddo verwerping dor Ongevallenwet.)
In geen enkel conflict tusschen Regee-
ring en Eerste Kamer, dat do laatste halve
eeuw voorkwam, kon de Regeering rekenen
op do provinciale kiescolleges. Gelijk mr.
W. H. do Beaufort in zijn jongste Staats
rechtelijk werk herinnert, was dón der ar
gumenten telgen d© verkiezing van de Eer
ste Kamer door do Provinciale Staten
juost aJtijd dit, dat, bij do onontbindbaar
heid dier Staten, de grondwettelijke ont
bindbaarheid dor Eerste Kamor vrijwel
illusoir werd. Eon argument tegen de wijze
van verkiezing dor Eerste Kamer, dat mr.
Do Beaufort, o.i. toreoht, allerminst over
wegend aoht. Maar een argument, dat
toch een juist licht werpt op de feiten en
dat in heldor daglicht stelt het gezochte
on opgeschroefde van do verontwaardiging
van hen, die nu spreken van „een slag
het aangezicht aan do traditie van alle
partijen gedurende meer dan een halve
eeuw" (prof. Do Louter.)
Die traditie van een halvo eeuw was een
voudig door feitelijko noodzaak geboren.
En hoe weinig zo door prof. De Loutoris
geestverwanten alb een prinoipicel-staate-
reohtelijke traditie werd aangezien, blijkt
wol uit het geschrijf bij de verkiezingen,
waarbij heel do liberale pers het, tot stich
ting dor kiezers, als do eenvoudigste on
natuurlijkste zaak ter wereld voorstelde,
dat na verwerping van een groot Regee-
ringsontworp do Eerste Kamer zon ont
bonden worden, wanneer de stembus ton
gunste van rechts uitspraak deed."
En na een bespreking van prof. Do
Loutoris beschouwingen over do in d© Laat
ste maanden gebruikte leuzon zegt „Do
Nederlander"
„Het komt ons voor, dat de heer De
Louter to hoog staat, om doze leuren, al
acht hij persoonlijk ze onjuist en niet-ont-
vonkedijik, voor „valsah" in den zin van on
oprecht te verklaren, geilijk blijkens hot
verband do toeleg van zijn schrijven is.
Zulk een beschuldiging van die zijd© is
ons ©en bevestiging to meer, dat de hoog
leeraar niet met die nuchterheid en objec
tiviteit hoeft geschreven, die wij zoo gaar
ne in hem waardeeren.
Wat te meer te betreuren is, omdat een
zakelijke en ouhóvangon uiteenzetting van
hot gevaar, dot in een buiten volstrekte
noodzakelijkheid ontbinden dor Eerste Ka
mer gelegen is, uit deze pon ook thans nog
nut had kunnen doen.
Allen, die het prestige der Eerste Kamer
uit do huidige stormen willen redden, be
hoor© n te wijzen op het belang, dat het
gebeelo volk heeft bij het gaaf houden der
hoogo, buiten het concrete partijgowoel lig
gende, positie van dit Staatscollege. Een
positie, die zeker niet door een ontbinding
godiond wordt, en derhalve alleen dkn ont
binding toelaat, wanneer do uiterste nood
zakelijkheid haar gebiedt.
Wanneer ook de heer De Louter hierop
gewezen had, op onbevangen wijze, zonder
kwetsenido ondorstellingem, en in woorden,
die ook op den tegenstander indruk kon
den maken, dan zou hij, dunkt ons, de'
goede zaak beter gediend hebben dan mot
rijn huidig artikel."
Het „Hoagsche Dagblad" zegt-, dat do
regeering werd beschuldigd van schending
der beginselen, waarop het staatsgezag
steunt," en dat deae besch uldigdng door de
meerderheid dor Eerste Kamer werd be
krachtigd. Do Regecrinjg kon onder die be
schuldiging niet andere doen dan óf de
teugels van het bewind neerleggen óf do
kicscollegiën, die geroepen rijn tot samen-
stolling van de Eerste Kamer, in de gele
genheid te stellen tuaschen haar en die
Kamer uitspraak te doen.
En dit te mceT, waar prof. Tan Boneval
Fauro rijn beschuldiging op de volgende
wijze nog eens aan het slot zijner rede
volhield:
„Mon .vergete het tooh niot: oub dier
baar vaderland ban alleen voor wanorde
en tweedracht worden bewaard door die
godsdienstvrijheid fco huldigen, welke
noch priesterheerschappij, van welke zijd©
ook, noch inmenging van den Staat in de
goedsbd/ionstigo begrippen toelaat.
„Met dat beginsel van godsdienstvrijheid
wordt in dezo wet, in strijd met de Grond
wet, gebroken; daardoor wordt de godö-
dïonKbvrede in hooge mate bedreigd."
Schending dus van de Grondwet en wol
op ee>n der gewichtigste punten word bier
het Kabinet ten last© gelegd; hierin kon
den on mochten do ministers niot berusten.
Zij waren dus verplicht aan do Koning
in do beslissing over to laten over het al of
niet volgen van hot aan H. M. gegeven
advies.
Do „Staatscourant" No. 172 bevat hot
volgende rapport van den Raad van Mi
nistère aan Haie Majesteit de Koningin,
van 16 Juli 1904.
Aan de Koningin.
Dc Raad van Ministers veroorlooft zich,
ingevolge do machtiging, op 16 Juli jl.
door Uwe Majesteit bij het onderhoud ten
paleïzo Het. Loo, mondeling aan rijnen
Voorzitter verleend, Uwer Majesteit hier
mede eorbiediglijk aan te bieden:
lo. een on twerp -besl uit, strekkende cxra
programma van het 1 Augustus 1901 opge-
de zitting dor Sfcaten-Genonaal op 23 Jul'i
e.k. te eluiten, eo
2o. een on tworp-beal uit, sfcrekkemide om
de Eerst© Kamer dor Staten-Gonoraal op
23 Juli uk. te ontbinden, onder vaststel
ling van don 3den Augustus e-k. als don
dag, waartegen de Staten dor onderschei
dene provonoiën tot do keuze van leden der
Eerste Kamer zullen worden opgeroepen'.
Do aanvrage tot do machtiging om Uwer
Majesteit eon ontworp-besLuit tot ontbin
ding van do Eoreto Kamer te mogen voor
leggen, rustte van de rijde van don Raad
op de overweging, dat hot wetsontwerp
tot wijanging en aanvulling van de wet tot
regeling van het hooger onderwijs strekte
tot gedeeltelijke uitvoering van de in hbt
treden Kabinet, blijkens do Troonrede
van 1901, opgenomene vrijmaking van het
onderwijs in rijn© onderschei don© vertak
kingen.
Do met-aanneming van dat wetsontwerp
door do Eerste Kamer dor Staten-Genoraal
deed alaoo oen oonfliot otstaan tusBchen
haar en hot rogeoringsbolcdd van dat Ka-
biret. Op tweeërlei wijze is dit conflict tol»
oplossisg te bTcngon, cn wol óf door terug
treden van biet Kabinet óf door ontbin
ding van de Eerste KamOr. Tot hefc eerst©,
'dat is tot eerbiedig© aanbieding van hun
gccaimonjlijk ontslag, gevoelden do leden
van den Raad geono vrijheid, rekening
houdende, zoowel met do tegenwoordige
politieke samenstelling van do Tweede Kar
metr als met den uitslag dor onlangB voor
do Provincial© Staten gehouden verkiezin
gen. Zij waren mitsdien eenparig van ge
voelen, dot de ontbinding der Eerste Ka
mer behoort to volgen.
De Voorzitter,
KUYPER.
Over dit rapport geeft do „N. R. C,"
voorloopig slechte de Volgende enkele Op
merking:
„In het rapport treft ons 'do uitspraak,
dat hot ontstane conflict alleen tot oplos
sing te brengen was óf door terugtred ing
van bet Kabinet óf 'door ontbinding van
do Eerste Kamer. Nog slechts weinigo da
gen geloden zijn uit den boezem der kerke
lijke partijen gansch andere stommen ver
nomen, waarvan de meeste, nn het ontbin-
dingsbcsluit ©r eenmaal was, zich op die
wij zo wel niet meer lieten hooren, maar
waarvan ééne, de gezaghebbende stem van
den man, onder wiens leiding „De Ne
derlander" staat, toch standvastig dezelfde
is gebleven.
Uit niets blijkt nu, dat de Raad van mi
nistère deze derde oplossing, waarbij bot
zoo exceptioneel machtsmiddel d©T ontbin
ding ter rijde kon worden gesteld, zonder
dat het Kabinet behoefd© af te treden,
oOk zol'fis een overweging waardig heeft ge
keurd.
In elk geval blijkt niet, dat het Kabinet
aan H. M. zijn voorlichting omtrent dit
punt gegeven en eenige poging gedaan
heeft om bet betoog te leveren, dat langs
dezen derdon weg, dio tevens de weg der
gematigdheid en der bezadigdheid was, de
oplossing dor crisis onmogelijk of volstrekt
ongeraden was.
Dit zal zeker een punt zijn, dat bij de te
verwachten gedachtenwieseling tusehen
Volksvertegenwoordiging en Kabinet in
het nieuwe zittingsjaar op den voorgrond
zal staan.
Tegenover „Het Volk" em het „Sociaal
Weekblad" verklaart „De Nieuwe Courant"
te weigeren, eens en voor goed, deze ont
binding als ean constitutioneel pieoedent te
erkennen, om de eenvoudige rod on, dat uit
betgeen in strijd met den zeeT duidelijken
geest van de Grondwet geschiedt, nooit ge
volgen voor do toepassing dier wet mogen
worden afgeleid. De ontbinding nu wa© een
daad van machtsmisbruik, niet van rechta-
hantoering. Wil men do grieven van „De
N. O." kennen, dan verwijst rij naai hot
soherp gestelde requisitoir van prof. De
Louter. Wat het alternatief betreft, in het
rapport van den Ministerraad aam de Ko
ningin gesteld, dat het ontstane conflict
ëlechts op tweeërlei wijze tot oplossing was
te bi enigen, óf door terugtreden van het
Kabinet, óf door ontbinding van de Eerste
Kamer, dit zegt „De N. 0."ia op dit
oogenblik eenvoudig niet waar. En zij
noemt de jongste partijdaad der regeering
met den geest van de Grondwet in strijd.
Als zoodanig kan zij voor latere onrecht
matigheden of machtsmisbruiken nimmer
een precedent zijn.
Dr. Nolens, het lid der Tweede Kamer,
zegt in de „Venloosche Courant" dat hot
hem voorkwam, dat alleen ontbinding dor
Eerste Kamer in aanmerking kon komen,
eoi wel:
lo. omdat aan het aftreden van den mi
nister van binnenlandsche zaken alleen go-
dacht kon worden dooi hen, tot wie hij zou
kunnen zeggen: „oderint, dum metuant;"
2o. omdat gelijktijdige ontbinding der
Tweede Kamer een door niets gerechtvaar
digde maatregel ,zou zijn;
3o. omdat cr alleen door ontbinding der
Eerste Kamer klaie staat van zaken kon
komen
4o. omdat de Eerste Kamer in geen op
zicht meer in overeenstemming was noch
met haar directe, noch met haar indirecte
kiezers
5o. omdat te vreezen stond, dat, evenals
in do Tweede Kamer, ook in do Eeiste van
liberale rijdo andere ontwerpen, bijv. de
drankwet, ale parbijzaak behandeld zouden
worden
Go. omdafc door de oude Eerste Kamer
niet meer een heilzame, maar een vorlam-
mendo invloed op do werkzaamheid van re
giering en Tweede Kamor kon worden uit.
gooefendv
De motieven, waarop de maatregel van
sommige zijden ontraden werd, hadden vol-
gens dr. Nolens niet veel kracht; welk oor
dcol hij in zijn artikel nader ontwikkelt.
Met de gebruikelijke eerbewijzen werd
ïntussohen de minister Kuyper ter buiten-
tijdsehe sluiting van de oude zitting in een
hof-galarijtuig van het Koninklijk Paleis
afgohnald on na de sluitingsplechtigheid
daarheen teruggeleid. Afdeelingen huzaren
ieden voor On achter het rijtuig.
Reeds tegen 2 uren stond er eei^ stoet
monsohen to wachten voor de deur der pu
blieke tribun© naar do Troonzaal, die, als
de grafelijke zalen gereed komen, dit jaai'
voor het laatst als plaats voor de vereenig-
de vergadering ia in gebruik genomen.
En ook op het Binnenhof stond een
nieuwsgierige menigto door de politie in
een lijn achter de poorten gehouden.
Tegen 3 uren stroomden de tribunes aan
beid© rijden eivol.
In de vergadering zelf, zooals gewoonlijk,
het bureau in groot ornaat en de loden dor
in ons vorig nummer reeds genoemde com-
mi6sio van ontvangst en uitgeleide even.
eens in kostuum.
Belangstellende loden hij dit bijeenzijn
waren de heer Havelaar, Krap, Dolk, Pijn-
ackcr Hordijk, Smeemge, De Vrtes, Brum-
melkamp, Rahusen, Yan Idsinga, Godin de
Beaufort-, Michiels van Verduynen, Mer-
ckelbabh, Van der Does de "Willebois, Pom-
pe van Meerdervoort, Passtoors, Van do
Voldo, Marohant, Sickonga. Van Karne-
beek, Dyckmeester, Travaglino, R-eekeifc,
dus van verschillende richtingen.
Toen de minister de zaal binnentrad en
zibh voor de ministers tafel plaatste, ont
vingen de leden hem mot een deftige bui
giug.
Met kalme stom ingezet-, klonk de toon
waarop do shiitingsrode werd gelezen, door
den in ambtsgewaad geklceden minister
van binnenlandsdie zaion, allengs luider
met meer verheffing van stem sprak do
minister dc dankbetuiging aan de Kamor
voor haar arbeid uit.
Met een buiging voiliet de minister de
zaal.
Programma van Muziekuitvoeringen.
Z0MERZ0RG. Dinsdag 26 Juli, te halfaoht
door het SUfmnziekkorps van het 1de Regiment
Infanterie. Directeur: de heer W van Lrp.
Eerste afdeeling: No. 1. ,Dio Fahnan Hooh!
Moracb, Jetsel; 2. Ouverture Norma Bellini;
8. Pilgorchor und Lied a. d. Abendstern ans
TonDhSuser,\ Wagner; 4. Fantaipie sur .La
Princess e d'Auberge" (op verzoek) Blockx.
Tweede afdeeling: No. 5- .Coppdha" Ballot Suite
a'Orobestre, Delibes; 6. a. Polnisohe National
Tanz Schwarwenka; b. .Musette Air du rallet
au 17me Siècle, Offenbioh; 7. .Weil, W.ib und
Gesang" Walzer, Strauss; 8. Fantasie sur .Guil-
laome Teil" Opéra de Boseini, Manu.
No. 1 eerste uitvoering op .Zomerzorg
Buitenlandseh Overzieht.
Het „Handelsblad van Antwerpen" deelt
mode, dat do gouverneur van den
Congo&taat, Edm. baron van Eefcveld»,
zal aftreden en vervangen wordon door don
heer Morisseaux, thans algemeen beheerder
van het Algoaieen Secretariaat aan het mi
nisterie van Arbeid en Nijverheid.
Prof. Schot, eerste chirurg van koning
Christiaan van Denemarken is
naar Schwerin ontboden en dadelijk via
Giedser derwaarts vertrokken.
Keizer Wilhelm heeft te D r ont
hei m, evenals vorige jaren, ook ditmaal
1000 kronon voor den vorderen opbouw van
den dom geschonken.
Donderdagavond had do Kedzer een aan
tal dames en heeren van een in de haven
liggend Amerikaansch jacht aan zijn tafel
genoodigd. Do kapel van den „Hohenzol-
lern" gaf terzelfder tijd een goed bozooht
concert in de st ad ten bat© van de onder-
Éftouningskas van den Deutsclien Verein.
Lord Lansdowne heeft Zaterdagmid
dag op zijn departement o.m. de F r a n-
s c h e en E nge 1 s c h e gezanten ontvangen.
Aanstaanden Donderdag gaan koning
Eduard en zijn gemalin die tegen
woordig maar druk aan het reizen rijn voor
eerste steenleggingen en dergelijke plechtig
heden meer in do bergen van Wales
do reusachtige waterleidingswcken inwij
den, die voortaan Birmingham van water
zullen voorzien.
De najaarBmanoeuvres rallen dit
jaar in Engeland VGn bijzonder belang
rijn. Er zal namelijk een landing worden
voorgesteld aan den mond van de Theems.
De vijand wordt bij zijn poging geateuncfc
door een flottille torpodobooten, waarvaJj;
elk een oorlogsschip voorstelt. De lan-^
dingstroepen hebben juist de sterkte van'
een Duitsch legerkorps, een attentie, diff'
door onze oostelijke buren wel op prijs zat
worden gesteld bij de toch reeds zoo harte
lijke veanstendhouding. Generaal Frenoh zaj
hen aanvoeren. De opperbevelhebber zal 1^
oigen persoon de verdedigende strijdmacht
leiden.
De samenwerking van leger en vloot ao^
de Noordzeekust valt in Engolamd wel iqj
den smaak. Maar de prijs, waarvoor men
die manoeuvre krijgt, is niet gering: metji
schat de kosten op f 30,000,000.
D e En g e 1 s o h e regeering is voornq-
mens, to bestuursregeling harer bezit
tingen in W e s fc-A f r i k a te wijzigen. -Zui
delijk Nigerië en Lagos zullen onder éón
gouverneur geplaatst worden. Vermoedelijk
wordt later geheel Nigerië met Lagos tol
één kolonie saamgesmolten.
De correspondent van de „Times" te Tan-
ge r meldt, dat cr bijna icdoren nacht sohcj^
ten gowitseld wordon door kleine benden
-^Moq puqs op orp 'ucq-epios ep no stqaoo*
ken,
In een redevoering, ter gelegenheid van
rijn beeook aan Oarcasone gebonden,
gaf minister Oombes een overrichi»
van den politieken toestand in binnen- en
buitenland. „Al daagt do binnonlandsche
politiek elke onpartijdige critiek uit," zoide
hij, „de buitenlandsche politiek is het voor
werp van de bewondering dor geheele we
reld. Wij diroomcn noch van oorlogszuchtige
avonturen nooh van koloniale veroveringen,
maar nooit konden de openhartigheid en de
loyauteifc van onze diplomatio hooger ge
waardeerd worden. Onze raadgevingen, ge
ïnspireerd door bezorgdheid voor den we
reldvrede, werden nooit met grooter bereid
willigheid aangehoord. Wij teekenden de
eerste arbitrage-verdragen; wij ruimde^
met Engeland samen do oorzaken van d#
conflicten met onzen bondgenoot Rusland
uit den weg.
Minister Combes herinnerdo aan de rei
zen van koning Eduard naar Parijs on van
den heer Loubet naar Rome. Het volk tot&
wel als de diplomatio beschouwt do nieuWC
verdragen als kxacht-igo middelen tot be
vordering van den wereldvrede, waait niaó-
tegen staan do het oorlogsgernisch van verfd
weerklinkt, blijft de vrede onze eerst© be
hoefte en ons vast besluit.
De heer Guthoin, kanonniek raadsroap,
van het Fransche gezantschap bij het V 9r
tic aan, is te Parijs, hij heeft een lang
onderhoud met Deloassó gehad.
De bisschop van Quimper heeft in ea£
door de „Semaino religieuse" openbaar ge
maakt schrijven zijn verzet doen hooren te
gen de wet op de congregatiën.
Voor het eerst heeft de „Osservatore Ro
mano" zich Donderdagavond over het ge
schil inet Frankrijk uitgelaten, en betoogqL
dat zelfs de articles organiques, welke (fel
Heilige Stoel ten alle tijdo heeft gewraakfj
geen bepaling bevatten, welke van dc Fran
sche bisschoppen staatsambtenaren maaktj
gelijk volgens dit blad 'de Franscfaé
regeering thans in hen wil zien. Tegen het
Concordaat in heeft dc Staat herhaaldelijk
salarissen van bisschoppen ingehouden; hoa
uit hun ambt ontzetten kan alleen de Pauo,
die alleen bevoegdheid heeft om do bisschop*
polijkc waardigheid te verleenen. Maar dfl
„Framsche Jakobijnerd' willen het Conooj^
'daat verbroken zien, volgons de „OGBerr%-
tore"; zij wcnschen het Concordaat als eejl
middel van tweedracht in hun Land te go-
bruiken. Het blad ziet in de moeilijkhedeQ
een opwakkeren van het gallicajiisme.
Ook de „Vocoe della Verita" zegt, oog
duidelijker, dat de Paus niet toegeven
Roedanofski, de eersto-secretaria dei
Russisohe legatie te Peking, heeft iïi
Engelsch-Indië zolfmoord gepleegd.
De opgebrachte schepen.
Nauwelijks is de quaestie van heb bealng-
leggen op het Duiteohe mailschip „Prini
Heinrich" haar oplossing nabij, of cr kwam
bericht, dat de Russen weer een Duitsch
vaartuig overmeesterd hebben. Reeds sein do
Reutor over dezo gebeurtenis ©enige bijzon1-
derheden, o.a., dat dr- Hnmburg-Amerika-
lijn, aan welk© do „Scandia" behoort^
bij de Duitsch© regeering er op aangedron
gen had, dat dezo de zaak zoo spoedig moge.
lijk zou onderzoeken. Het „Berl. Tagebl."-
is van oordeel, dat dit optreden van de
Russen des te me&r opzien zal baren in
Duitschland, daar de Russen tegen Enge
land reeds toegegeven hebben. Daaruit zal
men de gevolgtrekking maken, dat Rus
land zicli tegenover do Duitschere nog
maatregelen verooij^oft, die het tegen En
geland niet meer durft toepassen. Deze
veronderstelling is zeker wat voorbarig en
het blad voegt er dan ook onmiddellijk aan
toe, dab zeer wel mogelijk is, dat de bevel
hebbers dor Russische hulpkiuisers in da
Roodo Ze© hot bevel van hun regeering om
op t© houden d°t het beslag-lcggcn op neu
trale schop m nog niet ontvangen hadden.
Nader wordt dan ook uit St.-Petersburg
gemeld
De Russische rageering verklacrdo in ant-
wooid op het protest van Duitschland te
gen het opbrengen van de „Scandia", dat
hot bevel tot onmiddellijke vrijlating van
de „Scandia" reedo verzonden was.
Dc „Scandia'' werd bij het eiland Perïm
door het Rurrirewe stoomschip „Smolensk?'
aangehouden en in-beslag-genomen, of
schoon de kapitein van de „Scandia" een
verklaring van d& rcedorij overlegde, dab
zich geen omvtrabemde aan booid bevond.
Aan boord van do „Scandia" bovondea
zich 25 Rass Aca© officieren en manschap
pen. De passagiers en f en deel van de Duifc-
sche bemanning zou te Port-Said aan land
gobraohfc worden.
Te Port-Said is hst schip echter vrijge
laten. De Russische b^-manning is aan land
gebracht, om weldra naar Odessa te ver-
trelrkon. De geweren en patronen blijven
in het douanekantoor.
